စစ္ကိုင္းေကာင္းမႈေတာ္ဘုရားၾကီး ေရႊေဆးေတြခြာခ်ျပီးအျဖဴေရာင္သကၤန္းေတာ္ ကပ္လွဴပူေဇာ္မည့္ ကိစၥ

တမၸဝတီဦးဝင္းေမာင္ကို က်ေနာ္ သိသလို ၊ သီတဂူဆရာေတာ္ႀကီးနဲ႔လည္းမစိမ္းပါဘူး။

က်ေနာ္ စလံုးမွာ ေနစဥ္က စကၤာပူသီတဂူ လူငယ္အဖြဲ႕ ဖြဲ႕ပီး လစဥ္အလွဴေငြေကာက္ လို႔ သီတဂူ သံဃာေဆးရံုအတြက္ လႉဒါန္းပါတယ္။ အဖြဲ႕ကို တည္ေထာင္ ဦးေဆာင္သူက က်ေနာ္ပါ။ ဆရာေတာ္ႀကီးကို စကၤာပူက က်ေနာ့အိမ္မွာဘဲ ကိုယ္တိုင္ကိုက် ဆြမ္းကပ္ဖူးပါတယ္။

ပုဂံက ငလွ်င္ဒါဏ္ထိတဲ့ ဘုရားေတြထဲက ျမစည္းခံုဘုရားကို ဆရာေတာ္ႀကီး ျပဳျပင္မယ္ဆိုေတာ့ လိုအပ္တဲ့ ဆြဲပံု/ပံုဆြဲေတြ အကုန္လံုး ကိုတမၸဝတီဦဝင္းေမာင္ကတဆင့္ ဆရာေတာ္ႀကီးဆီ ပို႔ေပးခဲ့ပါတယ္။

ဒါေတြဘာေၾကာင့္ရွင္းျပရသလဲဆိုေတာ့ က်ေနာ့အေနနဲ႔ သီတဂူဆရာတာ္ႀကီးကိုေရာ ၊ တမၸဝတီဦးဝင္းေမာင္ကို ပါ ပုဂၢိဳလ္ေရးဆိုင္ရာ မေက်နပ္ခ်က္၊ မႏွစ္သက္တာမ်ိဳး မရွိဘူး ဆိုတာ အရင္ေျပာျပတာပါ။

စစ္ကိုင္းေကာင္းမႈေတာ္ ကိစၥက်ေနာ္ေရးထားတဲ့ ပိုစ္မွာလည္း Technical ပိုင္း၊ method statement အပိုင္းကိုဘဲ ဦးစားေပးေျပာတာပါ။ ဘယ္သူ ဘယ္ဝါရယ္လို႔ ေျပာဆိုေနတာ မဟုတ္ပါဘူး။ Nothing Personal ပါ။

သီတဂူဆရာေတာ္ႀကီးကို အားနာပါဦး၊ ဆရာေတာ္ႀကီးရဲ႕ အင္ဂ်င္နီယာအဖဲြ႕ကို အားနာပါဦး ၊ ဦးဝင္းေမာင္ကို အားနာပါဦးလို႔ေျပာလာရင္ စိတ္မေကာင္းပါဘူး။ က်ေနာ္က ေျပာစရာရွိရင္ ေရွးေဟာင္းအေမြႏွစ္ဆိုတဲ့ မ်က္ႏွာတစ္ခုတည္းကိုဘဲ ၾကည့္ပီး ဘယ္သူ႔ ဘယ္သူကိုမွ အားမနာတမ္းေျပာပါတယ္။

အဲလိုေျပာရဲ ဆိုရဲ၊ ေျပာႏိုင္ ဆိုႏိုင္ေအာင္လည္း ဝမ္းစာေရာ ၊ လိပ္ျပာေရာ လံုတယ္။

Monument ဆိုတဲ့ ေရွးေဟာင္းအေမြႏွစ္အေဆာက္ဦးေတြျုပျပင္ရာမွာ Engineering Sciences တစ္ခုတည္း ၾကည့္လို႔မရဘူး။ Heritage Manual ဆိုတာ ႏိုင္ငံတိုင္းမွာ ရွိတယ္။ ယူနစ္စကိုလို အဖြဲ႕စည္းမ်ိဳးၾကျပန္ေတာ့ guidelines ေတြလုပ္ေပးထားတာ ရွိတယ္။
Conservation Specialist ျဖစ္ခ်င္ရင္ အဲဒီ Heritage Manual ေတြမ်ားမ်ားဖတ္မွတ္ေလ့လာရတယ္။

