အပ်ိဳစင္ မိန္းကေလးေတြကို သမီးကညာဆက္တဲ့ဓေလ့ အဆံုးသတ္ဖို႔

(အာဖဂန္နစၥတန္ႏိုင္ငံမွာ Baad လို႔ ေခၚ တဲ့ ဓေလ့တစ္ခုရွိတယ္။ ၿပိဳင္ဘက္ ရန္ဘက္ျဖစ္တဲ့ မ်ိဳးႏြယ္စုတစ္ခုနဲ႔ တစ္ခု ရန္မီးဆက္လက္မပြားရေအာင္ သမီးကညာေပးရတာ ျဖစ္တယ္။

ဆယ္ေက်ာ္သက္၊ ဒါမွမဟုတ္ ဒါထက္ ငယ္ရြယ္တဲ့ သမီးကညာခမ်ာ ေပးအပ္ခံရတဲ့ မိသားစုက အသက္ ၅၀-၆၀  အရြယ္ သက္က်ားအိုကို လင္အျဖစ္ ေပါင္းသင္းရ႐ံုမက အဲသည္ မိသားတစ္စုလံုးရဲ႕အေစခံကြ်န္ပမာအလုပ္အေကြ်း ျပဳရ ပါတယ္။

အထူးသျဖင့္  ပကတ္ရွတန္နဲ႔ အျခား မ်ိဳးႏြယ္စုေတြက သမီးကညာ ေပးတဲ့ ဓေလ့ကို  က်င့္သံုးေနၾကတယ္။

ေခတ္မီတဲ့ အျမင္ရွိသူ အာဖဂန္နစၥတန္ လူငယ္ေတြက သမီးကညာေပးတဲ့ ဓေလ့ဆိုး ရပ္တန္႔ ေပ်ာက္ကြယ္သြားေအာင္ ဆန္႔က်င္လုပ္ေဆာင္ေနၾကတယ္။

ယခု အပတ္မွာေတာ့ သည္ အ ေၾကာင္းကို တင္ျပခ်င္ပါတယ္။)

*

သမီးကညာဆက္တာက လူကို အ ေသသတ္လိုက္တာမ်ိဳးပါပဲ။ ၿပိဳင္ဘက္မ်ိဳးႏြယ္စုဝင္တစ္ေယာက္ အသတ္ခံလိုက္ရ ၿပီးေနာက္မွာ သည္ဓေလ့ က်င့္သံုးတယ္။

မ်ိဳးႏြယ္စုေတြဟာ တစ္ခါတစ္ရံ ေျမအတြက္၊ ေရအတြက္ အေသအေက် တိုက္ခိုက္ၾကေလ့ရွိတယ္။

မ်ိဳးႏြယ္စုအႀကီးအကဲ၊ ဒါမွမဟုတ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ေကာင္စီေတြက ပဋိပကၡေတြ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းေအာင္၊ ေသြးထြက္သံယို  သတ္ျဖတ္မႈေတြ ဆက္လက္ ျဖစ္ပြားမလာေအာင္၊ ေျပလည္မႈရေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးတယ္။ ျပႆနာ တစ္ခုျဖစ္ရင္ အႀကီးအကဲေတြက က်ဴးလြန္သူရဲ႕  မိသားစု ထဲက မိန္းမငယ္တစ္ေယာက္ကို ေရြးခ်ယ္ၿပီး အ က်ဴးလြန္ခံရသူဘက္ကို မယားျပဳဖို႔ ေပးအပ္ေစတယ္။  အာဖဂန္နစၥတန္မွာ ဒါကို  Baad လို႔ ေခၚတယ္။
သီအိုရီအရကေတာ့ မိသားစုႏွစ္ခု တစ္ဖက္နဲ႔ တစ္ဖက္ ဝ႐ုန္းသုန္းကား  ပဋိပကၡေတြ ဆက္မျဖစ္ၾကရေအာင္ သေဘာတူညီခ်က္ လုပ္တာ ျဖစ္တယ္။ ဒါေပမဲ့  လက္ေတြ႕မွာေတာ့ မိန္းမပ်ိဳေလးေတြကို ေလ်ာ္ေၾကးလို သေဘာထားၿပီး အေပး အယူလုပ္ၾကတာ ျဖစ္တယ္။

