ရိုဟင္ဂ်ာအေရး သံတမန္ဖိအားေၾကာင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ စိတ္မေကာင္း / Reuters
25 November 2016
ျမန္မာနိုင္ငံ၏ အေနာက္ ေျမာက္ပိုင္းမွ ပဋိပကၡမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္ေသာ အစိုးရ၏ ကိုင္ တြယ္ေျဖရွင္းမွုအေပၚ အေနာက္နိုင္ငံမ်ား၏ စိုးရိမ္မွုမ်ားတိုးလာေနကာ ယင္းဖိအားမ်ားေၾကာင့္ ျမန္မာ့နိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က စိတ္မေကာင္းျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။
ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းမွ ပဋိပကၡမ်ားေၾကာင့္ ရာႏွင့္ ခ်ီေသာ ရိုဟင္ဂ်ာ မြတ္ဆလင္မ်ား နယ္စပ္ကို ျဖတ္ေက်ာ္၍ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ နိုင္ ငံသို႔ ထြက္ေျပးေနၾကၿပီး လုံျခဳံေရးတပ္ဖြဲ႕မ်ား၏ အၾကမ္းဖက္မွု စြပ္စြဲခ်က္မ်ားလည္း ထြက္ေပၚေနျခင္းက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ ၈ လသက္တမ္းရွိ အစိုးရအတြက္ အႀကီးဆုံး စမ္းသပ္ခ်က္ျဖစ္လာသည္။
ကုလသမဂၢဆိုင္ရာ အေမရိကန္ သံအမတ္ Samantha Power က နိုဝင္ဘာလ ၁၇ရက္ေန႔က နယူးေယာက္ၿမိဳ႕ရွိ ကုလသမဂၢ ႐ုံးခ်ဳပ္တြင္ အေမရိကန္ နိုင္ငံ၏ ေမတၱာရပ္ခံမွုျဖင့္ ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ လုံျခဳံေရးေကာင္စီ တံခါးပိတ္ အစည္း အေဝးတခုတြင္ စိုးရိမ္ ပူပန္မွု အတိုင္းအတာကို ေျပာျပခဲ့သည္ဟု သံတမန္မ်ားက ေျပာသည္။
“ျမန္မာနိုင္ငံကို သူ႔ရဲ့ ကိုယ္ပိုင္လမ္းေၾကာင္းအတိုင္း ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကို ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္ခြင့္ေပးဖို႔အတြက္ နိုင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္းရဲ့ ကနဦးက စိတ္အားထက္သန္မွုက ဒီအဆင့့္မွာေတာ့ အႏၲရယ္ရွိတဲ့ အသြင္ျဖစ္ေနပါတယ္” ဟု Samantha Power က အဆိုပါ အစည္းအေဝးတြင္ ေျပာၾကားခဲ့ေၾကာင္း သံတမန္ ၂ ဦးက ဆိုသည္။
ေနာက္တေန႔တြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ျမန္မာနိုင္ငံ၏ ၿမိဳ႕ေတာ္ ေနျပည္ေတာ္တြင္ သံတမန္မ်ားကို စု႐ုံး၍ တုံ႔ျပန္ ေျပာဆိုခဲ့သည္။ သူ၏ နိုင္ငံအေပၚ မမၽွတစြာ ဆက္ဆံခံေနရသည္ဟု ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေျပာေၾကာင္း သတင္း ရင္းျမစ္မ်ားက ဆိုသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ျမန္မာနိုင္ငံက သံတမန္မ်ားေျပာခဲ့သည့္ အဓိက အခ်က္မ်ားျဖစ္သည့္ အကူ အညီမ်ားျပန္လည္ေပးခြင့္ရရန္ ႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မွုစြပ္စြဲမွုမ်ား ႏွင့္ ပတ္သက္၍ စုံစမ္းစစ္ေဆးမွုမ်ား ျပဳလုပ္ သြား ရန္ ကတိျပဳခဲ့သည္ဟု သူတို႔က ထပ္ေျပာသည္။
စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ႏွင့္ ေနအိမ္ အက်ယ္ခ်ဳပ္ကာလမ်ားအတြင္းတြင္ နိုဘယ္လ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆုရွင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ဒီမိုကေရစီ သူရဲေကာင္း အျဖစ္အေနာက္နိုင္ငံမ်ားက ေလးစားခဲ့ၾကသည္။ ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္က ေရြးေကာက္ပြဲ အနိုင္ရရွိမွုက ျပဳ ျပင္ေျပာင္းလဲေရးအတြက္ လမ္းေၾကာင္းတခု အျဖစ္ က်ယ္က်ယ္ျပန႔္ျပန႔္ ႀကိဳဆိုခဲ့ၾကသည္။
