“ဗိုလ္” ဟူေသာ ေဝါဟာရ (၁)

“ဗိုလ္” ဟူေသာ ေဝါဟာရ (၁)

—————————————
ခင္ေမာင္ေစာ (ဘာလင္) ● People's Democracy
BurmaDemocracy, 3 September 2017

“ဗိုလ္” ဟူေသာ ေဝါဟာရႏွင့္ ပတ္သက္၍ အဓိပၸါယ္ရွင္းျပရန္ ယခုေခတ္ လူငယ္မ်ားကို ေမးၾကည့္လွ်င္ ပခံုးတြင္ အပြင့္ (၂) ပြင့္ တပ္ထားေသာ စစ္အရာရွိဟုသာ ေျဖႀကေပလိမ့္မည္။ ၎တို႔၏ အေျဖမွာ မမွားေသာ္လည္း ျမန္မာဘာသာနွင့္ စာေပကို ေလ့လာလိုသူ သုေတသီတေယာက္အတြက္မူ လံုေလာက္ေသာအေျဖ မဟုတ္ပါ။ "ဗိုလ္" ဆိုေသာ ေဝါဟာရ၌ အဓိပၸါယ္နွင့္အသံုး မိ်ဳးစံုရွိၿပီးလ်ွင္ ေကာင္းေသာ အဓိပၸါယ္ရွိသကဲ့သို႔ မေကာင္းေသာ အဓိပၸါယ္လည္း သက္ေရာက္နိုင္ေသာေၾကာင့္ပင္ ျဖစ္၏။

မည္သို႔ပင္ျဖစ္ေစကာမူ ယခုေခတ္လူငယ္မ်ား၏ ဗဟုသုတ၌ “ဗိုလ္”ကို စစ္သံုးအျဖစ္သာ သိထားရျခင္းကို နားလည္နိုင္ပါသည္။ အေၾကာင္းမွာ ျမန္မာၿပည္သည္ ၁၉၅၈ ခု စက္တင္ဘာလမွ ယခုအခ်ိန္ထိ (ဦးနု၏ ျပည္ေထာင္စုပါတီအစိုးရ ဧၿပီလ ၁၉၆၀ မွ မတ္လ ၁ ရက္ ၁၉၆၂ အထိ ကလြဲၿပီး) စစ္အစိုးရမ်ား ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အရပ္သားအမည္ခံ စစ္ဗိုလ္လူထြက္ အစိုးရမ်ား ေသာ္လည္းေကာင္း၊ စစ္တပ္ႏွင့္ပတ္သက္ေသာ အစိုးရအဆက္ဆက္ကသာ အာဏာယူထားခဲ့ေသာေၾကာင့္ "ဗိုလ္" ဆိုေသာ ေဝါဟာရမွာလည္း စစ္သံုး ေဝါဟာရသေဘာမ်ိဳး ျဖစ္သြားေသာေၾကာင့္ပင္တည္း ...။

■ ေဝါဟာရ၏ ဇာစ္ျမစ္

ဗိုလ္ ဆိုေသာေဝါဟာရကို ပါဠိစကား “ဗလ”မွ လာသည္ဟု ယူဆႀကသည္။ ၿမန္မာအဘိဓါန္မ်ားတြင္လည္း ထိုကဲ့သို႔ပင္ ဖြင့္ဆိုထားသည္။ သိုရာတြင္ ဂ်ာမနီျပည္ ဟိုင္ဒဲလ္ဘဲရ္ဂ္ တကၠသိုလ္ (Universitaet Heidelberg) တြင္ ျမန္မာဘာသာ ကထိကအျဖစ္ ပို႔ခ်ခဲ့ေသာ ဆရာႀကီး ဦးတင္ေထြး M.A, M.Phil. (Lond.) စသည့္ ပုဂံေက်ာက္စာမ်ားကို ေကာင္းစြာကြၽမ္းက်င္ေသာ ပုဂၢိဳလ္တို႔ကမူ ၿမန္မာစကားစစ္စစ္ ၿဖစ္ေႀကာင္း၊ “ပို” မွ လာေႀကာင္း၊ သၡိင္စာခီပိုလ္ (သခင္စာခ်ီဗိုလ္) ေက်ာက္စာ၊ သကၤန္းရံုဘုရားေက်ာက္စာ စသည္တို႔တြင္ “ပိုလ္” ဆိုေသာ ေရးထားမႈမ်ား အသံုးမ်ားကို ေတြ႕ရေႀကာင္း၊ ပုဂံေက်ာက္စာမ်ားတြင္ 'ရႏၲပိုလ္' သည္ ရန္သူကို နွိမ္နွင္းနိုင္ေသာသူဟု ဆိုလိုေႀကာင္း၊ ယခုေခတ္အေခၚ အၿဖစ္မူ ဗိုလ္ရန္နိုင္၊ ဗိုလ္ရန္နွိမ္၊ ဗိုလ္ရန္ေအာင္၊ ဗိုလ္ရန္ရွင္း၊ ဆိုသည့္အမည္မ်ိဳး ၿဖစ္ေႀကာင္း ေထာက္ၿပႀကပါသည္။ ၎ 'ရႏၲပိုလ္'မွ 'ရႏၲပိုရြာ'ဟု ေခၚသည့္ အရပ္ ၿဖစ္ေပၚလာေႀကာင္း၊ ၎အရပ္မွာ အဂၤလိပ္-ၿမန္မာ ပထမစစ္ပြဲ စစ္ေၿပၿငိမ္းစာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့သၿဖင့္ အရပ္ေဒသမွာ အမည္အားၿဖင့္ ထင္ရွားသြားေသာ္လည္း ၎အမည္၏ ဇာစ္ၿမစ္ကို သိသူ အလြန္ရွားေႀကာင္း၊ အခ်ိဳ႕လူမ်ားကဆိုလွ်င္ ၿပင္သစ္စကား ေရာင္ေဒဗူ rendezvous (ေတြ႕ဆံုၿခင္း၊ ပူးေပါင္းျခင္း) မွ လာသည္ဟု ရမ္းကာ ၿဖန္းသန္းေနႀကေႀကာင္း ရွင္းၿပႀကပါသည္။


