သက္ေသမခိုင္လံုတ့ဲ ေသဒဏ္စီရင္မႈ ဥပေဒနဲ႔မညီ

ဒီတပတ္ ျမန္မာ့မ်က္ေမွာက္ေရးရာ သံုးသပ္ခ်က္အစီအစဥ္မွာ ထိုင္းႏိုင္ငံ Koh Tao ကၽြန္းလူသတ္မႈမွာ တရားလိုဘက္က ယုတၱိခိုင္တဲ႔ သက္ေသတင္ျပႏိုင္ျခင္းမရွိဘဲ ေသဒဏ္စီရင္လိုက္တာဟာ တရားမွ်တမႈ လံုးဝမရွိဘူးလို႔ ေရႊ႕ေျပာင္းအလုပ္သမားေတြအေရး ေဆာင္ရြက္ေနသူ Andy Hall က ေျပာၾကားလိုက္ပါတယ္။ ျပစ္မႈထင္ရွားစီရင္ခံထားရသူ (၂) ဦး အယူခံမွာ လြတ္ေျမာက္လာလိမ္႔မယ္လို႔လဲ ယံုၾကည္ေနပါတယ္။ လူ႔အခြင့္အေရးသမား Andy Hall နဲ႔ ဦးေက်ာ္ဇံသာတို႔ ေဆြးေႏြးသံုးသပ္ထားပါတယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ အခု အမႈမွာ တရားလိုဘက္က ယုတ္တိတန္တဲ့ အေထာက္အထား မျပႏိုင္ဘူး။ ေနာက္တခါ ေျဖာင့္ခ်က္ယူတုန္းကလဲ ညွဥ္းပန္းႏိွပ္စက္ခံရတယ္ဆိုတဲ့ အေထာက္အထားေတြ ရွိတယ္လို႔ေျပာတယ္။ ပိုၿပီးအေရးႀကီးတာက DNA နဲ႔လဲ မကိုက္ညီဘူးလို႔ေျပာတယ္။ ဒီလိုေျပာရဲ ႔သားနဲ႔ ျပစ္မႈထင္ရွားတယ္ဆိုၿပီး စီရင္လိုက္တယ္ဆိုေတာ့ ထိုင္းႏုိင္ငံရဲ ႔ တရားဥပေဒဟာ အေတာ္ေလး ေမးခြန္းထုတ္စရာ ျဖစ္ေနတယ္ေပါ့။

Andy Hall ။ ။ တရားခံေတြရဲ ႔ အက်ဳိးေဆာင္ေတြရဲ ႔ သေဘာကေတာ့ တရားလိုဘက္က သူတုိ႔ရဲ ႔ စြပ္စြဲခ်က္အတြက္ သက္ေသခိုင္လံုတဲ့ အေထာက္အထားေတြ မျပႏိုင္ပါဘူး။ စြပ္စြဲခံရသူ (၂) ေယာက္၊ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ေၾကာင္း ယုတ္တိတန္တဲ့ အေထာက္အထား မျပႏိုင္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဒီအမႈကို ပလပ္ရပါလိမ့္မယ္ဆိုတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၾကားနာစစ္ေဆးတဲ့အခါမွာလဲ အေထာက္အထားေတြ တင္ျပပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ျပစ္မႈဆုိင္ရာ အေထာက္အထား၊ မႈခင္း ေဆးပညာအရ သဲလြန္စေတြ ရွာေဖြေပးတဲ့ေနရာမွာ ည့ံဖ်င္းအားနည္းခ်က္ေတြ ရွိေနပါတယ္။ ဒါဟာ ခိုင္လံုစိတ္ခ်ရမႈ မရွိပါဘူး။ ေနာက္တခါ DNA စစ္ေဆးရာမွာလဲ နည္းလမ္းမက်ပါဘူး။ ေနာက္တခုက ႏိွပ္စက္ညွဥ္းဆဲတယ္ဆိုတာေတြပါ။ ဒီျပႆနာေတြအားလံုးကို က်ေနာ္တုိ႔ ေဖာ္ထုတ္ရပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး CCTV ထဲမွာ ေတြ႔ရတာကလဲ၊ ေဝၿဖိဳး မဟုတ္ပါဘူး။ ၿဗိတိန္အစိုးရနဲ႔ ထုိင္းအစိုးရတို႔ရဲ ႔ အေလာင္းခြဲစိတ္ စစ္ေဆးမႈေတြမွာလဲ ကြဲလြဲခ်က္ေတြ ရွိေနပါတယ္။ ဒီလို သံသယ ျဖစ္စရာေတြ၊ အျငင္းပြားစရာေတြ အမ်ားႀကီးပါ။ ဒါကို တရားသူႀကီးေတြက ျပစ္မႈထင္ရွား စီရင္လိုက္ပါတယ္။ ေသဒဏ္ခ်မွတ္လိုက္ပါတယ္ဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ သေဘာမတူပါဘူး။ လံုးဝကန္႔ကြက္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔ အယူခံဝင္ပါမယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆိုေတာ့ ထုိင္းႏိုင္ငံရဲ ႔ တရားစီရင္ေရးမွာ ဒီလုိပဲ မၾကာခဏ ျဖစ္ေနတာပဲလား။

