ရခုိင္အေရး ေျဖရွင္းေရး ျမန္မာ၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ အခ်က္ ၁၀ ခ်က္ သေဘာတူ

ျပည္ေထာင္စုသမၼတျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ျပည္သူ႕သမၼတႏိုင္ငံ၏ နယ္စပ္ေဒသ လုံၿခဳံေရးႏွင့္ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရးပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္မႈ တိုးျမႇင့္ေရး ဆိုင္ရာ ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးဌာန၊ ဝန္ႀကီးအဆင့္ အစည္း အေဝး ႏွင့္ အဆင့္ျမင့္အရာရွိႀကီးမ်ားအစည္းအေဝးက်င္းပ (MOI)

ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နဲ႔ ျမန္မာ ၂ ႏိုင္ငံၾကားမွာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဖက္ေရာက္ေနသူေတြကို အျမန္ဆံုးျပန္ေခၚဖုိ႔နဲ႔ ရခိုင္ေဒသမွာ သူတုိ႔ကို အျမန္ဆံုးျပန္လည္ေနရာခ်ထားဖုိ႔ အပါအဝင္ အခ်က္ ၁၀ ခ်က္ကို သေဘာတူခဲ့ၾကပါတယ္။ ၂ ႏိုင္ငံ ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးေတြ ေနျပည္ေတာ္မွာ ေတြ႔ဆံုုခဲ့ၿပီးခုလိုသေဘာတူခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ နားလည္မႈစာခၽြန္လႊာ ၂ ခုကိုုလည္း လက္မွတ္ထုိး ခဲ့ပါတယ္။ ဒီသတင္းကိုုဗီြအိုုေအ ျမန္မာပိုုင္းကေမခေပးပိုု႔ထားတာပါ။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာေရာက္ေနတဲ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီး အာဆတ္ဒူ ဇာမန္ခန္ နဲ႔ ျမန္မာျပည္ထဲေရး ဝန္ႀကီး ဒုတိယဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေက်ာ္ေဆြတိုု႕ ႏွစ္ႏိုုင္ငံ နယ္စပ္ေဒသၾကားမွာ ရွိတဲ့ ကိစၥမ်ားကိုု ေနျပည္ေတာ္မွာ ဒီကေန႔ ေတြ႕ဆံုုေဆြးေႏြးခဲ့ၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ ေဆြးေႏြးမႈကေန သေဘာတူညီခ်က္ေတြရခဲ့သလိုု နားလည္မႈ စာခၽြန္လႊာ ေတြ အသီးသီးလက္မွတ္ထိုုးႏိုင္ခဲ့ၾကပါတယ္။

ေဆြးေႏြးမႈမွာ ျမန္မာဘက္က အခ်က္ ၅ခ်က္ အဓိကထားေဆြးေႏြးၿပီး ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ဘက္ကေတာ့ အခ်က္ ၃ခ်က္ကိုု အဓိကထားေဆြးေႏြးတယ္လိုု႔ ေဆြးေႏြးပြဲအၿပီး သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာ ျပည္ထဲေရး ဝန္ႀကီးဌာန အျမဲတမ္းအတြင္းဝန္ ဦးတင္ျမင့္က အခုုလိုုေျပာခဲ့တာပါ။

“နံပတ္ ၁ ကေတာ့ ၂ ႏိုင္ငံ နယ္စပ္ေဒသ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးနဲ႔ လံုၿခံဳေရး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ တုိးျမွင့္ေဆာင္ရြက္ျခင္း၊ အၾကမ္းဖက္မႈ တိုက္ဖ်က္ေရး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ျခင္း ၊ နယ္စပ္ဆက္ဆံေရးရံုးမ်ား ထူေထာင္ဖြင့္လစ္ႏိုင္ေရးေတြျဖစ္ပါတယ္။ တရားမ၀င္ နယ္စပ္ျဖတ္ေက်ာ္မႈနဲ႔ လူဝင္/လူထြက္ စစ္ေဆးျခင္း ၊ ႏိုင္ငံသား စိစစ္လက္ခံေရး၊ မူးယစ္ေဆးဝါးတားဆီႏွိမ္းနင္းေရး က်ေနာ္တို႔ ဒါေတြကို အဓိကထားေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။ ဘဂၤလားေဒ႔ရွ္ႏိုင္ငံဘက္ကေတာ့ နယ္စပ္ေဒသ တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းေရး ထိန္းသိမ္းျခင္း ၊ လံုၿခံဳေရးအခန္းက႑နဲ႔ နယ္စပ္ေဒသတေလ်ာက္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ျခင္းနဲ႔ နားလည္မႈ ျမင့္တင္ေပးျခင္း ၊ အၾကမ္းဖက္မႈ တိုက္ဖ်က္ေရး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ခ်က္နဲ႔ မူးယစ္ေဆးဝါး တရားမ၀င္ ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ တိုက္ဖ်က္ေရး၊ နယ္စပ္ျဖတ္ေက်ာ္သည့္ မူခင္းမ်ား တိုက္ဖ်က္ေရးနဲ႔ နယ္စပ္ေဒသတေလ်ာက္တရားမ၀င္ လႈပ္ရွားမႈမ်ား၊ နယ္စပ္ဆက္ဆံေရးရံုးမ်ားထူေထာင္ျခင္း ေတြကို ေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။”

