ရခိုင္အေရး ထိေရာက္ေအာင္ ဘယ္လိုကိုင္တြယ္သင့္

မူဆလင္ ဒုကၡသည္မ်ား ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ဘက္ျခမ္း မွာ ေတြ႔ရစဥ္။ ( ႏိုဝင္ဘာ ၂၁၊ ၂၀၁၆)

ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းမွာ သတ္ျဖတ္မႈေတြ၊ မုဒိန္းက်င့္မႈေတြနဲ႔ ရိုဟင္ဂ်ာေတြရဲ႕ အိမ္ေတြကို မီးရွဳိ႕မႈ စတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြရွိေနတယ္ဆိုတဲ့ စြပ္စဲြခ်က္ေတြ ေန႕စဥ္နဲ႔အမွ် ရေနတယ္လို႔ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢ မဟာမင္းႀကီး Zeid al Hussein ကေျပာၾကားလိုက္ပါတယ္။

ရခိုင္ျပည္နယ္ပဋိပကၡကို ျမန္မာအစိုးရရဲ႕ လက္တေလာကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းေနပံုမွာ အားနည္းခ်က္ေတြရွိေန တာေၾကာင့္ ႏိုင္ငံတြင္းသာမက ေဒသတခုလံုးကိုပါ ရိုက္ခတ္လာႏိုင္ေၾကာင္းလည္း သတိေပးလိုက္ပါတယ္။ ျမန္မာ အစိုးရဘက္ ကေတာ့ ႏိုင္ငံတကာဥပေဒစံႏွဳန္းေတြနဲ႔အညီ အေလးအနက္ထား ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းေန ေၾကာင္း ေျပာဆိုထားပါတယ္။ ရခိုင္အေရးမွာ ျမန္မာ အစိုးရဘက္က ထိေရာက္မႈရွိေအာင္ ဘယ္လိုေဆာင္ရြက္သင့္ပါသလဲ။ မအင္ၾကင္းႏိုင္က ဆက္လက္တင္ျပမွာပါ။

ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းက စိုးရိမ္စရာအေျခအေနေတြ၊ သတင္းေတြကို ကုလသမဂၢဘက္က ေန႔စဥ္ ရရွိေနတယ္လို႔ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢမဟာမင္းႀကီး Zeid al Hussein ကေျပာဆိုခဲ့တာပါ။

ဒါအျပင္ ကုလသမဂၢအေနနဲ႔ သြားေရာက္စံုစမ္းခြင္ျပဳဖို႔ အစဥ္တစိုက္ေတာင္းဆိုခ်က္ ကို အခုခ်ိန္ထိ ျမန္မာအစိုးရက ခြင့္မျပဳေသးတဲ့အေပၚမွာ အလြန္စိတ္ပ်က္မိေၾကာင္း ဆြစ္ဇာလန္ႏိုင္ငံ ဂ်ီနီဗာအေျခစိုက္ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢမဟာ မင္းႀကီးရံုးရဲ႕ ေျပာခြင့္ရ အမ်ဳိးသမီးက မေန႔က ပံုမွန္သတင္းစာ ရွင္းလင္းပဲြမွာ အခုလို ေျပာသြားပါတယ္။

“အေျခအေန အဆိုးဆံုုးျဖစ္ေနတဲ့ ေနရာေတြဆီ သီးျခား လြတ္လပ္တဲ့ ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္သူေတြ သြားခြင့္ျပဳဖုိ႔ခြင့္ မျပဳတာအပါအဝင္ ရခုိင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းက ျပႆနာအေပၚ ျမန္မာအစိုးရက အျမင္က်ဥ္းစြာ၊ အက်ဳိးမဲ့စြာအျပင္ အၾကင္နာတရာကင္းစြာ ကိုင္တြယ္ေနမႈေတြက ျမန္မာႏိုင္ငံ အတြက္သာမက ေဒသတြင္းအတြက္ ေရရွည္ႀကီးမားတဲ့ ဂယက္ ႐ိုက္ခတ္မႈေတြ႐ွိလာႏိုင္တယ္လို႔ လူ႔အခြင့္ေရးေကာ္မ႐ွင္နာ မင္းႀကီးက ျမန္မာအစိုးရကုိ သတိေပးပါတယ္။”

