ေလနာေရာဂါ သတိျပဳစရာ

ေလထိုးေလေအာင့္ ေလနာေရာဂါသည္ အလြန္ ေၾကာက္စရာေကာင္းသည္။ စာေရးသူငယ္စဥ္က အိမ္နီးခ်င္းျဖစ္သည့္ ဦးေလးအရြယ္ အသက္ ၅ဝ ခန္႔ လူႀကီးတစ္ဦး ေလထုိးေလေအာင့္ျဖစ္သည္။ ညအခ်ိန္ မေတာ္ျဖစ္သျဖင့္ ရပ္ကြက္အတြင္းရွိ ေဆးခန္းႏွစ္ခန္းမွာ ပိတ္သြားၿပီျဖစ္သည္။ အခ်ဳိ႕ေဆးခန္းတြင္ ဆရာဝန္က အခ်ိန္ပိုင္းႏွင့္လာထုိင္ၿပီး ညအခ်ိန္တြင္ ပိတ္သြားၿပီ ျဖစ္သည္။

ထုိေလနာသူကို ေဆး႐ံုသို႔ပို႔သည္။ ေဆး႐ံုတြင္လည္း ဆရာဝန္ႀကီးမ်ားမရွိေပ။ လက္ေထာက္ဆရာဝန္ႏွင့္ သူနာျပဳမ်ားက လူနာအေျခအေနကို ေစာင့္ၾကည့္ ရမည္ ဟုဆိုကာ စႀကႍလမ္းေပၚရွိ တန္းလ်ားတစ္ခုေပၚတြင္ ေခတၱလွဲခိုင္း ထားသည္။ လူနာသည္ ေခြၽးေစးမ်ားျပန္ လာၿပီး ေနာက္တစ္နာရီခန္႔ အၾကာတြင္ အနာသက္သာ သြားသည္။ ဘာေဆးမွ်မေသာက္ရဘဲ ေဆး႐ံု မွျပန္လာ ခဲ့ရသည္။

ေလနာေရာဂါအခ်ဳိ႕သည္ ဤသို႔ပင္ အလူးအလဲခံရ ေအာင္ျဖစ္ၿပီး ထူးဆန္းစြာ သက္သာေပ်ာက္ကင္းသြား တတ္သည္။ ဆရာမ်ားကလည္း ေလနာေရာဂါႏွင့္ အူအတက္ေပါက္ေရာဂါ မမွားယြင္းရေအာင္ သတိျပဳ ၾကရသည္။ အူအတက္ေရာင္လွ်င္ ဝမ္းဗိုက္တစ္ျပင္လံုး မနာဘဲ ညာဘက္ျခမ္း ေပါင္ ထိပ္ႏွင့္ခ်က္တုိင္အနီးတြင္ အထိမခံေအာင္ နာက်င္ေလ့ရွိသည္။

ေလနာေရာဂါျဖစ္သူ၏ ဝမ္းဗိုက္ကို နားမလည္ဘဲ အရမ္းမဲ့ မႏွိပ္သင့္ေပ ။ ေလနာဟုဆုိကာ ေမွာက္ၿပီး တက္နင္းသျဖင့္ အူေပါက္ၿပီး အသက္ ဆံုး႐ႈံးရသည့္ ေတာရြာမွလူနာတစ္ဦးကို ေတြ႕ဖူးသည္။ က်န္းမာေရး ဗဟုသုတ နည္းသည့္ ေက်းလက္ေတာရြာမ်ားတြင္ ဤသို႔ အျဖစ္ဆိုးမ်ားစြာ ရွိသည္။

ေလနာ၏ မူလအေၾကာင္းအရင္းခံမွာ အစား အေသာက္မဆင္ျခင္ျခင္း၊ အလြန္အကြၽံစားျခင္းေၾကာင့္ အစာမေၾကျဖစ္ၾကရာမွ ျဖစ္သည္က မ်ားသည္။ ေလ ခ်ဳပ္စာ အစားမ်ားျခင္း၊ အစာစားၿပီးေနာက္ လႈပ္ရွားမႈ မရွိဘဲ ဝမ္းဗုိက္ကို ေခါက္ထုိင္ျခင္းေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ ႏုိင္သည္။

