ဒီေဆာင္းပါးကေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္အရင္ ေဆာင္းပါးေတြလုိ Product အေၾကာင္းေတြ မဟုတ္ပဲ အရင္ ကၽြန္ေတာ္လုပ္ခဲ့ဖူးတဲ့ Project ေတြ ကေနရလာတဲ့ အေတြ႔အၾကဳံေတြကုိ Experience အေနနဲ႔ေရးေပးမွာပဲျဖစ္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ဒီ Film & Video လုပ္ငန္းေတြကုိ ေနာက္ပုိင္းမွာ လူငယ္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား စိတ္၀င္စားလာၾကပါတယ္။ သင္တန္းေတြလဲ မ်ားလာသလုိ ေလ့လာစရာ Source ေတြဟာလဲ အမ်ားၾကီးရွိလာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေလ့လာရခက္တဲ့ အရာေတြလဲေတြ႕လာရပါတယ္။ အဲ့ဒါကေတာ့ လက္ေတြ႔ကေနရလာတဲ့ အေတြ႔အၾကဳံေတြပါ။ ဒီအရာေတြက လုပ္ေနရင္း သိလာရတဲ့အရာေတြျဖစ္ေပမယ့္ တစ္ခါတစ္ေလမွာ ရလာတဲ့ အေတြ႕အၾကဳံနဲ႔ မမွ်ေအာင္ေပးဆပ္လုိက္ရတာေတြရွိပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ဆုိ production စရိတ္တင္ ၆သိန္း အထက္ရင္းထားတဲ့ Own Project တစ္ခု စီစဥ္မႈအားနည္းမႈေၾကာင့္ ပ်က္ခဲ့ဖူးပါတယ္။ ကုိယ္ပုိင္ပုိက္ဆံနဲ႔ လုပ္ရတဲ့ အလုပ္ေတြမွာ ဒီ Amount ဟာ သာမာန္ မွန္ဘီလူးတစ္လုံးစာေလာက္ရွိတဲ့အတြက္ အင္မတန္ ႏွေျမာစရာေကာင္းပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီေဆာင္းပါးေလးမွာ နည္းပညာေတြထက္ Short Film တစ္ခု Video Artwork တစ္ခုကုိ ဘယ္လုိလုပ္ၾကမလဲဆုိတာ သိထားသင့္တဲ့အေၾကာင္းေတြကုိ ေရးေပးလုိက္ရပါတယ္။
ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ အခုအခ်ိန္မွာ ရုပ္ရွင္ျပိဳင္ပြဲေတြလဲ အရင္ကထက္စာရင္ ပုိမ်ားလာပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ၀ါသနာပါသူေတြအတြက္ လမ္းေၾကာင္းေတာ့အမ်ားၾကီးရွိေနပါျပီ။ ပထမဆုံး ျပိဳင္ပြဲ၀င္ၾကဖုိ႔ Short Film တစ္ခုရုိက္ၾကမယ္ပဲဆုိပါစုိ႔။ ကၽြန္ေတာ္လုပ္ခဲ့တဲ့ အၾကီးမားဆုံး အမွားကေတာ့ Camera နဲ႔ ရုပ္ထြက္ကုိ အရင္ေတြးတာပါ။ မေတြးရဘူးေတာ့ မဟုတ္ေပမယ့္ Film ရဲ႕ အဓိက ရည္ရြယ္ခ်က္က Story ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါ့ေၾကာင့္ ပထမဦးစားေပးရမွာက Story Developing ျဖစ္ပါတယ္။ ကုိယ့္္မွာ ရုိက္ဖုိ႔ Story ရွိေနျပီဆုိရင္ စာရြက္ေပၚကုိ ေရာက္ကုိေရာက္သင့္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္အရင္က ဆုိ ေခါင္းထဲမွာပဲထားထားျပီး