လိုင္းေပၚကသိတဲ့ မိတ္ေဆြေတြက အခုေဖာ္ျပထားတဲ့ဓာတ္ပံုေတြကို ကၽြန္ေတာ့ဆီပို႔ေပးျပီး သက္ဆိုင္ရာသမိုင္းေၾကာင္းေတြ လာလာေမးဖူးပါတယ္ ။ မွတ္မွတ္ရရ အဲဒီေနရာအေၾကာင္းလာလာေမးတာ သံုးေယာက္ရွိပါျပီ ။ သူတို႔က မင္းကြန္းပုထိုးေတာ္ၾကီးအနားမွာေတြ ႔ရတဲ့ အဲဒီအေဆာက္အအံုေလးကို ထူးျခားတယ္ထင္မိလို႔ ဓာတ္ပံုရိုက္လာခဲ့တာပါတဲ့ ။ သူ႔နဲ႔ပက္သက္ျပီး သမိုင္းေၾကာင္းသိရင္ ေျပာျပပါဦးဆိုျပီး ကၽြန္ေတာ့ကို ကူညီလာေတာင္းတာပါ ။ ကၽြန္ေတာ့မိတ္ေဆြေတြ ဒီအေဆာက္အအံုေလးကို အခုလိုစိတ္၀င္တစားနဲ႔ ဓာတ္ပံုရိုက္လာၾကတာကို စိတ္ထဲမွာ တကယ္ကိုခ်ီးက်ဴးမိပါတယ္ ။ ဒီလိုပဲလုပ္ရတာပါ ။ သမိုင္းအခ်က္အလက္ အေထာက္အထားမသိရေသးေပမယ့္ စိတ္၀င္စားဖြယ္ေကာင္းတာေတြေတြ ႔ရင္ ဓာတ္ပံုမွတ္တမ္းအေနနဲ႔ အရင္ယူထားျပီး ဆက္လက္ေလ့လာရမွာျဖစ္ပါတယ္ ။
တကယ္ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ သူတို႔ျပတဲ့ဓာတ္ပံုထဲကအေဆာက္အအံုေလးကို အျပင္မွာမျမင္ဖူးပါဘူး ။ ကၽြန္ေတာ္က မင္းကြန္းဘက္ကိုအေရာက္နည္းပါတယ္ ။ ဒါေၾကာင့္ ဒီအေဆာက္အအံုေလးကို သတ္ိမထားမိတာျဖစ္မွာပါ ။ ဒါေပမယ့္လည္း ကၽြန္ေတာ္အဲဒီအေဆာက္အအံုေလးကိုသိေနပါတယ္ ။ ပံုကိုျမင္လိုက္တာနဲ႔ ဖတ္ရွဳခဲ့ရဖူးတဲ့ သက္ဆိုင္ရာသမိုင္းေၾကာင္းေတြကိုပါ သတိရလာတာပါ ။ အျပင္မွာ ကိုယ္တိုင္မေရာက္ဖူးေသးတဲ့ေနရာေတြအေၾကာင္းေရးေလ့မရွိေပမယ့္ အခုေတာ့ စိတ္၀င္တစားနဲ႔ေမးတဲ့သူေတြေပၚလာသလို သူတို႔ရိုက္ယူခဲ့တဲ့ပံုကိုလည္းေသခ်ာျမင္ခဲ့ရျပီမို႔ ဓာတ္ပံုထဲက အေဆာက္အအံုေလးအေၾကာင္းေရးၾကည့္ခ်င္ပါတယ္ ။
တကယ္ေတာ့ အဲဒီအေဆာက္အအံုေလးဟာ အမရပူရေခတ္မွာေပၚထြန္းခဲ့တဲ့ ဆင္ျဖဴေတာ္မေလး “သီရိမာလႅာမဟာသုဘဒၵါ” ရဲ ႔အထိမ္းအမွတ္အုတ္ဂူေလးပဲျဖစ္ပါတယ္ ။
