ျမန္မာစစ္တပ္ကို အေရးယူသင့္-မယူသင့္

ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္း ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ရုိဟင္ဂ်ာျပႆနာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျမန္မာစစ္တပ္အေပၚ အေရးယူဖုိ႔ အေမရိကန္ လႊတ္ေတာ္ အမတ္ေတြက အစုိးရကုိ အရွိန္ျမင့္ ေတာင္းဆုိလာေနၾကပါတယ္။ အဲဒီလုိ အေရးယူခဲ့မယ္ဆုိရင္ တကယ္ ထိေရာက္မႈ ရွိႏုိင္သလား၊ ဒါမွမဟုတ္ ဘယ္လုိပုံစံနဲ႔ ဖိအားေပးသင့္သလဲ ဆုိတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ကၽြမ္းက်င္သူ ပညာရွင္ေတြရဲ႕ သေဘာထားေတြကုိ ကုိေဇာ္၀င္းလႈိင္က စုစည္း တင္ျပေပးထားပါတယ္။

ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္း လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ က်ဳးလြန္ေနတယ္လုိ႔ စြပ္စဲြခံေနရတဲ့ ျမန္မာစစ္တပ္အေပၚ ပစ္မွတ္ထား ဒဏ္ခတ္အေရးယူဖုိ႔ အေမရိကန္ ပါတီႀကီး ၂ ခုစလုံးက လႊတ္ေတာ္အမတ္ ၄၃ ဦးက တုိက္တြန္းလုိက္ေၾကာင္း Reuter သတင္းမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ျမန္မာစစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြအေပၚ ျပည္၀င္ခြင့္ တားျမစ္တာလုိ ဒဏ္ခတ္မႈမ်ဳိးေတြ ျပန္လည္က်င့္သုံးဖုိ႔ ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီး Rex Tillerson ကုိ ေတာင္းဆုိထားေၾကာင္းလည္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

Georgetown တကၠသုိလ္က ျမန္မာ့အေရး ကၽြမ္းက်င္သူ ဂုဏ္ထူးေဆာင္ ပါေမာကၡ David Steinburg ကေတာ့ ပိတ္ဆုိ႔ အေရးယူမႈေတြဟာ မ်ားေသာအားျဖင့္ အလုပ္မျဖစ္လွဘူးလုိ႔ သုံးသပ္ပါတယ္။

“ပိတ္ဆုိ႔အေရးယူမႈေတြ အလုပ္ျဖစ္တယ္ဆုိတာ ရွားပါတယ္။ ဒါက က်ေနာ့္အျမင္ပါ။ ပိတ္ဆုိ႔ အေရးယူတယ္ဆုိတာဟာ ျဖစ္သြားခဲ့တဲ့ မေကာင္းတဲ့ကိစၥရပ္ တခုအေပၚမွာ စိတ္ခံစားမႈနဲ႔ ဆုံးျဖတ္ လုပ္ေဆာင္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ သံသယ ျဖစ္စရာ မလုိပါဘူး။ တကယ္လုိ႔ ပိတ္ဆုိ႔မႈေတြသာ ခ်မွတ္ခဲ့မယ္ဆုိရင္ စစ္တပ္ကလည္း အဲဒီ လုပ္ရပ္ကုိ ဆန္႔က်င္ၿပီး ရပ္တည္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာ တကယ္ အေရးႀကီးတဲ့ကိစၥရပ္ျဖစ္ပါတယ္။”

ဒီကိစၥမွာ ပိတ္ဆုိ႔မႈေတြ ခ်မွတ္မယ့္အစား ျမန္မာစစ္တပ္ကုိ တိတ္တဆိတ္ စည္းရုံး ေျပာဆုိတဲ့နည္းကုိ က်င့္သုံးသင့္တယ္လုိ႔လဲ ပါေမာကၡ Steinburg က ေျပာပါတယ္။