အ႐ိုင္းအစိုင္း  အေလ့အထကို ဆန္႔ က်င္ရမယ့္ အခ်ိန္လို႔ ကန္ဝါလီ  အက္ဒီက ေျပာတယ္။

အက္ဒီက အသက္ ၂၈ ႏွစ္ရွိၿပီ။ သူက ကဘူးၿမိဳ႕ေတာ္မွာ ရွိတယ္။ သူ႕ပတ္ဝန္းက်င္မွာ လႈပ္ရွားတက္ၾကြတဲ့ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသားေတြ ဝန္းရံေနတယ္။

ေဆးေရာင္စံု တဲေလးေတြက အမ်ိဳးသမီး႐ုပ္ပံုေတြ၊  ေၾကြးေၾကာ္သံေဆာင္ပုဒ္ေတြ ၊ စာတန္းေတြ ေရးထိုးထားတဲ့ အလံတံခြန္ေတြ ဆင္ယင္ထားတယ္။

တစ္ခုကို ဖတ္ၾကည့္လိုက္ရင္ေတာ့ ‘အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ အတြက္ ကိုယ္လုပ္ေတာ္ေတြ မဟုတ္ပါ”တဲ့ ။ ေနာက္တစ္ခုဖတ္ၾကည့္လိုက္ေတာ့ “အာဖဂန္ အမ်ိဳးသမီးေတြအေပၚမွာ လူမဆန္စြာ ျပဳက်င့္တာ အခုပဲ ရပ္ပါ”တဲ့။

“ကညာဆက္ရတဲ့ ကိစၥဟာ မွား တယ္၊ တရားမမွ်တဘူးလို႔ ကြ်န္ေတာ္  သိပါတယ္”ဆိုၿပီး ကန္ဝါလီအက္ဒီက ေျပာ တယ္။

“လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၈  လက ဒါကို ဆန္႔က်င္ဖို႔  ကြ်န္ေတာ္ ငါးရက္ၾကာ အစာငတ္ခံ ဆႏၵ ျပတယ္”လို႔ သူက ဆက္ေျပာတယ္။

“လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၀ ႏွစ္တုန္းက အျခား မ်ိဳးႏြယ္စုကို တိုက္ခိုက္တာ ရပ္တန္႔ေပးဖို႔  ကြ်န္ေတာ္တို႔ မိသားစုကို ကညာဆက္တဲ့ အေနနဲ႔ ေကာင္မေလး တစ္ေယာက္ရ တယ္၊ ကေလးမေလးက ႏွစ္ႏွစ္သမီးပဲရွိေသးတယ္၊ ဒါကိုေတြ႕ေတာ့ ကြ်န္ေတာ္ တကယ္ပဲ တုန္လႈပ္ ေခ်ာက္ခ်ား ရပါတယ္၊  ဒါေပမဲ့ ကြ်န္ေတာ့္   ဆန္႔က်င္ ကန္႔ကြက္မႈ ကို ဘယ္မိသားစုဝင္ကမွ မေထာက္ခံဘူး၊ ေထာက္ခံအားေပးမႈ မရွိဘူး၊ ဒါေၾကာင့္ ကြ်န္ေတာ္အိမ္ကထြက္ခဲ့တယ္”
သမီးကညာ ဆက္ရတဲ့ ကိစၥရဲ႕ ရက္ စက္ၾကမ္းၾကဳတ္မႈကို သူစတင္ျမင္ရခ်ိန္  ကစၿပီး ဆန္႔က်င္ကန္႔ကြက္တာ စတင္တယ္လို႔ အက္ဒီက ေျပာတယ္။

သူက ပါ့တီယာ ျပည္နယ္က ျဖစ္တယ္။ သူ႕မွာႏွမႏွစ္ေယာက္ရွိတဲ့ထဲက ၁၂ ႏွစ္အရြယ္ ႏွမငယ္တစ္ေယာက္ကို သေဘာထားကြဲလဲြၾကတာ ေျဖရွင္းၾကတဲ့ အေနနဲ႔  အေဝးတစ္ေနရာကို ေပးပစ္လိုက္ တယ္။  သူတို႔မိသားစုကလည္း  သည္လို ပံုနဲ႔ မိန္းကေလးတစ္ေယာက္ကို လက္ခံခဲ့ ရတယ္။