ေကာင္းမႈေတာ္ ပံုေတြတက္လာေတာ့ ပထမဦးဆံုးျမင္ရတာ Hummer Drill သံုးပီး အဂၤေတေတြခြာေနတဲ့ ပံု ။ Heritage Manual ေတြေလ့လာဖူးတဲ့လူ၊ conservation knowledge ရွိတဲ့ လူေတြ ဆိုရင္ ျမင္တာနဲ႔ တန္းသိတယ္။။ Hammer Drill သံုးလို႔မရဘူး။
Power Tool သံုး လို႔မရဘူး။ စို႔ျပား ( chisel ) သံုးၿပီး လုပ္ရမွာ။

ဘာလို႔ hammer drill သံုးခြင့္မျပဳသလဲဆိုေတာ့ ေရွးအုတ္ ႏွင့္ အဂၤေတေတြအေပၚ Vibration impact ျဖစ္ေစတဲ့ အတြက္ပါ။ တစ္မိနစ္ကို တြန္းထိုး႐ိုက္ခတ္မႈအႀကိမ္ေပါင္း ၁၁၀၀-၁၂၀၀ ဝန္းက်င္ရွိတဲ့ hammer drill ရဲ႕ impact ဟာ ငလွ်င္ထက္ ဆိုးပါတယ္။သံစို႔ သံုးပီး လူနဲ႔ ခြာတာက အနည္းဆံုး impact ျဖစ္တာေၾကာင့္ ႏိုင္ငံတကာမွာလည္း အဲလိုဘဲ လုပ္ေနၾကဆဲပါ။

ေကာင္းမႈေတာ္ဘုရား လုပ္ငန္းခြင္ဟာ လူျမင္ သူျမင္မ်ားတဲ့ေနရာမွာေတာင္ Heritage Manual ရဲ႕ အေျခခံ လိုအပ္ခ်က္ basic requirement ကိုေတာင္ လိုက္နာထာျခင္းမရွိတာေတြ႕ရတယ္။

အေပၚယံ အဂၤေတခြာရျခင္းရဲ႕ ေၾကာင္းကိုေျပာတဲ့ ေနရာမွာ ၊ ထံုးရည္လႊာေတြ ထူေနလို႔၊ ေရႊေဆး နဲ႔ ပတ္တီး ခြာဖို႔ ၊ အက္ေၾကာင္း လိုက္ေနလို႔ စသျဖင့္ အေၾကာင္းျပတယ္။
ဘုရားတစ္ထည္လံုး ခြာစရာလိုသလား ၊ အခ်ိဳ႕ေနရာတင္ဘဲလား ဆိုတာ assessment ရယ္လို႔ ေသျခာလုပ္ထားတာမ်ိဳး မေတြ႕ရဘူး ။

Method Statement အမွန္က ေရႊေဆးနဲ႔ ပတ္တီးဘဲ ခြာမယ္ဆိုရင္ angle grinder မွာ သံေခ်းခြာ ဘတ္ျပားတတ္ပီး ဖယ္လို႔ရမယ္။ power tool မသံုးရဘူးဆိုေပမယ့္ vibration impact မပါတဲ့အတြက္ သံုးလို႔ရတယ္ေျပာတာပါ။ မသံုးရင္ေတာ့ ေကာင္းတာေပါ့။

ထံုးရည္ၾကည္အလႊာေတြ ထူေနတာမ်ိဳးကို ခြာမယ္ ဆိုရင္ေတာ့ Air Compressor နဲ႔ တြဲသံုးတဲ့ sand blasting လုပ္တဲ့ နည္းနဲ႔ ခြာရပါမယ္။

ထံုးရည္ၾကည္ အလႊာကုန္သြားလို႔ မူလအဂၤေတကို မျဖစ္မေနခြာရေတာ့မယ္ဆိုရင္လည္း sand blasting ဘဲဆက္သံုးမယ္။ အဂၤေတသား အထူ တစ္လက္မ (25 mm) ေက်ာ္လာရင္ ၊ သဲ ကို မသံုးေတာ့ဘဲ ၊ နႈတ္နႈတ္စင္းထားတဲ့ ေျပာင္းဖူးဖက္ ကို ' သဲ ' အစားသံုးရမယ္။