နယ္စပ္ေဒသ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးနလံုၿခံဳေရး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ႏိုင္ေရး၊ အၾကမ္းဖက္မႈ တိုက္ဖ်က္ေရး၊ နယ္စပ္ေဒသ ဆက္ဆံေရးရံုးမ်ား ထူေထာင္ႏုိင္ေရး၊ တရားမဝင္ နယ္စပ္ျဖတ္ေက်ာ္မႈႏွင့္ လူဝင္/လူထြက္ စစ္ေဆးေရး၊ ႏိုင္ငံသား စိစစ္လက္ခံေရး၊ မူးယစ္ေဆးဝါး တားဆီႏွိမ္းနင္းေရး၊ ဘဂၤလားေဒ႔ရွ္ႏိုင္ငံသို႔ ေရာက္ရွိေနတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြ ျပန္လည္ လက္ခံႏိုင္ေရး စိစစ္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ၿပီး လုပ္ထံုးလုပ္နည္းနဲ႔အညီ ျပန္လည္ လက္ခံႏိုင္ေရးတို႔ အပါအဝင္ အခ်က္ ၁၀ ခ်က္ကို သေဘာတူညီခဲ့တာနဲ႔ပတ္သတ္လိုု႔ ဦးတင္ျမင့္က အခုုလိုုေျပာခဲ့တာပါ။

“အၾကမ္းဖက္မႈ တိုက္ဖ်က္ေရး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးနဲ႔ ဆိုင္ၿပီး သေဘာတူညီခ်က္လက္မွတ္ ေရးထိုးဖို႔ စဥ္းစားသံုးသပ္ၿပီးေတာ့ ေဆာင္ရြက္သြားဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ အမွတ္စဥ္ ၇ ကေတာ့ ဘဂၤလားေဒ႔ရွ္ႏိုင္ငံသို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံသားမ်ား ၀င္ေရာက္မႈ ခ်က္ခ်င္းရပ္တန္႔ရန္ ၊ ဘဂၤလားေဒ႔ရွ္ႏိုင္ငံသို႔ေရာက္ရွိေနတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံသားမ်ားအား ေစာႏိုင္သမွ် အေစာဆံုး ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေရးအတြက္၊ ေဒသအတြင္း ပံုမွန္အေျခအေနျပန္လည္ေရာက္ရွိေအာင္ေဆာင္ရြက္ရန္ျဖစ္ပါသည္။”

ေဆြးေႏြးမႈမွာ ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းကေန ဘဂၤလာေဒ႐ွ္႕ႏိုင္ငံဖက္ ၾသဂုတ္ ၂၅ ရက္ေန႔ ေနာက္ပိုင္း ထြက္ေျပးေရာက္႐ွိေနတဲ့ မြတ္ဆလင္ေတြကိုု ျပန္ လည္ လက္ခံေရးဆိုုင္ရာ ကိစၥရပ္ပါဝင္ေပမယ့္ ဒီအခ်က္ကေတာ့ ႏိုုင္ငံေတာ္အဆင့္ဆက္လက္လုုပ္ေဆာင္မွာ ျဖစ္ တာမိုု႔ ဒီတေခါက္ေဆြးေႏြးမႈကေန အေသးစိတ္အေျဖမထြက္ခဲ့ပါဘူး။

