မဟာမုနိဘုရားပရဝဏ္ရွိ ေၾကး႐ုပ္ႀကီးမ်ား သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၊ မႏၲေလးၿမိဳ႕၊ မဟာမုနိ႐ုပ္ပြားရွင္ေတာ္ျမတ္ တည္ရွိရာ မဟာရာမ္အတြင္းတြင္ တည္ရွိသည္. ေၾကး႐ုပ္ႀကီးမ်ားမွာ ေခါင္းသုံးလုံးႏွင့္ ဧရာဝဏ္ဆင္႐ုပ္ (၁) ၊ နတ္႐ုပ္ (၂) ၊ ေခါင္း (၁)ခု ျပဳတ္ေနေသာ ျခေသၤ့ကိုယ္ႏွင့္ေခါင္း၊ ေခါင္းမရွိေသာ ျခေသၤ့ကိုယ္ထည္တစ္ခုတို႔ျဖစ္သည္။ ယင္းတို႔ကို ထိုင္းလူမ်ိဳးမ်ားက ‘ေဒဝဂႆ႐ူပ နတ္႐ုပ္’ ဟု ဆိုၾကေလသည္။
ဓညဝတီ ရခိုင္ျပည္မွ အိမ္ေရွ႕မင္းသိမ္းယူလာေသာ ေၾကး႐ုပ္ႀကီးမ်ားသည္ မူလက ကမၻာဇတိုင္း အန္ကာၿမိဳ႕မွ ေဆာင္ယူလာျခင္းျဖစ္၍ ဟံသာဝတီဘုရင့္ေနာင္ ေက်ာ္ထင္အေနာ္ရထာမင္း ယိုးဒယားကို ေအာင္ႏိုင္ေသာအခါ သကၠရာဇ္ ၉၂၅ ခု ၊ တန္ခူးလျပည့္ေက်ာ္ (၂)ရက္ေန႔တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ယူေဆာင္ခဲ့ရာ ဟံသာဝတီသို႔ သကၠရာဇ္ ၉၂၆ ခု ၊ နယုန္လဆန္း (၆)ရက္ေန႔တြင္ ေရာက္သည္။ (အခ်ိဳ႕မွတ္တမ္းမ်ား ၌ ေၾကး႐ုပ္မ်ားကို ၉၂၃ ခုႏွစ္တြင္ လင္းဇင္းမွ ယူေဆာင္လာေၾကာင္း ေတြ႕ရ၏။)
သကၠရာဇ္ ၉၆၀ ၌ သံသာဝတိပ်က္ေသာအခါ ဟံသာဝတီဘုရင္သည္ ေတာင္ငူ၌ ကြက္မ်က္ခံရသည္။ ဟံသာဝတီဘုရင္၏ သမီးေတာ္ ခင္မေႏွာင္းႏွင့္တကြ ဆင္ျဖဴတစ္စီး၊ အထူးထူးေသာ ပစၥည္းမ်ားကို ရခိုင္မင္းတပ္သို႔ ပို႔ရသည္။ ထိုစဥ္က ယိုးဒယားမွ ယူေဆာင္လာေသာ ေၾကး႐ုပ္မ်ားကို ဟံသာဝတီမွတဆင့္ ေတာင္ငူမင္းႏွင့္တကြ ရခိုင္မင္းတို႔ထံသို႔ ေဆာင္ယူသြားၾကသည္။
ဟံသာဝတီသို႔ ယိုးဒယားဘုရင္ ျဗႏုရာဇ္ စစ္ခ်ီစဥ္အခါကပင္ ရခိုင္မင္းရာဇာသည္ ေတာင္ငူျမန္မာတို႔ဘက္မွ စစ္ကူရာ ေအာင္ႏိုင္လၽွင္ ဟံသာဝတီမွ သံပစၥည္းဟူသမၽွကိုလည္း ရခိုင္သို႔ ယူေဆာင္သြားေလသည္။ ထိုစဥ္က ေၾကး႐ုပ္ႀကီးမ်ားႏွင့္အတူ အေျမာက္ (၁၀ဝ) ကိုလည္း ရခိုင္သို႔ ယူေဆာင္သြားသည္။
