လက္ပံေတာင္းစီမံကိန္း ေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိး စံုစမ္းစစ္ေဆးဖို႔ ေတာင္းဆို

လက္ပံေတာင္းေတာင္ ေၾကးနီစီမံကိန္း စြန္႔ပစ္ပစၥည္းေၾကာင့္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ပ်က္စီးေနရ။ (ေမ ၂၀၊ ၂၀၁၄)

လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖါက္မႈေတြ အခုထိ ဆက္လက္ရွိေနဆဲျဖစ္လို႔ လက္ပံေတာင္းေတာင္ ေၾကးနီသတၱဳတြင္း တူးေဖၚေရးလုပ္ငန္းကို ခ်က္ခ်င္း ရပ္ဆိုင္းပစ္ဖုိ႔ Amnesty International လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔ႀကီးက ျမန္မာအစိုးရကို ေတာင္းဆိုလိုက္ပါတယ္။ ေၾကးနီစီမံကိန္းေၾကာင့္ ေဒသခံျပည္သူေတြရဲ႕လူေနမႈဘဝေတြ ထိခိုက္ရတာအပါအဝင္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ပ်က္စီးရတာေတြအတြက္ အစိုးရသစ္အေနနဲ႔ ပညာရွင္ေတြအားလံုးပါဝင္တဲ့ အဖြဲ႔ဖြဲ႔စည္းၿပီး စနစ္တက်စံုစမ္းသင့္တယ္လို႔ လက္ပံေတာင္းေတာင္အေရးကူညီေဆာင္ရြက္ေပးခဲ့တဲ့ လႊတ္ေတာ္အမတ္နဲ႔ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးပညာရွင္ေတြက အၾကံျပဳပါတယ္။ အေသးစိတ္ မဆုမြန္ ဆက္ေျပာျပပါမယ္။

AI (Amnesty International) လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔ရဲ့ မေန႔ ေဖေဖၚဝါရီ ၁၀ ရက္ေန႔က ထုတ္ျပန္တဲ့ "ဒုကၡေတာင္တန္း"လို႔ အမည္ေပးထားတဲ့ အစီရင္ခံစာမွာ လက္ပံေတာင္းေၾကးနီစီမံကိန္းေၾကာင့္ စီမံကိန္းဝန္းက်င္မွာ ေနထိုင္တဲ့ ေထာင္နဲ႔ခ်ီတဲ့ မိသားစုေတြဟာ ဒီစီမံကိန္း တိုးခ်ဲ႕မႈနဲ႔အတူ အိုးအိမ္ေရႊ႕ေျပာင္းရတာ၊ လယ္ယာဆံုးရံႈးရတာေတြ ရွိေနသလုိ သူတုိ႔ေနထိုင္ရာေနရာမွာ သဘာဝဝန္းက်င္ ပ်က္စီးမႈေတြႀကံဳေတြ႔ေနရၿပီး ဒီစီမံကိန္းကို ဆန္႔က်င္ ကန္႔ကြက္ သူေတြကိုလည္း အာဏာပိုင္ေတြဘက္က ဆက္ၿပီး ဖိႏွိပ္ၿခိမ္းေျခာက္မႈေတြ ရွိေနတယ္လို႔ ေဖၚျပထားပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ လက္ပံေတာင္းေတာင္ ေၾကးနီသတၱဳတြင္း တူးေဖၚေရးလုပ္ငန္းကို ခ်က္ခ်င္း ရပ္ဆိုင္းပစ္ဖုိ႔ Amnesty International လူ႔အခြင့္ေရး အဖြဲ႔ႀကီးက ျမန္မာအာဏာပိုင္ေတြကို ေတာင္းဆိုလိုက္တာျဖစ္ပါတယ္။ ဆယ္စုႏွစ္နဲ႔ခ်ီ စီးပြါးေရး ဒဏ္ခတ္မႈ ခံခဲ့ရတဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္တဲ့အစိုးရသစ္ တက္လာခဲ့တဲ့ေနာက္ပိုင္း ႏိုင္ငံရပ္ျခား ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈေတြ တုိးလာဖို႔ လုပ္ေဆာင္ေနခ်ိန္မွာ လက္ပံေတာင္းလို စီမံကိန္းႀကီးေတြဟာ လူ႔အခြင့္ေရးခ်ိဳးေဖါက္မႈေတြ လုပ္ေနၿပီး တာဝန္ခံ တာဝန္ယူမႈ မရွိဘူးလို႔ AI အဖြဲ႔ရဲ့ အစီရင္ခံစာက ေထာက္ျပထားပါတယ္။