သို႔ေသာ္လည္း (၂၀၁၂ ခုႏွစ္တြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ လူရာႏွင့္ခ်ီ၍ ေသဆုံးခဲ့ရေသာ ပဋိပကၡမ်ား ေနာက္ပိုင္း တြင္ လူ အေသ အေပ်ာက္ အမ်ားဆုံး ျဖစ္ေသာ) ရခိုင္ျပည္နယ္မွ လက္ရွိ ျပႆနာမ်ားေၾကာင့္ ရိုဟင္ဂ်ာ လူနည္းစုအသိုင္းအဝိုင္း၏ ထိခိုက္နစ္နာမွုမ်ား ေလ်ာ့နည္းေအာင္ သူ အနည္းငယ္မၽွသာ လုပ္ေဆာင္ေပးနိုင္ခဲ့သည္ဟု နိုင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္း မွ ျပစ္တင္ ေဝဖန္မွုမ်ား ျပန္လည္ ထြက္ေပၚလာေစခဲ့သည္။
ရိုက္တာက အမည္မေဖာ္လိုသူ သံတမန္ႏွင့္ အကူအညီေပးေရးလုပ္သား ၁ ဒါဇင္ခန႔္ႏွင့္ ေတြ႕ဆုံေမးျမန္းခဲ့ရာတြင္ သူ တို႔ က ျမန္မာနိုင္ငံ ႏွင့္ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕တို႔မွ (သတင္းထုတ္ျပန္ျခင္း မရွိေသာ) ေဆြးေႏြးမွုမ်ား အေၾကာင္းကို ေျပာျပခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
စြပ္စြဲမွုမ်ား
ေအာက္တိုဘာလ ၉ ရက္ေန႔က နယ္ျခားေစာင့္ တပ္စခန္း ၃ ခုတိုက္ခိုက္ခံရၿပီး ရဲအဖြဲ႕ဝင္ ၉ ဦး ေသဆုံးခဲ့ရျခင္းကို တုန႔္ျပန္ သည့္ အေနျဖင့္ ျမန္မာ-ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ နယ္စပ္တေလၽွာက္ရွိ ေဒသမ်ားသို႔ စစ္သည္အေျမာက္အမ်ားခ်ထားခဲ့သည္။
စစ္သားမ်ားက ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ စစ္ဆင္ေရး ျပဳလုပ္ခ်ိန္အတြင္း ရိုဟင္ဂ်ာ အမ်ိဳးသမီးမ်ာကို မုဒိန္းက်င့္သည္၊ ေနအိမ္ မ်ားကို မီးရွို႔သည္၊ အရပ္သားမ်ားကို သတ္ျဖတ္သည္ ဟု ေဒသခံမ်ားႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႕မ်ားက စြပ္စြဲျခင္းကို ျမန္မာ တပ္မေတာ္ ႏွင့္ အစိုးရက ညင္းဆန္ခဲ့ပါသည္။
မမွန္ကန္ေသာ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား ျပန႔္ႏွံ့ျခင္းမွ ကာကြယ္ရန္ အတြက္ ျမန္မာနိုင္ငံ က မွန္ကန္ေသာ သတင္း အခ်က္အလက္မ်ားကို ခ်က္ခ်င္း ထုတ္ျပန္ေပးေနသည္ဟု သမၼတ႐ုံးေျပာေရးဆိုခြင့္ ရွိသူ ဦးေဇာ္ေဌး ကေျပာသည္။
“နိုင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္းက က်ေနာ္တို႔ကို နားလည္မွုလြဲခဲ့ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ရိုဟင္ဂ်ာ အေရးလွုပ္ရွားတဲ့ သူေတြက မမွန္မကန္ သတင္းေတြ ျဖန႔္ေဝခဲ့လို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ကမၻာေပၚမွာ ဘယ္နိုင္ငံမွာမွ လုံျခဳံေရးတပ္ဖြဲ႕ေတြကို တိုက္ ခိုက္တာ၊ သတ္ျဖတ္တာနဲ႔ လက္နက္ေတြကို လုယူတာကို လက္ခံမွာ မဟုတ္ပါဘူး” ဟု သူကေျပာသည္။
ယခင္အပတ္က နယူးေယာက္ၿမိဳ႕တြင္ ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ အစည္းအေဝး၌ Samantha Power က ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ ကုလသမဂၢ ၏ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ အဖြဲ႕အစည္း တခုျဖစ္သည့္ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္ အေရးဆိုင္ရာ မဟာမင္းႀကီး႐ုံး (OHCHR) တ႐ုံး ဖြင့္လွစ္ ရန္ အေမရိကန္ အစိုးရ၏ ေတာင္းဆိုမွုကို ထပ္မံတင္ျပခဲ့သည္။
အခြင့္အေရးမ်ားကို ႏွစ္ႏွင့္ခ်ီ၍ ပိတ္ပင္ထားျခင္းေၾကာင့္ ရိုဟင္ဂ်ာ အသိုင္းအဝိုင္း၏ အခ်ိဳ႕ေသာ အစိတ္အပိုင္းမ်ားတြင္ အ စြန္းေရာက္မွုမ်ား ျဖစ္လာနိုင္သည္ဟု သူက သတိေပးခဲ့သည္။
