 |
| Switzerland ႏိုင္ငံ Geneva ၿမိဳ႕မွာက်င္းပေနတဲ့ ၁၀၆ ႀကိမ္ေျမာက္ ႏိုင္ငံတကာအလုပ္သမားေရးရာ ညီလာခံ |
Switzerland ႏိုင္ငံ Geneva ၿမိဳ႕မွာ June လ ၅ ရက္ေန႔ကေန ၁၆ ရက္ေန႔အထိ က်င္းပေနတဲ့ ၁၀၆ ႀကိမ္ေျမာက္အလုပ္သမားေရးရာညီလာခံမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံက အစိုးရ၊ အလုပ္႐ွင္နဲ႔ အလုပ္သမားကိုယ္စားလွယ္အဖဲြ႔ေတြပါဝင္တက္ေရာက္ၿပီး သက္ဆိုင္ရာေခါင္းစဥ္ေတြမွာ ေဆြးေႏြးတင္ျပေနၾကပါတယ္။ ျမန္မာကိုယ္စားလွယ္ေတြဖက္က ပါဝင္ေဆြးေႏြးေနၾကတဲ့ကိစၥေတြကို အလုပ္သမားကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ တက္ေရာက္ေနတဲ့ ဦးေမာင္ေမာင္က ခုလို႐ွင္းျပပါတယ္။
“ဒီ ILO မွာအခုေဆြးေႏြးတဲ့အထဲမွာပါတာကေတာ့ ေရႊ႕ေျပာင္းအလုပ္သမားကိစၥကို ေဆြးေႏြးတဲ့ေကာ္မတီတခုရွိပါတယ္။ ေနာက္တခါ ILO ရဲ႕ စံႏႈန္းစံထားေတြနဲ႔ ညီလား မညီလားကို စိစစ္တဲ့ ေကာ္မတီတခုရွိတယ္။ ေနာက္ထပ္တခါ က်ေနာ္တို႔ Decent work after peace အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးလုပ္ၿပီးတဲ့ေနာက္မွာ ဒီလူေတြကို ေကာင္းမြန္သာယာတဲ႔ အလုပ္အကိုင္ရရွိဖို႔ဆိုတာေဆြးေႏြးတဲ့ ေကာ္မတီတခုရွိတယ္။ ေနာက္ထပ္တခါ Fundamental rights at work ေပါ့ေနာ္ လုပ္ငန္းခြင္ထဲမွာအေျခခံ ရသင့္ရထိုက္တဲ့အခြင့္အေရးေတြနဲ႔ ေဆြးေႏြးတဲ့ ေကာ္မတီ ၄ ခုရွိပါတယ္။ အဲဒီမွာ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ ေကာ္မတီ တခုကို လူ၂ဦးအေနနဲ႔ တက္ၿပီးေတာ့ ပါ၀င္ၿပီးေတာ့ တကမာၻလံုးအေနအထားနဲ႔ ေဆြးေႏြးတဲ့ကိစၥရွိတယ္။ ေဆြးေႏြးတာက တပတ္လံုးၿပီးသြားတဲ့အခါမွာ အခုက Drafting ေပါ့ ေဆြးေႏြးခ်က္ေတြၿပီးတဲ့အခါမွာ သံုးသပ္ခ်က္ေတြကို စုၿပီးေတာ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြနဲ႔ လုပ္ဖို႔ကို သက္ဆိုင္ရာေကာ္မတီနဲ႔ လုပ္ေနတဲ့ က႑ေတြရွိပါတယ္။”
အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာအလုပ္သမားအဖဲြ႔ခ်ဳပ္ ILO ရဲ႕ ႏွစ္ပါတ္လည္ညီလာခံမွာ အစိုးရကိုယ္စားလွယ္ေတြပဲ မဟုတ္ဘဲ အလုပ္သမားအခြင့္အေရး ေဆာင္႐ြက္ေနသူေတြ၊ အလုပ္႐ွင္အလုပ္သမား အျငင္းပြားမႈျဖန္ေျဖေရး ခံုသမာဓိအဖဲြ႔တာဝန္႐ွိသူေတြ၊ အျငင္းပြားမႈျပန္လည္ညွိႏႈိင္းေရးတာဝန္႐ွိသူေတြပါ တက္ေရာက္တင္ျပခြင့္ရတာက ႀကီးမားတဲ့တိုးတက္မႈျဖစ္တယ္လို႔ ဦးေမာင္ေမာင္ကေျပာပါတယ္။ အလုပ္သမားအခြင့္အေရးရ႐ွိဖုိ႔ ေဆာင္႐ြက္မႈေတြ တုိးတက္မႈ႐ွိလာတယ္ဆိုေပမဲ့ စက္႐ံုအလုပ္႐ံုတခ်ဳိ႕မွာ အလုပ္သမားအေျခခံအခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈျပႆနာ၊ ေျမယာသိမ္းျပႆနာေတြကေတာ့ ႐ွိေနဆဲပဲလုိ႔လည္းေျပာပါတယ္။ ဒီေတာ့လက္႐ွိျမန္မာႏိုင္ငံက အလုပ္သမားေတြရဲ႕ အခြင့္အေရးရ႐ွိမႈကို ႏိုင္ငံတကာစံႏႈန္းေတြနဲ႔ ႏႈိင္းယွဥ္ရင္ ဘယ္ေလာက္တိုးတက္လို႔ ေျပာႏုိင္ပါသလဲ။
