ဆီးခ်ိဳေရာဂါႏွင့္ ေက်ာက္ကပ္က်န္းမာေရး

⏰⏰ အခုတေလာ ဆီးခ်ိဳအေၾကာင္းေလးေတြ ေျပာလက္စနဲ႔ လူေတြရႈပ္ေထြးေနတဲ႔ ဆီးခ်ိဳနဲ႔ ေက်ာက္ကပ္၊ ဘယ္လိုမ်ားဆက္စပ္မႈရွိသလဲေပါ့။ ဒီအေၾကာင္းေလးကို အနည္းငယ္ရွင္းျပခ်င္တယ္။ ပထမဆံုးအေနနဲ႔ လူေတြလြဲမွားေနတဲ႔ အယူအဆေလးကို ေျပာျပခ်င္တယ္၊ အဲ႔ဒါကေတာ့ အဂၤလိပ္ဆီးခ်ိဳက် ေဆးေတြဟာ ေက်ာက္ကပ္ကို ထိခိုက္ေစတယ္ဆိုတဲ႔ အယူအဆပါ။ အမွန္ေတာ့ ဆီးခ်ိဳေရာဂါျဖစ္ေနတဲ႔ သူဟာ ဆီးခ်ိဳက်ေဆးေတြေသာက္လို႔ ေက်ာက္ကပ္ၾကီးပ်က္စီးသြားတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဆီးခ်ိဳေရာဂါကိုယ္တိုင္ကိုက သူရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိတိုက္ခိုက္တဲ႔ ေနရာေတြထဲမွာ ေက်ာက္ကပ္ဟာ တစ္ခုအပါအဝင္ပါ။ ေရာဂါသဘာဝ ကိုယ္တိုင္ကိုက ေက်ာကပ္ကို ဖ်က္စီးတာပါ။

💰💰 ကၽြန္ေတာ္တစ္ခါ page မွာ ေက်ာက္ကပ္ရဲ႔ အလုပ္လုပ္ပံုအေၾကာင္း ေဆာင္းပါးတင္ဖူး ပါတယ္။ ေျပာခ်င္တာကေတာ့ ေက်ာက္ကပ္ဆိုတာ ကမၻာအေကာင္းဆံုးေရစစ္ၾကီးျဖစ္တယ္။ ခ်င္းခ်င္းနီတဲ႔ ေသြးကို တစ္စကၠန္႔ရဲ႔ အပံုအနည္းငယ္အတြင္းမွာ ေသး (ဆီး) ျဖစ္ေအာင္ ေျပာင္းလဲႏိုင္စြမ္းရွိတဲ႔ ေရစစ္ၾကီးပါ။ သူအထဲမွာ ေရစ္ငယ္ေလးေတြ သိန္းနဲ႔ခ်ီပါဝင္တယ္၊ သူတုိ႔ဟာ အရမ္းႏုနယ္လြန္းတယ္။ သာမန္အားျဖင့္ ဆီးထဲမွာ အခ်ိဳဓာတ္ (glucose) ဟာ အင္မတန္နည္းေသာ ပမာဏေလးပဲပါဝင္တယ္၊ glucose ရဲ႔ molecules size က ၾကီးေတာ့ ေက်ာက္ကပ္က ဆီးထဲကို အပါမခံပဲ စစ္ထုတ္ပစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဆီးခ်ိဳသမားေတြမွာက်ေတာ့ ေသြးထဲမွာ အခ်ိဳဓာတ္က မတရားမ်ားေနေတာ့ ေက်ာက္ကပ္က မစြန္႔ထုတ္ခ်င္ေသာ္လည္း သူနဲ႔ မဆန္႔မျပဲ glucose အလံုးၾကီးေတြကို ဆီးထဲကို စစ္ထုတ္ရာကေန ဆီးထဲမွာ သၾကားဓာတ္ေတြပါလာတယ္ (ဒါေၾကာင့္ ဆီးခ်ိဳေရာဂါသည္ေတြ ေသးေပါက္ရင္ အိမ္သာမွာ ပုရြက္ဆိတ္တက္ၾကတယ္)။ တစ္ဖက္ကလည္း ေက်ာက္ကပ္က သူနဲ႔ မဆန္႔မျပဲၾကီးေတြကို ေန႔စဥ္ စစ္ထုတ္လာရတဲ႔ အတြက္ ေရစစ္ အေပါက္ေတြ က်ယ္ကုန္တယ္။ နဂိုကတည္းက သဘာဝတရားၾကီးက အတိအက်လုပ္ေပးထားတဲ႔ ေရစစ္ အေပါက္ေလးေတြ က်ယ္ကုန္ေတာ့ မပါသင့္တာေတြ ဆီးထဲမွာ ဒလေဟာ ပါလာေတာ့တာေပါ့။ အသားဓာတ္ေတြ၊ အခ်ိဳဓာတ္ေတြ၊ ေသြးေတြ ပါကုန္တယ္။ ဒီလို အေၾကာင္းတရားေတြနဲ႔ ဆီးခ်ိဳသမားေတြဆီမွာ ေက်ာက္ကပ္စတင္ ပ်က္စီးတယ္။