“ကြ်န္ေတာ္တို႔ မိသားစုမွာ ျဖစ္ပ်က္ခဲ့ တာေတြက သမီးကညာဆက္ရတဲ့ ဓေလ့ကို ကြ်န္ေတာ္ဆန္႔က်င္ဖို႔ တြန္းအားျဖစ္လာတယ္˘လို႔ အက္ဒီက ေျပာတယ္။

“ဒီလို စျဖစ္တာ လြန္ခဲ့တဲ့ ေျခာက္ႏွစ္ကပါ၊ ကြ်န္ေတာ္ မိသားစုကို မေတြ႕ရတာ ငါးႏွစ္ရွိၿပီ”

အက္ဒီ ဆက္ေျပာတာက “ကြ်န္ေတာ္ အိမ္ရိပ္ေတာင္ မနင္းဘူး၊ ဘာေၾကာင့္လဲ ေမးရင္ ကြ်န္ေတာ့္ အစ္ကိုေတြက အင္မတန္ပါဝါထက္တဲ့ စစ္နယ္ရွင္ပယ္ရွင္ ႀကီးေတြေလ၊ ေသနတ္ေတြလဲ ကိုင္ထား တယ္၊

“…. သူတို႔က ကြ်န္ေတာ့္ကို ၿခိမ္း ေျခာက္တယ္၊ သူတို႔က ကြ်န္ေတာ့္ကို ေျပာတယ္၊ ဆန္႔က်င္ကန္႔ကြက္ေနတာေတြ ရပ္၊ ဒါကို က မိသားစုအတြက္ ရွက္စရာပါ”

အက္ဒီကဘူးၿမိဳ႕ေတာ္ကိုေရာက္လာ ကတည္းက သူ႕လႈပ္ရွားမႈကို ေထာက္ခံ တဲ့ တက္ၾကြစည္း႐ံုးလႈပ္ရွားသူေတြရဲ႕ အားေပးကူညီမႈကိုရတယ္။  တက္ၾကြလႈပ္ ရွားသူ နာ့စ္႐ူးလက္ရွ္ဆာဖာဟာ လ အ နည္းငယ္ ကတည္းက သူနဲ႔ အတူ အနီး ကပ္ လုပ္ကိုင္အားေပးသ ူ ျဖစ္တယ္။

“ပါ့တီယာမွာ မစၥတာအက္ဒီရဲ႕တဲကို ပုလိပ္က ဖယ္ရွားခံလိုက္ရေတာ့ သူ ကဘူး ကို လာဖို႔ ဆံုးျဖတ္လိုက္တယ္၊ ကြ်န္ေတာ္ တို႔က သူ႕ကို အေထာက္အပံ့ေပးတယ္၊ တဲ တစ္လံုး ထိုးေပးတယ္၊ ဒါေၾကာင့္ သူ႕ဆန္႔ က်င္လႈပ္ရွားမႈကို ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္သလို အခုအထိ သူဒီမွာ ရွိေနတာ ျဖစ္ ပါတယ္၊

“ကြ်န္ေတာ္တို႔   သူ႕ကို အျပည့္အဝ ေထာက္ခံၾကတယ္၊ သူက အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ အခြင့္အေရးကို အျပည့္အဝ ကာကြယ္ဖို႔ အတြက္ ဆန္႔က်င္ကန္႔ကြက္မႈေတြ လုပ္ေနတာ” လို႔ ဆာဖာက ေျပာတယ္။
အၾကမ္းဖက္မႈေတြထဲမွာ သံသရာ လည္ေနတဲ့ ေဒသကို ေျပာင္းလဲဖို႔ သူက အၾကမ္းမဖက္တဲ့ ဆန္႔က်င္ကန္႔ကြက္နည္းကို စတင္လုပ္ေနတာလို႔ အက္ဒီက ေျပာတယ္။ ၿပီးေတာ့ အားႏြဲ႕ၿပီး ဆန္႔က်င္ ခုခံဖို႔ အင္အားမရွိတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေလးေတြ အေပၚမွာ က်င့္သံုးေနတဲ့ ေခတ္ေနာက္ ျပန္ဆြဲ ယဥ္ေက်းမႈကို ဆန္႔က်င္ဖို႔ တဲ့။

