ျမန္မာစာ ဆင္းရဲၾကပံုမ်ား

 ျမန္မာစာ ဆင္းရဲၾကပံုမ်ား
ေရးသူ- ေမာင္သာႏိုး

ကိုလိုနီေခတ္က ျမန္မာအခ်ိဳ႔ဟာ သူတို႔ ျမန္မာစာညံ့ပါတယ္ ဆိုတာကိုပဲ အသားယူစရာလို႔ ေအာက္ေမ့ၿပီး "ကိုယ္တို႔ကေတာ့ ျမန္မာစာ ဆင္းရဲတယ္" လို႔ ေႂကြးေၾကာ္ေလ့ ႐ွိၾကတယ္။ ျမန္မာစာဆင္းရဲတယ္ ဆိုေတာ့ အဂၤလိပ္စာေတာ့ ခ်မ္းသာသလိုလို။ တကယ္က ေသေသခ်ာခ်ာ ဆန္းစစ္ၾကည့္ရင္ သူေျပာေနတဲ့ အဂၤလိပ္ စကားကလည္း ဘိုၾကက္ေခ်း အင္းဂလစ္၊ ဖြတ္က်ား အဂၤလိပ္စကား။
ကေန႔ လြတ္လပ္တဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာေတာ့ ဒီလို အေျခာက္တိုက္ ေလလံုးထြားတတ္သူ မ႐ွိသေလာက္ ႐ွားသြားပါၿပီ။ ဒါေပမယ့္ ပါးစပ္က ျမန္မာစာညံ့ပါတယ္လို႔ ထုတ္မေျပာေပမယ့္ လက္ေတြ႔ညံ့ျပေနသူေတြကေတာ့ ႐ွိေနတယ္။ ႐ွိသမွ ႐ိုး႐ိုးသာမန္ အရပ္သားထဲမွာ မဟုတ္၊ အႏုပညာစာေပနယ္ထဲမွာ ၀င္ဆန္႔ေနၿပီး ျမန္မာစာည့ံျပေနတာ။ အဓိက ဆက္သြယ္ေရးမ႑ိဳင္အျဖစ္ ျမန္မာစာ၊ ျမန္မာစကားသံုးေနသူ ျဖစ္ပါလ်က္ ျမန္မာစာ ဟုတၱိပတၱိ မတတ္တာ။

ေတးဂီတသမားဆိုတာ ဘာသာစကားကို သံုးရသူပဲ ျဖစ္တယ္။ ေခတ္ေပၚ ဘာသာစကားကို သူလိုငါလို ေျပာတတ္၊ ေရးတတ္တဲ့အျပင္၊ အႏုပညာသမားဆိုမွေတာ့ ဂႏၳ၀င္စာေပကိုလည္း အထိုက္အေလ်ာက္ ကၽြမ္း၀င္ဖို႔ လိုေပလိမ့္မယ္။ သီခ်င္းႀကီး၊ သီခ်င္းခန္႔ဆိုတာေတြကို ေလ့လာဖူးကာ ပ်ိဳ႔၊ ရတု၊ ဂႏၳ၀င္ကဗ်ာမ်ားကိုလည္း ထဲထဲ၀င္၀င္ ႐ွိသင့္တယ္။ အခုေတာ့ ေ႐ွးေဟာင္း ဂႏၳ၀င္ဆိုတာ မေျပာနဲ႔ ၊ လြန္ခဲ့တဲ့ အႏွစ္ ၃-၄၀ က ကာလေပၚေတး ကိုေတာင္ နားေ၀းေနသူေတြ ေတြ႔ေနရတယ္။