🔫🔫 ဆီးခ်ိဳသမားေတြရဲ႔ ၅၀%ဟာ ေက်ာက္ကပ္ပ်က္စီးျခင္းကို ၾကံဳရတယ္။ ဒီလိုေျပာေတာ့ ငါတို႔ ဆီးခ်ိဳျဖစ္တာၾကာျပီ အခုထိ ဘာမွမျဖစ္ေသးပါဘူးလို႔ ေျပာစရာရွိပါတယ္။ တစ္ခုသိထားရမွာက ေက်ာက္ကပ္ဟာ ၅၀ %ေလာက္ ပ်က္စီးျပီးတာေတာင္ ဘာလကၡဏာမွမျပပဲ သူအလုပ္သူ ႏိုင္သေလာက္ ဆက္လုပ္ေနမွာပါ။ ၇၀% ေလာက္ပ်က္စီးမွပဲ လကၡဏာတြစျပမွာ၊ အဲ႔ဒီအခ်ိန္က်ေတာ့ ျပန္ျပင္လို႔မရတဲ႔ အေျခအေနေတြအထိေရာက္ျပီး ေက်ာက္ကပ္ႏွစ္ခုလံုး ပစ္လိုက္ရတဲ႔ ဘဝ ေရာက္ၾကတာေပါ့ေလ။ ဆီးခ်ိဳေရာဂါဟာ ေက်ာက္ကပ္ကို ျဖည္းျဖည္းခ်င္းဖ်က္စီးလာတာပါ။ ေသြးထဲမွာ အခ်ိဳဓာတ္ေတြကို မထိန္းမသိမ္းနိုင္ျဖစ္ေလေလ ေက်ာက္ကပ္က ပိုပ်က္စီးျမန္ေလပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ေက်ာက္ကပ္အဆံုးထိပ်က္စီးျခင္း (end stage renal disease) ကို ၾကံဳရတဲ႔လူနာေတြရဲ႔ ၃၀%ဟာ diabetic nephropathy လို႔ေခၚတဲ႔ ဆီးခ်ိဳေရာဂါေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။

💣💣 ဆီးခ်ိဳေရာဂါေၾကာင္းေက်ာက္ကပ္ ပ်က္စီးလာျပီဆိုရင္ေတာ့ ေသြးတိုးျခင္း၊ ေသြးေပါင္ခ်ိန္ မမွန္ျခင္း၊ ဆီးထဲတြင္ အသားဓာတ္မ်ားပါလာျခင္း၊ ေျခေထာက္၊ ေျခက်င္းဝတ္၊ လက္၊ မ်က္လံုးတဝိုက္ မ်ား ေဖာေရာင္လာျခင္း၊ ဆီးနညး္ျခင္း၊ ဆီးခ်ိဳေဆးမ်ားကို လိုအပ္မႈနည္းလာျခင္း၊ ခံတြင္းပ်က္ျခင္း၊ ယားယံျခင္း၊ ပိ်ဳ႔အန္ျခင္း၊ ပင္ပန္းႏြမ္းနယ္ေနျခင္း စတာေတြကို ခံစားရႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တစ္ခုသိ ထားရမွာက ဒီလကၡဏာေတြ ခံစားေနရျပီဆိုရင္ သင့္ရဲ႔ ေက်ာက္ကပ္ဟာ ၇၀% ေလာက္ ပ်က္စီးသြားျပီ ဆိုတာပါပဲ။