“one to ten လုိ႔ေျပာရင္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ၅ မွာရွိပါတယ္။ ၁ ကေန ၁၀ ေပါ့ေနာ္ အမွတ္ေပး ဇယားဆိုရင္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ၅ မွာရွိပါတယ္။ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔ သတိထားရမယ့္ကိစၥရွိတယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔က တိုင္းျပည္က ႏိုင္ငံေရးအရေျပာင္းလဲေနတဲ့အခ်ိန္မွာ လူမႈစီးပြားေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေျပာင္းလဲမႈဆိုတာကို လုပ္ဖို႔လိုတယ္ဆိုတာကို အလုပ္ရွင္ေတြအထူးသျဖင့္ သိဖို႔လိုပါတယ္။ က်ေန္ာအလုပ္သမားေတြကေတာ့ ႀကိဳးစားလို႔ရတယ္ ဒီလိုမ်က္စိဖြင့္ၿပီးလို႕ရတယ္။ဒါေပမယ့္ တဖက္မွာလည္းအလုပ္ရွင္အေနနဲ႔ ဒါကိုနားလည္ၿပီးေတာ့ အထူးသျဖင့္ ကုန္ထုတ္လုပ္ငန္းကလူေတြပါ။ က်ေနာ္တို႔ေျပာင္းလဲမႈမွာ သတ္မွတ္ခ်က္ေတြကို မလိုက္နာရင္ ပိတ္ဆို႔ခံရတယ္ဆိုတာကို သိဖို႔လိုပါတယ္။
ဥပမာ- က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံမွာ ဒိန္းမတ္ကေနၿပီးေတာ့ မတ္လမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံက ထုတ္တဲ့ ကၽြန္းသစ္ေတြကို မ၀ယ္ပဲ ရပ္လိုက္တာရွိတယ္။ အဲဒါဘာလဲဆိုေတာ့ Transparency ေပါ့ေနာ္ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈမရွိဘူး ကေလးအလုပ္သမားေတြ ပါသလား၊ အလုပ္သမား အေျခခံအခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈျဖစ္သလားဆိုတာကို က်ေနာ္တို႔ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းမတင္ျပႏိုင္ဘူး၊ ေနာက္ၿပီးေတာ့ သဘာ၀နဲ႔ ထိန္းသိမ္းတာေတြကို ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းမတင္ျပႏိုင္တဲ့အခါမွာ က်ေနာ္တို႔ အပိတ္ခံရတာရွိပါတယ္။ဒါေၾကာင့္ ေျပာင္းလဲမႈဆိုတဲ့ေနရာမွာ အလုပ္ရွင္ေရာ၊ အလုပ္သမားေရာ အားလံုးလိုက္ၿပီးေတာ့ ေျပာင္းလဲဖို႔လိုပါတယ္လို႔ေတာ့က်ေနာ္ တင္ျပခ်င္ပါတယ္ခင္ဗ်။
လုပ္ငန္းခြင္တခ်ဳိ႕မွာ အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္တဲ့ျပႆနာေတြ႐ွိေနေသးေတာ့ ဒီျပႆနာေတြမ႐ွိေတာ့ေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္ႏိုင္မွာပါလဲ။