နန္းေတာ္ေ႐ွ႔ဆရာတင္ဆိုတာ ေခတ္ေဟာင္း ေတးေရးဆရာမ်ားထဲမွာ အရပ္သံုး ေခတ္ေပၚစကားကို အလြယ္ဆံုး သံုးႏႈန္းေရးဖြဲ႔တတ္သူပါ။ ဒါေတာင္ သူ႔ရဲ႔ "လက္ေရတျပင္တည္း" ကို ေ႐ႊဥာဏ္ေတာ္စူးၿပီး "လက္ေရတျပင္စီး" ရယ္လို႔ လုပ္လိုသူ ေပၚခဲ့ဖူးေသးတယ္။ ေဒါင္းလန္းႀကီးနဲ႔ စားၾကတယ္ဆိုေတာ့ ထမင္းကို ႏိႈက္တဲ့ လက္အသီးသီးက ဟင္းရည္ေတြဟာ တျပင္တည္း စီးဆင္းေနတယ္ေပါ့ေလ။ ေနာက္မွ ဒီလိုမဟုတ္ရပါဘူး။ "လက္ရည္တျပင္တည္း" ဆိုတာ "တစိတ္တည္း တ၀မ္းတည္း" လို႔ ဆိုလိုတာ ျဖစ္တယ္လို႔ ၀ိုင္းေရးၾက ေထာက္ျပေတာ့မွ "လက္ရည္တျပင္တည္း" ျဖစ္လာေတာ့တာ။ ဒါေတာင္ "မင္းဂံဘုတ္" သီခ်င္းထဲက ေတာသူမေလး ေခါင္းေပၚတင္လိုက္တာဟာ "႐ွန္တဘက္" မဟုတ္ပါဘူး။ "႐ွာတဘက္" ပါလို႔ အဲဒီေခတ္ကို ေကာင္းေကာင္းမီလိုက္သူ လူထုေဒၚအမာက ႐ွင္းျပေပမယ့္ ခုထက္ထိ ဒီသီခ်င္းဆိုသူတိုင္းက "႐ွန္တဘက္" ေနတုန္းပဲ။

ၿမိဳ႔မၿငိမ္းက်ေတာ့ နန္းေတာ္ေ႐ွ႔ထက္ ေခတ္စကားကို ေခတ္စကားကို ထူးထူးျခားျခားေလးျဖစ္ေအာင္ ကြန္႔ၿပီး သံုးတတ္သူျဖစ္တယ္။ သူ႔ေတးစာသားနဲ႔လဲေတြ႔ေရာ၊ ေခတ္ဂီတပညာ႐ွင္ႀကီးေတြ ေျခာက္ပါးေမွာက္ကုန္ ေတာ့တာပါပဲ။ (အယ္ဒီတာခင္ဗ်ာ။ ။ ငါးပါးမက ေမွာက္ကုန္တယ္လို႔ ဆိုလိုတာ ျဖစ္ပါတယ္) ဒါကို ဆရာရဲ႔ "ပ်ိဳ႔မွာတမ္း" သီခ်င္းေလးကို ျပန္ ဆို ကၾက သံၾကားတိုင္း ခံစားမိတယ္။ ပထမ ေမဆြိ။ မေန႔တေန႔က ရီရီသန္႔။ သီဆိုသူေတြကိုေတာ့ အျပစ္မတင္လိုပါဘူး။ သူတို႔ကို သင္ၾကားျပသေပးလိုက္တဲ့ ဆရာသမားမ်ားက ညႊန္ျပသလို သူ႔ခမ်ာ မ်ား ဆိုၾကရတာ ျဖစ္မွာေပါ့။ လုပ္ပံုက "စားစား သြားသြား- ေန ေန၊ ေမာင့္အေပၚ ေဗြမယူေပါင္႐ွင္" တဲ့ေလ။ အေရးအမွတ္မွားၿပီး ဒီလို ျဖစ္သြားရသလား၊ လူတတ္လုပ္ၿပီး တမင္ျပင္သလားေတာ့ မသိဘူး။ ၾကည့္ရတာ "ေမာင့္အပူေပြသူ" ဆိုတဲ့ ျမန္မာစကားအသံုးကို ဥာဏ္မမီလိုက္တာနဲ႔ ထင္ရာၾကဲလိုက္ၾကပံုပါပဲ။ "အပူေပြ" တယ္ဆိုတာ "ဗ်ာေပြ" တယ္နဲ႔ အတူတူပါပဲ။ မိန္းကေလးက ေမာင့္အတြက္ ပူပန္ရတဲ့ အပူေတြ ေပြေနသူပါ၊ ဗ်ာေပြရသူပါလို႔ ေျပာေနတာ ျဖစ္တယ္။ စားေလရာ သြားေလရာ ေနေလရာ သူ႔မွာ ေမာင့္အတြက္ ဗ်ာပါေပြရတယ္လို႔ ဆိုလိုတယ္။ ေမာင္ဘယ္သြားသြား၊ ဘယ္စားစား၊ ဘယ္မွာေနေန၊ ေဗြမယူပါဘူးလို႔ ဆိုလိုတာ မဟုတ္ဘူး။

