တရုတ္ႏိုင္ငံ မွာ ကိုရို နာဗိုင္းရပ္စ္ ျပန္႕ပြားမႈ ကို စတင္ေတြ႕ရိွ ခဲ့တဲ့ ဝူဟန္သူရဲေကာင္း Dr. Zhang Jixian

Dr. Zhang Jixian
“သူမ လို ဆရာဝန္ေတြလိုတယ္”

တ႐ုတ္ မွာ COVID-19 ေရာဂါစေတြ႕ပုံေလး ေျပာခ်င္ပါတယ္။

December 1 ရက္ေန႔မွာ လူနာတေယာက္ဟာ အဆုတ္ေရာင္ေရာဂါနဲ႔ ဝူဟန႔္က Jinyintan ေဆး႐ုံကိုေရာက္လာပါတယ္။ အဲ့ဒီတေယာက္ဟာ ယေန႔အထိကမာၻ႔ ကိုရိုနာဗိုင္းရပ္စ္ COVID-19 ေရာဂါရွိသူအျဖစ္ သိသမွ်ပထမဆုံးပါပဲ။

December 10 ကစၿပီး Huanan Seafood Market မွာ လူေတြအဆုတ္ေရာင္ အႀကီးအက်ယ္ျဖစ္ၾကပါတယ္။ အဲ့ဒီမွာ outbreak လူေတြေရာဂါ အႀကီးအက်ယ္ျဖစ္ေနတာကို ဘယ္ဆရာဝန္၊ ဘယ္သူကမွ သတိမထားမိၾကပါဘူး။

အဲ့ဒီမွာ Dr. Zhang Jixian လို႔ေခၚတဲ့ ဆရာဝန္မတေယာက္က စသတိထားမိတယ္။

December 26 မွာ အသက္ႀကီးလူနာစုံတြဲက ဖ်ားၿပီးေခ်ာင္းဆိုးလို႔ CT Scan ၾကည့္ရာမွာ အဆုတ္မွာ ပုံမွန္ျဖစ္ေနက် ေရာင္တာမ်ိဳးမဟုတ္တာကို သူမက သတိထားမိတယ္။

သူက SARS တုန္းက ကူးစက္ေရာဂါကို တိုက္ပြဲဝင္ခဲ့ဖူးေတာ့ သူကခ်က္ခ်င္း သတိထားမိသြားတာပါပဲ။ အဲ့ဒီကေန သူက လူနာေတြရဲ႕ သားကိုပါလာျပခိုင္းေတာ့ ပုံစံတူ လကၡဏာေတြေတြ႕တယ္။

Dr. Zhang ဟာ သိသိခ်င္း December 27 မွာ ေဆး႐ုံကို အသိေပးတယ္။ ေဆး႐ုံကေန ကူးစက္ေရာဂါထိန္းခ်ဳပ္ေရး CDC ကို အသိေပးတယ္။ Dr Zhang က ဆရာဝန္ေတြကို PPE ကာကြယ္ေရးဝတ္စုံေတြဝတ္ဖို႔နဲ႔ လူနာေတြအတြက္ သီးသန႔္ေနရာထား ခြဲျခားကုသဖို႔ သတိေပးတယ္။

သူမကဘာလုပ္ခဲ့သလဲဆိုရင္ N95 mask ေတြဝတ္ခိုင္းတယ္။ သူမကခ်က္ခ်င္း ေဆး႐ုံကို ကမ္းဗက္စနဲ႔ PPE အျဖဴ ေရာင္ ကာကြယ္ေရးဝတ္စုံ ၃၀ ေအာ္ဒါမွာေစခဲ့တယ္။

December 28 နဲ႔ 29 မွာ လူနာေတြအမ်ားႀကီးထပ္ေတြ႕ၿပီး Huanan Seafood Market နဲ႔ ဆက္ႏြယ္ေနတယ္။ Dr. Zhang ဟာ ေဆး႐ုံကို အျခားဌာနအသီးသီးက ဆရာဝန္ေတြ

စုေပါင္းၿပီး အေရးေပၚအစည္းအေဝးေခၚ တိုင္ပင္ဖို႔ ႏႈိးေဆာ္ပါတယ္။ အဲ့ဒီမွာ ေဆး႐ုံအုပ္ႀကီးက ဌာနအသီးသီးက expert ဆရာဝန္ႀကီး ၁၀ ေယာက္ေခၚၿပီးတိုင္ပင္ၾကပါတယ္။