“အခ်ိန္ပိုလုပ္တဲ့အခ်ိန္တို႔ က်ေနာ္တို႔ မလုပ္ရဘူးလို႔ေျပာထားတာကိုလုပ္တယ္၊ ေနာက္တခါ အလုပ္မဆင္းရမယ့္အခ်ိန္မွာ ဆင္းတယ္။ ေနာက္တခါ အနိမ့္ဆံုးလုပ္ခကိုေပးရမွာကို မေပးတာေတြက အလုပ္သမားေတြက ျပန္သတင္းပို႔မွသာလွ်င္ ၀န္ႀကီးဌာနအေနနဲ႔ သိတယ္ေပါ့ေနာ္။ အားနည္းတယ္ အဲဒါကိုလည္း အခုျဖည့္ဆည္းဖို႔ေတာ့ လုပ္ေနပါၿပီ။ ၀ိုင္းၿပီးေတာ့ လုပ္မွရမွာေပါ့ေနာ္ ဥပေဒေတြကေတာ့ ထုတ္ထားၿပီးၿပီ။ တေယာက္ေယာက္က ေဖာက္ဖ်က္တယ္ဆိုရင္၊ ေဖာက္ဖ်က္တဲ့လူကိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ အလုပ္သမားစစ္ေဆးေရးကို က်ေနာ္တို႔ အေၾကာင္းၾကားၿပီးအဲဒီကေန တဆင့္ ယႏၱရား ကို က်ေနာ္တို႔ အသံုးျပဳဖို႔လိုမယ္။”
အဓမၼလုပ္အားေပးခုိင္းေစတဲ့ျပႆနာ အရင္ကအေတာ္ေလးႀကီးမားခဲ့တဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အခုေတာ့ ဒီျပႆနာအေတာ္ေလးေလ်ာ့နည္းသြားၿပီလို႔လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံအလုပ္အမားသမဂၢမ်ားအဖဲြ႔ခ်ဳပ္ဥကၠ႒ ဦးေမာင္ေမာင္ကေျပာပါတယ္။
“အခုျမန္မာျပည္မွာက က်ေနာ္တို႔ေျပာႏိုင္တာကေတာ့ ေတာ္ေတာ္နည္းပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ဒီ စစ္ေျမျပင္ ကလြဲလို႔ေပါ့ေနာ္ တျခားေဒသေတြမွာေတာ့ ေတာ္ေတာ္နည္းသြားပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ အဖြဲ႔၀င္ေတြရွိပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ အဖြဲ႔၀င္ေတြက ေတာင္သူလယ္သမားေတြပါ။ က်ေနာ္တို႔ တိုင္းနဲ႔ ျပည္နယ္ ၁၄ ခုမွာရွိပါတယ္။ သူတု႔ိကို က်ေနာ္တို ႔၆ လ တၾကိမ္က်ေန္ာတို႔ ေမးပါတယ္။ အစီရင္ခံစာသေဘာမ်ိဳးက်ေနာ္တို႔ ေတာင္းပါတယ္။ ဆိုတဲ့ေနရာမွာ အရင္ကလို ေပၚတာဆြဲတာတို႔ အဓမၼလုပ္အားေပးခိုင္းတဲ့ ကိစၥတို႔ စစ္တပ္ကို စခန္းေဆာက္ခိုင္းတဲ့ ကိစၥေတြက ေလွ်ာ့နည္းသြားၿပီ။
သို႔ေသာ္ေျပာင္းလဲတာက ဘာလဲဆိုေတာ့ စက္မႈလုပ္ငန္းေတြထဲမွာ သေဘာမတူတဲ့ အခ်ိန္ပိုခိုင္းျခင္းသည္ အဓမၼလုပ္အားေပးျဖစ္တယ္ဆိုတာကို ဥပေဒတခုက ILOမွာေဆြးေႏြးလာပါတယ္။ ေဆြးေႏြးတဲ့အတြက္ ဒီဟာနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ေတာ့ အားလံုးသတိထားဖို႔လိုတယ္။ ဒါကိုလည္း က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံမွာ စတင္ၿပီးေတာ့ ေဆြးေႏြးေနပါၿပီလို႔ က်ေနာ္ေျပာခ်င္ပါတယ္။”
ဖြံ႔ၿဖိဳးဆဲႏိုင္ငံတခုျဖစ္တဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ကေလးအလုပ္သမားျပႆနာကေတာ့ ႐ွိေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။ အလုပ္သမား၊ လူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ေရးႏွင့္ ျပည္သူ႕အင္အား ၀န္ႀကီးဌာနရဲ႕ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ထုတ္ျပန္တဲ့စစ္တမ္းအရ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ကေလးလုပ္သား ၁.