တေန႔က ဆရာၿငိမ္းရဲ႔ "မၿပီးေသးေသာ ပန္းခ်ီကား" သီခ်င္းကို ဆိုသြားၾကတာေတြ ၾကားလိုက္ရ ျပန္တယ္။ ဆရာၿငိမ္းေရးရင္းက "ခ်စ္သူဟာလဲ မလွမ္းမကမ္းမွာ ေရာက္ႏွင့္တဲ့ကာျမင္" ရယ္လို႔ ျဖစ္တယ္။ ဒါကို "ေရာက္ႏွင့္ခဲ့တာျမင္" လို႔ လုပ္သြားၾကေလရဲ႔။ သူ႔ခမ်ာမ်ား "တဲ့ကာ" ျမန္မာစကားအသံုးကို မၾကားဘူး ႐ွာၾကဘဲကိုး။ "သြားတဲ့ကာ၊ လာတဲ့ကာ" ဆိုတဲ့ အသံုးအႏႈန္း ျမန္မာစကားမွာ ႐ွိပါတယ္။ သူ႔ေနရာနဲ႔ သူ႔အဓိပၸါယ္နဲ႔သူ ထိမိတဲ့ အသံုးအႏႈန္းကေလး ျဖစ္တယ္။ ဒါနဲ႔ "ခဲ့တာ" အစား၀င္လို႔ မရပါဘူး။

ျမန္မာစကားမွာ "ေလေသြးတယ္" ဆိုတာ ေတာ္ေတာ္႐ိုးပါတယ္။ ႏွင္းဆီ အဖူး အငံုေလးေတြကို ေလေသြးလိုက္ေတာ့ ဟိုယိမ္းဒီယိမ္းနဲ႔ လုပ္လီလုပ္လဲ့ ျဖစ္ေနတာကို ေခတ္ေဟာင္း ေတးေရးပညာ႐ွင္က "ေသြးကာခ်ီ ဖူးပြင့္ငံုေ၀စီ" လို႔ လွလွပပေလး ဖြဲ႔ႏြဲ႔ထားပါတယ္။ ဒါကို ေခတ္ျပန္ဆိုသူက "ေပြ႔ကာခ်ီ ေပြ႔ကာခ်ီ ဖူးပြင့္ငံုေ၀စီ" လုပ္ပစ္လိုက္ေတာ့ ပ်က္ေရာ။ ႐ုန္႔ရင္းၾကမ္းတမ္းလိုက္တဲ့ ျဖစ္ျခင္း။ မိန္းမပ်ိဳကေလးရဲ႔ ကိုယ္လံုးေလးကို ရာဂုမၼတၱႀကီးတဦးက ေပြ႔ခ်ီသြားတာကို ျမင္လိုက္ရေတာ့တယ္။

သက္႐ွိ ေခတ္ေဟာင္းေတးေရးဆရာတဦးကေတာ့ ႐ုပ္ျမင္သံၾကားေတြ႔ဆံုခန္းမွာ သူ႔သီခ်င္းစာသားကို မွားဆိုတဲ့အတြက္ ဒုကၡေရာက္ရပံုကို ညည္းတြား႐ွာတာကို ၾကားလိုက္ရဖူးတယ္။ သူ႔ေရးရင္းက "႐ွမ္းမေလးေတြ အေခ်ာရယ္ ေပါတယ္" လို႔ေရးတာ၊ ေခ်ာေမာလွပတဲ့ ႐ွမ္းမေလးေတြ ေပါမ်ား ပါတယ္ေပါ့။ ဒါကို "႐ွမ္းမေလးေတြ ေခ်ာတယ္ ေပါတယ္" လုပ္ပစ္လိုက္ေတာ့ သြားေရာ၊ ႐ွမ္းမေလးေတြဟာ ေခ်ာလဲ ေခ်ာတယ္၊ ေပါလဲ ေပါတယ္လို႔ ျဖစ္သြားေလေတာ့တာပ။