ဘဂၤလာေဒ့႐ွ္ႏိုင္ငံဖက္ ထြက္ေျပးေရာက္႐ွိေနတဲ့ မြတ္ဆလင္ေတြျပန္လည္ လက္ခံေရးနဲ႔ပတ္သတ္လိုု႔ ေဆြးေႏြးတာမွာ သူတိုု႔အေနနဲ႔ ဒီဘက္မွာေနထိုုင္ခဲ့တာမွန္ကန္တယ္ဆိုုရင္ ျပန္ေခၚမယ္ဆိုုတဲ့ အခ်က္ကိုု အဓိကထားေဆြးေႏြးတာျဖစ္ တယ္ လိုု႔ နယ္စပ္ျဖတ္ေက်ာ္မႈခင္းဌာန ႀကီးမႈး ရဲမႈးခ်ဳပ္ ေအာင္ေဌးျမင့္ကေျပာပါတယ္။

“ေဆြးေႏြးတဲ့ အဓိကအခ်က္က ျမန္မာဘက္မွာ ေနထိုင္ခံဖူးတဲ့ အေထာက္အထားခိုင္လံုတဲ့လူေတြကို ဒီအၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မႈ ျဖစ္စဥ္ေၾကာင့္ ဘဂၤလာေဒ့႐ွ္ဘက္ကို ေရာက္ရွိေနတာေတြကို ဒီဘက္မွာ ေနထိုင္ခဲ့တဲ့အေထာက္အထားပါလာလို႔ရွိရင္ ျပန္ေခၚတဲ့အေနအထား ျမန္မာႏိုင္ငံသား ဆိုၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ျပန္ေခၚတာမဟုတ္ဘူး၊ ဒုကၡသည္ ဆိုတာ ျပန္ေခၚတာမဟုတ္ဘူး၊ ဒုကၡသည္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ Process ေတြကို မေဆြးေႏြးေသးဘူး။ တခ်က္ပဲ က်ေနာ္တို႔ အဲဒီမွာ ေဆြးေႏြးတယ္ဆိုတာက ေနရပ္ျပန္ေရးဆိုတာျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အေျခတက်ေနထိုင္တဲ့သူမ်ား ဒီအၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မႈ ျဖစ္စဥ္ေၾကာင့္ ဘဂၤလာေဒ့႐ွ္ဘက္ကို ေရာက္ရွိေနတာေတြကို ျပန္လည္စိစစ္ၿပီး က်ေနာ္တို႔ လက္ခံဖို႔အစီအစဥ္ကို ေဆြးေႏြးတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ က်ေနာ္မွားမွာဆိုလို႔ ျပန္ရွင္းတာျဖစ္ပါတယ္။”

ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏိုုင္ငံဘက္ကိုု ထြက္ေျပးသြားတဲ့ အစၥလမ္ဘာသာဝင္ ေတြကိုု ျပန္ လည္လက္ခံေရး ပိုုင္းက လက္ရွိခ်ိန္မွာ အစိုုးရဘက္ကေတာ့ ၁၉၉၃ ခုုႏွစ္ သေဘာတူညီခ်က္နဲ႔သာလက္ခံ သြားမယ္လိုု႔ ေျပာထားပါတယ္။ ဘဂၤလားေဒရွ္႕ဘက္ကေတာ့ ၁၉၉၃ သေဘာတူညီခ်က္ဟာ လက္ေတြ႕ကာလနဲ႔ မကိုုက္ညီေတာ့ ဘူးလိုု႔ ေစာဒက တက္ထားတာ ရွိေနပါတယ္။ ခုုခ်ိန္ထိကေတာ့ ဒီအခ်က္နဲ႔ပတ္သတ္ၿပီး ဒီေဆြးေႏြးပြဲမွာ ေဆြးေႏြးတာမရွိတာမိုု႔ ျပန္ လည္ေခၚယူေရးကိစၥကေတာ့ ဘယ္ခ်ိန္ျဖစ္မလဲ မသိေသးပါဘူး။

ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီး အာဆတ္ဒူ ဇာမန္ခန္ ေခါင္းေဆာင္တဲ့ ကိုုယ္စားလွယ္ေတြ ဟာေအာက္တိုဘာလ ၂၅ ရက္ေန႔အထိ ျမန္မာႏိုုင္ငံမွာရွိေနမွာျဖစ္ပါတယ္။

ေမခ  / ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
https://burmese.voanews.com