■ “ဗိုလ္” အသံုးမ်ား

ၿမန္မာစကားတြင္ “ဗိုလ္” ဆိုေသာ အသံုးကို စစ္ (သို႔မဟုတ္) လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕ တခုခု၏အရာရွိ အၿဖစ္ ၎၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးနွင့္ စီမံခန္႔ခြဲခြင့္အာဏာ ရရွိထားေသာ အရပ္သားအရာရွိ အၿဖစ္ ၎၊ သံုးေလ့ရွိသည္။

ၿဗိတိသ်ွ ကိုလိုနီေခတ္အခါက မ်က္ႏွာၿဖဴမ်ား (အထူးသၿဖင့္ ၿဗိတိသွ်မ်ား) သည္ စစ္တပ္၊ လက္နက္ကိုင္တပ္မ်ားႏွင့္ အရပ္ဘက္ဌာနမ်ားတြင္ အရာရွိမ်ား ၿဖစ္ခဲ့ရကား၊ မ်က္နွာၿဖဴအားလံုးကို “ဗိုလ္”ဟု ေခၚေသာ ေဝါဟာရသစ္ ၿဖစ္ေပၚလာသည္။ အားကစားၿပိဳင္ပြဲမ်ားတြင္မူ “ဗိုလ္” သည္ ခ်န္ပီယံ ၿဖစ္ေႀကာင္း ၿပသည္။ လူဆိုး၊ သူခိုး၊ ဓားျပဂိုဏ္း တခုခု၏ ေခါင္းေဆာင္ကိုလည္း “ဗိုလ္” ဟု ေခၚေလ့ရွိသည္။

■ ဥပမာမ်ား

စစ္ဗိုလ္၊ စစ္ပုလိပ္ဗိုလ္၊ ကင္းဗိုလ္၊ ပုလိပ္ဗိုလ္၊ စစ္ရဲဗိုလ္၊ ျပဴေစာထီးဗိုလ္၊ မီးသတ္ဗိုလ္၊ ကာကြယ္ေရး ဗိုလ္၊ ေရႊဓါးဗိုလ္၊ ေရႊလွံဗိုလ္၊ စေသာ အသံုးမ်ားသည္ လက္နက္ကုိင္အဖြဲ႕အစည္း တခုခု၏ အရာရွိၿဖစ္ေႀကာင္း ၿပသည္။

ဗိုလ္ထု၊ ဗိုလ္ေၿခ၊ ဗိုလ္ဝင္ခံ၊ ဗိုလ္ရူခံ၊ ဗိုလ္ပါ၊ ဗိုလ္ပံု၊ စေသာ အသံုးမ်ားသည္ စစ္ ႏွင့္ လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕မ်ား၏ အခမ္းအနားမ်ားတြင္ သံုးေသာ ေဝါဟာရမ်ားၿဖစ္သည္။

စာတိုက္ဗိုလ္၊ လမ္းဗိုလ္၊ ဆည္ဗိုလ္၊ ဂါတ္ဗိုလ္၊ အေကာက္ဗိုလ္ စေသာ ေဝါဟာရမ်ားသည္၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး နွင့္ စီမံခန္႔ခြဲေရး တာဝန္ယူထားရေသာ အရပ္ဘက္ဌာနအရာရွိမ်ားအတြက္ သံုးေသာ ေဝါဟာရမ်ား ၿဖစ္သည္။

