ဥပမာ (၄) - အေမရိကန္ ႐ုပ္သံ ႏွင့္ ႐ုပ္႐ွင္ ဇာတ္ညႊန္းေရး ဆရာမ်ား သမဂၢ (WGA) က ခ်မွတ္ထားတဲ့ စည္းမ်ဥ္း စည္းကမ္း မ်ားအရ၊ ထုတ္လုပ္မႈတာ၀န္ခံ (Producer-in-charge) တစ္ေယာက္က ၀တၳဳေရးဆရာ (သို႔) ဇာတ္ညႊန္းေရးဆရာ နဲ႔ အေရာင္းအ၀ယ္ ကိစၥ ညွိႏႈိင္းစာခ်ဳပ္ (Option Contract) မခ်ဳပ္ရေသးခင္ ၀တၳဳ၊ ဇာတ္ညႊန္းကို ႐ုပ္႐ွင္ထုတ္လုပ္ေရး ကုမၸဏီေတြဆီသြားၿပီး ျပသခြင့္မ႐ွိပါဘူး။ ေဟာလိ၀ုဒ္က ႐ုပ္႐ွင္ထုတ္လုပ္ေရးပိုင္းမွာ ဒါကို shop လုပ္တယ္လို႔ေခၚပါတယ္။ ၀တၳဳ၊ ဇာတ္ညႊန္းေရးဆရာကို free option (ဒါမွမဟုတ္) option fee လည္းမေပး၊ ဇာတ္ညႊန္း၀ယ္ယူဖို႔ ႏွစ္ဘက္ညွိႏႈိင္းေနေၾကာင္း ညွိႏႈိင္းသေဘာတူစာခ်ဳပ္လည္းမခ်ဳပ္ပဲ နဲ႔ ထုတ္လုပ္မႈ တာ၀န္ခံက ၀တၳဳ၊ ဇာတ္ညႊန္းကို ႐ုပ္႐ွင္ ကုမၸဏီထံ သြားျပတာကို shopping လုပ္တယ္လို႔ ေခၚတာပါ။
ဒါကို နမူနာေပးၿပီးထပ္႐ွင္းရမယ္ဆိုရင္ …. ေက်ာ္သိခၤက ႐ုပ္႐ွင္ ထုတ္လုပ္မႈတာ၀န္ခံ ဆိုပါစို႔။ သူ႔အေနနဲ႔ ဇာတ္ညႊန္းေရး ဆရာတေယာက္ဆီက ဇာတ္ညႊန္းတပုဒ္ကို ၾကည့္ခ်င္လို႔ဆိုၿပီး တပတ္ေလာက္ အိမ္ကို ယူသြားခြင့္ေတာင္းတယ္။ ဇာတ္ညႊန္းေရးဆရာက ခြင့္ျပဳလိုက္တယ္။ အဲဒီတပတ္အတြင္းမွာ ေက်ာ္သိခၤက Warner Bros. Studios, Universal Studios, Fox, SONY, Disney, Paramount, DreamWorks စတဲ့ ႐ုပ္႐ွင္ စတူဒီယိုေတြမွာ ဒီဇာတ္ညႊန္းကို shop လုပ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘယ္႐ုပ္႐ွင္စတူဒီယိုကမွ ဒီဇာတ္ညႊန္းကို ႐ုပ္႐ွင္အျဖစ္ ထုတ္လုပ္ဖို႔ စိတ္မ၀င္စားဘူး။
ေနာက္ဆံုး ေက်ာ္သိခၤက ဇာတ္ညႊန္းေရးဆရာကို “မင္း ဇာတ္ညႊန္းကို ငါမႀကိဳက္ဘူးကြာ” (ဒါမွမဟုတ္) “ငါစိတ္မ၀င္စားဘူးကြာ” လို႔ေျပာၿပီးေတာ့ ဇာတ္ညႊန္းကို ျပန္ေပးလိုက္တယ္။ ဒါေပမယ့္ သူ႔ဇာတ္ညႊန္း shop အလုပ္ခံလိုက္ရတာကို ဒီဇာတ္ညႊန္းေရးဆရာ မသိဘူး။ ေက်ာ္သိခၤက မႀကိဳက္ေပမယ့္ အထက္ပါ စတူဒီယိုေတြက ႀကိဳက္ရင္ ႀကိဳက္မွာပဲဆိုၿပီး ဇာတ္ညႊန္းေရးဆရာက အဲဒီစတူဒီယို ေတြကို သူ႔ ဇာတ္ညႊန္းေရာင္းတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူ႔ဇာတ္ညႊန္းကို အဲဒီစတူဒီယိုေတြက အရင္တပတ္ ကတည္းက ပယ္ (reject) လုပ္ထားတဲ့ အေၾကာင္း ျပန္ေျပာတယ္။
အခုလို အေျခအေနျဖစ္လာခဲ့ရင္ ဥပေဒေၾကာင္းအရ ဘယ္လို ရင္ဆိုင္မလဲ?