နိုဝင္ဘာလ ၁၇ ရက္ေန႔က ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ လုံျခဳံေရးေကာင္စီ၏ တံခါးပိတ္ အစည္းအေဝးတြင္ ေျပာဆိုခဲ့သည္မ်ားႏွင့္ ပတ္ သက္၍ မွတ္ခ်က္ေပးရန္ အေမရိကန္ နိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီးဌာန၏ ေျပာေရးဆိုခြင့္ ရွိသူ Nicole Thompson က ညင္းပယ္ ခဲ့သည္။
“ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းက အၾကမ္းဖက္မွုနဲ႔ အိုးမဲ့အိမ္မဲ့ ကိစၥေတြ ျဖစ္ေပၚေနေၾကာင္း သတင္းေတြ ဆက္လက္ရရွိ ေနတဲ့ အတြက္ က်မတို႔ စိုးရိမ္ေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္” ဟု Nicole Thompson ကေျပာသည္။
“ရခိုင္ျပည္နယ္က အျဖစ္အပ်က္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ယုံၾကည္လက္ခံနိုင္ေလာက္တဲ့၊ လြတ္လပ္တဲ့ စုံစမ္းစစ္ေဆးမွုတခု ျပဳလုပ္ဖို႔ က်မတို႔ ဆက္လက္ေတာင္းဆိုသြားပါမယ္။ မီဒီယာေတြ ဝင္ေရာက္ခြင့္ ျပဳဖို႔လည္း က်မတို႔ ထပ္မံေတာင္းဆိုပါ တယ္။”
ပဋိပကၡမ်ား ေၾကာင့္ ေဒသတြင္း ေရႊ႕ေျပာင္း အေျခခ်မွုျပႆနာမ်ား ထပ္မံေပၚေပါက္လာမည္ကို စိုးရိမ္ေၾကာင္း ေျပာခဲ့ သည့္ မေလးရွား နိုင္ငံကဲ့သို႔ပင္ ၿဗိတိန္ နိုင္ငံကလည္း အဆိုပါ အစည္းအေဝးတြင္ စိုးရိမ္မွုမ်ား ေဖာ္ျပခဲ့သည္ဟု သံတမန္မ်ားက ေျပာသည္။
ျပႆနာမ်ားကို ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းမွုအေပၚ ဆႏၵဳျပသည့္ အေနျဖင့္ မူဆလင္ လူမ်ားစုနိုင္ငံျဖစ္သည့္ မေလးရွားနိုင္ငံက ျမန္မာနိုင္ငံက ပူးတြဲ အိမ္ရွင္ အျဖစ္လက္ခံက်င္းပေပးေနသည့္ ေဒသတြင္း ေဘာလုံးပြဲတခုမွ ႏုတ္ထြက္ရန္ စဥ္းစားေန ေၾကာင္း နိုဝင္ဘာလ ၂၃ ရက္ေန႔တြင္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။
ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားအတြင္းတြင္ အစြန္းေရာက္မွုမ်ား ရွိလာေၾကာင္း သတင္းမ်ားရရွလာသည့္ အတြက္ စိုးရိမ္ေၾကာင္း အီဂ်စ္ နိုင္ငံ ကိုယ္စားလွယ္ ကလည္း ေျပာသည္ဟုလည္း သိရသည္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ စိတ္မေကာင္း
ကုလသမဂၢ၊ အေမရိကန္၊ ၿဗိတိန္၊ ဥေရာပ သမဂၢႏွင့္ ဒိန္းမတ္ နိုင္ငံတို႔မွ သံတမန္မ်ားႏွင့္ နိုဝင္ဘာလ ၁၈ ရက္ေန႔က ေတြ႕ဆုံခဲ့ရာတြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ စိတ္မေကာင္းျဖစ္ခဲ့ရသည္ဟု သတင္းရင္းျမစ္မ်ားက ေျပာသည္။ နိုင္ငံတကာ အသိုင္း အဝိုင္းက သတင္းအခ်က္အလက္မွန္မ်ားမရွိဘဲ ပဋိပကၡကို တဘက္ထဲမွ အေလးေပးခဲ့သည္ဟု သူက စြပ္စြဲေျပာဆိုခဲ့သည္ဟုလည္း ဆိုသည္။
အဆိုပါ အစည္းအေဝး က ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းသို႔ အကူအညီေပးေရးကိစၥမ်ား ျပန္လည္စတင္ရန္ ဦးတည္ျခင္း ျဖစ္ သည္ဟု သံတမန္မ်ားႏွင့္ အကူ အညီေပးေရး လုပ္သားမ်ားကေျပာသည္။ စစ္ဆင္ေရးမ်ားေၾကာင့္ ပိတ္ဆို႔ထားသည့္ ေဒသတြင္ လူ ၁၅၀၀၀၀ ခန႔္အတြက္ ေဆးဝါး ႏွင့္ အစားအစာ အကူညီမ်ား မေပးပို႔နိုင္ခဲ့သည္မွာ ရက္ေပါင္း ၄၀ ေက်ာ္ ၿပီ ျဖစ္သည္။
အာဟာရ မျပည့္ဝသည့္ ကေလးငယ္ ၃၀၀၀ ေက်ာ္အတြက္ အကူအညီမ်ား အေရးေပၚလိုအပ္ေနေၾကာင္း ႏွင့္ အကူအညီ မရ လၽွင္ ေသဆုံးသြားနိုင္ေၾကာင္း ကုလသမဂၢက ေျပာသည္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ က ျပည္သူမ်ား အစားအစာအကူအညီ ရရွိေရးအတြက္ အျပဳသေဘာေဆာင္သည့္ ေျပာဆိုမွုမ်ား ရွိခဲ့သည္ဟု သံတမန္မ်ားကေျပာၾကေသာ္လည္း နိုဝင္ဘာလ ၂၃ ရက္ေန႔ အထိ အကူအညီမ်ား ျပန္လည္ ရရွိျခင္း မရွိေသး ေပ။