အက္ဒီရဲ႕  ဆန္႔က်င္ကန္႔က∑က္မႈကို စတင္တာနဲ႔ အျခားေသာ လူမႈကူညီေရး အသင္းအဖြဲ႕ေတြကလည္း သူတို႔ ေထာက္ ခံေၾကာင္း ထုတ္ျပန္ေၾကညာၾကတယ္။

တိုဖန္မန္ဂဲလ္ဟာ ပါဝင္ေထာက္ခံတဲ့ စည္း႐ံုးလႈပ္ရွားသူေတြထဲက တစ္ေယာက္ ျဖစ္တယ္။

တိုင္းျပည္မွာ အစၥလာမ့္ အယူဝါဒ  ဒါမွ မဟုတ္ လူသားဝါဒ  မဟုတ္တဲ့ ဓေလ့ထံုးစံေတြ အမ်ားႀကီး ရွိေနတယ္လို႔ တိုဖန္က ကြ်န္ေတာ့္ကို ေျပာတယ္။

အက္ဒီရဲ႕ ဆန္႔က်င္တိုက္ခိုက္မႈဟာ အာဖဂန္ အားလံုးအတြက္ ဆန္႔က်င္တိုက္ခိုက္မႈပဲလို႔ တိုဖန္က ဆိုတယ္။

အက္ဒီရဲ႕ ဆန္႔က်င္ေဆာင္ရြက္မႈက ေန မၾကာမတင္ကာလမွာပဲ အက်ိဳး ရလဒ္ေတြ ခံစားရတယ္။

“ပထမဆံုး အေနနဲ႔ ကြ်န္ေတာ္တို႔ မိသားစုမွာ သမီးကညာ ေပးဆက္တာ အျဖစ္ လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၀ ႏွစ္က  လက္ခံရရွိထား တဲ့ မိန္းကေလးကို မူရင္းသူ႕မိသားစုထံ  ျပန္ပို႔ေပးလိုက္တယ္၊ ပါ့တီယာ ျပည္နယ္ မွာ ယခု ကိစၥဟာ ပထမဆံုး စျဖစ္တာပဲ” လို႔ အက္ဒီက ရွင္းျပတယ္။

“ဒုတိယအေနနဲ႔ အာဖဂန္နစၥတန္ ဘာသာေရး ေကာင္စီက သမီး ကညာ  ဆက္တာဟာ အစၥလာမ့္အယူ မဟုတ္ဘူး လို႔  ထုတ္ျပန္ေၾကညာတယ္”

“တတိယ”  ဆိုၿပီး အက္ဒီဆက္ ေျပာ တာက ‘အခုဆိုရင္ ကြ်န္ေတာ္ရဲ႕ ဆန္႔ က်င္ကန္႔ကြက္မႈဟာ အာဖဂန္ ျပည္သူလူထု   အားလံုးရဲ႕ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္မႈတစ္ခု ျဖစ္လာ ၿပီ၊ သမီးကညာ ဆက္တာကို လက္မခံတဲ့ လမ္းေၾကာင္းကို အမ်ိဳးသမီး အမ်ိဳးသားေတြ လိုက္ႏိုင္တယ္”

အာဖဂန္ လူ႕အခ∑င့္အေရးေကာ္မရွင္က ေဇဘာဟိုင္ဒရီကေတာ့ သမီးကညာဆက္တာနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အသိအျမင္ေတြ   ပိုမို ျမင့္တက္လာၿပီ၊ အရွိန္အဟုန္နဲ႔ ဆန္႔ က်င္လာၾကၿပီလို႔ ေျပာတယ္။

¯မႏွစ္က ပထမ ေျခာက္လနဲ႔ ႏိႈင္းယွဥ္ ၾကည့္ရင္ ဒီႏွစ္မွာ သမီးကညာဆက္တာကို ထိမ္းျမားတဲ့ အေရအတြက္ ေလ်ာ့က် လာပါတယ္”လို႔ သူက ေျပာတယ္။