December 30 မွာဝူဟန႔္က်န္းမာေရးဌာနက ထုတ္တဲ့စာ အင္တာနက္မွာ ျပန႔္လာတယ္။ အဲ့ဒီမွာ CDC က December 31 မွာ ၂၇ ေယာက္စေတြ႕ထားတယ္ ဘာေရာဂါမွန္းေတာ့မသိေသးေၾကာင္းေျပာတယ္။

January 1 မွာ Seafood market ကိုပိတ္ခ်လိုက္တယ္။

January 3 ရက္ေန႔မွာ ေသသြားတဲ့ ဝူဟန္သူရဲေကာင္း Dr. Li Wenliang အပါအဝင္ ဆရာဝန္အခ်ိဳ႕ကို ရဲစခန္းကေခၚသတိေပးၿပီး ခံဝန္ခ်က္ထိုးခိုင္းတယ္။ Dr. Li Wenliang က Februay 7 မွာ COVID-19 နဲ႔ ကြယ္လြန္သြားရွာၿပီး မိန္းမနဲ႔ ကေလးက်န္ခဲ့တယ္။

Dr. Zang Jixian ကို ဟူေဘးျပည္နယ္အစိုးရက February 6 မွာ ဂုဏ္ျပဳခဲ့ပါတယ္။

Dr. Zhang က “ပုံမွန္ဆိုရင္ လူနာတေယာက္ေဆး႐ုံလာျပရင္ တအိမ္ထဲက က်န္မိသားစုဝင္ေတြမွာ ေရာဂါလကၡဏာတူ ေတြ႕ရခဲတယ္။ ဒါေၾကာင့္သူက စေတြ႕ေတြ႕ခ်င္း ဒါတုပ္ေကြးလို႔ သူမ်ားေတြ ယူဆတာကို လက္မခံခဲ့တာပါ” တဲ့။

2003 မွာ SARS ျဖစ္တာကို ႀကဳံခဲ့ရကတည္းက “ျပည္သူ႔က်န္းမာေရးရဲ႕ အေရးေပၚအေျခအေန” “what is public health emergency” ကို သိနားလည္ၿပီး ေပါ့ေပါ့သေဘာမထားပါဘူးတဲ့။ သူကဆက္ေျပာပါေသးတယ္။

ဆရာဝန္ေတြဟာ လူနာၾကည့္ရင္ လိပ္စာကို ေပါ့ေပါ့သေဘာမထားပါနဲ႔တဲ့။ လိပ္စာတေနရာထဲက ၄ ေယာက္ ပုံစံတူစေတြ႕ကတည္းက ဒါဟာ တခုခုပဲဆိုၿပီး သူမဟာ ခ်က္ခ်င္းအေရးတယူစလုပ္ခဲ့ပါတယ္တဲ့။ ဆရာဝန္အေတာ္မ်ားမ်ားဟာ “အေရးေပၚ” “urgent” ဆိုတဲ့ အဓိပၸာယ္ကို နားမလည္ၾကဘူးတဲ့။

က်မအတြက္ အခ်ိန္ ၁ နာရီ ၂ နာရီဆိုတာ လုံးဝမေစာင့္ႏိုင္တဲ့ ေသေရးရွင္ေရးလို သေဘာထားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တခ်ိဳ႕က်ေတာ့ ဒါဟာ သူတို႔လုပ္ေပးတာ အလြန္ ျမန္ေနတယ္လို႔ ထင္ေနၾကတာတဲ့။

သူမသာ သတိမရွိခဲ့ရင္ ဘယ္ေလာက္ေတာင္ျပန႔္ၿပီး လူေပါင္းဘယ္ႏွစ္ေထာင္ေလာက္ထပ္ေသၾကမလဲ။ က်ေနာ္တို႔ေတြ သူမကို အတုယူသင့္ပါတယ္။ မႀကဳံဘူးၾကေတာ့ ဆရာဝန္ေတြ လူနာေတြက ေရာဂါရဲ႕ ဆိုး႐ြားပုံကို မသိၾကပဲနဲ႔ မေသသင့္ပဲ ေသကုန္တာ ေသာက္ေသာက္လဲကို သူ႔မ်က္ျမင္ကိုယ္ေတြ႕ပါပဲတဲ့။

Dr. Zhang တေယာက္ ေျပာလည္းေျပာ ငိုလည္းငိုပါပဲ။ မ်က္ရည္သုတ္ၿပီး.. ဝူဟန္သူရဲေကာင္းဟာ အခ်ိန္ရွိသ၍ တိုက္ပြဲဆက္ဝင္ဖို႔ ထြက္ခြာသြားပါေတာ့တယ္။

Richard Myo Thant

07-Mar-2020