Andy Hall ။ ။ အကုန္လံုကို အဲဒီလို ၿခံဳၿပီးေတာ့ ေျပာလို႔မရႏိုင္ပါဘူး။ က်ေနာ္တို႔ တရားရံုးရဲ ႔ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ဆိုတာကို ေလးစားပါတယ္။ ထိုင္းတရားရံုးရဲ ႔ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကိုလည္း ေလးစားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ က်ေနာ္တို႔က သေဘာမတူႏိုင္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ အယူခံတက္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ထိုင္းႏိုင္ငံရဲ ႔ တရားစီရင္ေရးအေပၚ သေဘာထားတစံုတရာ ေၾကညာစရာ မဟုတ္ပါဘူး။ က်န္ႏိုင္ငံေတြရဲ ႔ တရားစီရင္ေရးစနစ္လိုပါပဲ။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ေနာက္တခုက ဒီေနရာမွာ ျမန္မာေရႊ ႔ေျပာင္းလုပ္သားေတြအေပၚမွာ အျပင္းအထန္ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈ ရွိေနတယ္လို႔ လူတိုင္းေျပာၾကပါတယ္။ Discrimination အမ်ားႀကီး ရွိတယ္ေပါ့။ ဒီလို အေထာက္အထား မခိုင္လံုဘဲ ျပစ္ဒဏ္ခ်မွတ္တဲ့ကိစၥဟာ ျမန္မာေရႊ ႔ေျပာင္းလုပ္သားေတြမို႔ ခြဲျခားဆက္ဆံတယ္ဆိုတဲ့ ကိစၥနဲ႔ ဆက္စပ္ေနပါလား။