ကုိယ့္အေပါင္းအသင္းေတြကုိ ဒီအတုိင္း ေျပာျပျပီး feedback ယူပါတယ္။ တကယ္ကေတာ့ စာရြက္ေပၚကုိ အရင္ေရးျပီး အေခါက္ေခါက္အခါခါ ဖတ္သင့္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ဇာတ္လမ္းတည္ေဆာက္ပုံအေၾကာင္းေတြ မေရးေတာ့ေပမယ့္ ဒီအေၾကာင္းေတြက Internet မွာပဲျဖစ္ျဖစ္ Youtube မွာပဲျဖစ္ျဖစ္ေလ့လာလုိ႔ရပါတယ္။ ဇာတ္လမ္းကုိ ဇာတ္လမ္းမွာပါသင့္တဲ့ Element ေတြရယ္ ထားသင့္တဲ့ Structure ေတြနဲ႔ျပည့္္စုံဖုိ႔ ေသခ်ာျပင္ဆင္ရပါမယ္။ အၾကမ္းဖ်ဥ္းေတာ့ ဇာတ္လမ္းတစ္ခုမွာ Character ေတြ ပါရပါတယ္။ အလြယ္ေျပာရရင္ မင္းသားမင္းသမီးေတြပါ။ ထုိ႔ေနာက္မွာ အဲ့ဒီ Character - သူ သူမ ၾကဳံေတြရမယ့္ အခက္အခဲ ေျဖရွင္းရမယ့္ ျပသနာပါ။အဲ့ဒါကုိ Conflict လုိ႔ေခၚပါတယ္။ ဒီ Conflict ကို ပုိအားေကာင္းသထက္ေကာင္းေအာင္ ေျဖရွင္းရခက္သည္ထက္ ခက္ေအာင္ ျဖစ္လာေနမယ့္ အေၾကာင္းအရာေတြလဲပါသင့္ပါတယ္။ ဒီအရာေတြကုိ ၾကည့္ရႈသူကုိ Attach ျဖစ္ေအာင္လုပ္ႏုိင္တဲ့ေနရာေတြပါ။ ျပီးရင္ အားလုံးကို အဆုံးသတ္ေျဖရွင္းလုိက္တဲ့ Resolution အပုိင္းလဲပါရပါတယ္။ ဒါေတြက Story တစ္ခုမွာ အေျခခံရွိသင့္တဲ့ Element ေတြပါ။
ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ Story Structure ပါ။ ဒီ Character ေတြ Conflict ေတြ Resolution ေတြကုိ Beginning Middle End စီခ်ျပီး ဇာတ္လမ္းအသြင္ Arrange လုပ္တာကုိ Structure လုိ႔ေခၚပါတယ္။ ဒါေတြကေတာ့ အေျခခံေတြပါ။ ဆုိေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ စာရြက္ေပၚမွာ text အေနနဲ႔ မတင္ထားရင္ ဒီအခ်က္ေတြကို စစ္ၾကည့္ဖုိ႔ မလြယ္ကူပါဘူး။ စာရြက္ေပၚမွာေရးထားျပီး အေခါက္ေခါက္အခါခါဖတ္ျပီး အပုိင္းလုိက္ ျပန္စစ္ေနသင့္ပါတယ္။ ျပန္စစ္သင့္တဲ့ အခ်က္ေလးေတြ အၾကမ္းဖ်ဥ္းေျပာျပရရင္
၁) မိမိ Character ဟာ စိတ္၀င္စားစရာေကာင္းရဲ႕လား ခုိင္မာရဲ႕လား
၂) သူၾကဳံေတြ႕ရမယ့္ ျပသနာ Conflict ဟာ ၾကည့္ရႈမယ့္သူက စိတ္၀င္တစားၾကည့္စရာေကာင္း မေကာင္း
၃) ေတြ႔ၾကဳံလာတဲ့ Conflict က ဇာတ္သြားေနတဲ့ ေတာက္ေလွ်ာက္အားေကာင္း လာမလာ
၄) ေနာက္ဆုံး အဆုံးသတ္မွာ Resolution ကုိ ဖန္တီးထားပုံဟာ Viewer ကုိ လွည့္စားႏုိင္မလား စသျဖင့္ ၾကည့္ရပါမယ္။
ဒါေတြဟာ အေျခခံေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။ Conflict မွာပဲ Conflict တည္ေဆာက္ပုံနဲ႔ Conflict အမ်ိဳးအစားေတြရွိပါေသးတယ္။ ဒီဟာေတြကုိ Self Study လုပ္ျပီးေလ့လာႏုိင္ပါတယ္။