ရခိုင္ျပည္မွ အမရပူရသို႔ ပင့္ေဆာင္လာေသာ မဟာမုနိ႐ုပ္ပြားရွင္ေတာ္ျမတ္ႏွင့္အတူ ေၾကး႐ုပ္ေပါင္း (၃၀)ပါသည္ဟု ဆိုေလသည္။ ေၾကး႐ုပ္ႀကီးမ်ားႏွင့္ အေျမာက္ႀကီး (၂၀ဝ၀)ကို ေမာ္တဂင္ရစ္ ေရေၾကာင္း ပင္လယ္လမ္းျဖင့္ ယူေဆာင္ခဲ့သည္။ အမရပူရသို႔ မဟာမုနိ႐ုပ္ရွင္ေတာ္ကို ပင့္ေဆာင္ရာ ေၾကး႐ုပ္ႀကီး (၃၀)ကို မဟာမုနိ၏ အေရွ႕ေတာင္ယြန္း ယင္းေတာင္ၿမိဳ႕စား မိဖုရားသီရိသုစႏၵာေဒဝီ ေဆာက္လုပ္ေသာ သိမ္ေတာ္ႀကီးအတြင္း၌ ပထမဦးစြာ ထားေလသည္။ ထိုေၾကး႐ုပ္မ်ားတြင္ ဧရာဝဏ္ ဆင္႐ုပ္ႏွင့္ လူ႐ုပ္မ်ားပါသည္။
ကမၻာဇ အန္ကာၿမိဳ႕ တည္ရွိစဥ္က ဧရာဝဏ္ ဆင္မင္း၏ ျပႆဒ္နန္းေတာ္ သီးသန္႔ရွိသည္။ ဧရာဝဏ္ဆင္သည္ ဦးေခါင္းသုံးခုပါသည္။ လူ႐ုပ္ႀကီးမ်ားကို ယိုးဒယားမင္း ျပသားဓိပတိႏွင့္ မိဖုရားႀကီး၏အ႐ုပ္ဟူ၍ ဆိုစမွတ္ျပဳၾကသည္။ အခ်ိဳ႕ကလည္း ယိုးဒယားနတ္႐ုပ္ဟုဆိုသည္။ ယခုေတြ႕ရေသာ ေၾကး႐ုပ္ႏွစ္႐ုပ္သည္ ေယာက္်ား ပုံတူမ်ားျဖစ္၍ လူ႐ုပ္တစ္ခုမွာ ထက္ေအာက္ဆင့္၍ ဆက္ထားေသာ အေပၚပိုင္းလူႏွင့္ ေအာက္ပိုင္းလူႏွစ္ခုကို တစ္ခုျပဳထားသည္ကို ေတြ႕ရသည္။
ေရွးကထက္က အ႐ုပ္ေပါင္း (၃၀)ဟုဆိုသည္။ ရာမမင္း၊ ဟာႏုမာန္ေက်ာက္႐ုပ္၊ အလပၸါယ္ ေႁမြသမား ႐ုပ္မ်ားပါေၾကာင္း ဆိုသည္။ ရခိုင္ျပည္မွ မဟာမုနိ႐ုပ္ရွင္ေတာ္ ပင့္ေဆာင္လာၿပီးေနာက္ ေၾကး႐ုပ္ႀကီးမ်ားကို ပထမဦးစြာ သိမ္(နီ)ႀကီးေခၚ အာနႏၵာဘုရားျပႆဒ္ မဟာရာမ္အတြင္း အဂၤါေထာင့္၌ ထားသည္။ ပုဂံမင္း လက္ထက္မတိုင္မီ ကာလ မူလသိမ္ျပႆဒ္ႀကီး ၿပိဳက်ရာတြင္ ေၾကး႐ုပ္မ်ား ထိခိုက္၍ အခ်ိဳ႕က်ိဳးပဲ့ပ်က္စီးသည္ဟု ဆိုသည္။