ႏိုင္ငံေက်ာ္ သၾကၤန္သီခ်င္းတပုဒ္မွာ စာသားက "ျမနႏၵာ ေရညိဳညိဳ ရစ္ကာသန္းတဲ့ ေ႐ႊမန္းေတာင္ရိပ္" ရယ္လို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ကိုအံ့့ႀကီး သီဆို အသံသြင္းထားရမွာလည္း အဲဒီအတိုင္းပဲ ၾကားႏိုင္ပါတယ္။ ဒါကို ေနာက္ပါက္ အဆိုေတာ္တဦးက "ျမေလးေလးနႏၵာ ေရညိဳညိဳ ရစ္ကာသန္းေတာ့" ရယ္လို႔ ဖ်က္ဆီးပစ္လိုက္တယ္။ "ျမနႏၵာ" ကို "ျမေလးေလးနႏၵာ" လုပ္ပစ္တာက ႐ွိရင္းစြဲ စာသားနဲ႔တင္ စည္း၀ါးကိုက္ေအာင္ မဆိုႏိုင္႐ွာလို႔ - လို႔ နားလည္ရတယ္။ "ရစ္ကာသန္းတဲ့" ကို "ရစ္ကာသန္းေတာ့" လုပ္လိုက္တာကေတာ့ ျမန္မာစကားကို မတတ္တာပါပဲ။ ေ႐ွးအတိတ္တေဘာင္က "အသက္ကေလးရယ္တဲ့ ႐ွည္ေစလို၊ ျမနႏၵာေရညိဳသန္းတဲ့ (တယ္) မန္းေတာင္ရိပ္ခို" ရယ္လို႔ ႐ွိတယ္။ ဒါကို သီခ်င္းထဲမွာ သံုးထားတာပဲ ျဖစ္တယ္။ "ေရညိဳသန္းေတာ့ မန္းေတာင္ရိပ္ခို" ဆိုေတာ့ ဘာအဓိပၸါယ္မွ မ႐ွိေတာ့ဘူး။ "ေရညိဳသန္းေသာအခါ မန္းေတာင္ရိပ္ခို" ဆိုတာ စကား အဆက္အစပ္ကို မ႐ွိေတာ့ဘူး

ပါရမီ႐ွင္က ဖြဲ႔သီေရးစပ္ထားတဲ့ ေတးဂီတမ်ားဟာ တိုင္းျပည္ရဲ႔ အႏုပညာရတနာမ်ားပဲ ျဖစ္တယ္။ ေနာင္လာေနာက္သားမ်ားက တ႐ိုတေသ ထိန္းသိမ္းၾကရဖို႔ တာ၀န္႐ွိတယ္။ ကိုယ္ စာေပဗဟုသုတ ေခါင္းပါးတိုင္း ေလွ်ာက္ၿပီး ဖ်က္ဆီးပစ္ေနဖို႔ မေကာင္းဘူး။ အႏုပညာသမားရယ္လို႔ လုပ္ခ်င္မွေတာ့ ေလ့လာရမွာေပါ့။ စီး၀ါးတတ္ကၽြမ္းေအာင္ ေလ့က်င့္ရသလို ေတးထဲမွာ သံုးထားတဲ့ ဘာသာစကားကိုလဲ ႏိႈက္ႏိႈက္ခၽြတ္ခၽြတ္ ေလ့လာအပ္တယ္။ ေခတ္ေဟာင္းအဆိုေတာ္ႀကီး ေဒၚေမ႐ွင္က ေတြ႔ဆံုခန္းတခုမွာ "သီခ်င္းစာသားေတြကိုေတာ့ ဖ်က္မပစ္ၾကပါနဲ႔လို႔ ေတာင္းပန္ခ်င္တယ္ကြယ္" လို႔ ေျပာတာကို မွတ္သားလိုက္ဖူးတယ္။ ဒါ တာ၀န္သိ အႏုပညာသည္တဦးရဲ႔ ရင္ဖြင့္သံပါပဲ။