အေမရိကန္ ႐ုပ္သံ နဲ႔ ႐ုပ္႐ွင္ဇာတ္ညႊန္းေရး ဆရာမ်ား သမဂၢ (WGA) က ခ်မွတ္ထားတဲ့ စည္းမ်ဥ္း၊ စည္းကမ္းေတြအရ၊ ဇာတ္ညႊန္းတပုဒ္သည္ မူရင္း ေရးတဲ့သူ မသိပဲ နဲ႔ shop အလုပ္ခံလိုက္ရတယ္ဆိုရင္၊ ထုတ္လုပ္မႈတာ၀န္ခံအေနနဲ႔ WGA ကို ဒဏ္ေၾကးေငြ ေပးေဆာင္ရမွာပါ။ ၿပီးမွ အဲဒီ ဒဏ္ေၾကးေငြကို WGA က shop အလုပ္ခံလိုက္ရတဲ့ ဇာတ္ညႊန္းေရးဆရာဆီကို ျပန္လႊဲေပးမွာပါ။ (မွတ္ခ်က္။ အခုလို WGA ရဲ႕ ၾကား၀င္ေဆာင္ရြက္ေပးမႈကို WGA မွာ အသင္း၀င္ျဖစ္ထားတဲ့ ဇာတ္ညႊန္းေရး ဆရာေတြပဲ ခံစားခြင့္႐ွိပါတယ္)
အကယ္၍ ထုတ္လုပ္မႈတာ၀န္ခံဘက္က ဒီကိစၥ နဲ႔ ပက္သက္ၿပီး WGA မွာ လာေရာက္႐ွင္းလင္းျခင္း၊ ဒဏ္ေၾကးေငြေပးေဆာင္ျခင္း မ႐ွိဘူးဆိုလ်ွင္ေတာ့ အနည္းဆံုး မူပိုင္ခြင့္ (Copyright) ဥပေဒ ခ်ိဳးေဖာက္မႈ နဲ႔ WGA ဘက္က တရားစြဲမွာပါ။ ဒါကေတာ့ သူ႔အသင္း၀င္ျဖစ္တဲ့ ဇာတ္ညႊန္းေရး ဆရာေတြရဲ႕ အခြင့္အေရးကို အျပည့္အ၀ ကာကြယ္ေပးထားတဲ့ WGA ရဲ႕ မူ၀ါဒပါ။
ဥပမာ (၅) - ၀တၳဳေရးဆရာ၊ ဇာတ္ညႊန္းေရး ဆရာဆီကေန သူ႔ ၀တၳဳ၊ ဇာတ္ညႊန္းကို ႐ုပ္႐ွင္႐ိုက္ခြင့္ျပဳလိုက္တာ ဟာ ဒီ႐ုပ္႐ွင္ အမွတ္တံဆိပ္ေတြ နဲ႔ တီ႐ွပ္၊ ဦးထုပ္ေတြ လုပ္ၿပီးေရာင္းတာ၊ ဖန္ခြက္၊ မက္ခြက္ေတြ လုပ္ၿပီးေရာင္းတာအပါအ၀င္ တျခားေငြ႐ွာတဲ့ နည္းလမ္းေတြ နဲ႔ ေငြ ဖန္တီးခြင့္ေပးတာမဟုတ္ပါဘူး။ အဲဒီအတြက္ စာေရးဆရာဟာ တျခား ကုမၸဏီ တခုခု နဲ႔ သီးျခားစာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ၿပီး