ဒါက Story အပုိင္းပါ။ အတတ္ႏုိင္ဆုံး ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ Story ပုိင္းကုိ ခုိင္မာေအာင္လုပ္ရပါမယ္။ ကၽြန္ေတာ့္ ပထမဆုံး ရုိက္ဖူးတဲ့ Short Clip အဲ့ဒီအခ်ိန္မွာ Story ကုိ အေလးမေပးပဲ စိတ္ထဲမွာပဲထည့္ျပီး Camera ေတြနဲ႔ Color Grading လုပ္ဖုိ႔ပဲ ေလးရွိပါတယ္။ အာရုံရခဲ့ပါတယ္။ တကယ္တန္းရုိက္ျပီး Edit လုပ္ Color ခ်ိ္န္ျပီး အခါမွာေတာ့ ကုိယ္လုိခ်င္တဲ့ ရုပ္ထြက္ရေပမယ့္ ဇာတ္လမ္းဇာတ္ေၾကာင္းက ထင္သေလာက္လဲ မၾကြပဲ ဘာၾကီးမွန္းမသိကုိ ျဖစ္သြားပါတယ္။ အဲ့ဒီက ရလာတဲ့ သင္ခန္းစာကေတာ့ Story First Visual Later ဆုိျပီး မွတ္သြားပါတယ္။ Result အေနနဲ႔ကေတာ့ အေပၚက ေရးခဲ့တဲ့ Storytelling အေၾကာင္းေတြကုိ ေလ့လာျဖစ္သြားပါတယ္။
ဆုိေတာ့ ပထမဆံုံးအခ်က္အေနနဲ႔ ဇာတ္လမ္းကုိ အျမဲသတိထားသင့္ေၾကာင္းပါ။
ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ ရုိက္ကြင္းေပၚက Logistic ပါ။ ဒါေတြက Production အၾကီးေတြမွာေတာ့ အေၾကာင္းမဟုတ္ပါဘူး။ Shooting Manager ေတြ Line Producer ေတြ ရွိလုိ႔ပါ။
မိမိက Camera လဲ ပုိင္ႏုိင္ျပီးသား Lighting လဲ သိျပီးသား ဒါ့ေၾကာင့္ ဘာမွမေၾကာက္ဘူးဆုိေပမယ့္ ရုိက္ကြင္းေပၚမွာ ျဖစ္လာတဲ့ တစ္ခ်ိဳ႕အရာေတြက တကယ့္ကုိ Unexpected Things ေတြပါ။ ဥပမာအေနနဲ႔ ကုိယ့္ေပါင္ပဲကုိယ္လွန္ေထာင္းပါမယ္။ ကၽြန္ေတာ့္ Second Short Film ရုိက္တဲ့အခ်ိန္မွာ Story ကုိ ဦးစားေပးစဥ္းစားခဲ့ပါတယ္။ ေသခ်ာလဲ လုပ္ထားပါတယ္။ ျပသနာက ရုိက္ကြင္းေပၚမွာမွ ျဖစ္တာပါ။ ရုိက္ကြင္းတစ္ခုလုံးကုိ လူေပါင္း ၂၀ေက်ာ္ပါတယ္။ ကုိယ့္အေတြးမွာ Create လုပ္ဖုိ႔ပဲျဖစ္ေပမယ့္ က်န္တဲ့ Logostic Things ေတြျဖစ္တဲ့ Breakfast , Lunch , Snacks & Water ေတြကုိ လူသတ္သတ္မွတ္မွတ္ တာ၀န္မေပးထားတဲ့အတြက္ ဒီအရာေတြကပါ ကုိယ့္ကုိလာလာေမးၾကတဲ့အခါ တစ္ဖက္မွာ အာရုံစုိက္ရခက္ခဲလာပါတယ္။ အဲ့ဒီအခ်ိန္က Location ပုိင္းကပါ Error ေတြ ရွိလာတဲ့အခါ ရုိက္ေနတဲ့ အေပၚ အာရုံမစုိက္ႏုိင္ေတာ့ပါ။ ကုိယ္ကုိယ္တုိင္ေရွ႕ကေန လုပ္ေနတာ စိတ္မပါလက္မပါျဖစ္လာရင္ ေနာက္က Crew Cast ေတြ အကုန္ Motivation မရွိေတာ့ပါဘူး။ အဲ့ဒီအခါ “ထားလုိက္ပါေတာ့ ရပါတယ္” ေတြမ်ားလာပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ဒီလုိ Logistic ေတြကုိ အေလးေပးစီစဥ္ထားရပါမယ္။ ဒါေတြက Pre Production ဘာသာရပ္ေတြထဲမွာ ပါပါတယ္။