သူတို႔ အေနျဖင့္ အကူအညီမ်ား ျပန္လည္ေပးအပ္ခြင့္ရရွိေအာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ဆြဲေဆာင္နိုင္ေရး အတြက္ တိတ္တဆိတ္ ႀကိဳးစားမွုမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့သည္ဟု ေျပာၾကသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ပဋိပကၡကာလအတြင္းတြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္က ျပည္ပခရီးစဥ္မ်ားျဖင့္ အလုပ္ရွုပ္ေနခဲ့သည့္အတြက္ အခက္အခဲ ရွိခဲသည္ဟု အခ်ိဳ႕ကေျပာသည္။
သို႔ေသာ္လည္း အရပ္သားအစိုးရကို ဦးေဆာင္ေနစဥ္တြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အေနျဖင့္ ယခုတိုင္အာဏာရွိေနၿပီး ကာ ကြယ္ေရး၊ ျပည္ထဲေရးႏွင့္ နယ္စပ္ေရးရာ ဝန္ႀကီးဌာမ်ားကို ထိန္းခ်ဳပ္ထားသည့္ စစ္တပ္ႏွင့္ အဆင္ေျပရန္ ႀကိဳးစားေနရဆဲ ျဖစ္သည္။ သံတမန္ အခ်ိဳ႕ကလည္း သူလုပ္နိုင္သည့္ အတိုင္းအတာ အကန႔္ အသတ္ ရွိေနျခင္းကို အသိအမွတ္ျပဳခဲ့ၾက သည္။
နယူးေယာက္၌ က်င္းပသည့္ အစည္းအေဝးတြင္ ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမွူးခ်ဳပ္၏ ျမန္မာနိုင္ငံဆိုင္ရာ အထူးအႀကံေပး Vijay Nambiar က ျမန္မာအစိုးရ၏ အေနအထားမွာ အရပ္ဘက္ႏွင့္ စစ္ဘက္ၾကားမွ အားၿပိဳင္မွုၾကားတြင္ ရွိေနသည္ ဟု ပုံေဖာ္ခဲ့ေၾကာင္း လုံျခဳံေရး ေကာင္စီမွ သံတမန္တဦးကေျပာသည္။
“လုံျခဳံေရး ေကာင္စီက သံတမန္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ဒီအခ်က္ကို လက္ခံၾကၿပီး ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ အခ်ိန္ပို လိုအပ္ တယ္လို႔ ယူဆခဲ့ၾကပါတယ္” ဟု အဆိုပါ သံတမန္ကေျပာသည္။
ျမန္မာနိုင္ငံက မူလတိုက္ခိုက္မွုမ်ားႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မွု စြပ္စြဲခ်က္မ်ားကို သက္ေသျပေရး အတြက္ ေကာ္မရွင္ တခု ဖြဲ႕စည္းရန္ ႀကိဳးစားေနခဲ့သည္ကို သံတမန္မ်ားက ယုံၾကည္လက္ခံရန္လည္း ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ နိုဝင္ဘာလ ၁၉ ရက္ ေန႔က ထုတ္ျပန္ ခဲ့သည့္ အစိုးရ မီဒီယာ သတင္းတခုအရ အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္မွုမ်ားကို စုံစမ္းစစ္ေဆးရန္ အဖြဲ႕အစည္း တခု ဖြဲ႕စည္းခဲ့ ေၾကာင္း သိရေသာ္လည္း လုံျခဳံေရးတပ္ဖြဲ႕မ်ား၏ အၾကမ္းဖက္မွု စြပ္စြဲခ်က္မ်ားလည္း ပါဝင္ျခင္းရွိမရွိကို ေဖာ္ျပထားခဲ့ျခင္း မရွိပါ။
သမၼတ ႐ုံးေျပာေရးဆိုခြင့္ ရွိသူ ဦးေဇာ္ေဌး က ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ နိုင္ငံမဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာ မြတ္ဆလင္အမ်ားစုကို ဦးတည္သည့္ နိုင္ငံသား စိစစ္ေရး အစီအစဥ္တခု အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေနၿပီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အာဏာ ရရွိလာသည့္ ေနာက္ ပိုင္းတြင္ နိုင္ငံေတာ္ အဆင့္ အထူးအဖြဲ႕အစည္းတရပ္ ဖြဲ႕စည္းေပးခဲ့ေၾကာင္း ေျပာသည္။
“က်ေနာ္တို႔ အစိုးရက ရခိုင္ျပည္နယ္က ျပႆနာေတြကို ေျဖရွင္းဖို႔ ေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္” ဟု ဦးေဇာ္ေဌးက ဆိုသည္။