အထူးသျဖင့္ အရင္သမၼတဦးသိန္းစိန္ ဦးေဆာင္တဲ့ အရပ္သားတပိုင္း အစိုးရလက္ထက္ ၂၀၁၂ခုႏွစ္မွာ စတင္ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္း လူမ်ဳိးေရး၊ ဘာသာေရး ခဲြျခားမႈအေျခခံတဲ့ ပဋိပကၡဟာ ႏွစ္နဲ႔ခ်ီၾကာျမင့္ ခဲ့ၿပီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္တဲ့ အရပ္သားအစိုးရတက္လာခ်ိန္မွာ အေျခအေန ပိုၿပီးဆိုးလာခဲ့တာပါ။ ဒီအေျခအေနမွာျမန္မာစစ္တပ္က အင္အားအလြန္အကြ်ံအသံုးျပဳၿပီး ေဒသခံ မြတ္စလင္အရပ္သားေတြကိုပါ ညွမ္းပန္းႏွိပ္စက္မႈေတြရွိေနေၾကာင္း၊ ေထာင္နဲ႔ခ်ီတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြ အိမ္နီးခ်င္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နယ္စပ္မွာ ခိုလွဳံေနရေၾကာင္း ကုလသမဂၢက ေထာက္ျပေျပာဆိုေန တာျဖစ္ပါတယ္။

အခုလို ႏိုဗယ္လ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆုရွင္လည္းျဖစ္ ႏိုင္ငံတကာမွာ ၾသဇာႀကီးတဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္တဲ့ အစိုးရလက္ထက္မွာ ဒီလို အေျခအေနေတြရင္ဆိုင္ေနရတဲ့အေပၚ စိတ္မေကာင္းျဖစ္မိေၾကာင္း အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ၀ါရွင္တန္ဒီစီက Georgetown တကၠသိုလ္ရဲ႕ ႏိုင္ငံတကာဖြံၿဖိဳးေရးဘာသာရပ္ဆိုင္ရာ ပါေမာကၡ Christina Fink က အခုလို သံုးသပ္ပါတယ္။

“လက္႐ွိမွာ အစိုးရက အေျခအေနကို ဒီလိုပံုစံမ်ဳိးကိုင္တြယ္ေနတဲ့ အေပၚ ကၽြန္မစိတ္မေကာင္းပါဘူး။ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာဖိႏွိပ္ခံခဲ့ရတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံကို သူ႔ရဲ႕တန္ဖုိးေတြနဲ႔ လူမ်ဳိးေပါင္းစံု ဘာသာေပါင္းစံုေရာယွက္ေနထိုင္ တဲ့ႏိုင္ငံတခုအျဖစ္ ေဒသတြင္းမွာသာမက တမာၻလံုးကအသိအမွတ္ျပဳတာကို လူေတြကျမင္ခ်င္ၾကလို႔ပါ။”

ရခိုင္အေရးနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကိုယ္တိုင္လည္း အာဆီယံ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးေတြကို တနလၤာေန႔ ဒီဇင္ဘာလ (၁၉)ရက္ေန႔မွာ အလြတ္သေဘာေတြ႕ဆံု ေဆြးေႏြးဖို႔ ဖိတ္ၾကားထားပါတယ္။ အဲဒီေတြ႕ဆံုပဲြကေန ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ စစ္တပ္ရဲ႕ လွဳပ္ရွားမႈေတြ ေလ်ာ့ခ်ၿပီး အေျခအေန ျပန္လည္ တည္ၿငိမ္တိုးတက္လာေရးဘက္ကို ဦးတည္ႏိုင္လိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ေၾကာင္း Christina Fink ကဆိုပါတယ္။

ဒါေပမဲ့ လက္ရွိ ရခိုင္မွာ ျဖစ္ေနတဲ့ ပဋိပကၡမွာ ေဒသခံေတြလိုအပ္ေနတဲ့ လူသားခ်င္းစာနာမႈဆိုင္ရာ အကူအညီေတြ ထိထိေရာက္ေရာက္ေပးႏိုင္ဖို႔ သက္ဆိုင္ရာ အဖဲြ႔အစည္းေတြကို သြားခြင့္ျပဳသင့္ေၾကာင္းChristina Fink က သူ႔ရဲ႕ အျမင္ကို အခုလို ေျပာပါတယ္။