ေလနာေလေအာင့္ျဖစ္ေစႏုိင္ေသာ အျခားအေၾကာင္း တစ္ခုမွာ ဝမ္းခ်ဳပ္ၿပီး စျမင္းခံျခင္းျဖစ္သည္။ အခ်ဳိ႕က စျမင္းထုိးသည္ဟုေခၚသည္။ စာေရးသူ ေလနာေရာဂါ ႏွင့္ပတ္သက္၍ ေရွးက ျမန္မာေဆးဆရာႀကီးမ်ား မည္ကဲ့သို႔ ကုသခဲ့ၾကသည္ကို ေလ့လာၾကည့္ေသာအခါ စစ္ၿပီးေခတ္က ထုတ္ေဝခဲ့ေသာ ျမန္မာေဆးဆရာႀကီး ဦးဘသင္၏ '႐ႈေတာ္မူေဆး အဘိဓာန္ က်မ္း'တြင္ ေတြ႕ ရသည္မွာ-

လူတို႔စားေသာက္ေသာ အာဟာရတို႔သည္ က်င္ႀကီး ျဖစ္ၿပီး အခ်ိန္မွန္ မစြန္႔ရလွ်င္ အူအတြင္း၌ ရက္ၾကာကိန္း ေအာင္းေနရေသာ အခါ ေတေဇာ ဓာတ္ အခိုးအရွိန္ ေၾကာင့္ ထုိက်င္ႀကီးသည္ မီးျဖင့္ကင္ေသာအသားတစ္ကဲ့ သို႔ အရည္ပ်စ္ၿပီး တျဖည္းျဖည္းတင္းမာ၍ စျမင္းျဖစ္၏။ ထိုစျမင္းသည္ အူအတြင္း ဒြါရေပါက္၌ ဆို႔ပိတ္ေနေသာ အခါ အူအတြင္း၌ သြားလာ စုန္ဆန္ေနေသာ (အႏၲာ ႏုသယ)ေခၚေသာ ေလလည္း သြားလာႏွင္ထုတ္ျခင္း မျပဳရဘဲ အူအတြင္း၌သာ ေတာငွက္တိရစၧာန္မ်ားကို ဖမ္းဆီး၍ ေလွာင္အိမ္ အတြင္း၌ ေလွာင္ထားေသာအခါ ထြက္ေပါက္ရွာေသာအားျဖင့္ တုိးေဝွ႔ သကဲ့သို႔ ထုိ အခ်ဳပ္အေႏွာင္ခံရေသာ ေလသည္လည္း ထြက္ေပါက္ မရသျဖင့္ တုိးေဝွ႔ေသာအခါ နာျခင္း၊ ေအာင့္ျခင္း ျဖစ္ရသည္။ ထုိသို႔နာသည္ ကို ေလနာ ၊ ေအာင့္နာဟု ဆိုသည္။ ရင္ဘတ္ဆီသို႔ တုိးေဝွ႔ေသာအခါ ရင္ဘတ္ နာဟု ဆုိ၏။ ေဘးသို႔တိုးဝင္ေသာအခါ အဆုတ္သည္ ေဖာင္းပြလာသျဖင့္ အသက္႐ွဴက်ပ္၏။ ထုိသုိ႔ျဖစ္ ေသာေရာဂါကို 'ေဘးထုိးရင္က်ပ္'ဟု ဆိုသည္။

ေလနာ၊ ေအာင့္နာ၊ ရင္ဘတ္နာ၊ ေဘးထိုးရင္က်ပ္ ဟူေသာ ေရာဂါမ်ိဳး တုိ႔သည္ ေလ၏အစြမ္းခ်ည္း ျဖစ္ သည္။ ထုိေလခ်ဳပ္ေသာသူတို႔၌ မ်ားေသာအားျဖင့္ ဝမ္းေၾကာတင္းျခင္း၊ ဝမ္းခ်ဳပ္ျခင္းတုိ႔ ျဖစ္တတ္၏။ ေလေဆး တစ္နည္း-

၁။ ေက်ာက္ခ်ဥ္ - ၁ က်ပ္သား
၂။ ဆားခါး - ၂ က်ပ္သား
၃။ ဇဝက္သာ - ၂ က်ပ္သား

ဤသံုးပါးကိုအမႈန္႔ျပဳ၍ ေရွာက္ရည္ႏွစ္က်ပ္သားႏွင့္ ေရာ၊ ေဆးငါးခြက္စာျဖစ္၏။ (ေလနာျဖစ္ပံု အေၾကာင္း ႏွင့္ ကုထံုးကိုျပျခင္းမွ)