( Reuters သတင္းဌာနမွ Antoni Slodkowski ႏွင့္ Michelle Nichols တို႔၏ West voices growing concern at Myanmar’s handling of crisis – sources ကို ဘာသာျပန္ဆိုသည္)
Irrawaddy
ရိုဟင်ဂျာအရေး သံတမန်ဖိအားကြောင့် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် စိတ်မကောင်းဖြစ်
ရိုဟင်ဂျာအရေး သံတမန်ဖိအားကြောင့် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် စိတ်မကောင်း / Reuters
25 November 2016
မြန်မာနိုင်ငံ၏ အနောက် မြောက်ပိုင်းမှ ပဋိပက္ခများနှင့် ပတ်သက်၍ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ဦးဆောင်သော အစိုးရ၏ ကိုင် တွယ်ဖြေရှင်းမှုအပေါ် အနောက်နိုင်ငံများ၏ စိုးရိမ်မှုများတိုးလာနေကာ ယင်းဖိအားများကြောင့် မြန်မာ့နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က စိတ်မကောင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။
ရခိုင်ပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းမှ ပဋိပက္ခများကြောင့် ရာနှင့် ချီသော ရိုဟင်ဂျာ မွတ်ဆလင်များ နယ်စပ်ကို ဖြတ်ကျော်၍ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နိုင် ငံသို့ ထွက်ပြေးနေကြပြီး လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့များ၏ အကြမ်းဖက်မှု စွပ်စွဲချက်များလည်း ထွက်ပေါ်နေခြင်းက ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ ၈ လသက်တမ်းရှိ အစိုးရအတွက် အကြီးဆုံး စမ်းသပ်ချက်ဖြစ်လာသည်။
ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ အမေရိကန် သံအမတ် Samantha Power က နိုဝင်ဘာလ ၁၇ရက်နေ့က နယူးယောက်မြို့ရှိ ကုလသမဂ္ဂ ရုံးချုပ်တွင် အမေရိကန် နိုင်ငံ၏ မေတ္တာရပ်ခံမှုဖြင့် ပြုလုပ်ခဲ့သော လုံခြုံရေးကောင်စီ တံခါးပိတ် အစည်း အဝေးတခုတွင် စိုးရိမ် ပူပန်မှု အတိုင်းအတာကို ပြောပြခဲ့သည်ဟု သံတမန်များက ပြောသည်။
“မြန်မာနိုင်ငံကို သူ့ရဲ့ ကိုယ်ပိုင်လမ်းကြောင်းအတိုင်း ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးကို ဆက်လက်ဆောင်ရွက်ခွင့်ပေးဖို့အတွက် နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝိုင်းရဲ့ ကနဦးက စိတ်အားထက်သန်မှုက ဒီအဆင့့်မှာတော့ အန္တရယ်ရှိတဲ့ အသွင်ဖြစ်နေပါတယ်” ဟု Samantha Power က အဆိုပါ အစည်းအဝေးတွင် ပြောကြားခဲ့ကြောင်း သံတမန် ၂ ဦးက ဆိုသည်။
နောက်တနေ့တွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က မြန်မာနိုင်ငံ၏ မြို့တော် နေပြည်တော်တွင် သံတမန်များကို စုရုံး၍ တုံ့ပြန် ပြောဆိုခဲ့သည်။ သူ၏ နိုင်ငံအပေါ် မမျှတစွာ ဆက်ဆံခံနေရသည်ဟု ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က ပြောကြောင်း သတင်း ရင်းမြစ်များက ဆိုသည်။ သို့သော်လည်း မြန်မာနိုင်ငံက သံတမန်များပြောခဲ့သည့် အဓိက အချက်များဖြစ်သည့် အကူ အညီများပြန်လည်ပေးခွင့်ရရန် နှင့် လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုစွပ်စွဲမှုများ နှင့် ပတ်သက်၍ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုများ ပြုလုပ် သွား ရန် ကတိပြုခဲ့သည်ဟု သူတို့က ထပ်ပြောသည်။