ဆင္ျဖဴေတာ္မေလး “သီရိမာလႅာ မဟာသုဘဒၵါ”
ကုန္းေဘာင္မင္းဆက္မင္းေတြထဲက ဆင္ျဖဴေတာ္ဆက္သခံရဆံုးဘုရင္ကိုညႊန္ျပပါဆိုရင္ ေအဒီ ၁၇၈၂ ခုနွစ္ကေန ၁၈၁၉ ခုနွစ္အထိ စိုးစံသြားတဲ့ ဘိုးေတာ္ဘုရား ( ဗဒံုမင္း ) ကို ညႊန္ျပရမွာျဖစ္ပါတယ္ ။ သူ႔လက္ထက္ေတာ္အတြင္းမွာ ဆက္သခံရတဲ့ ဆင္ျဖဴေတာ္ေပါင္း ၁၁ စီးေတာင္ရွိခဲ့တယ္လို႔ မွတ္တမ္းမ်ားမွာေဖာ္ျပပါတယ္ ။ အဲဒီ ဆင္ျဖဴေတာ္ ၁၁ စီးထဲမွာ ထင္ရွားတဲ့ နိဗၺာနပစၥယနာဂရာဇာ ဆင္ျဖဴေတာ္ၾကီးပါ၀င္သလို သီရိမာလႅာမဟာသုဘဒၵါ ဆိုတဲ့ဆင္ျဖဴေတာ္ေလးလည္းပါ၀င္ပါတယ္ ။ အဲဒီဆင္ျဖဴေတာ္နွစ္စီးစလံုး ဟံသာ၀တီနယ္တစ္ခုထဲမွာရွိခဲ့တာပါ ။ အခု ဆင္ျဖဴေတာ္မေလး သီရိမာလႅာမဟာသုဘဒၵါ အေၾကာင္းကိုေျပာမွာျဖစ္ပါတယ္ ။
၁၈၀၄ ခုနွစ္ ၾသဂုတ္လ ၁၂ ရက္ေန႔ ဘိုးေတာ္ဘုရား မင္းကြန္းတစ္ဖက္ကမ္း အလယ္ကၽြန္းနန္းေတာ္မွာစံေနတဲ့အခ်ိန္ ။ ဟံသာ၀တီေက်း လွိဳင္ျမိဳ ႔နယ္ မင္းလွရပ္မွာ ဗိုင္း၀ါဂြမ္းလိုတစ္ကုိယ္လံုးေဖြးဆြတ္ေနတဲ့ ဥေပါသထစစ္စစ္ ရတနာဆင္ျဖဴေတာ္မတစ္စင္းေပၚထြန္းေၾကာင္း ဘုရင့္နားေတာ္ေပါက္ၾကားေတာ္မူပါတယ္ ။ ဒီေတာ့ ဘိုးေတာ္ဘုရား ( ဗဒံုမင္း ) က ဆင္ျဖဴေတာ္ေဆာင္ယူေစဖို႔အတြက္ ဟံသာ၀တိီျမိဳ ႔၀န္ ၊ ေရ၀န္တို႔ကိုေစလႊတ္ပါတယ္ ။ ၀န္နွစ္ပါးကလည္း ဆင္ျဖဴေတာ္ကို ေနျပည္ေတာ္အေရာက္ေဆာင္ယူခဲ့တာပါ ။ ဆင္ျဖဴေတာ္ကုိ ၀န္နွစ္ပါးတို႔ၾကပ္မတ္ျပီး ေရႊေဖာင္ေတာ္နဲ႔ေဆာင္ယူမွာ အတီးအမွဳတ္အကအခုန္ ၊ ပြဲလမ္းသဘင္အစံုအလင္နဲ႔ ဧရာ၀တီျမစ္အတိုင္း ဆန္တက္ခဲ့တာျဖစ္တယ္ ။