ဓားျပဗိုလ္၊ သူခုိးဗိုလ္၊ သူပုန္ဗိုလ္၊ လူဆိုးဗိုလ္ စေသာ အသံုးမ်ား၌ “ဗိုလ္” သည္ လူဆိုးဂိုဏ္းတခုခု၏ ေခါင္းေဆာင္ၿဖစ္ေႀကာင္း ၿပသည္။

“ဆိုးၾကစို႔တကယ္ဆို၊ ဓားျပဗိုလ္လုပ္ႏိုင္ရဲ႕ေလး”

ဟု စေလဦးပုညက စာဖြဲ႕ခဲ့ပါသည္။

စစ္ႀကိဳေခတ္က အဆိုေတာ္ႀကီး ေဒၚေမရွင္ သီိဆိုခဲ့ေသာ “ေအာင္ျခင္းရွစ္ပါး”သီခ်င္း၌လည္း -

“လူဆုိးဗိုလ္ အဂၤုလိမာလ ဟာ သံလ်က္ဓားကို သူ႔လက္ဖ်ားက မခ်ပါ”

ဟူေသာ “လူဆုိးဗိုလ္” အသံုးကို ေတြ႕ႏိုင္ပါသည္။

အဂၤလိပ္တို႔က သူပုန္ဗိုလ္၊ ဓားျပဗိုလ္၊ လူဆုိးဗိုလ္၊ ဟု ခ်ိဳးႏိွမ္ေရးခဲ့ေသာ ဘုန္းႀကီးဗိုလ္၊ ဗိုလ္ရိုင္၊ ဗိုလ္ရႊဲ၊ ဗိုလ္တာေတ၊ ဗိုလ္စံဖဲ စသည့္ ဗိုလ္မ်ားမွာ ျမန္မာမ်ားအတြက္ေတာ့ “မိ်ဳးခ်စ္သူရဲေကာင္း”မ်ား ျဖစ္ေပသည္။

ကေလးဗိုလ္၊ ဗိုလ္က်၊ ဗိုလ္လုပ္၊ တပ္ပ်က္ဗိုလ္၊ စေသာ အသံုးမ်ား၌ “ဗိုလ္” သည္ မေကာင္းေသာ အဓိပၸါယ္ကို ေဆာင္သည္။

ဗိုလ္စြဲ၊ ဗိုလ္လုပြဲ၊ အႀကိဳ ဗိုလ္လုပြဲ၊ ဗိုလ္မထား၊ ဗိုလ္မေရြး၊ စစ္တုရင္ဗိုလ္၊ က်ားဗိုလ္၊ စေသာ အသံုးမ်ားသည္ အားကစားတခုခုတြင္ ခ်န္ပီယံ ၿဖစ္ေႀကာင္း၊ ၿဖစ္နိင္ရန္ ယွဥ္ၿပိဳင္ေနေႀကာင္းကို ၿပသည္။

အဂၤလိပ္ေခတ္က မ်က္နွာၿဖဴမ်ားကို ဗိုလ္ထီး၊ ဗိုလ္မ ဟု ေခၚေႀကာင္း ေဖၚၿပခဲ့ၿပီး ၿဖစ္သည္။ ထို႔ေႀကာင့္ ၎တို ့နွင့္စပ္ဆိုင္ေသာ ဗိုလ္စားပဲ၊ ဗိုလ္စားငွက္၊ ဗိုလ္ေက၊ ဗိုလ္တဲ၊ ဗိုလ္ထိုင္အိမ္သာ စေသာ အသံုးအႏံႈးမ်ားလည္း ေပၚလာသည္။

အသားျဖဴသူမ်ားကို မ်က္နွာၿဖဴ “ဗိုလ္” ႏွင့္ႏိႈင္းၿပီး ဗိုလ္ၿဖဴ ၊ ဗိုလ္နီ၊ ဗိုလ္ေမာင္၊ ဗိုလ္ႀကီး၊ ဗိုလ္မ စေသာ အမည္မ်ား ေပးတတ္သည္။