လုပ္ပိုင္ခြင့္ေပးရင္လည္း ေပးမယ္။ ဒါမွမဟုတ္ လက္႐ွိ သူ႔ဇာတ္လမ္းကို ႐ုပ္႐ွင္႐ိုက္ဖို႔ ၀ယ္လိုက္တဲ့ ထုတ္လုပ္သူနဲ႔ စာခ်ဳပ္ေနာက္တခု ထပ္ခ်ဳပ္ၿပီး သီးျခားလုပ္ပိုင္ခြင့္ ထပ္ေပးရင္လည္းေပးမယ္။ ဒါက စာေရးဆရာရဲ႕ မူပိုင္ခြင့္ပါ။
ေနာက္တခုကေတာ့ မူရင္း စာေရးဆရာဟာ သူ႔ ၀တၳဳ၊ ဇာတ္ညႊန္းကို ႐ုပ္႐ွင္ ထုတ္လုပ္သူကို ေရာင္းလိုက္ေပမယ့္ ဒီ၀တၳဳ၊ ဇာတ္ညႊန္းကို အဲဒီ႐ုပ္႐ွင္ထုတ္လုပ္သူက တသက္လံုး ပိုင္သြားတာမဟုတ္ပါဘူး။ အေရာင္းအ၀ယ္ စာခ်ဳပ္ထဲမွာ တရား၀င္ေဖာ္ျပထားတဲ့ အခ်ိန္ကာလ သတ္မွတ္ခ်ိန္တခု ေက်ာ္လြန္သြားတဲ့အခါ တျခား ႐ုပ္႐ွင္ (သို႔) ႐ုပ္သံ (သို႔) ျပဇာတ္ ထုတ္လုပ္သူတေယာက္ေယာက္ကို ဒီဇာတ္လမ္း ေရာင္းခြင့္႐ွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကနဦး ထုတ္လုပ္သူရဲ႕ အခြင့္အေရးကို ေလးစားလိုက္နာတဲ့အေနနဲ႔ စာေရးဆရာဟာ ႐ုပ္႐ွင္ ဇာတ္ကား ႐ံုတင္ျပသၿပီးလို႔ (ထုတ္လုပ္သူ နဲ႔ စာေရးဆရာ) ႏွစ္ဦး သေဘာတူညီထားတဲ့ အခ်ိန္ကာလတခု လြန္ေျမာက္ သြားတဲ့အခါမွသာ တျခား ႐ုပ္သံ မီဒီယာ (ဒါမွမဟုတ္) ျပဇာတ္ထုတ္လုပ္တဲ့သူေတြဆီကို သူ႔ဇာတ္လမ္း ေရာင္းရမွာပါ။
အခုေတာ့ ဒီေလာက္ပါပဲ။ ေနာက္ထပ္ ႏွစ္ပိုင္းေလာက္ ထပ္တင္လိုက္ရင္ ၀တၳဳ၊ ဇာတ္ညႊန္းအပိုင္း ၿပီးေလာက္ၿပီလို႔ ထင္ပါတယ္။ အဲဒါၿပီးရင္ေတာ့ ဒါ႐ိုက္တာ နဲ႔ သ႐ုပ္ေဆာင္ေတြရဲ႕ အခြင့္အေရး နဲ႔ ရပိုင္ခြင့္ ေတြကို ဆက္မွာပါ။
Kyaw Thein Kha
No comments:
Post a Comment