ဘိုးေတာ္မင္းတရားကလည္း ဆင္ျဖဴေတာ္မေလး ဆိုက္ေရာက္မယ့္အခ်ိန္ကို ျပည္ၾကီးမြန္ေဖာင္ေတာ္နဲ႔ထြက္ေတာ္မူျပီး စစ္ကိုင္းမွာ ဆီးၾကိဳပါတယ္ ။ ေဖာင္ေတာ္ေပၚမွာ မင္းတရားၾကီးနဲ႔အတူ အရွင္မိဖုရားေခါင္ၾကီး ၊ မိဖုရား ၊ သားေတာ္ ၊ ေျမးေတာ္ ၊ အေဆြေတာ္မ်ိဳးေတာ္ေတြနဲ႔ မွဴးမတ္ေတာ္တို႔ကို ျခံရံျပီးပါရွိေစေသးတာပါ ။ ဒါအျပင္ ေဖာင္ေတာ္နဲ႔အတူ ဗိုလ္မွဴး တပ္မွဴးေတြျခံရံလို႔ ၾကည္းအား ၊ ေရအား ၊ စစ္အဂၤါေလးပါးနဲ႔ထြက္ေတာ္မူျပီး ဆိုက္ေရာက္လာတဲ့ဆင္ျဖဴေတာ္ေလးကို အခမ္းအၾကီးအက်ယ္နဲ႔ ၾကိဳဆိုခဲ့ပါတယ္ ။
ကုန္းေဘာင္ဆက္ မဟာရာဇ၀င္ေတာ္ၾကီးမွာ ေဖာ္ျပထားခ်က္အရ ဆင္ျဖဴေတာ္ၾကိဳဆိုေရးအခမ္းအနားဟာ အလြန္မင္းၾကီးက်ယ္လြန္းလွတာကိုေတြ ႔ရပါတယ္ ။ အဲဒီမွတ္တမ္းေတြကိုၾကည့္ျပီး ျမန္မာမင္းတို႔ရဲ ႔ဆင္ျဖဴေတာ္အေပၚအေလးထားလြန္းတဲ့အေလ့အထေတြကို ထင္ထင္ရွားရွားေတြ ႔ေနရပါတယ္ ။ ဆင္ျဖဴေတာ္ကို ေရႊေဖာင္ေတာ္ေပၚတင္ျပီး စစ္ကိုင္းကေန ဧရာ၀တီျမစ္ထဲက မင္းတရားၾကီးစံေနရာ ေရလယ္ကၽြန္းကိုေဆာင္ယူရာမွာလည္း အထူးအေလးနက္ထားျပီးေဆာင္ရြက္ၾကတာပါပဲ ။ လမ္းတစ္ေလွ်ာက္ အေဆာင္အေယာင္အခမ္းအနားအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ ပြဲလမ္းသဘင္ အစံုအလင္ခင္းက်င္းျပီးေဆာင္ယူခဲ့တာျဖစ္ေၾကာင္း ရာဇ၀င္ေတာ္ၾကီးမွာ အေသးအစိပ္ေဖာ္ျပထားတာပါ ။ မင္းကြန္း အလယ္ကၽြန္းက စံနန္းေတာ္ဆိပ္းကမ္းကို ဆင္ျဖဴေတာ္ေလးဆိုက္ေရာက္တဲ့ေန႔ဟာ ၁၈၀၄ ခုနွစ္ စက္တင္ဘာလ ၁၄ ရက္ေန႔ျဖစ္ပါတယ္ ။
ဆင္ျဖဴေတာ္မေလး အလယ္ကၽြန္းစံနန္းကိုေရာက္လာတဲ့အခါ ကိုယ္မွာဆင္ျမန္းဖို႔အတြက္ ေရႊစင္ေငြစင္ ၊ ပထၳျမား ၊ စိန္ ၊ ျမ စတာေတြအပါအ၀င္ ရတနာကိုးပါးစီျခယ္တဲ့ ရတနာမင္းခမ္းေတာ္အစံုအျပင္ လည္ဆြဲ ၊ လက္ေက်ာက္ ၊ ေျခခ်င္း ၊ ဦးကင္းဖံုး ၊ နားဆြဲ ၊ မ်က္နွာတံ ၊ ေရႊၾကိဳး ၊ ေရႊကြန္ခ်ာ စတဲ့ တန္ဆာေတာ္အစံုေတြနဲ႔ ေရႊအင္ ၊ ေငြအင္ စတဲ့ အသံုးေဆာင္မ်ားကို အပ္နွင္းဆက္သအပ္နွင္းပါတယ္ ။ ဆင္ျဖဴေတာ္အေဆာင္အေယာင္အပ္နွင္းတဲ႔ပြဲကို ၾကီးက်ယ္ခမ္းနားစြာစီရင္က်င္းပတဲ့ပြဲမွာပဲ ရတနာဆင္ျဖဴေတာ္မကိုလည္း “သီရိမာလႅာ မဟာသုဘဒၵါ” ဘြဲ ႔နာမည္ ေပးအပ္ပါတယ္ ။
အလယ္ကၽြန္း စံနန္းရဲ ႔အေရွ ႔ဖက္မွာ ဆင္ျဖဴေတာ္စံေနဖို႔အတြက္ ဖန္ ၊ မွန္ ၊ ပထၳျမားစီျခယ္တဲ့ ဘံုငါးဆင့္ပါ ေရႊျပာသဒ္တစ္ေဆာင္ ၊ လက္၀ဲ လက္ယာမွာ ဘံုသံုးဆင့္ရွိတဲ့ ေရႊျပာသာဒၤနွစ္ေဆာင္ နဲ႔ အမိုးနွစ္ထက္လည္ေပၚ ပါ အေဆာင္ေျခာက္ေဆာင္ ေဆာက္လုပ္ထားေပးတာအျပင္ အဲဒီတန္ေဆာင္းျပသာဒ္ေတြအတြင္း ဆင္ျဖဴေတာ္ အသံုးျပဳဖို႔အတြက္ ဖန္ ၊ မွန္ ၊ ပတၱျမား စတာေတြနဲ႔စီျခယ္ျပီး ဇဗၼဴရာဇ္ေရႊအတိျပီးတဲ့ မွီတိုင္ ၊ မွီတံုး နဲ႔ ကထၳီပါအံုးေမႊ ႔အစံုတို႔ကို ထားရွိေပးပါသတဲ့ ။
အလယ္ကၽြန္းေဖာင္ေတာ္ဆိပ္ကေန ဆင္ျဖဴေတာ္ရဲ ႔ တန္ေဆာင္းျပာသာဒ္ၾကီးဆီကို လမ္းသြယ္ထားေသးတယ္လို႔ဆိုပါတယ္ ။ အဲဒီလမ္းတစ္ေလွ်ာက္မွာ ရာဇမတ္ကာျပီး ငွက္ေပ်ာ္ပင္ ၊ တံခြန္ ၊ ကုကၠား စတာေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳးတပ္ဆင္တာအျပင္ ပန္းပင္မ်ိဳးစံုကိုလည္း လမ္းနေဘးလက္၀ဲ လက္ယာမွာ စိုက္ထားေပးပါတယ္ ။ အလယ္လမ္းကိုေတာ့ သဲျဖဴၾကဲလို႔ အေပၚက ေကာ္ေဇာအုပ္ပါတယ္ ။ ျပီးေတာ့မွ အဲဒီေပၚမွာ ဆင္ျဖဴေတာ္ကိုေလွ်ာက္သြားေစျပီး လူေတြရဲ ႔ဖူးအေတြ ႔ကိုခံယူခဲ့တာပါတဲ့ ။