အေနာက္နိုင္ငံမ်ားသို ့ပညာေတာ္သင္သြားၿပီး မ်က္ႏွာၿဖဴမမ်ားကို ယူလာခဲ့သူမ်ားလည္းရွိရာ ၎တို႔ကို “ဗိုလ္မလင္” ဟု ၎၊ “ဗိုလ္မႀကီးလင္” ဟု ၎ အရပ္စကားျဖင့္ ေခၚႀက၏။ ထိုနည္းတူစြာ မ်က္ႏွာၿဖဴမ်ားနွင့္ရေသာ မိန္းမမ်ားကို “ဗိုလ္ကေတာ္”ဟု ေခၚႀက၏။ အခ်ိဳ႕အေနာက္တိုင္းသားမ်ားမွာ တိုင္းရင္းသူမ်ားကို အတည္တက် မေပါင္းဘဲ အေပ်ာ္မယား အၿဖစ္သာ သေဘာထားၿပီး အခ်ိန္တန္လ်ွင္ အိမ္ၿပန္ႀကေလေတာ့၏။ ၎ “ဗိုလ္” ၏ က်န္ခဲ့ေသာ အေပ်ာ္မယားေဟာင္းကို “ဗိုလ္ကေတာ္က်”ဟု ေခၚႀက၏။ အခ်ိဳ႕မိန္းမမ်ားမွာ မ်က္နွာၿဖဴ တေယာက္ၿပီးတေယာက္ေၿပာင္း အေပ်ာ္မယားၿဖစ္ခံရသၿဖင့္ “ဗိုလ္ကေတာ္ ၂ ဆက္က်”၊ “ဗိုလ္ကေတာ္ ၃ ဆက္က်” ဟူေသာ အေခၚမ်ားလည္း ရွိေသး၏။ မ်က္ခံုးေမႊးဆြဲဟန္၌ပင္ ေသးေသးေရးေရး ဆြဲထားသည့္ မ်က္ခံုးေမႊးကို “ဗိုလ္ကေတာ့္မ်က္ခံုး” ဟု ေခၚႀက၏။

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ ထို “ဗိုလ္ကေတာ္”၊ “မင္းကေတာ္” တို႔ကို လူထုႀကီးက “မ်က္စိစပါးေမႊးစူး”လာဟန္ရွိခဲ့ပါသည္။ စစ္ႀကိဳေခတ္က အလြန္နံမည္ႀကီးခဲ့့ေသာ လူရႊင္ေတာ္မ်ားၿဖစ္သည့္ ဓာတ္စီ ႏွင့္ ဓာတ္စံ တို႔က “စက္ႀကီး (၁၃)ပါး ဘုရားရွိခိုး” ကိုမွီး၍ ေပ်ာ္ေစ၊ ျပက္ေစ၊ ကလက္ေစ၊ သေဘာျဖင့္ ျပက္လံုးထုတ္ခဲ့ရာတြင္ -

“စီးကရက္ဘူး၊ ေလဒီရွဴးႏွင့္၊ နယူးစတိုင္၊ သားေရအိပ္ကိုကိုင္၍၊ လည္တိုင္အပါး၊ ေဒၚလာျပားႏွင့္၊ ေရႊသြားတလက္လက္ ဗိုလ္ကေတာ့္စက္” ဟူ၍၎၊

“ပိုကာ၊ ဂ်ိဳကာ တေန႔လံုး၊ အခ်ိန္ၿဖဳန္း၍၊ လင္ရံုး ဆင္းခ်ိန္၊ တလိမ္လိမ္ တလူးလူး၊ ေနမေကာင္းဘူးဟု၊ ပူးကပ္မာယာ၊ ႏွိပ္ခိုင္းတာ၊ မ်ားစြာရက္စက္၊ ဖဲ ၿပင္တဲ့ မင္းကေတာ့္စက္။ ” ဟူ၍၎၊

ထုိေခတ္က ရန္ကုန္အထက္တန္းစားမ်ား၏ ေနထိုင္ပံုကို သေရာ္ထားခဲ့ပါသည္။

အဂၤလိပ္-ၿမန္မာ ကၿပား (သို႔မဟုတ္) မ်က္ႏွာၿဖဴ နွင့္ ၿမန္မာ ကၿပားမ်ားကို ဗိုလ္ကၿပား၊ အတိုေကာက္အားၿဖင့္ ေယာက်ၤားဆိုလ်ွင္ ကၿပားထီး၊ မိန္းမဆိုလ်ွင္ ကၿပားမ ဟု ေခၚႀကသည္။ ထိုေခတ္က နံမည္ႀကီးခဲ့ေသာ၊ ဇာတ္ဆရာ ဂရိတ္ ဦးဘိုးစိန္ႀကီးသည္၊ ၎၏ဇာတ္ကို လူပိုစည္ေစရန္ အဂၤလိပ္ ကၿပားမမ်ားကို စုေဆာင္းၿပီး 'ကၿပားမ ယိမ္း' ဟူေသာ အကတခုကိုလည္း ထြင္ခဲ့၏။ ၎ယိမ္းအကမွာ လူႀကိဳက္မ်ား၍ ဇာတ္ရံု၌ လူစည္ေသာ္လည္း ဇာတ္နားခ်ိန္တြင္ ၎ကၿပားမ မ်ားကို လာၿပီး “ဒိတ္” လုပ္ေသာ မ်က္ႏွာၿဖဴ ထီးမ်ား၊ ကၿပားထီးမ်ား ဝင္လာမစဲ တသဲသဲ ၿဖစ္ေနသၿဖင့္ ေနာက္ဆံုးတြင္ ဦးဘိုးစိန္ႀကီးသည္ 'ကၿပားမ ယိမ္း'ကို ၎၏ဇာတ္မွ ၿဖဳတ္ပစ္ခဲ့ရေတာ့ေႀကာင္း စာေရးဆရာမႀကီး လူထုေဒၚအမာက ၎၏ “ၿပည္သူခ်စ္ေသာ အနုပညာသည္မ်ား” စာအုပ္၌ ေရးထားခဲ့ပါသည္။