ကမၻာ့သုေတသီမ်ား စာတမ္အရ ေၾကး႐ုပ္မ်ားသည္ မူလက ကမၻာဇတိုင္းမွျဖစ္၍ ယိုးဒယား (ထိုင္း)တို႔က အယုဒၶယသို႔ ေဆာင္ယူလာေၾကာင္း ထိုမွ ျမန္မာမင္းတို႔က ဟံသာဝတီသို႔ ေဆာင္ယူလာေၾကာင္း ထိုမွ ျမန္မာမင္းတို႔က ဟံသာဝတီသို႔ ေဆာင္ယူၿပီး ဟံသာဝတီပ်က္ေသာအခါမွ ေတာင္ငူမင္းႏွင့္ ရခိုင္မင္းတို႔က ေဝခြဲယူၾကျခင္း ျဖစ္သည္။ ၁၂၆၅ခုႏွစ္ခန္႔က ေၾကး႐ုပ္မ်ားကို ျပဳျပင္ခဲ့ေၾကာင္း မွတ္တမ္းအရသိရသည္။
ယခုအခါ ေၾကး႐ုပ္မ်ားကို မဟာမုနိဘုရားပရဝဏ္၏ အေနာက္ေျမာက္ဘက္ အုတ္တိုက္ခန္း၌ ထားရွိသည္။ အစဥ္အလာအတိုင္း (၉၆)ပါး ေရာဂါမ်ား ေပ်ာက္ကင္းရန္ ေၾကး႐ုပ္မ်ားကို ပြတ္သပ္ၿပီး ဆုေတာင္းၾကသည္။ သကၠရာဇ္ ၁၃၁၇ ခုႏွစ္၌ မႏၲေလးၿမိဳ႕ ဝါးတန္းရပ္ ေဒၚဖြားအို ၊ သား ဦးေထာင္ေလာင္ ဘ႑ာေတာ္ထိန္းျဖစ္စဥ္က အုတ္တိုက္အလ်ား (၂၇)ေပ ၊ အနံ (၁၂) ေပအတြင္း ေၾကး႐ုပ္ႀကီးမ်ားကို လုံၿခဳံစြာ ထားေလသည္။
မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း
Myanmar Wikipedia
.......................
# Unicode Version ျဖင့္ ဖတ္ပါ #
မဟာမုနိဘုရားပရဝဏ်ရှိ ကြေးရုပ်ကြီးများ သည် မြန်မာနိုင်ငံ၊ မန္တလေးမြို့၊ မဟာမုနိရုပ်ပွားရှင်တော်မြတ် တည်ရှိရာ မဟာရာမ်အတွင်းတွင် တည်ရှိသည်. ကြေးရုပ်ကြီးများမှာ ခေါင်းသုံးလုံးနှင့် ဧရာဝဏ်ဆင်ရုပ် (၁) ၊ နတ်ရုပ် (၂) ၊ ခေါင်း (၁)ခု ပြုတ်နေသော ခင်္သြေ့ကိုယ်နှင့်ခေါင်း၊ ခေါင်းမရှိသော ခင်္သြေ့ကိုယ်ထည်တစ်ခုတို့ဖြစ်သည်။ ယင်းတို့ကို ထိုင်းလူမျိုးများက ‘ဒေဝဂဿရူပ နတ်ရုပ်’ ဟု ဆိုကြလေသည်။
ဓညဝတီ ရခိုင်ပြည်မှ အိမ်ရှေ့မင်းသိမ်းယူလာသော ကြေးရုပ်ကြီးများသည် မူလက ကမ္ဘာဇတိုင်း အန်ကာမြို့မှ ဆောင်ယူလာခြင်းဖြစ်၍ ဟံသာဝတီဘုရင့်နောင် ကျော်ထင်အနော်ရထာမင်း ယိုးဒယားကို အောင်နိုင်သောအခါ သက္ကရာဇ် ၉၂၅ ခု ၊ တန်ခူးလပြည့်ကျော် (၂)ရက်နေ့တွင် မြန်မာနိုင်ငံသို့ ယူဆောင်ခဲ့ရာ ဟံသာဝတီသို့ သက္ကရာဇ် ၉၂၆ ခု ၊ နယုန်လဆန်း (၆)ရက်နေ့တွင် ရောက်သည်။ (အချို့မှတ်တမ်းများ ၌ ကြေးရုပ်များကို ၉၂၃ ခုနှစ်တွင် လင်းဇင်းမှ ယူဆောင်လာကြောင်း တွေ့ရ၏။)