Story အျပင္ ဒုတိယ အေနနဲ႔ Logistic ေတြကုိပါ ထည့္ေတြးရပါမယ္။
Story ကုိလဲ ေသခ်ာ Develop လုပ္ျပီးျပီ။ Logistic ေတြကုိလဲ ေကာင္းေကာင္းစီစဥ္ျပီးျပီဆုိပါစုိ႔။ စရုိက္ပါေတာ့မယ္။ ပထမဆုံးျဖစ္လာႏုိင္တဲ့ အရာက Communication ပါ။ Director တစ္ေယာက္ရဲ႕ အေရးၾကီးဆုံးမွာ Communication လဲပါပါတယ္။
ကုိယ့္ဇာတ္လမ္းက ကုိယ့္အေတြးထဲမွာပဲ ပုံေပၚေနတာျဖစ္ပါတယ္။ ကုိယ့္ အေတြးထဲမွာ ရွိတဲ့ Acting , Camera Shot , Angle , Lighting ေတြကုိ သက္ဆုိင္ရာသူေတြဆီကုိ ရွင္းရွင္းလင္းလင္းေရာက္သြားဖုိ႔လဲ အေရးၾကီးပါတယ္။ ဥပမာ သရုပ္ေဆာင္ပဲဆုိပါစုိ႔။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ကုိယ္တုိင္ အေတြး စိတ္ကူးထဲမွာ ရွင္းလင္းေနတဲ့ Vision ရွိေနရပါမယ္။ ဒါမွပဲ သူတုိ႔ကုိ ျပန္ျပီး Guide လုပ္ႏုိင္မွာပါ။ အဲ့ဒီလုိ မဟုတ္ပဲ “ဟုိလုိေလ ဒီလုိေလ” ေျပာေနရင္ Casting နဲ႔ ကုိယ့္ အၾကား Communication အဆင္မေျပႏိုင္ေတာ့ပဲ ကုိယ္လုိခ်င္သလုိ ရႏုိင္မွာလဲ မဟုတ္ပါ။ ဒါ့ေၾကာင့္ ကုိယ့္မွာ Clear Vision ရွိရမယ့္ အျပင္ အဲ့ဒီ Vision ကုိ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း Direct လုပ္တတ္ရပါမယ္။ Camera Lighting လဲ ဒီလုိပါပဲ။ ကုိယ္လုိခ်င္တဲ့ ပုံစံကို ကုိယ့္ဘာသာ ရွင္းလင္းျပီး ျပန္ Direct လုပ္တတ္ဖုိ႔လုိပါတယ္။ ဒါေတြဟာလဲ ရုိက္ကြင္းေပၚမေရာက္ခင္ မေတြးမိၾကတာမ်ားပါတယ္။ တကယ္တန္း ရုိက္ကူးၾကမွသာ ေတြ႔ၾကဳံၾကတာမ်ားပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ၾကိဳတင္ျပီး ျပင္ဆင္ေတြးဆႏုိင္ေအာင္ေရးေပးလုိက္ပါတယ္။
အခုထိ ခ်ဳပ္ေျပာရေသာ္ နံပါတ္ ၁ က Story ကုိ ေသခ်ာ Develop လုပ္ရပါမယ္။ နံပါတ္ ၂ က Logistic ေတြကုိ ဂရုစုိက္ရပါမယ္။ နံပါတ္ ၃ ကေတာာ့ Communication နဲ႔ Vision ကုိ ရွင္းလင္းေအာင္ Direct လုပ္ႏုိင္ဖုိ႔ပါ။
ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ ကုိယ္ကုိင္မယ့္ Device ေတြကုိ ပုိင္ႏုိင္ဖုိ႔ပါ။ ဥပမာအားျဖင့္ Camera ပဲဆုိပါစုိ႔။ ကုိယ္အသုံးျပဳမယ့္ Camera အေၾကာင္း ၾကိဳျပီးေလ့ထားသင့္ပါတယ္။ ရုိက္ကြင္းေပၚေရာက္မွ Menu ခလုတ္ရွာေနတာမ်ိဳးဟာ အဆင္မေျပပါဘူး။