ဆရာဦးသိန္းေဖၿမင့္၏ “မင္းတိုင္ပင္” ဝတၱဳတြင္လည္း ေတာသူေဌးႀကီး ဦးဘိုးကူး မင္းတိုင္ပင္အမတ္ အၿဖစ္ အေရြးခံရရာ ရန္ကုန္သို႔ အစည္းအေဝးလာတက္ခ်ိန္ ညပိုင္း၌ ေပ်ာ္ပါးရန္ "ဇိမ္မယ္" ရွာခိုင္းရာတြင္ “ကၿပားမ” ကို ရွာခိုင္းေႀကာင္း၊ ဇိမ္ေခါင္းက လူစီခင္ခင္ ဆိုေသာ ကၿပားမေလးတေယာက္ကို ရွာေပးလိုက္ရာ မင္းတိုင္ပင္အမတ္ႀကီး အလြန္ႀကိဳက္သြားၿပီး “ကၿပားမနဲ႔ ငါ ညားရမကြဲ႕” ဟု နေဘကာယံနွင့္ ႀကံဳးဝါးေၾကာင္း၊ လႊတ္ေတာ္အစည္းအေဝး ၿပီးေသာအခါ လူစီခင္ခင္ကို အရမ္းႀကိဳက္သြားၿပီး မိမိေနေသာ ေတာၿမိဳ႕သို႔ ခိုးေၿပးေႀကာင္း၊ အိမ္တြင္ မယားႀကီး၊ သားႀကီး၊ သမီးႀကီးမ်ားနွင့္ ၿပႆနာတက္သြားေႀကာင္း၊ ေနာက္ပိုင္းတြင္ မင္းတိုင္ပင္အမတ္ႀကီး လူစီခင္ခင္ထံမွ ကာလသားေရာဂါပိုး ကူးစက္ၿပီး ကုရာနထၳိ ေဆးမရွိဘဲ ေသေႀကာင္း၊ ထိုနယ္အတြက္ မင္းတိုင္ပင္အမတ္အသစ္ ရရန္ ေရြးေကာက္ပြဲ လုပ္ရဦးမည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ သင္ခန္းစာေပး ဝတၱဳကို ဟာသေႏွာၿပီး ေရးထားခဲ့ပါသည္။

ကုလားဗိုလ္ ဆိုသည္မွာ အဂၤလိပ္နွင့္ကုလား ကၿပားၿဖစ္သည္။

အခိ်ဳ႕ေသာ ကုလားအစစ္မ်ားသည္ ခရစ္ယာန္ဘာသာသို႔ ဝင္ၿပီး အဂၤလိပ္အမည္၊ စေကာ့အမည္မ်ား ခံႀကသည္။ အဂၤလိပ္မ်ားကလည္း ၎တို႔၏ ေသြးခြဲအုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ ေအာင္ၿမင္နိုင္ေစရန္၊ ထို ခရစ္ယာန္ဘာသာဝင္ ကုလားအစစ္မ်ားကို “ကတၱီပါဖိနပ္စီး ေရႊထီးေဆာင္း” ဟု ဆိုရမည့္ အခြင့္အေရး ေပးထားခဲ့ေလေတာ့ရာ ၎ ေဘာင္းဘီ၀တ္ ခရစ္ယာန္ဘာသာဝင္ ကုလားအစစ္မ်ားသည္ ကမ္းမၿမင္လမ္းမၿမင္ ဘဝင္ၿမင့္ႀကေလေတာ့၏။ ေဘာင္းဘီ၀တ္ မ်က္ႏွာျဖဴမ်ားကို တုိင္းရင္းသားမ်ားက သခင္ေခၚရၿပီး ဘုရားထူးေနရေသာ ေခတ္ျဖစ္ေလရာ ၎ ေဘာင္းဘီ၀တ္ ကုလားမ်ားသည္လည္း အေခ်ာင္ဝင္ သခင္အခၚခံ၊ ဘုရားထူးခံကာ မ်က္ႏွာၿဖဴအစစ္မ်ားထက္ပင္ ဟိတ္ဟန္ ဂိုက္ထုတ္၍ ၿမန္မာမ်ားကို ႏိွမ့္ခ်ဆက္ဆံေလ့ ရွိသည္။