သက္ကရာဇ် ၉၆၀ ၌ သံသာဝတိပျက်သောအခါ ဟံသာဝတီဘုရင်သည် တောင်ငူ၌ ကွက်မျက်ခံရသည်။ ဟံသာဝတီဘုရင်၏ သမီးတော် ခင်မနှောင်းနှင့်တကွ ဆင်ဖြူတစ်စီး၊ အထူးထူးသော ပစ္စည်းများကို ရခိုင်မင်းတပ်သို့ ပို့ရသည်။ ထိုစဉ်က ယိုးဒယားမှ ယူဆောင်လာသော ကြေးရုပ်များကို ဟံသာဝတီမှတဆင့် တောင်ငူမင်းနှင့်တကွ ရခိုင်မင်းတို့ထံသို့ ဆောင်ယူသွားကြသည်။
ဟံသာဝတီသို့ ယိုးဒယားဘုရင် ဗြနုရာဇ် စစ်ချီစဉ်အခါကပင် ရခိုင်မင်းရာဇာသည် တောင်ငူမြန်မာတို့ဘက်မှ စစ်ကူရာ အောင်နိုင်လျှင် ဟံသာဝတီမှ သံပစ္စည်းဟူသမျှကိုလည်း ရခိုင်သို့ ယူဆောင်သွားလေသည်။ ထိုစဉ်က ကြေးရုပ်ကြီးများနှင့်အတူ အမြောက် (၁၀ဝ) ကိုလည်း ရခိုင်သို့ ယူဆောင်သွားသည်။
ရခိုင်ပြည်မှ အမရပူရသို့ ပင့်ဆောင်လာသော မဟာမုနိရုပ်ပွားရှင်တော်မြတ်နှင့်အတူ ကြေးရုပ်ပေါင်း (၃၀)ပါသည်ဟု ဆိုလေသည်။ ကြေးရုပ်ကြီးများနှင့် အမြောက်ကြီး (၂၀ဝဝ)ကို မော်တဂင်ရစ် ရေကြောင်း ပင်လယ်လမ်းဖြင့် ယူဆောင်ခဲ့သည်။ အမရပူရသို့ မဟာမုနိရုပ်ရှင်တော်ကို ပင့်ဆောင်ရာ ကြေးရုပ်ကြီး (၃၀)ကို မဟာမုနိ၏ အရှေ့တောင်ယွန်း ယင်းတောင်မြို့စား မိဖုရားသီရိသုစန္ဒာဒေဝီ ဆောက်လုပ်သော သိမ်တော်ကြီးအတွင်း၌ ပထမဦးစွာ ထားလေသည်။ ထိုကြေးရုပ်များတွင် ဧရာဝဏ် ဆင်ရုပ်နှင့် လူရုပ်များပါသည်။
ကမ္ဘာဇ အန်ကာမြို့ တည်ရှိစဉ်က ဧရာဝဏ် ဆင်မင်း၏ ပြဿဒ်နန်းတော် သီးသန့်ရှိသည်။ ဧရာဝဏ်ဆင်သည် ဦးခေါင်းသုံးခုပါသည်။ လူရုပ်ကြီးများကို ယိုးဒယားမင်း ပြသားဓိပတိနှင့် မိဖုရားကြီး၏အရုပ်ဟူ၍ ဆိုစမှတ်ပြုကြသည်။ အချို့ကလည်း ယိုးဒယားနတ်ရုပ်ဟုဆိုသည်။ ယခုတွေ့ရသော ကြေးရုပ်နှစ်ရုပ်သည် ယောက်ျား ပုံတူများဖြစ်၍ လူရုပ်တစ်ခုမှာ ထက်အောက်ဆင့်၍ ဆက်ထားသော အပေါ်ပိုင်းလူနှင့် အောက်ပိုင်းလူနှစ်ခုကို တစ်ခုပြုထားသည်ကို တွေ့ရသည်။