သီခ်င္းဆိုတယ္ဆိုရာမွာ စကားသံပီဖို႔လည္း အေရးႀကီးတယ္။ ကေန႔ေခတ္ လူငယ္မ်ား မပီကလာ ဆိုၾကတာကို ေျပာၾကေရးၾက လွပါၿပီ။ သီခ်င္းကေလးမဟုတ္၊ သီခ်င္းႀကီးဆိုရာမွာ စကားမပီတဲ့အတြက္ စိတ္ပ်က္မိေၾကာင္း ကၽြန္ေတာ္လည္း ေရးဖူးၿပီ။ "လွ်ပ္ပန္းေခြႏြဲ႔" ကို သီဆိုသြားသူတဦးက "ဘ၀ဂ္ေစာင္းေအာင္" ကို "ဘ၀ဂ္ေဆာင္းေအာင္" လို႔ ဆိုသြားတဲ့အေၾကာင္းပါ။ "စ" သံ နဲ႔ "ဆ" သံကို မပီဘဲ ေျပာၾကဆိုၾကတာ ရန္ကုန္မွာ ေခတ္စားေနေပမယ့္ သီခ်င္းဆိုရာမွာ ပရိသတ္ေ႐ွ႔မွာေတာ့ ပီေအာင္ ႀကိဳးစားဖို႔ ေကာင္းတယ္။ ႐ုပ္ျမင္သံၾကား ေၾကာ္ျငာတခုမွာ "ေ၀ဒနာ" ကို "ေ၀သနာ" လို႔ ေျပာသြားတာ။ "ေစာင္းတန္း" ကို "ေဇာင္းတန္း" လို႔ ဖတ္သြားတာကို (အမွန္က "ေစာင္းဒန္း") လဲ ၾကားလိုက္ရေသး။ ေၾကာ္ျငာတခုမွာေတာ့ ေရးေပးသူက ကာရန္ယူၿပီး ေရးေပးလိုက္ပံု ရပါတယ္။ ဖတ္တဲ့သူက မဖတ္တတ္ေတာ့ ကိုး႐ိုးကားရား ျဖစ္သြားေရာ။ "ျမန္မာျပည္တ၀န္း နာမည္ဆန္း" တဲ့။ (ျဖစ္သင့္တာက "ျမန္မာျပည္တ၀န္း နံမည္ဆန္း")။ စာအတိုင္း ဖတ္ေနစရာ မလိုပါဘူး။ "ေရးတာက အမွန္ ဖတ္တာက အသံ" ဆိုထားတာပဲ။ "နံမည္" လို႔ဖတ္မွ "ျမန္မာျပည္" နဲ႔ ကာရန္ ညီမွာေပါ့။

အပ်င္းေျပ နားေထာင္ၾကည့္မိရင္း ၿပံဳးမိတဲ့ ေၾကာ္ျငာတခုကေတာ့ "လိပ္ေခါင္းေရာဂါ႐ွိလိုက္တာ" တဲ့။ ဘယ္ျမန္မာလူမ်ိဳးကမွ အဲဒီလို မေအာ္ဘူး။ "အမေလး ျမန္မာစကား မေျပာတတ္လိုက္တာ၊ ကယ္ပါဦး" လို႔ပဲ ျပန္ေအာ္ဖို႔ ေကာင္းတယ္။

"က်င္းပလိမ့္မွာျဖစ္ေၾကာင္း"၊ "သြားေရာက္လိမ့္မွာျဖစ္ေၾကာင္း" တဲ့။ ျမန္မာစကားမွာ "လိမ့္" နဲ႔ "မွာ" တြဲသံုးတာ ႐ွိကို မ႐ွိဘူး။ ဒီလူေတြ ဒီအသံုးအႏႈန္းကို ဘယ္ကမ်ား ေကာက္ရထားပါလိမ့္လို႔သာ အံ့ၾသမိ ရေတာ့တယ္။

ၾကားသိရသမွ် ျမန္မာစာ ျမန္မာစကား ဆင္းရဲၾကပံုေတြထဲက သိသာ႐ံု အက်ဥ္းမွ် တင္ျပလိုက္ရတာ ျဖစ္ပါေၾကာင္း။

ေမာင္သာႏိုး။
[ျမင့္ျမတ္သူ စာအုပ္တိုက္က ထုတ္ေ၀တဲ့ ေမာင္သာႏိုးရဲ႔ ျမန္မာစကားနဲ႔စာေပ စာအုပ္၊ ၂၀၀၁ ခုႏွစ္၊ ေမလ၊ ပထမအႀကိမ္ပံုႏွိပ္ျခင္းမွ ကူးယူေဖာ္ျပပါတယ္။]