မ်က္ႏွာျဖဴမဟုတ္ေသာ ေဘာင္းဘီ၀တ္ ပညာ၀န္ေထာက္တဦး ဆရာႀကီး ဦး၀န္ (မင္းသု၀ဏ္) ငယ္စဥ္ ကေနခဲ့သည့္ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းအတြင္း ေနာက္ပိတ္ဖိနပ္ႀကီး မခၽြတ္ဘဲ ၀င္လာရာ ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသား တရာေက်ာ္က ထုိကုလားမဲ ပညာ၀န္ေထာက္ကို ပထမ၊ ဒုတိယ၊ တတိယ၊ တႀကိမ္၊ ႏွစ္ႀကိမ္၊ သံုးႀကိမ္ေျမာက္ေအာင္ ထိျခင္းႀကီးငါးပါးျဖင့္ ဖူးေျမာ္မာန္ေလွ်ာ့ ကန္ေတာ့ခဲ့ရပါေၾကာင္းကို ၁၉၆၂ ခုႏွစ္တြင္ ဆရာႀကီး ဦး၀န္ ေရးေသာ “သာဓုေခၚ၍ အမွ်ေ၀ပါ၏” ေဆာင္းပါးတြင္ ေတြ႕ႏိုင္ပါသည္။

“ေအာင္ဆုၾသဘာ၊ မဂၤလာျဖင့္၊ ဆယ္ျဖာလက္ေျမွာက္၊ ဆက္ခါေလွ်ာက္ပိမ့္၊ ခိုင္ေဆာက္ေအာင္လံ၊ ဂရိတ္ၿဗိတန္ႏွင့္၊ ႏိုင္ငံအိႏၵိယ၊ အစိုးရသည့္၊ ဘ၀သခင္၊ ေဂ်ာ့ဘုရင္ႏွင့္၊ အရွင္မိဖုရား၊ ျမတ္ႏွစ္ပါးတို႔၊ တိုင္းကားစိုးစံ၊ ျပည္ႏိုင္ငံကို၊ ရန္မာန္ကင္းၿပီး၊ ဘုန္းေတာ္ႀကီး၍၊ သက္ေတာ္ရွည္စြာ၊ ဆယ္ျဖာဓမၼ၊ သဂၤဟႏွင့္၊ နာယကဂုဏ္၊ ကိုယ္လံုးၿခံဳ၍၊ တိမ္မႈန္မသန္း၊ လျပည့္၀န္းသို႔၊ ေရႊနန္းေပၚထက္၊ ႏွစ္သက္ျမတ္ႏိုး၊ ဥစၥာစိုးသည္၊ တန္ခိုးေနသို႔ ထြန္းေစေသာ၀္”

ဟူေသာ ပၪၥမေျမာက္ ေဂ်ာ့ဘုရင္ႏွင့္ ေမရီမိဖုရားတို႔၏ ဘုန္းေတာ္ဘြဲ႕ မဂၤလာဧကပိုဒ္ရတုကို ေတာေရာၿမိဳ႕ပါ ႏႈတ္တိုက္က်က္မွတ္ခိုင္းၿပီး စာသင္ေက်ာင္းတိုင္းတြင္ ေက်ာင္းမတက္မီ သီဆိုကာ ဂုဏ္ျပဳခဲ့ရေၾကာင္းကို ဆရာႀကီး ဦး၀န္ (မင္းသု၀ဏ္)က “သာဓုေခၚ၍ အမွ်ေ၀ပါ၏” ေဆာင္းပါးတြင္ ေရးျပခဲ့ပါသည္။

၎မ်က္ႏွာျဖဴမဟုတ္ေသာ ေဘာင္းဘီ၀တ္တို႔ (ဝါ) ခရစ္ယာန္ဘာသာဝင္ ကုလားအစစ္မ်ားအေၾကာင္းႏွင့္ အဂၤလိပ္တို႔၏ ေသြးခြဲအုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္အေႀကာင္းကို ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ပါေမာကၡခ်ဳပ္ေဟာင္း ေဒါက္တာထင္ေအာင္ကလည္း ေအာက္ပါအတိုင္း ေရးခဲ့သည္။

“In addition, they divided the people in the plain into racial groups, namely Burmese, Indians, Anglo-Indians, and the Karens, on the excuse that racial minorities were entitled to special protection by the British government. Anglo-Indians included Anglo-Burmese, whose number was small because intermarriage between the British and the Burmese was not common. The total population of Anglo-Indians themselves was small and the majority of them had come from India; except that they wore trousers and coats and had English names, they were really Indians and could have been classified as such”. (See details: Maung Htin Aung, A History of Burma, Columbia University Press, 1967, p. 286)

