ဗုဒၶဘာသာတုိ႔ရဲ႕ အထင္ကရေနရာတစ္ခု ျဖစ္တဲ့ ရာဇၿဂဳိဟ္ျပည္

ရာဇၿဂိဳဟ္ျပည္ 

ရာဇၿဂိဳဟ္ျပည္ သည္ အိႏၵိယႏိုင္ငံ ဗီဟာျပည္နယ္၊ နာလႏၵာခ႐ိုင္တြင္ တည္ရွိသည္။ ရာဇၿဂိဳဟ္သည္ ေရွးယခင္က မဇၩိမတိုက္၌ ပါဝင္ေသာ တိုင္းႀကီး ၁၆ တိုင္းအနက္ မာဂဓတိုင္း၏ ပထမဆုံး ၿမိဳ႕ေတာ္ျဖစ္သည္။ စတင္တည္ေထာင္သည့္ႏွစ္ကို မသိရေသာ္လည္း ဘီစီ ၁၀၀၀ ခန္႔က ေႂကြထည္ပစၥည္းမ်ားကို ၿမိဳ႕တြင္းတြင္ တူးေဖာ္ရရွိခဲ့သည္။ ရာဇၿဂိဳဟ္သည္ ဗုဒၶဘာသာႏွင့္ ဂ်ိန္းဘာသာတို႔အတြက္ အထင္ကရေနရာတစ္ခုျဖစ္သည္။ အဇာတသတ္မင္းႀကီးက အေထာက္အကူျပဳၿပီး အသၽွင္မဟာကႆပ ဦးေဆာင္၍ ပထမအႀကိမ္သဂၤါယနာကို ရာဇၿဂိဳဟ္၌ က်င္းပျပဳလုပ္ခဲ့သည္။

ရာဇၿဂိဳဟ္သည္ ေတာင္မ်ားပတ္လည္ဝိုင္းေနသည့္ ေတာင္ၾကားေဒသတြင္ တည္ရွိသည္။ ေရပူစမ္းမ်ား ရွိျခင္းေၾကာင့္ က်န္းမာေရးႏွင့္ ေဆာင္းရာသီ အနားယူရာေနရာအျဖစ္ စည္ကားသည္။ ထိုေရပူစမ္းမ်ားတြင္ ေရခ်ိဳးပါက အေရျပားေရာဂါမ်ား ေပ်ာက္ကင္းသည္ဟု အယူရွိၾကသည္။ ေဝဘာရေတာင္ရွိ သတၱပဏၰိလိုဏ္ဂူမွာ ရာဇၿဂိဳဟ္ေရပူစမ္း စတင္ရာေနရာျဖစ္ကာ ဗုဒၶဘာသာ၊ ဂ်ိန္းဘာသာႏွင့္ ဟိႏၵဴဘာသာမ်ား၏ အထြတ္အျမတ္ထားရာ ေနရာတစ္ခုလည္းျဖစ္သည္။ အျခားလည္ပတ္စရာေနရာတစ္ခုမွာ ရတနာဂီရိေတာင္ျဖစ္ၿပီး ေတာင္ထိပ္တြင္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံမွ လာေရာက္တည္ထားေသာ ကမၻာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေစတီ ႏွင့္ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းမ်ား တည္ရွိသည္။

ရာဇၿဂိဳဟ္၏ အပူခ်ိန္မွာ အျမင့္ဆုံး ၄၀° စင္တီဂရိတ္၊ အနိမ့္ဆုံး ၂၀° စင္တီဂရိတ္ရွိကာ ေဆာင္းရာသီတြင္ အျမင့္ဆုံး ၂၈° စင္တီဂရိတ္ႏွင့္ အနိမ့္ဆုံး ၆° စင္တီဂရိတ္ခန္႔ ရွိသည္။ မိုးေရခ်ိန္မွာ ဇြန္လလယ္မွ စက္တင္ဘာလလယ္အထိ ၁,၈၆၀ မီလီမီတာ ျဖစ္ေလသည္။ ေအာက္တိုဘာလမွ မတ္လအထိမွာ ပူေႏြးေျခာက္ေသြ႕ေသာ ရာသီဥတုျဖစ္သည္။