ျပီးခဲ့တဲ့အစိုးရလက္ထက္က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကိုယ္တုိင္ဦးေဆာင္တဲ့ လက္ပံေတာင္းစီမံကိန္းစံံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္မွာ အဖြဲ႔ဝင္အျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သူ စစ္ကိုင္းတုိင္းပုလဲၿမိဳ႕နယ္က ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ေဒၚခင္စန္းလိႈင္ကေတာ့ ေကာ္မရွင္ရဲ ႕ အၾကံျပဳခ်က္ေတြကို ဆက္လက္အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔လိုသလို ေဒသခံျပည္သူေတြအက်ိဳးအတြက္လည္း ေရွးရႈ႕ေဆာင္ရြက္ေစခ်င္ပါတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။

“က်မ ေကာ္မရွင္မွာ ပါဝင္ခဲ့တဲ့ပုဂၢိဳလ္တေယာက္အေနနဲ႔ေရာ ဒီလက္ပံေတာင္းေတာင္ နဲ႔႔ ပါတ္သတ္တဲ့ ကိစၥေတြမွာ အားလံုးကို ေဆာင္ရြက္ခဲ့တဲ့ က်မ ပါဝင္တဲ့သူတေယာက္အေနနဲ႔ေရာ ေျပာမယ္ဆိုရင္ေတာ့ က်မတို႔ေကာ္မရွင္ရဲ႕ အစီရင္ခံစာကို ေလးစားလိုက္နာေစခ်င္တယ္။ ေကာ္မရွင္ရဲ႕ အစီရင္ခံစာထဲမွာ ပါတဲ့အတုိင္းလည္း အေကာင္အထည္ေဖာ္ေစခ်င္တယ္။ ေျပာခ်င္တာကေတာ့ ဒီေဒသမွာရွိတဲ့ ျပည္သူလူထုေတြအေနနဲ႔ သူတို႔ေတာင္းဆိုသည္ျဖစ္ေစ မေတာင္းဆိုသည္ျဖစ္ေစ ဒီလက္ရွိသတၱဳတူးေဖာ္ေနတဲ့ ျမန္မာဝမ္ေပါင္ကုမၸဏီအေနနဲ႔ ဒီေဒသရဲ႕ ဖြ႔ံၿဖိဳးတုိးတက္ေရးေပါ့။ ဒီေဒသမွာ ရွိတဲ့ျပည္သူလူထုေတြအတြက္ကိုေပါ့ေနာ္ သူတို႔ဘဝေတြ လူေနမႈဘဝေတြ ပိုမိုျမင့္မားေရး အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္းေတြ ရရွိေရးေပါ့ ျပည္သူလူထုေတြ အားလံုးလည္း ေက်နပ္တဲ့အခ်က္အလက္ေတြေပါ့ အားလံုးနဲ႔ ညိွညိွႏိႈင္းႏိႈင္းနဲ႔ ျပန္ၿပီးေတာ့ ဆန္းစစ္ေစခ်င္ပါတယ္။”

ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ စီးပြါးေရး တုိးတက္ဖြ႔႔ံၿဖိဳးမႈ ရွိေစဖို႔ လက္ပံေတာင္းေတာင္ စီမံကိန္းလို႔ စီမံကိန္းႀကီးေတြ နဲ႔ လုပ္ေဆာင္ဖုိ႔ လိုေနတာ ထင္ရွားေပမယ့္ ဒီလိုတိုးတက္ဖုိ႔ ေဒသခံေတြကို စေတးရတာမ်ိဳးေတာ့ မျဖစ္သင့္သလို အစိုးရသစ္အေနနဲ႔လည္း ေဒသတြင္း လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖါက္မႈေတြနဲ႔ သဘာဝ ဝန္းက်င္ ပ်က္စီးမႈေတြနဲ႔ ပါတ္သက္ၿပီး စနစ္တက် စံုစမ္းစစ္ေဆးၿပီး ေဖၚထုတ္ဖုိ႔လည္း AI က တိုက္တြန္းထားပါတယ္။ ဒီအေပၚမွာ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ေရးလႈပ္ရွားသူ စိမ္းလန္းအမိေျမအဖြဲ႔ဥကၠ႒ ေဒါက္တာ ဝင္းျမတ္သူ ကလည္း ပညာရွင္ေတြအပါအဝင္ အားလံုးပါဝင္တဲ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးေဖာ္ထုတ္မႈေတြကို အျမန္ဆံုးလုပ္သင့္တယ္လို႔ အၾကံျပဳထားပါတယ္။