စစ်အုပ်ချုပ်ရေး နှင့် နေအိမ် အကျယ်ချုပ်ကာလများအတွင်းတွင် နိုဘယ်လ်ငြိမ်းချမ်းရေးဆုရှင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို ဒီမိုကရေစီ သူရဲကောင်း အဖြစ်အနောက်နိုင်ငံများက လေးစားခဲ့ကြသည်။ ပြီးခဲ့သည့်နှစ်က ရွေးကောက်ပွဲ အနိုင်ရရှိမှုက ပြု ပြင်ပြောင်းလဲရေးအတွက် လမ်းကြောင်းတခု အဖြစ် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ကြိုဆိုခဲ့ကြသည်။
သို့သော်လည်း (၂၀၁၂ ခုနှစ်တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် လူရာနှင့်ချီ၍ သေဆုံးခဲ့ရသော ပဋိပက္ခများ နောက်ပိုင်း တွင် လူ အသေ အပျောက် အများဆုံး ဖြစ်သော) ရခိုင်ပြည်နယ်မှ လက်ရှိ ပြဿနာများကြောင့် ရိုဟင်ဂျာ လူနည်းစုအသိုင်းအဝိုင်း၏ ထိခိုက်နစ်နာမှုများ လျော့နည်းအောင် သူ အနည်းငယ်မျှသာ လုပ်ဆောင်ပေးနိုင်ခဲ့သည်ဟု နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝိုင်း မှ ပြစ်တင် ဝေဖန်မှုများ ပြန်လည် ထွက်ပေါ်လာစေခဲ့သည်။
ရိုက်တာက အမည်မဖော်လိုသူ သံတမန်နှင့် အကူအညီပေးရေးလုပ်သား ၁ ဒါဇင်ခန့်နှင့် တွေ့ဆုံမေးမြန်းခဲ့ရာတွင် သူ တို့ က မြန်မာနိုင်ငံ နှင့် နယူးယောက်မြို့တို့မှ (သတင်းထုတ်ပြန်ခြင်း မရှိသော) ဆွေးနွေးမှုများ အကြောင်းကို ပြောပြခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပါသည်။
စွပ်စွဲမှုများ
အောက်တိုဘာလ ၉ ရက်နေ့က နယ်ခြားစောင့် တပ်စခန်း ၃ ခုတိုက်ခိုက်ခံရပြီး ရဲအဖွဲ့ဝင် ၉ ဦး သေဆုံးခဲ့ရခြင်းကို တုန့်ပြန် သည့် အနေဖြင့် မြန်မာ-ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နယ်စပ်တလျှောက်ရှိ ဒေသများသို့ စစ်သည်အမြောက်အများချထားခဲ့သည်။
စစ်သားများက ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် စစ်ဆင်ရေး ပြုလုပ်ချိန်အတွင်း ရိုဟင်ဂျာ အမျိုးသမီးမျာကို မုဒိန်းကျင့်သည်၊ နေအိမ် များကို မီးရှို့သည်၊ အရပ်သားများကို သတ်ဖြတ်သည် ဟု ဒေသခံများနှင့် လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့များက စွပ်စွဲခြင်းကို မြန်မာ တပ်မတော် နှင့် အစိုးရက ညင်းဆန်ခဲ့ပါသည်။
မမှန်ကန်သော သတင်းအချက်အလက်များ ပြန့်နှံ့ခြင်းမှ ကာကွယ်ရန် အတွက် မြန်မာနိုင်ငံ က မှန်ကန်သော သတင်း အချက်အလက်များကို ချက်ချင်း ထုတ်ပြန်ပေးနေသည်ဟု သမ္မတရုံးပြောရေးဆိုခွင့် ရှိသူ ဦးဇော်ဌေး ကပြောသည်။
“နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝိုင်းက ကျနော်တို့ကို နားလည်မှုလွဲခဲ့ပါတယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ရိုဟင်ဂျာ အရေးလှုပ်ရှားတဲ့ သူတွေက မမှန်မကန် သတင်းတွေ ဖြန့်ဝေခဲ့လို့ ဖြစ်ပါတယ်။ ကမ္ဘာပေါ်မှာ ဘယ်နိုင်ငံမှာမှ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့တွေကို တိုက် ခိုက်တာ၊ သတ်ဖြတ်တာနဲ့ လက်နက်တွေကို လုယူတာကို လက်ခံမှာ မဟုတ်ပါဘူး” ဟု သူကပြောသည်။
ယခင်အပတ်က နယူးယောက်မြို့တွင် ပြုလုပ်ခဲ့သော အစည်းအဝေး၌ Samantha Power က မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကုလသမဂ္ဂ ၏ လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်း တခုဖြစ်သည့် ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့် အရေးဆိုင်ရာ မဟာမင်းကြီးရုံး (OHCHR) တရုံး ဖွင့်လှစ် ရန် အမေရိကန် အစိုးရ၏ တောင်းဆိုမှုကို ထပ်မံတင်ပြခဲ့သည်။