ေဝဠဳဝနရွိ ဝါးပင္မ်ား
၂၀၁၁ ခုႏွစ္ အိႏၵိယႏိုင္ငံ သန္းေခါင္စာရင္းအရ ရာဇၿဂိဳဟ္၏ လူဦးေရမွာ ၄၁,၅၈၇ ေယာက္ျဖစ္သည္။ အမ်ိဳးသား ၅၄ % ႏွင့္ အမ်ိဳးသမီး ၄၇ % ျဖစ္သည္။ ရာဇၿဂိဳဟ္၏ ပ်မ္းမၽွစာတတ္ေျမာက္မႈႏႈန္းမွာ ၅၂ % ျဖစ္ကာ အမ်ိဳးသားစာတတ္ေျမာက္ႏႈန္း ၆၁ % ႏွင့္ အမ်ိဳးသမီး စာတတ္ေျမာက္ႏႈန္း ၄၁ % ျဖစ္သည္။ လူဦးေရ၏ ၁၉ % မွာ အသက္ေျခာက္ႏွစ္ေအာက္မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ သမိုင္းေၾကာင္းမ်ားအရ ရာဇၿဂိဳဟ္သည္ အင္ပါယာမ်ား၏ ၿမိဳ႕ေတာ္ျဖစ္ခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ အေရးပါေနရာတစ္ခုျဖစ္သည္။ ခရီးသြားမ်ားကို ဆြဲေဆာင္ႏိုင္သည့္ေနရာမ်ားမွာ အဇာတသတ္မင္း အုပ္စိုးစဥ္က က်န္ရစ္ေသာ ေရွးၿမိဳ႕႐ိုးေဟာင္း၊ ဗိမၼိသာရအက်ဥ္းေထာင္၊ ေဝဠဳဝန္ေက်ာင္းေတာ္၊ ရတနာဂီရိေတာင္၊ သတၱပဏၰိလိုဏ္ဂူ၊ ႏွင့္ ေတာင္ငါးလုံးထိပ္ရွိ ဂ်ိန္းဘုရားေက်ာင္းမ်ား ျဖစ္သည္။

ေရပူစမ္း
ရာဇၿဂိဳဟ္သည္ ေဒသအေခၚ Brahmakund ဟုေခၚသည့္ ေရပူစမ္းမ်ားေၾကာင့္လည္း ေက်ာ္ၾကားသည္။ ယင္းေရပူစမ္းမွာ ဟိႏၵဴဘာသာဝင္တို႔၏ အထြတ္အျမတ္ေနရာတစ္ခုလည္း ျဖစ္သည္။ ေနာက္ေနရာတစ္ခုမွာ Vishwa Shanti Stupa အမည္ရွိ ၁၉၆၉ ခုႏွစ္က တည္ထားခဲ့ေသာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေစတီျဖစ္သည္။ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားရပ္တန္႔ရန္၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျပန္႔ပြားေစရန္ ရည္႐ြယ္၍ တစ္ကမၻာလုံးတြင္ ေစတီေပါင္း ၈၀ တည္ထားခဲ့သည့္အနက္ တစ္ဆူအပါအဝင္ျဖစ္သည္။


ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေစတီ
ေဝဠဳဝန လူလုပ္သစ္ေတာေဘးတြင္ ဂ်ပန္ဘုရားေက်ာင္းတည္ရွိသည္။ ဗိမၼိသာရမင္းႀကီး၏ေကာင္းမႈျဖစ္ေသာ ေဝဠဳဝန္ေက်ာင္းေတာ္သည္လည္း ထိုေနရာတြင္ တည္ရွိသည္။ ေခမာမိဖုရားကို ေခ်ခၽြတ္ရာအထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ ေက်ာင္းေဆာင္တစ္ခု ေဆာက္လုပ္ထားသည္။ ရွဥ့္နက္တို႔ကို အစားေကၽြး၍ ေဘးမဲ့ေပးရာ ကလႏၵကေရကန္လည္း ရွိသည္။ အဂၢသာဝကႀကီးႏွစ္ပါး အပါအဝင္ ရဟႏၲာ(၁၂၅၀)ပါးတို႔ကို ဩဝါဒပါတိေမာက္တရားေတာ္ ေဟာၾကားေတာ္ မူေသာေနရာ၌ ႐ုပ္ပြားေတာ္တစ္ဆူ တည္ထားသည္။ အေလာင္းေတာ္ဘဝက ဗိမၼိသာရမင္းႀကီးကို ေပးထားေတာ္မူခဲ့ေသာ ကတိအတိုင္း ဘုရားျဖစ္ၿပီးေနာက္ ရဟႏၲာအပါး တစ္ေထာင္ၿခံရံလ်က္ ရာဇၿဂိဳဟ္ၿမိဳ႕သို႔ အဦးဆုံးႂကြေတာ္မူခဲ့သည္။ ဗိမၼိသာရမင္းႏွင့္ ေနာက္ပါအၿခံအရံ တစ္သိန္းတစ္ေသာင္းတို႔ ေသာတာပန္တည္ၿပီးေနာက္ ေဝဠဳဝန္ေက်ာင္းေတာ္ကို ေရစက္ခ်လႉဒါန္းသည္။