ေလနာေရာဂါျဖစ္သူတို႔သည္ အစားမွား၍ျဖစ္သည္ဟု အစဥ္အၿမဲမွတ္ယူ၍ မရေပ။ အစားအေသာက္မမွားဘဲ ႐ုတ္တရက္ထျဖစ္ေသာ ေလနာရွိသည္။ ကံေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ ေလနာဟု ေခၚဆုိႏုိင္သည္။ အစာအိမ္ေလနာ ျဖစ္သူ အေတာ္မ်ားမ်ားသည္ စိတ္ပူပန္ေသာကမ်ား သူမ်ားျဖစ္သည္ကို ေတြ႔ရသည္။ စိတ္တိုင္းမက် စိတ္ေမာရေသာသူမ်ားတြင္ျဖစ္သည့္ ေလနာေရာဂါသည္ စိတ္ေၾကာင့္ျဖစ္သည္။

ဥတုေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ ေလနာေရာဂါမွာ မိုးတြင္းအခါ ေရစိုတစ္ပိုင္းျဖင့္သြား လာရင္း ေျခေအးဝမ္းေရာင္ ျဖစ္ ရာမွ စသည္။ ေျခေထာက္ေရ စိုျခင္းေၾကာင့္ ေလနာ ေရာဂါ ႐ုတ္တရက္ျဖစ္ႏုိင္သည္။ ေျခေထာက္ေရစိုႏွင့္ အျပင္မွျပန္လာလွ်င္ ဒူးအထက္မွေအာက္သို႔ ေရ ေလာင္း၍ ေျခေဆး၊ အပူမ်ား ေအာက္သို႔ဆင္းသြား ေအာင္ျပဳလုပ္ၿပီးမွ အဝတ္ေျခာက္ျဖင့္ သုတ္ရမည္။ ေႏြးေထြးေအာင္ျပဳလုပ္ရမည္ဟု ေရွးလူႀကီးမ်ားေျပာၾက သည္။

ကံ၊ စိတ္၊ ဥတု၊ အာဟာရ ေလးပါးတြင္ ေနာက္ဆံုး ျဖစ္ေသာ 'အာဟာရ 'ေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ ေလနာမွာ မသင့္ ေသာအစာကိုစားျခင္း၊ ပူလြန္း စပ္လြန္းေသာ အစာကို စားျခင္း၊ ေအးစက္ေသာအစာကိုစားျခင္း၊ မာေၾကာ ေသာအစာကို စားျခင္းတုိ႔ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။

ေကာက္ညႇင္းေပါင္းစားၿပီး ေလနာသူတစ္ဦးကို ေတြ႕ဖူးသည္။ ထိုသူကို ျမန္မာေဆးဆရာႀကီးတစ္ဦးက ႏွမ္းဆီကိုမီးျဖင့္ေႏႊးၿပီး ဝမ္းဗိုက္တြင္ လိမ္းသည္။ ထုိႏွမ္းဆီကိုပင္ ဟင္းစားဇြန္းျဖင့္ သံုးဇြန္းေသာက္ခုိင္း သည္။ ခဏၾကာေသာအခါ ေလနာေဝဒနာ သက္သာ သြားသည္ကို ေတြ႕ရဖူး သည္။ ေကာက္ညႇင္းေပါင္းစား လွ်င္ ေအးစက္ေနပါကမစားရ။ ပူပူေႏြးေႏြးကို ဆီဆမ္း ၿပီးစားလွ်င္ ေလနာျခင္းေဘးမွ ကင္းေဝးႏုိင္သည္။ ဓာတ္စာ အျဖစ္ ေလကို ေအာက္သို႔သက္ေအာင္စားလုိ လွ်င္ ေကာင္ညႇင္းဆန္ အနက္ (ငခ်ိပ္)ေပါင္းကို ႏွမ္းဆီ ဆမ္း၊ ႏွမ္းေထာင္းျဖဴးစားလွ်င္ လူႀကီးမ်ား ေလခ်ဳပ္ အေညာင္းမ်ားျခင္းကို သက္သာေစႏုိင္သည္။ အစာ ေဟာင္းအိမ္မွ ေလကို လည္း ေအာက္သို႔သက္ေစႏုိင္ သည္ဟု ဆိုသည္။ ဤသည္မွာ ေရွးလူႀကီးမ်ား ၏ ေဘးမျဖစ္ေအာင္ ေကာက္ညႇင္းေပါင္းစားနည္းျဖစ္ သည္။ ေကာက္ညႇင္း စားၿပီး အစာမေၾကမျဖစ္ေစေသာ နည္းျဖစ္သည္။