“က်ေနာ့္အျမင္ကေတာ့ ပိတ္ဆုိ႔မႈေတြ ခ်မွတ္မယ့္အစား တိတ္တဆိတ္ ဖိအားေပးတာမ်ဳိး လုပ္သင့္တယ္လုိ႔ ထင္ပါတယ္။ စစ္တပ္ကုိ အထီးက်န္သြားေအာင္ လုပ္ေဆာင္မယ့္အစား သူတုိ႔မွားေနပါတယ္ဆုိတာကုိ နားလည္ သေဘာေပါက္လာေအာင္ ထိေတြ႔ ဆက္ဆံမႈေတြ လုပ္ေဆာင္သင့္ပါတယ္။ အရင္ကလုိ စစ္ေရးအရ ဆက္ဆံမႈေတြ ျဖတ္ေတာက္တဲ့နည္းက ထိေရာက္မႈ မရွိပါဘူး။ ဒီကိစၥဟာ အင္မတန္ ခက္ခဲ ရႈပ္ေထြးနဲ႔ကိစၥပါ။ အလြယ္တကူ အေျဖထြက္ႏုိင္တဲ့ကိစၥ မဟုတ္တာေၾကာင့္ လူေတြက ဒီကိစၥကုိ သိပ္ မေျပာခ်င္ၾကပါဘူး။”

နယူးေယာက္ၿမိဳ႕အေျခစုိက္ HRW လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႔က အာရွေရးရာ တာ၀န္ခံ Brad Adams ကေတာ့ ဒီကိစၥမွာ တာ၀န္ရွိတဲ့ စစ္တပ္ကုိသာ အေရးယူသင့္ေၾကာင္း ေျပာပါတယ္။

“ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္း ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ လူမ်ဳိးျပဳန္း သုတ္သင္ ရွင္းလင္းမႈအတြက္ေရာ၊ လူသားမ်ဳိးႏြယ္အေပၚ က်ဴးလြန္တဲ့ ျပစ္မႈေတြအတြက္ေရာ စစ္တပ္မွာသာ တာ၀န္ရွိပါတယ္။ အရပ္သားေတြနဲ႔ ဘာမွ မဆုိင္ပါဘူး။ ပိတ္ဆုိ႔အေရးယူမႈေတြကုိ စစ္တပ္ကုိသာ ပစ္မွတ္ထား လုပ္ေဆာင္ သင့္ပါတယ္။ စစ္တပ္အတြင္း တာ၀န္ရွိတဲ့သူေတြကုိ ေဖာ္ထုတ္ အေရးယူႏုိင္ေရး၊ တာ၀န္ခံမႈ တာ၀န္ယူမႈ ရွိလာေရး၊ သူတုိ႔ရဲ႕ ပုိင္ဆုိင္ မႈေတြကုိ ထိန္းခ်ဳပ္ေရး၊ ခရီးသြားလာခြင့္ ပိတ္ပင္ေရး၊ ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႔ ႏုိင္ငံျခားတုိင္းျပည္ေတြက စစ္တပ္ေတြအၾကား ဆက္ဆံေရး ျဖတ္ေတာက္ၾကဖုိ႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၊ တျခား ႏုိင္ငံေတြနဲ႔ ကုလသမဂၢတုိ႔ရဲ႕ ေဆာင္ရြက္မႈေတြကုိ က်ေနာ္တုိ႔အေနနဲ႔ အျပည့္အ၀ ေထာက္ခံသင့္ပါတယ္။”

ဒါေပမယ့္ ပိတ္ဆုိ႔မႈေတြ ခ်ၿပီးသြားရင္ ျပန္ရုပ္သိမ္းဖုိ႔ ခက္ခဲတယ္ဆုိတဲ့ အခ်က္ကုိ သတိခ်ပ္ဖုိ႔လုိတယ္လုိ႔ ပါေမာကၡ Steinburg က ေထာက္ျပပါတယ္။