ေဝဠဳဝန္ေက်ာင္းေတာ္ႀကီးသည္ သာသနာေတာ္အတြက္ အေရးပါလွေသာ ေနရာဌာနျဖစ္လာခဲ့သည္။ အရွင္သာရိပုတၱရာအေလာင္း ဥပတိႆႏွင့္ အရွင္ေမာဂၢလာန္အေလာင္း ေကာလိတ ပရဗိုဇ္တို႔လည္း အၿခံအရံ (၂၅၀)ႏွင့္အတူ သာသနာေတာ္သို႔ ဝင္ေရာက္လာၾကၿပီး အဂၢသာဝကႀကီးမ်ားအျဖစ္ ခ်ီးျမႇင့္ျခင္းခံရသည္။ တပို႔တြဲ လျပည့္ေန႔၌ (၁၂၅၀)ေသာရဟႏၲာမ်ားအား ဩဝါဒပါတိေမာက္တရား ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့သည္။ ရာဇၿဂိဳဟ္ၿမိဳ႕မွ ထင္ရွားေသာ အမ်ိဳးေကာင္းသားမ်ားလည္း သာသနာေတာ္သို႔ ဝင္ေရာက္လာၾကသည္။ ရဟန္းျပဳလာသူတို႔ မ်ားျပားလွ သျဖင့္ သာသနာေတာ္ကို မၾကည္ၫိုသူတို႔က “ရဟန္းေဂါတမဟာ မ်ိဳးဆက္ျပတ္ေအာင္ ျပဳလုပ္ေနတယ္။ မုဆိုးမျဖစ္ေအာင္ ျပဳလုပ္ေနတယ္” ဟုပင္ ေစာင္းေျမာင္းေျပာဆိုခဲ့ၾကသည္။

အလွမာန္ယစ္ေနသူ ေခမာမိဖုရားပင္လၽွင္ ဘုရားရွင္၏ တရားေတာ္ကို နာယူရၿပီးေနာက္ ဘိကၡဳနီျပဳကာ ပညာအရာ၌ ဧတဒဂ္ရေသာ အဂၢသာဝိကာအျဖစ္သို႔ ေရာက္ရွိခဲ့သည္။ ရာဇၿဂိဳဟ္၌ ဘုရားရွင္သည္ (၅)ဝါသီတင္းသုံး၍ ဝါဆိုဝါကပ္ေတာ္မူခဲ့ၿပီး သာဝတၳိၿပီးလၽွင္ သာသနာေတာ္ အတြက္ အလြန္အေရးပါေသာ ေနရာဌာနျဖစ္ခဲ့သည္။

ေတာင္ငါးလုံး၏ အျပင္ဖက္တြင္ အဂၤလိပ္ေခတ္က ေဆာက္လုပ္ခဲ့ေသာ ရာဇၿဂိဳဟ္ျမန္မာဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္း တည္ရွိသည္။ အဇာတသတ္မင္း၏ ၿမိဳ႕သစ္ႏွင့္ ကပ္လ်က္ျဖစ္သည္။ သတၱပဏၰိလိုဏ္ဂူမွာ ေဝဘာရေတာင္တြင္ တည္ရွိကာ ဗိမၼိသာရမင္းႀကီး၏ ေ႐ႊဘ႑ာတိုက္ဟု ဆိုၾကသလို ပထမသဂၤါယနာတင္ရာ ေနရာျဖစ္သည္ဟုလည္း အဆိုရွိသည္။ ဘုရားရွင္၏ ဓာတ္ေတာ္မ်ားကို အရွင္မဟာကႆပ၏ ၫႊန္ၾကားခ်က္အရ အဇာတသတ္မင္းက မဏိယာမတ္တြင္ လၽွိဳ႕ဝွက္စြာ ျမႇဳပ္ႏွံခဲ့သည္။ စာေပအရ ေျမေအာက္သို႔ အေတာင္(၈၀)ခန္႔ တူးၿပီး ဓားစက္လွံစက္ မ်ားဆင္၍ ခမ္းနားႀကီးက်ယ္စြာ ျမႇဳပ္ႏွံခဲ့ၿပီး အေသာကမင္းႀကီးလက္ထက္တြင္ ျပန္လည္တူးေဖာ္ကာ ဓာတ္ေတာ္မ်ားကို ေစတီေပါင္း ရွစ္ေသာင္းေလးေထာင္ တည္ထားခဲ့သည္။