ဘာျဖစ္လို႔ ေျပာင္းဖူးဖတ္ေျပာင္းသံုးရလဲဆိုေတာ့ ' sand blasting ' က ေရွးအုတ္သားမ်က္ႏွာျပင္ ရဲ႕အမာဆံုးအပိုင္း ပ်က္စီးေစလို႔ပါ။ ဒါေၾကာင့္ ေျပာင္းဖူးဖက္ ကို ' သဲ' အစားထိုး သံုးရတာ။

အဲလိုနည္းနဲ႔ အဂၤေတသားကိုခြာတဲ့အခါမွသာ ေအာက္ဆံုးက အုတ္သားအလႊာကို ထိခိုက္ ပ်က္စီးမႈ မရွိႏိုင္တာ။

Heritage Manual အတိုင္း အဂၤေတသား ခြားတာကို အၾကမ္းေရးတာနဲ႔တင္ စာကရွည္ေနလို႔ ဒီမွာတင္ ရပ္ပါဦးမယ္။

ေကာင္းမႈေတာ္ ဘုရားႀကီးက ျမန္မာ့ ဗိသုကာ ႏွင့္ Engineer ပညာ သမိုင္းမွာ အေရးပါတဲ့ Master Piece ျဖစ္တယ္၊ Mega Structure ျဖစ္တယ္။ ဒါနဲ႔တင္ သမိုင္းတန္ဖိုး ၊ ယဥ္ေက်းမႈတန္ဖိုး ၊ ပညာရပ္ဆိုင္ရာ တန္ဖိုးႀကီးလြန္းတဲ့ အတြက္ တာဝန္လည္းႀကီးပါတယ္။

ေျပာခ်င္တာက ဦးစီး ဦးေဆာင္မယ့္လူေတြက တာဝန္ႀကီးႀကီးယူထားရတယ္ဆိုတာ သေဘာပါၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း any advice have to take consideration ပါ။ အဆင့္တိုင္းကို ေသျခာေလး assessment လုပ္ၾကပါ။

ေၾကျငာထားတဲ့ method statement ( method of statement ) ေတြမွာ ဓာတုေဗဓ ဓာတ္ေပါင္း ( chemical ) ေတြပါတဲ့ ေဆးေတြ၊ ပစၥည္းေတြ ( chemical products ) ေတြသံုးမယ္လို႔တြင္တြင္ ေျပာထားပါတယ္။

ႏိုင္ငံတကာက ဘယ္ပညာရွင္ဘဲ ေခၚေမးပါေစ chemical product ေတြပါတဲ့ ပစၥည္းေတြကို သံုးဖို႔ ခြင့္ျပဳမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ မျဖစ္မေနသံုးရေတာ့မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ႏိုင္ငံတကာက ထုတ္ထားတဲ့ Heritage Manual ေတြထဲက အနည္းဆံုး ၅ ႏိုင္ငံရဲ႕ စံနႈန္းေတြနဲ႔ ကိုက္ညီမႈရွိဖို႔လိုမယ္။ ယူနစ္စကို guideline ေတြနဲ႔ ကိုက္ညီမႈရွိေၾကာင္း ေထာက္ခံခ်က္လိုပါမယ္။

Engineering concept ႏွင့္ method of statement နက္ပတ္သက္ပီးေျပာရရင္
ေကာင္းမႈေတာ္ဘုရားက ႏွစ္ေပါင္း ၅၀၀ သက္တမ္းရွိတဲ့ ေရွးေဟာင္းအေမြႏွစ္အေဆာက္ဦးပါ။ ႏွစ္ ၁၀၀ ေက်ာ္ သက္တမ္းသာရွိေသးတဲ့ ကိုလိုနီေခတ္ အေဆာက္ဦးကိုျပင္တဲ့ engineering concept ( method statement ) သံုးလို႔မရပါဘူး။

ဒီေလာက္ မီးေမာင္းထိုးျပရင္ က်န္တာလည္း ဆက္ျမင္ႏိုင္ပါေစ။
Zay Myo Lin