ဝမ္းႏုတ္ေဆးကို စြဲစားေလ့ရွိသူမ်ားတြင္ ေလနာျဖစ္ ေလ့ရွိသည္ကို ေတြ႕ ရသည္။ ထုိသုိ႔ျဖစ္ရျခင္းမွာ အူ အတြင္းရွိ အခြၽဲအေျမႇးမ်ားပါး သြားျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္ သည္။ အထူးသျဖင့္ ေပြးကိုင္းပါေသာ ဝမ္းမွန္ေဆးမ်ား ကို စြဲစားသူမ်ား၏အူအတြင္း သက္ေစာင့္အခြၽဲအေျမႇးမ်ား တျဖည္းျဖည္း ပါးသြားၿပီး အူမႀကီးအတြင္းတြင္ ေလပြကာ ေလနာေရာဂါျဖစ္ႏုိင္သည္။

ေန႔စဥ္ ေဆးေသာက္မွ ဝမ္းသြားရျခင္းသည္ နည္းမွန္၊ လမ္းမွန္ ဝမ္းသြားရျခင္းမ်ဳိးမဟုတ္ေပ။ ခ်ိဳ၊ ခ်ဥ္၊ ငန္၊ စပ္၊ ဖန္၊ ခါး ရသာေျခာက္ပါးကို မွ်တစြာစားသံုးသူသည္ ဝမ္းမွန္သည္။ ေလသည္ ေအာက္သို႔သက္သည္။ ယေန႔ ေခတ္ လူအေတာ္မ်ားမ်ားသည္ ခ်ဳိ၊ ဖန္ အရသာႏွစ္မ်ဳိးကို ပို၍စားသံုးေနၾကသည္။ တစ္ေန႔လွ်င္ ႏွစ္ႀကိမ္၊ သံုးႀကိမ္၊ လက္ဖက္ရည္ ဆုိင္ထုိင္ၿပီး ေရေႏြးၾကမ္း၊ အဖန္ရည္ အေသာက္မ်ားသူမ်ား ဝမ္းခ်ဳပ္ၾကသည္။ ဝမ္းခ်ဳပ္၍ ဝမ္းႏုတ္ေဆးစားသည္။ ေရာင္းတမ္းဝမ္းႏုတ္ေဆးမ်ား တြင္ ေပြးကိုင္းႏွင့္ ကနခိုမ်ား ပါဝင္သျဖင့္ ၾကာေသာအခါ အစာအိမ္ႏွင့္ အူလမ္းေၾကာင္း အားနည္းမႈ၊ ခ်ဳိ႕ယြင္း မႈမ်ား ျဖစ္လာရသည္။ အေနာက္တိုင္း ဝမ္းႏုတ္ေဆးမ်ား လည္း ရွိသည္။ ဓာတုပစၥည္းမ်ားပါဝင္သျဖင့္ ေရရွည္ စြဲ ေသာက္လွ်င္ အသည္းကို ထိခုိက္ပ်က္စီးေစႏုိင္သည္ဟုဆိုသည္။

သတိျပဳရန္မွာ-
၁။ ေလေဆး၊ အစာေၾကေဆးမ်ားသည္ အၿမဲ စြဲေသာက္ရန္မသင့္ပါ။ လုိအပ္ေသာအခါမွသာ ေသာက္ ရပါမည္။

၂။ ဝမ္းႏုတ္ေဆးကို ေန႔စဥ္စြဲေသာက္ျခင္းသည္ မသင့္ပါ။ အစာအိမ္ႏွင့္ အူလမ္းေၾကာင္းကို ႀကီးစြား ဒုကၡေပးႏုိင္ပါသည္။

၃။ လက္ဖက္ရည္အခ်ဳိ၊ အဖန္ရည္အေသာက္ မ်ားျခင္းေၾကာင့္ ဝမ္းခ်ဳပ္ ၿပီး ေလနာေရာဂါ ျဖစ္ေစႏုိင္ ပါသည္။

၄။ ေအးစက္မာေၾကာေသာအစာ၊ အခ်ိန္အခါ မဟုတ္ စားေသာ အစာေၾကာင့္ ေလနာေရာဂါ ျဖစ္ေစႏုိင္ ပါသည္။

ၾကည္လြင္ျမင့္(မုျဒာ)