ဂိဇၩကုဋ္ေတာင္ေျခတြင္ ဆရာဇီဝကလႉဒါန္းခဲ့ေသာ သရက္ဥယ်ာဥ္ ေက်ာင္းေတာ္ရာ တည္ရွိသည္။ ဖခင္ကို လုပ္ႀကံခဲ့ေသာ အဇာတသတ္မင္းသည္ ေနာင္တစိတ္ျဖင့္ ပူေလာင္ေနသျဖင့္ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ည ညီလာခံက်င္းပခိုက္ မည္သည့္ပုဂၢိဳလ္ကို သြားေရာက္ဖူးေျမာ္ရပါမည္လဲဟု အမတ္မ်ားကို ေမးျမန္းခဲ့သည္။ ေဆးဆရာႀကီးဇီဝက၏ လမ္းၫႊန္ခ်က္အရ ဆင္အစီးေပါင္း (၅၀၀)ျဖင့္ ဘုရားရွင္ထံ သြားေရာက္ဖူးေျမာ္သည္။ ဘုရားရွင္က တန္ေဆာင္းဝန္း၏ အလယ္တိုင္ကိုမွီ၍ အေရွ႕ဘက္သို႔ မ်က္ႏွာမူကာ ရဟန္း သံဃာအေပါင္းၿခံရံကာ ထိုင္ေနသည္။ ရဟန္းသံဃာ(၁၂၅၀)ထိုင္ေနပါလ်က္ ဘာသံမွမၾကားရဘဲ တိတ္ဆိတ္ၿငိမ္သက္ ေနပုံကို အဇာတသတ္မင္း ျမင္ရေသာအခါ သဒၶါတရားမ်ားျဖစ္ေပၚလာၿပီး ဝမ္းေျမာက္ဝမ္းသာဥဒါန္းမ်ား က်ဴးရင့္သည္။

အာဋာနာဋိယသုတ္ ေဟာေတာ္မူခဲ့ရာေနရာ
ဘုရားရွင္ထံ ရဟန္းျပဳရျခင္း၏အက်ိဳးကို ေမးျမန္းေလၽွာက္ထားသျဖင့္ သာမညဖလသုတ္ ကို ေဟာၾကားေတာ္မူသည္။ သာမညဖလသုတ္ကို နာၾကားရၿပီးေနာက္ သာသနာေတာ္ကို လႈိက္လႈိက္လွဲလွဲၾကည္ၫိုလာခဲ့ၿပီး ဘုရားရွင္ ပရိနိဗၺာန္ စံၿပီးေသာအခါ ပထမသဂၤါယနာတင္ပြဲ အထေျမာက္ေအာင္ စီစဥ္ေပးႏိုင္ေသာ သာသနာ႔ဒါယကာတစ္ဦး ျဖစ္လာခဲ့သည္။

ဂိဇၩကုဋ္ေတာင္ထိပ္တြင္ သဘာဝေက်ာက္လိုဏ္ဂူျဖစ္ေသာ အရွင္သာရိပုတၱရာလိုဏ္ဂူ တည္ရွိသည္။ ထိုေနရာမွ ဆက္၍တက္သြားလၽွင္ ဘုရားရွင္သီတင္းသုံးေတာ္မူခဲ့ေသာ ဂႏၶကုဋီေက်ာင္းေတာ္ရာသို႔ ေရာက္ရွိသည္။ ထိုေနရာ၌ ဘုရားရွင္သည္ အာဋာနာဋိယသုတ္၊ မဟာေဂါဝိႏၵသုတ္ အစရွိေသာ သုတၱန္ေဒသနာေတာ္မ်ားကို ေဟာၾကားေတာ္ မူခဲ့သည္။ ဂႏၶကုဋီေက်ာင္းေတာ္ရာေအာက္နားရွိ လိုဏ္ဂူငယ္သည္ အရွင္အာနႏၵာ၏ လိုဏ္ဂူျဖစ္သည္။