“အေျခအေနေတြကို စံုစမ္းဖုိ႔ အစိုးရကစံုစမ္းေရးေကာ္မ႐ွင္ဖဲြ႔တယ္။ အစိုးရအာဏာပိုင္ေတြနဲ႔အတူ သတင္းေထာက္ေတြပါတဲ့အဖြဲ႔ကို သြားေလ့လာခြင့္ျပဳမယ္ဆိုတာေတြက ေကာင္းပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အေျခအေနေတြကိုေလ့လာတာထက္ အဲဒီမွာ႐ွိေနတ့ဲသူေတြကို အကူအညီေပးႏိုင္ဖုိ႔က အေရးႀကီးပါတယ္။ သူတုိ႔ေတြ ႏိုင္ငံသားျဖစ္ခြင့္႐ွိတယ္။ မ႐ွိဘူးဆုိတာထက္ သူတို႔ဟာလူသားေတြပါ။ သူတုိ႔အေနနဲ႔ အစားအေသာက္၊ ေနစရာနဲ႔ က်န္းမာေရးေစာင့္ေ႐ွာက္မႈေတြ ရသင့္ပါတယ္။ သူတုိ႔အသက္အႏၱရာယ္ကို စိုးရိမ္မေနသင့္ပါဘူး။ အဲဒီလုိျဖစ္ေအာင္ အစိုးရက လုပ္ေပးဖုိ႔လိုအပ္ပါတယ္။

လူသားခ်င္းစာနာမႈအကူအညီေတြေပးေနတဲ့အဖဲြ႔ေတြကို သြားခြင့္ျပဳရမယ္။ လူေတြအေနနဲ႔ သူတုိ႔အသက္အႏၱရာယ္အတြက္ စိုးရိမ္စရာမလိုဘဲ ေနထုိင္ႏုိင္ဖုိ႔ လိုအပ္ပါတယ္။ အဲဒီေနရာမွာ လြတ္လြတ္လပ္လပ္သြားလာႏိုင္ၿပီး အေျခအေနကို ဘက္မလိုက္ ေစာင့္ၾကည့္ႏိုင္မယ့္သူမ်ဳိး႐ွိမယ္ဆိုရင္ အဲဒီမွာ႐ွိေနၾကသူေတြဖက္က ပိုၿပီးလံုၿခံဳတယ္လို႔ ခံစားရပါလိမ့္မယ္။ ႏို္င္ငံျခားသား မွျဖစ္စရာမလိုပါဘူး၊ ႏိုင္ငံထဲက ဘက္မလိုက္အဖဲြ႔မ်ဳိးကလဲျဖစ္လုိ႔ရပါတယ္။ လက္႐ွိမွာလို စစ္တပ္ကလူ႔အခြင့္ အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြကို မလုပ္ေတာ့ဘူးဆိုတာနဲ႔တင္မဟုတ္ဘဲ၊ လူေတြနဲ႔လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေတြ႔ဆုံေမးျမန္းႏိုင္၊ သူတို႔ေတ႔ြ႐ွိမႈေတြကို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ျပန္ေျပာႏိုင္မယ့္အဖဲြ႔မ်ဳိးေတြကို အစိုးရက သြားခြင့္ျပဳသင့္ပါတယ္။”

လက္ရွိအေျခအေနမွာ လံုၿခံဳေရးအရ ႏိုင္ငံတကာအဖဲြ႔အစည္းေတြကို ရခိုင္ေဒသဘက္ကို သြားခြင့္မျပဳႏိုင္ေသးဘူးလို႔ ျမန္မာအစိုးရက တုန္ျ႔ပန္ထားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ သတင္းေထာက္တခ်ဳိ႕ကို လာမယ့္ ဒီဇင္ဘာလ (၁၉)ရက္ေန႔ကေန (၂၂)ရက္ေန႔ထိ အၾကမ္းဖက္မႈေတြျဖစ္ခဲ့တဲ့ ေမာင္ေတာေဒသဘက္ကို ပထမဆံုးအႀကိမ္ သြားေရာက္ခြင့္ျပဳမွာျဖစ္တယ္လို႔ သမၼတရံုးညြန္ၾကားေရးမွဴး ဦးေဇာ္ေဌးက ဗီြအိုေအကိုေျပာပါတယ္။

ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးဌာနက ဦးေဆာင္ၿပီး ျပည္တြင္း ျပည္ပ သတင္းေထာက္ စုစုေပါင္း (၁၃)ဦးကို ေခၚသြားမယ့္အစီအစဥ္မွာ ျပည္ပသတင္းဌာနေတြျဖစ္တဲ့ BBC၊ VOA တို႔ကေတာ့ ဒီတႀကိမ္မွာ ပါ၀င္ခြင့္ရမွာမဟုတ္ဘူးလို႔ ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးဌာန ဒုတိယအျမဲတမ္းအတြင္းဝန္ ဦးမ်ဳိးျမင့္ေမာင္က ေျပာပါတယ္။

အင္ၾကင္းႏိုင္/ ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
http://burmese.voanews.com