ကၽြန္ေတာ္ဟာ ဆင္ျဖဴေတာ္ကိုယုယလြန္းတဲ့အေၾကာင္းေတြကိုေရးေနရင္း စိတ္အိုက္သလိုျဖစ္ေနမိပါတယ္ ။ သူ႔ေခတ္ သူ႔အခါ သူ႔အေတြးေခၚေပၚမူတည္ျပီး ျပဳမူေနၾကတဲ့ဆင္ျဖဴေတာ္အစြဲကို မေ၀ဖန္ခ်င္ေတာ့ပါဘူး ။ ဒါေပမယ့္လည္း ဆင္တစ္ေကာင္ရဲ ႔သာဘ၀က်က်ရွင္သန္ခြင့္ရဖို႔အတြက္ကိုေတာ့ တတ္ႏုိင္ဆံုးေဆာင္ရြက္ေပးသင့္တယ္လို႔ ထင္ပါတယ္ ။ တင္ျပျပီးခဲ့တဲ့အခ်က္ေတြအရ ဒီဘက္ေခတ္လူတစ္ေယာက္ရဲ ႔အျမင္နဲ႔ၾကည့္ရင္ ဆင္ျဖဴေတာ္မေလးအတြက္ ေတာ္ေတာ္ကို စိတ္မေကာင္းျဖစ္မိပါတယ္ ။ တကယ္ေတာ့ ဆင္ျဖဴျဖဴ ဆင္မည္းမည္း ဆင္ဟာ ဆင္ပါပဲ ။ သူတို႔ရဲ ႔သာဘ၀နဲ႔နီးစပ္ေအာင္ ဖန္တီးျပဳလုပ္ျပီးရွင္သန္ခြင့္ေပးရမွာျဖစ္ပါတယ္ ။ အခု ေျပာျပီးခဲ့တဲ့သမိုင္းမွတ္တမ္းမွာ ေဖာ္ျပထားသလိုမ်ိဳး ဆင္ျဖဴေတာ္ကို သူ ႔သာဘ၀ထက္လြန္ဆန္ျပီး ယုယလြန္းေနရင္ အက်ိဳးနည္းဖို႔ပဲ ရွိေတာ့တာပါ ။
ဆင္ျဖဴေတာ္မေလး သီရိမာလႅာ မဟာသုဘဒၵါဟာ ေနျပည္ေတာ္ ( မင္းကြန္းအလယ္ကၽြန္း ) ေရာက္ျပီးသံုးလေလာက္အၾကာမွာပဲ ဆံုးပါးသြားခဲ့ပါတယ္ ။ တကယ္ကို စိတ္မေကာင္းစရာပါ ။ လိုတာထက္ပိုျပီးယုယလြန္းလို႔ ဆင္ျဖဴေတာ္ေလးကံကုန္တာျဖစ္ေၾကာင္း တခ်ိဳ ႔သမိုင္းမွတ္တမ္းမ်ားမွာေဖာ္ျပထားပါတယ္ ။ ဒါဟာ ျဖစ္ႏုိင္တာပါပဲ ။ ဖတ္ရွဳရတဲ့သက္ဆိုင္ရာသမိုင္းမွတ္တမ္းမ်ားမွာလည္း ဒီအခ်က္ေတြေပၚလြင္ေနတာပါ ။ ဘုိးေတာ္ဘုရားဟာ သူျမတ္နိုးေတာ္မူလြန္းတဲ့ ဆင္ျဖဴေတာ္မေလး သီရိမာလႅာမဟာသုဘဒၵါကို ေရႊရထား ၊ ေရႊျပာသာဒ္နဲ႔တင္ေဆာင္ျပီး မင္းကြန္းပုထိုးေတာ္ၾကီးရဲ ႔ အေနာက္ေျမာက္ေထာင့္မွာ အခမ္းအနားၾကီးၾကီးအက်ယ္က်ယ္နဲ႔သျဂိဳလ္ေတာ္မူပါတယ္ ။ ျပီးေတာ့မွ ဆင္ျဖဴေတာ္မေလးရဲ ႔ရုပ္ထုကိုထုလုပ္ျပီး သျဂိၤဳလ္တဲ့ေနရာမွာ ေရႊဂူနဲ႔ထားခဲ့ေၾကာင္း မွတ္တမ္းမွာေဖာ္ျပပါတယ္ ။