ဗိမၼိသာရအက်ဥ္းေထာင္

       ဂ်ိန္းဘုရားေက်ာင္း
ဦးဉာဏ (ႂကြယ္အိပ္ပြဲ) (ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၀၁၅). “ဗုဒၶဂါယာ သံေဝဇနိယ ေလးဌာန ဘုရားဖူး”. သူရဇၨမဂၢဇင္း
နာလႏၵာတကၠသိုလ္၊ ရာဇၿဂိဳဟ္ႏွင့္ သမုိင္းကေပးေသာ သခၤန္းစာမ်ား – ေအာင္သိဒၶိဘေလာ့
Myanmar Wikipedia

.........................................
ဗုဒ္ဓဘာသာတို့ရဲ့ အထင်ကရနေရာတစ်ခု ဖြစ်တဲ့ ရာဇဂြိုဟ်ပြည် (unicode)

ရာဇဂြိုဟ်ပြည် သည် အိန္ဒိယနိုင်ငံ ဗီဟာပြည်နယ်၊ နာလန္ဒာခရိုင်တွင် တည်ရှိသည်။ ရာဇဂြိုဟ်သည် ရှေးယခင်က မဇ္ဈိမတိုက်၌ ပါဝင်သော တိုင်းကြီး ၁၆ တိုင်းအနက် မာဂဓတိုင်း၏ ပထမဆုံး မြို့တော်ဖြစ်သည်။ စတင်တည်ထောင်သည့်နှစ်ကို မသိရသော်လည်း ဘီစီ ၁၀၀၀ ခန့်က ကြွေထည်ပစ္စည်းများကို မြို့တွင်းတွင် တူးဖော်ရရှိခဲ့သည်။ ရာဇဂြိုဟ်သည် ဗုဒ္ဓဘာသာနှင့် ဂျိန်းဘာသာတို့အတွက် အထင်ကရနေရာတစ်ခုဖြစ်သည်။ အဇာတသတ်မင်းကြီးက အထောက်အကူပြုပြီး အသျှင်မဟာကဿပ ဦးဆောင်၍ ပထမအကြိမ်သင်္ဂါယနာကို ရာဇဂြိုဟ်၌ ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့သည်။

ရာဇဂြိုဟ်သည် တောင်များပတ်လည်ဝိုင်းနေသည့် တောင်ကြားဒေသတွင် တည်ရှိသည်။ ရေပူစမ်းများ ရှိခြင်းကြောင့် ကျန်းမာရေးနှင့် ဆောင်းရာသီ အနားယူရာနေရာအဖြစ် စည်ကားသည်။ ထိုရေပူစမ်းများတွင် ရေချိုးပါက အရေပြားရောဂါများ ပျောက်ကင်းသည်ဟု အယူရှိကြသည်။ ဝေဘာရတောင်ရှိ သတ္တပဏ္ဏိလိုဏ်ဂူမှာ ရာဇဂြိုဟ်ရေပူစမ်း စတင်ရာနေရာဖြစ်ကာ ဗုဒ္ဓဘာသာ၊ ဂျိန်းဘာသာနှင့် ဟိန္ဒူဘာသာများ၏ အထွတ်အမြတ်ထားရာ နေရာတစ်ခုလည်းဖြစ်သည်။ အခြားလည်ပတ်စရာနေရာတစ်ခုမှာ ရတနာဂီရိတောင်ဖြစ်ပြီး တောင်ထိပ်တွင် ဂျပန်နိုင်ငံမှ လာရောက်တည်ထားသော ကမ္ဘာ့ငြိမ်းချမ်းရေးစေတီ နှင့် ဘုန်းကြီးကျောင်းများ တည်ရှိသည်။