“ပိတ္ဆုိ႔မႈေတြ ခ်ၿပီးသြားရင္ေတာ့ ျပန္ရုပ္သိမ္းဖုိ႔ အင္မတန္ ခက္ပါတယ္။ ဘာျဖစ္လုိ႔လည္းဆုိေတာ့ ပိတ္ဆုိ႔မႈေတြကုိ ဘယ္လုိ အေျခအေနမ်ဳိးေအာက္မွာ ျပန္ရုပ္သိမ္းမွာလည္း။ စစ္တပ္အေပၚ အေမရိကန္လႊတ္ေတာ္က ပိတ္ဆုိ႔မႈ ခ်မွတ္လုိက္ရင္ ဘယ္အေျခအေနမ်ဳိးမွာ ရုပ္သိမ္းေပးမွာလဲ။ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲဆုိေတာ့ အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ၊ ဒီမုိကေရစီ စံနစ္နဲ႔ မကုိက္ညီတဲ့ လုပ္ေဆာင္မႈေတြ စသျဖင့္ ရုိဟင္ဂ်ာ အေရးတခုထဲမဟုတ္ဘဲ တျခား အေၾကာင္းတခုခုအတြက္ သူတုိ႔အေနနဲ႔ ေစာဒကတက္စရာ ရွိေနမွာျဖစ္သလုိ၊ တခုခုေတာ့ မွားေနဦးမွာပါဘဲ။”

စစ္တပ္အေပၚ ပိတ္ဆုိ႔ အေရးယူျခင္းအားျဖင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လက္ရွိ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေနတဲ့ ဒီမုိကေရစီ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းေတြကုိ ထိခုိက္လိမ့္မယ္မဟုတ္ေၾကာင္း HRW က Brad Adams က ေျပာပါတယ္။

“ျမန္မာ စစ္တပ္အေပၚ ႏုိင္ငံျခားတုိင္းျပည္တခုက ပိတ္ဆုိ႔ အေရးယူမႈ ခ်မွတ္တဲ့အတြက္ ဒီမုိကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြကုိ ထိခုိက္မယ္လုိ႔ က်ေနာ္ မျမင္ပါဘူး။ ဒါဟာ ျမန္မာစစ္တပ္အေနနဲ႔ သူတုိ႔ရဲ႕ ျပဳမူ၊ လုပ္ကုိင္ပုံေတြကုိ ေျပာင္းပစ္ဖုိ႔ ႏုိင္ငံတကာ အသုိင္း၀ုိင္းက ေတာင္းဆုိတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာ ေရြးေကာက္ တင္ေျမာက္ခံထားရတဲ့ အရပ္သားအစုိးရနဲ႔ စစ္တပ္အၾကားက အားၿပိဳင္မႈ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈေတြကုိ ထိခုိက္မယ္လုိ႔ က်ေနာ္မျမင္ပါဘူး။”

အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Rex Tillerson ကလည္း ရုိဟင္ဂ်ာ အေရးအတြက္ ျမန္မာစစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြမွာ တာ၀န္ရွိေၾကာင္း ေအာက္တုိဘာလ ၁၈ ရက္ေန႔က ၀ါရွင္တန္ ဒီစီၿမိဳ႕မွာ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

ဥေရာပသမဂၢနဲ႔ အဖြဲ႔၀င္ ႏုိင္ငံေတြကလည္း ျမန္မာ့ တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္နဲ႔ တပ္မေတာ္ အႀကီးတန္း တာ၀န္ရွိသူေတြကို ဖိတ္ၾကားမႈ ဆိုင္းငံ႔ထားမွာ ျဖစ္သလို လက္ရွိ ကာကြယ္ေရးဆိုင္ရာ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မႈေတြကိုလည္း ျပန္လည္ သံုးသပ္မယ္လို႔ ဥေရာပ ေကာင္စီမွာ ေအာက္တုိဘာလ ၁၆ ရက္ေန႔က ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်ခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။

ကိုေဇာ္ဝင္းလႈိင္ / ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
https://burmese.voanews.com