¯အဓိက ကေတာ့ လူအမ်ားစုကို အသိ ပညာေပးႏိုင္တာရယ္၊ ဘာသာေရးေကာင္စီရဲ႕ ေၾကညာခ်က္ရယ္ေၾကာင့္ပါ၊ အရင္ကေတာ့ ဘာသာေရးေကာင္စီက ေရငံုႏႈတ္ ပိတ္ေနတာ၊ အက္ဒီက စည္း႐ံုးလႈပ္ရွား လာတဲ့ ေနာက္မွာ သမီးကညာ ဆက္ရတာ ဟာ ရာဇဝတ္မႈေျမာက္တယ္လို႔ ထုတ္ျပန္ ေၾကညာရတာ”

သမီးကညာ ဆက္ရတဲ့ ကိစၥမွာ မိန္း ကေလးဟာ ဆယ္ေက်ာ္သက္ အဦးပိုင္း၊ ဒါမွမဟုတ္ ဒါထက္ငယ္တဲ့ အရြယ္မွာ အသက္ ၅၀ ဒါမွ မဟုတ္ ၆၀ သက္က်ားအိုနဲ႔ ထိမ္းျမားရတာပါ။ သမီးကညာ ဆက္ရတာ နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ တရားဝင္ အေရအတြက္ ကိန္းဂဏန္း မရွိေပမဲ့ ေက်းလက္ေဒသ အ ထူးသျဖင့္ ေဝးလံေခါင္းပါး ေဒသေတြမွာေတာ့ က်င့္သံုးေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။

အသက္ ၂၀ အရြယ္ တကၠသိုလ္  ေက်ာင္းသား အာမက္ရွိတ္ဟာ ပညာဆက္လက္ သင္ယူဖို႔ ကဘူးၿမိဳ႕ေတာ္ကို ေျပာင္းေရႊ႕လာခဲ့သူ ျဖစ္ပါတယ္။

‘အမႈအခင္းျဖစ္တယ္ဆိုတာ ကိုယ္ ေရးကိုယ္တာ ကိုယ့္ကိစၥနဲ႔ကိုယ္ပါ၊ ဒါကို ကြ်န္ေတာ့္ႏွမ ဒါမွမဟုတ္ ကြ်န္ေတာ့္သမီး က ဓားစာခံ ဝင္မလုပ္ရဘူး၊ ဒါေပမဲ့ တစ္ခါ တေလမွာ မိသားစု ဒါမွမဟုတ္ လူမ်ိဳးစုႏြယ္ ႏွစ္ခုအတြင္းမွာ အခ်င္းခ်င္း တိုက္ ခိုက္သတ္ျဖတ္မႈေတြ ရပ္တန္႔သြားေစဖို႔ အတြက္ တစ္ေယာက္ေယာက္က ဝင္ေရာက္ စြန္႔လႊတ္ အနစ္နာခံလိုက္သင့္ တယ္၊ ဒါေၾကာင့္ သမီးကညာ ဆက္တဲ့ ဓေလ့က ေကာင္းတယ္လို႔ ကြ်န္ေတာ္ေျပာတာ” လို႔ ရွိတ္က ဆိုတယ္။

သမီးကညာ ဆက္ရတဲ့ ဓေလ့ဟာ အမ်ိဳးသမီး တစ္ေယာက္ကို တစ္စံုတစ္ ေယာက္ရဲ႕ ဇနီးမယားအျဖစ္ သြတ္သြင္း႐ံုမက မိသားတစ္စုလံုးရဲ႕ အေစခံ ကြ်န္ အ ျဖစ္ပါ ခိုင္းေစတာခံရတာ၊ အဟိတ္ တိရစၧာန္လို အဆက္အဆံခံရတာမ်ိဳး ဘယ္ ေသာအခါမွ မရွိေစရဘူးလို႔ ကန္ဝါလီ အက္ဒီက ယူဆတာပါ။

သည္ထံုးစံႀကီး လံုးဝအဆံုးသတ္သြားတဲ့အထိ ဆက္လက္ ဆန္႔က်င္ လုပ္ေဆာင္ ဖို႔ အက္ဒီက သႏိၷ႒ာန္ခ်ထားပါတယ္။

ေက်ာ္ရင္ျမင့္
(Asia Callling က Ghayor Waziri ေရးတဲ့ Activist fighting to end Baad tradition, the trade of virgin slaves in Afghanistan ကို ဆီေလ်ာ္ ေအာင္ ျမန္မာဘာသာ ျပန္ဆိုထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။)