အဂၤလိပ္တို႔၏ ေသြးခြဲအုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္တြင္ အပန္းေျဖရိပ္သာမ်ား၊ “ကလပ္”မ်ား (Clubs) ၌ပင္ လူျဖဴမ်ားအတြက္ တခု၊ တနည္းအားျဖင့္ ပထမတန္းစား “ကလပ္”။ ကျပားမ်ားအတြက္ တခု၊ တနည္းအားျဖင့္ ဒုတိယတန္းစား “ကလပ္”။ ေဒသခံတိုင္းရင္းသားမ်ားအတြက္ တခု၊ တနည္းအားျဖင့္ တတိယတန္းစား “ကလပ္” စသည္ျဖင့္ ခြဲထားသည္။ ျမန္မာတိုင္းရင္းသားမ်ားႏွင့္ အိႏိၵယတိုင္းရင္းသား ကုလားမ်ားသည္ တတိယတန္းစား “ကလပ္” သာ တက္ခြင့္ရသည္။ သို႔ေသာ္ ၎မ်က္ႏွာျဖဴမဟုတ္ေသာေဘာင္းဘီ၀တ္ကုလားမ်ား (ဝါ) ခရစ္ယာန္ဘာသာဝင္ ကုလားအစစ္မ်ားသည္ ဒုတိယတန္းစား”ကလပ္” တက္ခြင့္ရသျဖင့္ အလြန္ဘဝင္ၿမင့္ႀကကာ ဘဝမွန္ုကိုေမ့သြားၾကၿပီး ကုလားဟု အေခၚမခံလိုႀကဘဲ “ဗိုလ္ကၿပား” (အဂၤလိပ္-ၿမန္မာ ကၿပား) ဟု အေခၚခံလိုႀကသည္။ ျမန္မာမ်ားကိုလည္း “ငံု႔ၾကည့္ၾကည့္ၿပီး” တခုခုျမည္တြန္ေတာက္တီးစရာ ေပၚလာပါက “You Burmese are —“(မင္းတု႔ိ ဗမာေတြဟာ ——-) ဟု အမိ်ဳးခိုက္ၿပီး ခ်ိဳးႏိွမ္ေျပာေလ့ရွိသျဖင့္ ၎တို႔ကို ႀကည့္မရေသာ ၿမန္မာမ်ားကလည္း သူတို႔ကို “ကုလားဗိုလ္” (အဂၤလိပ္နွင့္ကုလား ကၿပား) ဟုပင္ မေခၚဘဲ “ဗိုလ္ႀကက္ေခ်း”ဟူ၍ လည္းေကာင္း၊ “ဗိုလ္ႀကက္ေခ်းကုလား”ဟူ၍ လည္းေကာင္း၊ “ဗိုလ္ရူး” (ဗူးယို)ဟူ၍ လည္းေကာင္း၊ “ဗိုလ္စုတ္” ဟူ၍ လည္းေကာင္း ႏွိမ့္ခ် ေခၚေဝၚႀကေလေတာ့သည္။

၎”ဗိုလ္ႀကက္ေခ်း”တို႔၏ အၿပဳအမူကို ၿမန္မာမ်ားတြင္မက ၿမန္မာၿပည္ေပါက္ ကုလားမ်ား (ဟိႏၵဴ၊ မူဆလင္၊ ဆစ္ခ္ စသည္မ်ား) ႏွင့္ ၿမန္မာၿပည္ေရာက္ အၿခားကုလားမ်ားကလည္း “ဘိန္းစားခ်င္း အတူတူ ေျပာင္းတလံုး ပိုရွဴခ်င္သည္” ဟုယူဆၿပီး လံုးဝႀကည့္မရေတာ့ဘဲ “ဗိုလ္ႀကက္ေခ်းထီး”ကို အူရဒူဘာသာၿဖင့္ “စူဝက္ကဘခ်ား” (ဝက္၏သား) ဟူ၍ လည္းေကာင္း၊ “ဗိုလ္ႀကက္ေခ်းမ”ကို “စူဝက္ကီးဘခ်ီး” (ဝက္၏သမီး) ဟူ၍ လည္းေကာင္း၊ တနည္းအားၿဖင့္ “မိ်ဳးမစစ္၊ အမိ်ဳးယုတ္” ဟု ႏွိမ့္ခ်ေခၚႀကေလေတာ့သည့္အျပင္ အဆက္အဆံမလုပ္ဘဲ ဝိုင္းပယ္ထားၾက၏။

ျမန္မာစစ္စစ္ျဖစ္လ်က္ အေနာက္တိုင္းသားဂိုက္ ဖမ္းေနသူမ်ားကိုလည္း “ဗိုလ္ရူး” ဟူ၍၎၊ မစၥတာ “ဘူးယို” ဟူ၍၎၊ “ဖ႐ုံယို”ဟူ၍၎၊ “ဗိုလ္ႀကီးမိတ္အင္ဘားမား” ဟူ၍၎ “ကင္ပြန္းတပ္”ၾကေလေတာ့သည္။