အခွင့်အရေးများကို နှစ်နှင့်ချီ၍ ပိတ်ပင်ထားခြင်းကြောင့် ရိုဟင်ဂျာ အသိုင်းအဝိုင်း၏ အချို့သော အစိတ်အပိုင်းများတွင် အ စွန်းရောက်မှုများ ဖြစ်လာနိုင်သည်ဟု သူက သတိပေးခဲ့သည်။
နိုဝင်ဘာလ ၁၇ ရက်နေ့က ပြုလုပ်ခဲ့သည့် လုံခြုံရေးကောင်စီ၏ တံခါးပိတ် အစည်းအဝေးတွင် ပြောဆိုခဲ့သည်များနှင့် ပတ် သက်၍ မှတ်ချက်ပေးရန် အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဌာန၏ ပြောရေးဆိုခွင့် ရှိသူ Nicole Thompson က ညင်းပယ် ခဲ့သည်။
“ရခိုင်ပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းက အကြမ်းဖက်မှုနဲ့ အိုးမဲ့အိမ်မဲ့ ကိစ္စတွေ ဖြစ်ပေါ်နေကြောင်း သတင်းတွေ ဆက်လက်ရရှိ နေတဲ့ အတွက် ကျမတို့ စိုးရိမ်နေဆဲ ဖြစ်ပါတယ်” ဟု Nicole Thompson ကပြောသည်။
“ရခိုင်ပြည်နယ်က အဖြစ်အပျက်တွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ ယုံကြည်လက်ခံနိုင်လောက်တဲ့၊ လွတ်လပ်တဲ့ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုတခု ပြုလုပ်ဖို့ ကျမတို့ ဆက်လက်တောင်းဆိုသွားပါမယ်။ မီဒီယာတွေ ဝင်ရောက်ခွင့် ပြုဖို့လည်း ကျမတို့ ထပ်မံတောင်းဆိုပါ တယ်။”
ပဋိပက္ခများ ကြောင့် ဒေသတွင်း ရွှေ့ပြောင်း အခြေချမှုပြဿနာများ ထပ်မံပေါ်ပေါက်လာမည်ကို စိုးရိမ်ကြောင်း ပြောခဲ့ သည့် မလေးရှား နိုင်ငံကဲ့သို့ပင် ဗြိတိန် နိုင်ငံကလည်း အဆိုပါ အစည်းအဝေးတွင် စိုးရိမ်မှုများ ဖော်ပြခဲ့သည်ဟု သံတမန်များက ပြောသည်။
ပြဿနာများကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းမှုအပေါ် ဆန္ဒုပြသည့် အနေဖြင့် မူဆလင် လူများစုနိုင်ငံဖြစ်သည့် မလေးရှားနိုင်ငံက မြန်မာနိုင်ငံက ပူးတွဲ အိမ်ရှင် အဖြစ်လက်ခံကျင်းပပေးနေသည့် ဒေသတွင်း ဘောလုံးပွဲတခုမှ နုတ်ထွက်ရန် စဉ်းစားနေ ကြောင်း နိုဝင်ဘာလ ၂၃ ရက်နေ့တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။
ရိုဟင်ဂျာများအတွင်းတွင် အစွန်းရောက်မှုများ ရှိလာကြောင်း သတင်းများရရှလာသည့် အတွက် စိုးရိမ်ကြောင်း အီဂျစ် နိုင်ငံ ကိုယ်စားလှယ် ကလည်း ပြောသည်ဟုလည်း သိရသည်။
ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် စိတ်မကောင်း
ကုလသမဂ္ဂ၊ အမေရိကန်၊ ဗြိတိန်၊ ဥရောပ သမဂ္ဂနှင့် ဒိန်းမတ် နိုင်ငံတို့မှ သံတမန်များနှင့် နိုဝင်ဘာလ ၁၈ ရက်နေ့က တွေ့ဆုံခဲ့ရာတွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် စိတ်မကောင်းဖြစ်ခဲ့ရသည်ဟု သတင်းရင်းမြစ်များက ပြောသည်။ နိုင်ငံတကာ အသိုင်း အဝိုင်းက သတင်းအချက်အလက်မှန်များမရှိဘဲ ပဋိပက္ခကို တဘက်ထဲမှ အလေးပေးခဲ့သည်ဟု သူက စွပ်စွဲပြောဆိုခဲ့သည်ဟုလည်း ဆိုသည်။
အဆိုပါ အစည်းအဝေး က ရခိုင်ပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းသို့ အကူအညီပေးရေးကိစ္စများ ပြန်လည်စတင်ရန် ဦးတည်ခြင်း ဖြစ် သည်ဟု သံတမန်များနှင့် အကူ အညီပေးရေး လုပ်သားများကပြောသည်။ စစ်ဆင်ရေးများကြောင့် ပိတ်ဆို့ထားသည့် ဒေသတွင် လူ ၁၅၀၀၀၀ ခန့်အတွက် ဆေးဝါး နှင့် အစားအစာ အကူညီများ မပေးပို့နိုင်ခဲ့သည်မှာ ရက်ပေါင်း ၄၀ ကျော် ပြီ ဖြစ်သည်။
အာဟာရ မပြည့်ဝသည့် ကလေးငယ် ၃၀၀၀ ကျော်အတွက် အကူအညီများ အရေးပေါ်လိုအပ်နေကြောင်း နှင့် အကူအညီ မရ လျှင် သေဆုံးသွားနိုင်ကြောင်း ကုလသမဂ္ဂက ပြောသည်။
ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် က ပြည်သူများ အစားအစာအကူအညီ ရရှိရေးအတွက် အပြုသဘောဆောင်သည့် ပြောဆိုမှုများ ရှိခဲ့သည်ဟု သံတမန်များကပြောကြသော်လည်း နိုဝင်ဘာလ ၂၃ ရက်နေ့ အထိ အကူအညီများ ပြန်လည် ရရှိခြင်း မရှိသေး ပေ။
သူတို့ အနေဖြင့် အကူအညီများ ပြန်လည်ပေးအပ်ခွင့်ရရှိအောင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို ဆွဲဆောင်နိုင်ရေး အတွက် တိတ်တဆိတ် ကြိုးစားမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်ဟု ပြောကြသည်။ သို့သော်လည်း ပဋိပက္ခကာလအတွင်းတွင် ဒေါ်အောင်ဆန်း စုကြည်က ပြည်ပခရီးစဉ်များဖြင့် အလုပ်ရှုပ်နေခဲ့သည့်အတွက် အခက်အခဲ ရှိခဲသည်ဟု အချို့ကပြောသည်။
သို့သော်လည်း အရပ်သားအစိုးရကို ဦးဆောင်နေစဉ်တွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် အနေဖြင့် ယခုတိုင်အာဏာရှိနေပြီး ကာ ကွယ်ရေး၊ ပြည်ထဲရေးနှင့် နယ်စပ်ရေးရာ ဝန်ကြီးဌာများကို ထိန်းချုပ်ထားသည့် စစ်တပ်နှင့် အဆင်ပြေရန် ကြိုးစားနေရဆဲ ဖြစ်သည်။ သံတမန် အချို့ကလည်း သူလုပ်နိုင်သည့် အတိုင်းအတာ အကန့် အသတ် ရှိနေခြင်းကို အသိအမှတ်ပြုခဲ့ကြ သည်။
နယူးယောက်၌ ကျင်းပသည့် အစည်းအဝေးတွင် ကုလသမဂ္ဂ အတွင်းရေးမှူးချုပ်၏ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အထူးအကြံပေး Vijay Nambiar က မြန်မာအစိုးရ၏ အနေအထားမှာ အရပ်ဘက်နှင့် စစ်ဘက်ကြားမှ အားပြိုင်မှုကြားတွင် ရှိနေသည် ဟု ပုံဖော်ခဲ့ကြောင်း လုံခြုံရေး ကောင်စီမှ သံတမန်တဦးကပြောသည်။
“လုံခြုံရေး ကောင်စီက သံတမန် တော်တော်များများက ဒီအချက်ကို လက်ခံကြပြီး မြန်မာအစိုးရအနေနဲ့ အချိန်ပို လိုအပ် တယ်လို့ ယူဆခဲ့ကြပါတယ်” ဟု အဆိုပါ သံတမန်ကပြောသည်။
မြန်မာနိုင်ငံက မူလတိုက်ခိုက်မှုများနှင့် လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှု စွပ်စွဲချက်များကို သက်သေပြရေး အတွက် ကော်မရှင် တခု ဖွဲ့စည်းရန် ကြိုးစားနေခဲ့သည်ကို သံတမန်များက ယုံကြည်လက်ခံရန်လည်း ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ နိုဝင်ဘာလ ၁၉ ရက် နေ့က ထုတ်ပြန် ခဲ့သည့် အစိုးရ မီဒီယာ သတင်းတခုအရ အကြမ်းဖက် တိုက်ခိုက်မှုများကို စုံစမ်းစစ်ဆေးရန် အဖွဲ့အစည်း တခု ဖွဲ့စည်းခဲ့ ကြောင်း သိရသော်လည်း လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့များ၏ အကြမ်းဖက်မှု စွပ်စွဲချက်များလည်း ပါဝင်ခြင်းရှိမရှိကို ဖော်ပြထားခဲ့ခြင်း မရှိပါ။
သမ္မတ ရုံးပြောရေးဆိုခွင့် ရှိသူ ဦးဇော်ဌေး က ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် နိုင်ငံမဲ့ ရိုဟင်ဂျာ မွတ်ဆလင်အများစုကို ဦးတည်သည့် နိုင်ငံသား စိစစ်ရေး အစီအစဉ်တခု အကောင်အထည် ဖော်နေပြီး ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် အာဏာ ရရှိလာသည့် နောက် ပိုင်းတွင် နိုင်ငံတော် အဆင့် အထူးအဖွဲ့အစည်းတရပ် ဖွဲ့စည်းပေးခဲ့ကြောင်း ပြောသည်။
“ကျနော်တို့ အစိုးရက ရခိုင်ပြည်နယ်က ပြဿနာတွေကို ဖြေရှင်းဖို့ ဆောင်ရွက်နေပါတယ်” ဟု ဦးဇော်ဌေးက ဆိုသည်။
( Reuters သတင်းဌာနမှ Antoni Slodkowski နှင့် Michelle Nichols တို့၏ West voices growing concern at Myanmar’s handling of crisis – sources ကို ဘာသာပြန်ဆိုသည်)
Irrawaddy
No comments:
Post a Comment