💊💊 ဒီေတာ့ အေရးၾကီးတဲ႔ ေမးခြန္းကေတာ့ ဆီးခ်ိဳေရာဂါေတာ့ ရွိေနျပီ၊ ေက်ာက္ကပ္မပ်က္စီး ေအာင္ ဘယ္လိုေနထိုင္မလဲ ဆိုတဲ႔ အခ်က္ပဲျဖစ္ပါတယ္။

🔖🔖(၁) ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳကိုထိန္းပါ။ ေဆးကိုစနစ္တက်ေသာက္ပါ။ ေသာက္ျပီးရင္လဲ ေသြးခ်ိဳတိုင္းၾကည့္ပါ။ အခ်ိဳဓာတ္ျမင့္တက္မႈ နည္းေနရင္ ေက်ာက္ကပ္ပ်က္စီးမႈ နည္းပါလိမ့္မယ္။
🔖🔖(၂) ဆီးခ်ိဳနဲ႔ အေပါင္းအေဖာ္ေရာဂါျဖစ္တဲ႔ ေသြးတိုးကိုလည္း စနစ္တက်ထိန္းပါ။ ေသြးတိုးျပီဆိုရင္ ေက်ာက္ကပ္ကိုသြားတဲ႔ ေသြးေၾကာေတြ က်ဥ္းသြား (vasoconstriction) တာေၾကာင့္ ေက်ာက္ကပ္ကို ပ်က္စီးေစႏိုင္ပါတယ္။
🔖🔖(၃) အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးေတြ ပဲေလွာ္လို လိုတိုင္းစားေနတာ ေရွာင္ၾကဥ္ပါ။ သံုးခ်င္ရင္ေတာင္ ပါရာစီတေမာေလာက္ပဲ သံုးပါ။
🔖🔖(၄) ကိုယ္အေလးခ်ိန္ပိုေနလွ်င္ေလ်ာ့ခ်ပါ။ ေဆးလိပ္၊အရက္၊ ဘီယာကို ျဖတ္ပါ။

📥📥 ဒီေတာ့ အဆံုးသတ္အေနနဲ႔ ေျပာခ်င္တာကေတာ့ ဒီေန႔ ေရးထားတဲ႔ အေၾကာင္းအရာဟာ ဆီးခ်ိဳေရာဂါကို ဘာေၾကာင့္ စနစ္တက်ကုသဖို႔ လိုသလဲဆုိတာကို မီးေမာင္းထိုးျပသေနတာပါ။ တခ်ိဳ႔ေသာ ဆီးခ်ိဳေရာဂါရွိလွ်က္နဲ႔ မဆင္ျခင္သူမ်ား၊ ဗမာေဆးလိုလို၊ အဂၤလိပ္ေဆးလိုလို လုပ္ေနသူမ်ား ရပ္တန္းက ရပ္ျပီး စနစ္တက် ကုသသင့္ပါျပီ။ ဆီးခ်ိဳေရာဂါေၾကာင့္ ေက်ာက္ကပ္ အဆံုးတိုင္ပ်က္စီးသြားရင္ ေနာက္ဆံုးနည္းလမ္းက ႏွစ္ခုပဲ က်န္ေတာ့တာပါ။ တစ္ခုက ေက်ာက္ကပ္ေဆးျခင္း (renal dialysis) နဲ႔ ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ ေက်ာက္ကပ္အစားထိုးလဲလွယ္ျခငး္ (kidney transplant) တို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေက်ာက္ကပ္ေဆးတာကလဲ အင္မတန္မွ ေငြကုန္ေၾကးက် အလြန္မ်ားလြန္းပါတယ္၊ တစ္ပတ္ကို ႏွစ္ၾကိမ္ဆို ႏွစ္ၾကိမ္ပံုမွန္ေဆးေနရတာပါ။ အဲ႔ေတာ့ မေဆးႏိုင္ရင္ ဘာျဖစ္မလဲဆိုေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ တစ္ကိုယ္လံုး ေဖာေရာင္ျပီး အဆိပ္ေတြတက္၊ အဆုတ္ထဲေတြ ေရေတြဝင္ျပီး အရွင္လတ္လတ္ ေရနစ္သတ္သလို ခံစားရမွာ ျဖစ္ေၾကာင္း ၾကိဳတင္သတိ ေပးလိုက္ပါတယ္။

https://www.mayoclinic.org/
…/diagnosis-treatme…/drc-20354562
https://emedicine.medscape.com/article/238946-overview#a4

By
Dr.Zaw Htet Aung
( I am your doctor)