၃ သန္းေလာက္႐ွိၿပီး တႏိုင္ငံလံုး ကေလးငယ္အေရအတြက္ရဲ႕ ၁၀% ေက်ာ္ဟာ လယ္ယာလုပ္ငန္းလို မိသားစုစီးပြားေရး လုပ္ငန္းေတြမွာ လုပ္ခမရဘဲ အလုပ္လုပ္ေနရတာအပါအဝင္ တရား၀င္နဲ႔ တရားမ၀င္ က႑ေတြမွာ အလုပ္လုပ္ေနၾကရတာျဖစ္ပါတယ္။ အသက္ ၁၄ ႏွစ္ေအာက္အ႐ြယ္ အလုပ္ခြင္ဝင္ရင္ ကေလးအလုပ္သမားအျဖစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာသတ္မွတ္ထားေပမဲ့ ကေလးအလုပ္သမား ပေပ်ာက္ေအာင္လုပ္ဖုိ႔ခက္တယ္လို႔ ဦးေမာင္ေမာင္က ဆိုပါတယ္။
“ကေလးအလုပ္သမားကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ရွိေနပါေသးတယ္။ ကေလးအလုပ္သမားမရွိရဘူးလို႔ေတာ့ သီအုိရီအရ ေျပာလိုက္ဖို႔ေတာ့လြယ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီလိုေျပာလိုက္လို ႔ ကေလးအလုပ္သမားေတြက အလုပ္မရဘူးဆိုရင္ သူတို႔သည္ က်ေနာ္တို႔ သိသာျမင္သာတဲ့လုပ္ငန္း မဟုတ္ပဲနဲ႔ က်ေနာ္တို႔က Gray area တျခားေမွာင္ခိုလုပ္ငန္းေတြထဲေရာက္သြားမယ္ဆိုရင္ ဘယ္သူတာ၀န္ယူမလဲဆိုတဲ့ ျပႆနာရွိတယ္။ ဆိုေတာ့ အစိုးရက တာ၀န္ယူမလားလို႔ေျပာေတာ့လည္း ေျပာလို႔ရတာေပါ့ဗ်ာ ဒါေပမယ့္ အစိုးရကိုယ္တိုင္ကလည္း ဒီလိုသူတို႔လက္ထဲကိုေရာက္လာတဲ့ဟာကို သူတို႔ဘယ္လိုရွင္းရမလဲဆိုတာ သူတို႔ေတာ္ေတာ္အခက္အခဲရွိတယ္လို႔ က်ေန္ာနားလည္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ က်ေနာ္တို႔က ျမန္မာျပည္ကိုလာၿပီးရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမယ္ အထူးသျဖင့္ အထည္ခ်ဳပ္လုပ္ငန္းက brand ေတြကိုေျပာတာကေတာ့ ကေလးအလုပ္သမားရွိလို႔ မ၀ယ္ဘူးဆိုရင္ေတာ့ ငါတို႔ကေတာ့ ဘယ္မွေရာက္မွာမဟုတ္ဘူး။ သို႔ေသာ္ ပူးတြဲၿပီးေတာ့ Joint solution ေပါ့ေနာ္၊ ဒီအလုပ္ရွင္ေရာ အလုပ္သမားေရာ အစိုးရေကာ က်ေနာ္တို႔က ဒီလူငယ္ေတြကို Skill training ကၽြမ္းက်င္မႈ ပိုင္းဆိုင္ရာသင္တန္းေတြ၊ ၿပီးေတာ့ အလုပ္ရွာေပးမယ္ဆိုတာေတြ လုပ္မွ က်ေနာ္တို႔က အေျဖရွာလို႔ရမယ္လို႔ က်ေနာ္ကေတာ့ အျမဲတမ္းေျပာတယ္။ က်ေနာ္ကေတာ့ အဲလိုအၾကည့္နဲ႔ က်ေနာ္တို႔ ၾကည့္ပါတယ္ခင္ဗ်။”
Geneva မွာက်င္းပေနတဲ့ ILO ရဲ႕ ႏွစ္ပါတ္လည္အလုပ္သမားေရးရာညီလာခံမွာ အလုပ္သမားကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္တက္ေရာက္ေနတဲ့ ဦးေမာင္ေမာင္ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံအပါအဝင္ ႏုိင္ငံစံုကေဆြးေႏြးေနၾကတဲ့ အေၾကာင္းအရာေခါင္းစဥ္အေပၚမူတည္ၿပီး ဒီညီလာခံကေန သံုးသပ္ခ်က္။ အႀကံျပဳခ်က္နဲ႔ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြ ထြက္ေပၚလာမွာျဖစ္ပါတယ္။
စုျမတ္မြန္ / ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
https://burmese.voanews.com
No comments:
Post a Comment