■ ကုန္းေဘာင္ေခတ္ စစ္တပ္ဖြဲ႕ပံု

တပ္သား၅ေယာက္ အစုကို တအိုးစားဟု ေခၚသည္။ ၂ အိုးစား (သို႔မဟုတ္) တပ္သား ၁၀ ေယာက္ကို အႀကပ္တေယာက္က အုပ္ခ်ဳပ္သည္။ စုစုေပါင္း ၁၁ ေယာက္ၿဖစ္သည္။ ေသြးေသာက္တေယာက္က အႀကပ္ ၅ ေယာက္ကို အုပ္ခ်ဳပ္သည္။ ထို႔ေႀကာင့္ ေသြးေသာက္တေယာက္၏ ေအာက္တြင္၊ တပ္သား ၅၀ နွင့္ အႀကပ္ ၅ ေယာက္၊ စုစုေပါင္း ၅၅ ေယာက္ ရွိသည္။ ေသြးေသာက္ ၂ ေယာက္ကို တပ္မွဴးတဦးက အုပ္ခ်ဳပ္သည္။ ထို႔ေႀကာင့္ တပ္မွဴးတေယာက္၏ ေအာက္တြင္ တပ္သား ၁၀၀၊ အႀကပ္ ၁၀ ေယာက္၊ ေသြးေသာက္ ၂ ေယာက္၊ စုစုေပါင္း ၁၁၂ ေယာက္ ရွိသည္။ ဗိုလ္တေယာက္က တပ္မွဴး ၅ ေယာက္ကို အုပ္ခ်ဳပ္သည္၊ ထိုေႀကာင့္ ဗိုလ္တေယာက္၏ ေအာက္တြင္ တပ္သား ၅၀၀၊ အႀကပ္ ၅၀၊ ေသြးေသာက္ ၁၀ ေယာက္၊ တပ္မွဴး ၅ ေယာက္၊ စုစုေပါင္း ၅၆၅ ေယာက္ ရွိသည္။

ၿမန္မာဘုရင့္တပ္မေတာ္၏ အႀကီးဆံုးစစ္သူႀကီးကို ဗိုလ္မွႉး ဟု ေခၚသည္။ မဟာဗႏၶဳလ၏ ရာထူးမွာ ဗိုလ္မွႉးဝန္ႀကီး ၿဖစ္သည္။ ထို႔ေႀကာင့္ ထိုေခတ္က ဗိုလ္မွႉးဆိုသည္မွာ ယခုေခတ္အေခၚ “ဖီးမာရွယ္” (သို႔မဟုတ္) ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွႉးႀကီး ၿဖစ္သည္။

မဟာဗႏၶဳလ၏လက္ေထာက္ ၿမဝတီမင္းႀကီး ဦးစ၏ ရာထူးမွာ "စစ္ကဲ" ၿဖစ္သည္။ ထို႔ေႀကာင့္ "စစ္ကဲ" ဆုိသည္မွာ (Second in Command) ဒုတိယ စစ္ေသနာပတိ ၿဖစ္သည္။ ဗိုလ္မွႉးနွင့္ စစ္ကဲေအာက္ရွိ ရာထူး (သို႔မဟုတ္) တတိယအႀကီးဆံုး စစ္ဗိုလ္ႀကီးကို "ဗိုလ္ခ်ဳပ္"ဟု ေခၚသည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္၏ေအာက္ရွိ ရာထူးကို "ဗိုလ္မင္း" ဟု ေခၚသည္။

ရခိုင္စကားတြင္ ဗိုလ္မင္း (ရခိုင္သံျဖင့္ ဗိုလ္ေမာင္း)သည္ မ်ိဳးႏြယ္စုတခု၏ အႀကီးအကဲ (ဝါ) နယ္တနယ္၏ အႀကီးအကဲ၊ ေစာ္ဘြား သေဘာမိ်ဳးျဖစ္သည္။ ရခိုင္တို႔က အေနာက္ျပည္ဟု ေခၚေသာ စစ္တေကာင္း ေတာင္တန္းေဒသရွိ ရခိုင္အမ်ားစု ေနရာဌာနကို “ဗိုလ္မင္းေထာင္” (ဗိုလ္ေမာင္းေထာင္) ဟု ေခၚၿပီး နယ္၏ အႀကီးအကဲ ဗိုလ္မင္း (ဗိုလ္ေမာင္း)ကို ဘဂၤလားဒက္ရွ္အစိုးရက နယ္တနယ္၏အႀကီးအကဲ၊ "ေစာ္ဘြား"အျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳရသည္။ “ဗိုလ္မင္းေထာင္”၊ “ဖလန္ေထာင္”၊ “သက္ေထာင္”စေသာ နယ္မ်ား ရိွသည္။

People's Democracy
26 July 2017

ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္။

People's Democracy Page မွကူးယူေဖာ္ျပပါသည္။#BurmaDemocracy
Cd