ရာဇဂြိုဟ်၏ အပူချိန်မှာ အမြင့်ဆုံး ၄၀° စင်တီဂရိတ်၊ အနိမ့်ဆုံး ၂၀° စင်တီဂရိတ်ရှိကာ ဆောင်းရာသီတွင် အမြင့်ဆုံး ၂၈° စင်တီဂရိတ်နှင့် အနိမ့်ဆုံး ၆° စင်တီဂရိတ်ခန့် ရှိသည်။ မိုးရေချိန်မှာ ဇွန်လလယ်မှ စက်တင်ဘာလလယ်အထိ ၁,၈၆၀ မီလီမီတာ ဖြစ်လေသည်။ အောက်တိုဘာလမှ မတ်လအထိမှာ ပူနွေးခြောက်သွေ့သော ရာသီဥတုဖြစ်သည်။

၂၀၁၁ ခုနှစ် အိန္ဒိယနိုင်ငံ သန်းခေါင်စာရင်းအရ ရာဇဂြိုဟ်၏ လူဦးရေမှာ ၄၁,၅၈၇ ယောက်ဖြစ်သည်။ အမျိုးသား ၅၄ % နှင့် အမျိုးသမီး ၄၇ % ဖြစ်သည်။ ရာဇဂြိုဟ်၏ ပျမ်းမျှစာတတ်မြောက်မှုနှုန်းမှာ ၅၂ % ဖြစ်ကာ အမျိုးသားစာတတ်မြောက်နှုန်း ၆၁ % နှင့် အမျိုးသမီး စာတတ်မြောက်နှုန်း ၄၁ % ဖြစ်သည်။ လူဦးရေ၏ ၁၉ % မှာ အသက်ခြောက်နှစ်အောက်များ ဖြစ်ကြသည်။ သမိုင်းကြောင်းများအရ ရာဇဂြိုဟ်သည် အင်ပါယာများ၏ မြို့တော်ဖြစ်ခဲ့ခြင်းကြောင့် အရေးပါနေရာတစ်ခုဖြစ်သည်။ ခရီးသွားများကို ဆွဲဆောင်နိုင်သည့်နေရာများမှာ အဇာတသတ်မင်း အုပ်စိုးစဉ်က ကျန်ရစ်သော ရှေးမြို့ရိုးဟောင်း၊ ဗိမ္မိသာရအကျဉ်းထောင်၊ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၊ ရတနာဂီရိတောင်၊ သတ္တပဏ္ဏိလိုဏ်ဂူ၊ နှင့် တောင်ငါးလုံးထိပ်ရှိ ဂျိန်းဘုရားကျောင်းများ ဖြစ်သည်။

ရာဇဂြိုဟ်သည် ဒေသအခေါ် Brahmakund ဟုခေါ်သည့် ရေပူစမ်းများကြောင့်လည်း ကျော်ကြားသည်။ ယင်းရေပူစမ်းမှာ ဟိန္ဒူဘာသာဝင်တို့၏ အထွတ်အမြတ်နေရာတစ်ခုလည်း ဖြစ်သည်။ နောက်နေရာတစ်ခုမှာ Vishwa Shanti Stupa အမည်ရှိ ၁၉၆၉ ခုနှစ်က တည်ထားခဲ့သော ငြိမ်းချမ်းရေးစေတီဖြစ်သည်။ အကြမ်းဖက်မှုများရပ်တန့်ရန်၊ ငြိမ်းချမ်းရေးပြန့်ပွားစေရန် ရည်ရွယ်၍ တစ်ကမ္ဘာလုံးတွင် စေတီပေါင်း ၈၀ တည်ထားခဲ့သည့်အနက် တစ်ဆူအပါအဝင်ဖြစ်သည်။

ဝေဠုဝန လူလုပ်သစ်တောဘေးတွင် ဂျပန်ဘုရားကျောင်းတည်ရှိသည်။ ဗိမ္မိသာရမင်းကြီး၏ကောင်းမှုဖြစ်သော ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်သည်လည်း ထိုနေရာတွင် တည်ရှိသည်။ ခေမာမိဖုရားကို ချေချွတ်ရာအထိမ်းအမှတ်အဖြစ် ကျောင်းဆောင်တစ်ခု ဆောက်လုပ်ထားသည်။ ရှဉ့်နက်တို့ကို အစားကျွေး၍ ဘေးမဲ့ပေးရာ ကလန္ဒကရေကန်လည်း ရှိသည်။ အဂ္ဂသာဝကကြီးနှစ်ပါး အပါအဝင် ရဟန္တာ(၁၂၅၀)ပါးတို့ကို ဩဝါဒပါတိမောက်တရားတော် ဟောကြားတော် မူသောနေရာ၌ ရုပ်ပွားတော်တစ်ဆူ တည်ထားသည်။ အလောင်းတော်ဘဝက ဗိမ္မိသာရမင်းကြီးကို ပေးထားတော်မူခဲ့သော ကတိအတိုင်း ဘုရားဖြစ်ပြီးနောက် ရဟန္တာအပါး တစ်ထောင်ခြံရံလျက် ရာဇဂြိုဟ်မြို့သို့ အဦးဆုံးကြွတော်မူခဲ့သည်။ ဗိမ္မိသာရမင်းနှင့် နောက်ပါအခြံအရံ တစ်သိန်းတစ်သောင်းတို့ သောတာပန်တည်ပြီးနောက် ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်ကို ရေစက်ချလှူဒါန်းသည်။

ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်ကြီးသည် သာသနာတော်အတွက် အရေးပါလှသော နေရာဌာနဖြစ်လာခဲ့သည်။ အရှင်သာရိပုတ္တရာအလောင်း ဥပတိဿနှင့် အရှင်မောဂ္ဂလာန်အလောင်း ကောလိတ ပရဗိုဇ်တို့လည်း အခြံအရံ (၂၅၀)နှင့်အတူ သာသနာတော်သို့ ဝင်ရောက်လာကြပြီး အဂ္ဂသာဝကကြီးများအဖြစ် ချီးမြှင့်ခြင်းခံရသည်။ တပို့တွဲ လပြည့်နေ့၌ (၁၂၅၀)သောရဟန္တာများအား ဩဝါဒပါတိမောက်တရား ဟောကြားတော်မူခဲ့သည်။ ရာဇဂြိုဟ်မြို့မှ ထင်ရှားသော အမျိုးကောင်းသားများလည်း သာသနာတော်သို့ ဝင်ရောက်လာကြသည်။ ရဟန်းပြုလာသူတို့ များပြားလှ သဖြင့် သာသနာတော်ကို မကြည်ညိုသူတို့က “ရဟန်းဂေါတမဟာ မျိုးဆက်ပြတ်အောင် ပြုလုပ်နေတယ်။ မုဆိုးမဖြစ်အောင် ပြုလုပ်နေတယ်” ဟုပင် စောင်းမြောင်းပြောဆိုခဲ့ကြသည်။

အလှမာန်ယစ်နေသူ ခေမာမိဖုရားပင်လျှင် ဘုရားရှင်၏ တရားတော်ကို နာယူရပြီးနောက် ဘိက္ခုနီပြုကာ ပညာအရာ၌ ဧတဒဂ်ရသော အဂ္ဂသာဝိကာအဖြစ်သို့ ရောက်ရှိခဲ့သည်။ ရာဇဂြိုဟ်၌ ဘုရားရှင်သည် (၅)ဝါသီတင်းသုံး၍ ဝါဆိုဝါကပ်တော်မူခဲ့ပြီး သာဝတ္ထိပြီးလျှင် သာသနာတော် အတွက် အလွန်အရေးပါသော နေရာဌာနဖြစ်ခဲ့သည်။

တောင်ငါးလုံး၏ အပြင်ဖက်တွင် အင်္ဂလိပ်ခေတ်က ဆောက်လုပ်ခဲ့သော ရာဇဂြိုဟ်မြန်မာဘုန်းတော်ကြီးကျောင်း တည်ရှိသည်။ အဇာတသတ်မင်း၏ မြို့သစ်နှင့် ကပ်လျက်ဖြစ်သည်။ သတ္တပဏ္ဏိလိုဏ်ဂူမှာ ဝေဘာရတောင်တွင် တည်ရှိကာ ဗိမ္မိသာရမင်းကြီး၏ ရွှေဘဏ္ဍာတိုက်ဟု ဆိုကြသလို ပထမသင်္ဂါယနာတင်ရာ နေရာဖြစ်သည်ဟုလည်း အဆိုရှိသည်။ ဘုရားရှင်၏ ဓာတ်တော်များကို အရှင်မဟာကဿပ၏ ညွှန်ကြားချက်အရ အဇာတသတ်မင်းက မဏိယာမတ်တွင် လျှို့ဝှက်စွာ မြှုပ်နှံခဲ့သည်။ စာပေအရ မြေအောက်သို့ အတောင်(၈၀)ခန့် တူးပြီး ဓားစက်လှံစက် များဆင်၍ ခမ်းနားကြီးကျယ်စွာ မြှုပ်နှံခဲ့ပြီး အသောကမင်းကြီးလက်ထက်တွင် ပြန်လည်တူးဖော်ကာ ဓာတ်တော်များကို စေတီပေါင်း ရှစ်သောင်းလေးထောင် တည်ထားခဲ့သည်။

ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်ခြေတွင် ဆရာဇီဝကလှူဒါန်းခဲ့သော သရက်ဥယျာဉ် ကျောင်းတော်ရာ တည်ရှိသည်။ ဖခင်ကို လုပ်ကြံခဲ့သော အဇာတသတ်မင်းသည် နောင်တစိတ်ဖြင့် ပူလောင်နေသဖြင့် တန်ဆောင်မုန်းလပြည့်ည ညီလာခံကျင်းပခိုက် မည်သည့်ပုဂ္ဂိုလ်ကို သွားရောက်ဖူးမြော်ရပါမည်လဲဟု အမတ်များကို မေးမြန်းခဲ့သည်။ ဆေးဆရာကြီးဇီဝက၏ လမ်းညွှန်ချက်အရ ဆင်အစီးပေါင်း (၅၀၀)ဖြင့် ဘုရားရှင်ထံ သွားရောက်ဖူးမြော်သည်။ ဘုရားရှင်က တန်ဆောင်းဝန်း၏ အလယ်တိုင်ကိုမှီ၍ အရှေ့ဘက်သို့ မျက်နှာမူကာ ရဟန်း သံဃာအပေါင်းခြံရံကာ ထိုင်နေသည်။ ရဟန်းသံဃာ(၁၂၅၀)ထိုင်နေပါလျက် ဘာသံမှမကြားရဘဲ တိတ်ဆိတ်ငြိမ်သက် နေပုံကို အဇာတသတ်မင်း မြင်ရသောအခါ သဒ္ဓါတရားများဖြစ်ပေါ်လာပြီး ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာဥဒါန်းများ ကျူးရင့်သည်။

ဘုရားရှင်ထံ ရဟန်းပြုရခြင်း၏အကျိုးကို မေးမြန်းလျှောက်ထားသဖြင့် သာမညဖလသုတ် ကို ဟောကြားတော်မူသည်။ သာမညဖလသုတ်ကို နာကြားရပြီးနောက် သာသနာတော်ကို လှိုက်လှိုက်လှဲလှဲကြည်ညိုလာခဲ့ပြီး ဘုရားရှင် ပရိနိဗ္ဗာန် စံပြီးသောအခါ ပထမသင်္ဂါယနာတင်ပွဲ အထမြောက်အောင် စီစဉ်ပေးနိုင်သော သာသနာ့ဒါယကာတစ်ဦး ဖြစ်လာခဲ့သည်။

ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်ထိပ်တွင် သဘာဝကျောက်လိုဏ်ဂူဖြစ်သော အရှင်သာရိပုတ္တရာလိုဏ်ဂူ တည်ရှိသည်။ ထိုနေရာမှ ဆက်၍တက်သွားလျှင် ဘုရားရှင်သီတင်းသုံးတော်မူခဲ့သော ဂန္ဓကုဋီကျောင်းတော်ရာသို့ ရောက်ရှိသည်။ ထိုနေရာ၌ ဘုရားရှင်သည် အာဋာနာဋိယသုတ်၊ မဟာဂေါဝိန္ဒသုတ် အစရှိသော သုတ္တန်ဒေသနာတော်များကို ဟောကြားတော် မူခဲ့သည်။ ဂန္ဓကုဋီကျောင်းတော်ရာအောက်နားရှိ လိုဏ်ဂူငယ်သည် အရှင်အာနန္ဒာ၏ လိုဏ်ဂူဖြစ်သည်။

ဦးဉာဏ (ကြွယ်အိပ်ပွဲ) (ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၁၅). “ဗုဒ္ဓဂါယာ သံဝေဇနိယ လေးဌာန ဘုရားဖူး”. သူရဇ္ဇမဂ္ဂဇင်း
နာလန္ဒာတက္ကသိုလ်၊ ရာဇဂြိုဟ်နှင့် သမိုင်းကပေးသော သင်္ခန်းစာများ – အောင်သိဒ္ဓိဘလော့
Myanmar Wikipedia