“လက္ပံေတာင္းေတာင္စီမံကိန္း ေကာ္မတီတခုကို သက္ဆုိင္သူေတြ အားလံုးပါဝင္ၿပီး ဖြဲ႔စည္းဖို႔ လိုပါတယ္။ ရြာသားေတြေရာ အရပ္ဖက္အဖြဲ႔အစည္းေတြပါ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ဖြဲ႔ဖို႔လိုပါတယ္။ ပံုမွန္အစည္းအေဝးေတြ လုပ္ၿပီးေတာ့ ညိွႏိႈင္းေဆာင္ရြက္မွသာလွ်င္ မတူကြဲျပားတာေတြကို တေျဖးေျဖးနဲ႔ညိွႏိႈင္းသြားလို႔ရပါမယ္။ အဲ့ဒီ့ေကာ္မတီ မရွိတဲ့အတြက္ ဒီလိုျပသနာေတြက ပိုၿပီးေတာ့ ျဖစ္ေနတာျဖစ္ပါတယ္။ အဲ့တာက နံပတ္တစ္အခ်က္ လုပ္ေစခ်င္ပါတယ္။ နံပတ္ႏွစ္ကေတာ့ ပတ္ဝန္းက်င္ေရးရာ စာရင္းစစ္ျခင္း လုပ္ဖို႔လိုပါတယ္။ ဒီႏွစ္ခ်က္ကို အဓိကထား လုပ္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဒီ့ထက္မက ပိုပြင့္လင္းျမင္သာၿပီးေတာ့ ပိုၿပီးေတာ့ လက္ခံႏိုင္မယ့္အေနအထားမ်ား ရွိမလား။ ဒါလည္း က်ေနာ္တို႔ စဥ္းစားမိသေလာက္ေလး တင္ျပတာပါ။”

စစ္ကိုင္းတုိင္းတြင္းက လက္ပံေတာင္းေတာင္ ေၾကးနီစီမံကိန္းကုိ တရုတ္အစိုးရပိုင္ ျမန္မာဝမ္ေပါင္ကုမၸဏီက တူးေဖၚေနတာျဖစ္ၿပီး ၂၀၁၆ စက္တင္ဘာလမွာ ေၾကးနီစတင္ ထုတ္လုပ္ခဲ့တာပါ။ လက္ပံေတာင္းေၾကးနီစီမံကိန္းနဲ႔ပတ္သက္လို႔ အခုေလာေလာဆယ္မွာေတာ့ စစ္ကိုင္းတုိင္း အစိုးရအဖြဲ႔ကိုယ္တုိင္ဦးေဆာင္ၿပီး ေဒသခံေတြနဲ႔ ကုမၸဏီၾကား တင္းမာေနဆဲ အေျခအေနေတြကို ဝင္ေရာက္ေျဖရွင္းေပးေနတယ္လို႔လည္း ေဒၚခင္စန္းလိႈင္ကေျပာျပပါတယ္။

“ ေလာေလာဆယ္ေတာ့ တိုင္းေဒသႀကီးအစိုးရက ေနၿပီးေတာ့မွ ဒီေဒသခံျပည္သူလူထုအတြက္ လယ္ယာေျမေလ်ာ္ေၾကးေပးဖို႔ရာနဲ႔ ေနာက္ ရြာေတြ ေရႊ႕ေျပာင္းရတဲ့သူေတြ ေရႊ႕ေျပာင္းဖို႔ရာကိစၥေတြကို ဦးစားေပးၿပီး ေဆာင္ရြက္ေနတယ္လို႔ အန္တီတို႔ သိရပါတယ္။

ေၾကးနီသတၱဳတူးေဖာ္ေရးလုပ္ငန္းခြင္က စြန္႔ပစ္ပစၥည္းေတြကေန ေဒသတြင္း ေသာက္သံုးေရေတြမွာ အာဆင္းနစ္ အဆိပ္ဓာတ္ေတြ ပါဝင္တာ၊ေၾကးနီနဲ႔ ခဲဓါတ္ေတြ စိမ့္ဝင္မႈေတြနဲ႔ သဘာဝ ဝန္းက်င္ ပ်က္စီးခဲ့ရသလို ဒီစီမံကိန္းနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ဆန္႔က်င္ ဆႏၵျပသူေတြကို အၾကမ္းဖက္ႏွိမ္နင္းခဲ့တာ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္က ဆႏၵျပေက်းရြာသူ ေဒၚခင္ဝင္း ေသနတ္ဒဏ္ရာနဲ႔ ေသဆံုးရတာေတြ အပါအဝင္ ဖမ္းဆီး ၿခိမ္းေျခာက္မႈေတြ အခုထိ ရွိေနဆဲ ျဖစ္ေၾကာင္း AI ရဲ႕ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖၚျပပါရွိပါတယ္။

 မဆုမြန္  / ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
http://burmese.voanews.com