ရှေးကထက်က အရုပ်ပေါင်း (၃၀)ဟုဆိုသည်။ ရာမမင်း၊ ဟာနုမာန်ကျောက်ရုပ်၊ အလပ္ပါယ် မြွေသမား ရုပ်များပါကြောင်း ဆိုသည်။ ရခိုင်ပြည်မှ မဟာမုနိရုပ်ရှင်တော် ပင့်ဆောင်လာပြီးနောက် ကြေးရုပ်ကြီးများကို ပထမဦးစွာ သိမ်(နီ)ကြီးခေါ် အာနန္ဒာဘုရားပြဿဒ် မဟာရာမ်အတွင်း အင်္ဂါထောင့်၌ ထားသည်။ ပုဂံမင်း လက်ထက်မတိုင်မီ ကာလ မူလသိမ်ပြဿဒ်ကြီး ပြိုကျရာတွင် ကြေးရုပ်များ ထိခိုက်၍ အချို့ကျိုးပဲ့ပျက်စီးသည်ဟု ဆိုသည်။
ကမ္ဘာ့သုတေသီများ စာတမ်အရ ကြေးရုပ်များသည် မူလက ကမ္ဘာဇတိုင်းမှဖြစ်၍ ယိုးဒယား (ထိုင်း)တို့က အယုဒ္ဓယသို့ ဆောင်ယူလာကြောင်း ထိုမှ မြန်မာမင်းတို့က ဟံသာဝတီသို့ ဆောင်ယူလာကြောင်း ထိုမှ မြန်မာမင်းတို့က ဟံသာဝတီသို့ ဆောင်ယူပြီး ဟံသာဝတီပျက်သောအခါမှ တောင်ငူမင်းနှင့် ရခိုင်မင်းတို့က ဝေခွဲယူကြခြင်း ဖြစ်သည်။ ၁၂၆၅ခုနှစ်ခန့်က ကြေးရုပ်များကို ပြုပြင်ခဲ့ကြောင်း မှတ်တမ်းအရသိရသည်။
ယခုအခါ ကြေးရုပ်များကို မဟာမုနိဘုရားပရဝဏ်၏ အနောက်မြောက်ဘက် အုတ်တိုက်ခန်း၌ ထားရှိသည်။ အစဉ်အလာအတိုင်း (၉၆)ပါး ရောဂါများ ပျောက်ကင်းရန် ကြေးရုပ်များကို ပွတ်သပ်ပြီး ဆုတောင်းကြသည်။ သက္ကရာဇ် ၁၃၁၇ ခုနှစ်၌ မန္တလေးမြို့ ဝါးတန်းရပ် ဒေါ်ဖွားအို ၊ သား ဦးထောင်လောင် ဘဏ္ဍာတော်ထိန်းဖြစ်စဉ်က အုတ်တိုက်အလျား (၂၇)ပေ ၊ အနံ (၁၂) ပေအတွင်း ကြေးရုပ်ကြီးများကို လုံခြုံစွာ ထားလေသည်။
မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း
Myanmar Wikipedia
No comments:
Post a Comment