အခုလက္ရွိအေနထားအရ အုတ္ဂူမွာဆင္ျဖဴေတာ္ရုပ္ထုကိုမေတြ ႔ရေတာ့ပါဘူး ။ အုတ္ဂူထိပ္ပိုင္း မုခ္ခံုးေလးထဲမွာေတာ့ သီရိမာလႅာမဟာသုဘဒၵါ ဆိုတဲ့ဆင္ျဖဴေတာ္ရဲ ႔ဘြဲ ႔နာမည္ကိုေရးထိုးထားတာေတြ ႔ရပါတယ္ ။ ဒီအုတ္ဂူေလးက ျပန္ျပင္ထားတာျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္ ။ ဒါကို ကၽြန္ေတာ့သူငယ္ခ်င္းေတြေတြ ႔ခဲ့တာပါ ။ သူတို႔ရိုက္လာခဲ့တဲ့ပံုဟာ မင္းကြန္းပုထိုးေတာ္ၾကီးရဲ ႔အေနာက္ေျမာက္ဘက္က ဆင္ျဖဴေတာ္မေလး သီရိမာလႅာမဟာသုဘဒၵါ အထိမ္းအမွတ္အုတ္ဂူပံုျဖစ္ပါတယ္ ။
ဒီေနရာမွာတဆက္စပ္တည္းေျပာရရင္ တခ်ိဳ ႔က ဆင္ျဖဴမယ္မင္းသမီး ( ေနာင္ စစ္ကိုင္းမင္းရဲ ႔မိဖုရား ၊ စၾကၤာမင္းသားရဲ ႔မယ္ေတာ္ ) ဆိုတာ ဆင္ျဖဴေတာ္မေလး သီရိမာလႅာမဟာသုဘဒၵါရရွိျပီးေနာက္မွာေမြးဖြားလို႔ ဆင္ျဖဴရွင္မယ္လို႔ အမည္မွည့္ခဲ့ေၾကာင္းထင္ျမင္ခ်က္ေပးၾကတယ္လို႔သိရပါတယ္ ။ တခ်ိဳ ႔ကလည္း အဲဒီအထိမ္းအမွတ္အုတ္ဂူဟာ ဆင္ျဖဴရွင္မယ္မိဖုရားရဲ ႔အုတ္ဂူျဖစ္ေၾကာင္း သတ္မွတ္ေျပာဆိုမွဳေတြရွိေနျပန္ပါတယ္ ။ အဲဒီ ထင္ျမင္ခ်က္ေတြ လံုး၀မမွန္ပါဘူး ။ တကယ္ေတာ့ ဆင္ျဖဴရွင္မယ္မင္းသမီးဟာ ၁၇၈၉ ခုနွစ္ကေမြးဖြားခဲ့တာျဖစ္ျပီး ဆင္ျဖဴေတာ္မေလး သီရိမာလႅာမဟာသုဘဒၵါက ေနာက္ ၁၅ နွစ္ၾကာျပီးမွ ေနျပည္ေတာ္ကိုေရာက္လာခဲ့တာပါ ။ ဘိုးေတာ္ဘုရားကိုယ္က ေျမးေတာ္ေလးအတြက္ ဆင္ျဖဴရွင္မယ္ဆိုတဲ့ အမည္နာမကိုေမြးတဲ့နွစ္မွာပဲ ေပးခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္ ။ အုတ္ဂူကလည္း ဆင္ျဖဴရွင္မယ္မိဖုရားရဲ ႔အုတ္ဂူ မဟုတ္ပါဘူး ။ ဆင္ျဖဴေတာ္မေလး သီရိမာလႅာမဟာသုဘဒၵါရဲ ႔ အုတ္ဂူသာျဖစ္ပါတယ္ ။
( ရန္ေနာင္စိုး )
အကိုးအကား ။ ကုန္းေဘာင္ဆက္ မဟာရာဇ၀င္ေတာ္ၾကီး( ဒုတြဲ )
သမိုင္းလည္ျပန္ ( ေမာင္သန္းေဆြ – ထား၀ယ္ )
No comments:
Post a Comment