ေနာက္ျပီး အပုိ Accessories ေတြ ပါလာရင္ ကၽြမ္းက်င္ျပီးသူေတြ ပါလာမွအဆင္ေျပပါတယ္။ ဥပမာ Stabilizer လုိမ်ိဳး Drone ေတြ ကုိ ပထမဆုံးကုိင္တြယ္တာမ်ိဳး စတာေတြကုိ ေျပာတာပါ။ ကၽြန္ေတာ့္တုန္းကဆုိ Video Tripod ကေတာင္ ျပသနာေပးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကိုယ္ကုိင္တြယ္မယ့္ အသုံးျပဳမယ့္ အရာေတြ အကုန္လုံးကို ၾကိဳတင္ေလ့လာထားရပါမယ္။
ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ Lighting ပါ။ Lighting ဟာ ရုိက္ကြင္းေပၚေရာက္တဲ့အခ်ိန္မွာ ေမွ်ာ္လင့္ထားသလုိ မျဖစ္လာတာအမ်ားဆုံးပါ။ Location အေနအထားေတြ ရာသီဥတုအေနအထားေတြ အေပၚလုိက္ျပီး Lighting ဟာ ေျပာင္းလဲေနပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ Lighting ကုိ ကုိင္တြယ္ၾကမယ္ဆုိရင္ အရင္ဆုံး Theroy အရင္သိထားရပါမယ္။ Hard Light, Soft Light, Flagging, Shaping, Diffusing စတဲ့ အေျခခံေတြကုိ သိထားရပါမယ္။ ျပီးတဲ့အခါ အေပၚကေရးထားတဲ့ အတုိင္းပါပဲ။ ကုိယ္ သုံးမယ့္ Lighting ေတြရဲ႕ အေၾကာင္းေသခ်ာေလးသိဖုိ႔လုိပါတယ္။ ျပင္းအား Hard Light or Soft Light စတာေတြကုိ သိမွပဲ ကုိယ္လုိခ်င္တဲပုံစံကုိ ကုိယ့္မွာပါလာတဲ့ Lighting က လုပ္ေပးႏုိင္ မေပးႏုိင္သိရမွာပါ။ ကၽြန္ေတာ့္အေတြ႕အၾကံဳပဲထက္ေျပာရရင္ စစခ်င္းက Lighting Qualities ေတြ မသိတဲ့အခါ ကုိယ္လုိခ်င္တဲ့ ပုံစံက Hard Light ထုတ္တဲ့ Lighting နဲ႔မွ ရမွာ။ ကုိယ္က ပါသြားတာက LED Light ေတြ စသျဖင့္ ၾကဳံရတတ္ပါတယ္။
ေနာက္ဆုံးတစ္ခုကေတာ့ ရုိက္ကြင္းေပၚမွာ ကုိယ့္ ပစၥည္းေတြကို ေသခ်ာထိန္းသိမ္းဖုိ႔ပါ။ Lens Cap ေတြ Reflector ေတြ Lens ေတြ ေသခ်ာသတိထားထားရပါမယ္။ တစ္ခါတစ္ေလ Lens လဲျပီး လဲလုိက္တဲ့ Lens ကုိ ၾကမ္းျပင္မွာ ခ်ထားတာေတြ လုပ္မိတတ္ပါတယ္။ ဒီတုိင္းဖတ္လုိက္ရင္သာ “ ဟာ Lens တစ္လုံး လုံးကုိ မခ်ပါဘူး ’’ လုိ႔ေျပာမွာပါ။ တကယ္တန္း ရႈပ္ရွက္ခတ္ေနတဲ့ ရုိက္ကြင္းမွာ အမွတ္မထင္လုပ္မိတတ္ပါတယ္။ Lens Cap ေတြလဲ အတတ္ႏုိင္ဆုံး ပါတဲ့ အိတ္ေတြထဲ ထည့္ တာ အေကာင္းဆုံးပါ။ ဒါေတြက Crew ေတြ အမ်ားၾကီးပါရင္ေတာ့ ျပသနာမဟုတ္ပါ။
ဒီေဆာင္းပါးမွေတာ့ ဒီေလာက္ပါပဲ။ ဒီအေၾကာင္းအရာေတြဟာ လုပ္ရင္းလုပ္ရင္းနဲ႔မွ ေတြ႕ၾကဳံလာရတဲ့ အရာေတြပါ။ အခုလုိ ေရးထားတာကုိ ၾကည့္ျပီး ၾကိဳတင္ ျပင္ဆင္ႏုိင္ေအာင္ ေရးေပးလုိက္ပါတယ္။
ေမ့ေတာ့မလုိ႔။ ေနာက္ဆုံးတစ္ခ်က္ရွိပါေသးတယ္။ Record ႏွိပ္ဖုိ႔ မေမ့ပါနဲ႔။
Phyo Zan
(Netguide Journal Issue 73)
No comments:
Post a Comment