Andy Hall ။ ။ ထိုင္းမွာေရာက္ေနတဲ့ ေရႊ ႔ေျပာင္းလုပ္သားေတြအဖို႔ တရားစီရင္ေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အဓိက ျပႆနာတရပ္ကေတာ့ စကားျပန္ ျပႆနာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဖမ္းဆီးခံရတဲ့အခါမွာ၊ စစ္ေဆးေမးျမန္းတဲ့အခါမွာ၊ တရားစြဲဆုိခံရတဲ့အခါမွာ၊ တရားခြင္မွာ လံုေလာက္ေကာင္းမြန္တဲ့ ဘာသာျပန္ဆိုမႈ မရွိပါဘူး။ ဒီအမႈမွာလဲ အလားတူပါပဲ။ ရဲဘက္က စကားျပန္ႏွစ္ေယာက္ သံုးပါတယ္။ ဘာသာစကား သိပ္အားနည္းပါတယ္။ ဒါကို က်ေနာ္တို႔ တရားရံုးမွာ ေတြ႔ရပါတယ္။ သူတုိ႔ ထုိင္းစကားေတာင္ ေကာင္းေကာင္းနားမလည္ပါဘူး။ ဒါက အဓိက ျပႆနာပါ။ ေနာက္ျပႆနာတရပ္ကေတာ့ ေရႊ ႔ေျပာင္းအလုပ္သမားေတြအေနနဲ႔ ေရွ ႔ေနေရွ ႔ရပ္ေကာင္းေကာင္း မရႏိုင္ၾကပါဘူး။ တရားဥပေဒအရ ခုခံကာကြယ္မယ့္ အလံုအေလာက္ရဖို႔အတြက္ အခက္အခဲေတြ ရွိပါတယ္။ တရားဥပေဒဆုိင္ရာ ျပႆနာက ထိုင္းႏိုင္ငံမွာ ႀကီးမားတဲ့ ျပႆနာတရပ္ပါ။ ေရႊ ႔ေျပာင္းအလုပ္သမားေတြသာမက က်န္လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာလဲ ေရွ ႔ေနေတြရဲ ႔ မူဝါဒနဲ႔ ဆန္႔က်င္ၿပီးေတာ့ ေခါင္းပံုျဖတ္ခံရတာေတြ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီအမႈမွာေတာ့ ေဇာ္ေဇာ္ နဲ႔ ေဝၿဖိဳးတုိ႔ဟာ တျခားေရႊ ႔ေျပာင္းအလုပ္သမားေတြထက္စာရင္ တရားဥပေဒေၾကာင္းအရ ခုခံကာကြယ္မႈ အမ်ားႀကီးရရွိခဲ့တယ္လို႔ ေျပာႏိုင္ပါတယ္။ ခင္မ်ား ေမးသလို ေရႊ ႔ေျပာင္းအလုပ္သမားေတြကို ခြဲျခားဆက္ဆံခံရသလားဆိုတဲ့ ေနရာမွာေတာ့ ဘာသာျပန္ကိစၥနဲ႔ ဥပေဒအေၾကာင္းအရ လံုေလာက္တဲ့ ခုခံေခ်ပခြင့္ မရရွိႏိုင္တာအပါအဝင္ တရားဥပေဒ စိုးမုိးမႈ အားနည္းတာလဲ ပါဝင္ပါတယ္။ ရဲတပ္ဖြဲ႔လို႔ တရားဥပေဒ အေကာင္အထည္ေဖာ္ရတဲ့လူေတြ ထင္သလို လုပ္ေနၾကတာပါ။ ေရႊ ႔ေျပာင္းအလုပ္သမားေတြဆိုရင္ မၾကာခဏ ၿခိမ္းေျခာက္ေငြေတာင္းခံရတာ၊ ေခါင္းပံုျဖတ္ခံရတာေတြ ထုိင္းႏိုင္ငံတဝွမ္းမွာ ရွိေနပါတယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဒီအေျဖနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္ အခ်က္ (၂) ခ်က္ ေမးစရာ ရွိပါတယ္။ ပထမအခ်က္ (၁) ခ်က္ကို ေမးရမယ္ဆိုရင္ အရည္အခ်င္းမျပည့္မီတဲ့ စကားျပန္ကို ထုိင္းရဲေတြက ေရြးခ်ယ္တာလား။ ဆိုေတာ့ ဘာေၾကာင့္ ဒီလူေတြဟာ ထိုင္းစကားကၽြမ္းက်င္သူေတြ အေျမာက္အျမား ရွိပါတယ္ ထုိင္းႏိုင္ငံမွာ။ ျမန္မာေတြထဲက ရွိတယ္။ အထူးသျဖင့္ ကရင္တုိင္းရင္းသားေတြ၊ မြန္တိုင္းရင္းသားေတြ အမ်ားအျပား ရွိပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ ဒီလို အရည္အခ်င္းမျပည့္မီတဲ့၊ မကၽြမ္းက်င္တဲ့ စကားျပန္ေတြကို ေရြးရတယ္လို႔ ထင္ပါလဲ။ ဒါက တမင္မ်ား ေရြးသလား။

Andy Hall ။ ။ ဒါကို က်ေနာ္တို႔ မသိပါဘူး။ တကယ္ေတာ့ ခုိင္လံုစိတ္ခ်ရတဲ့ ဘာသာျပန္ ရွိေနဖို႔၊ ပံ့ပိုးေပးဖို႔ဆိုတာ ရဲဘက္က တာဝန္ပါ။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီအမႈမွာ သူတုိ႔က အဲဒီလို လုပ္မေပးပါဘူး။ အခု စကားျပန္ႏွစ္ေယာက္ဟာ အရည္အခ်င္း လံုးဝည့ံဖ်င္းေနတယ္ဆိုတာ သိပ္ကိုထင္ရွားပါတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ စကားျပန္ေတြ ေရြးခ်ယ္တဲ့ေနရာမွာလဲ စြပ္စြဲခံရတဲ့ ႏွစ္ဦးနဲ႔ မတူကြဲျပားတဲ့၊ ဘာသာတရား မတူညီတဲ့သူေတြကို သိသိႀကီးနဲ႔ ေရြးခ်ယ္ခဲ့တာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ပဲ တင္းမာမႈေတြ ပိုၿပီးေတာ့ ျဖစ္ခဲ့ရပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ရဲေတြရဲ ႔ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ဟာ လက္မခံႏိုင္စရာပါ။ ဒီလို လုပ္ခဲ့တဲ့အတြက္ စြပ္စြဲခံရသူ ႏွစ္ဦးအဖုိ႔ အမႈစံုစမ္းစစ္ေဆးခံရတဲ့ ကာလမွာလဲ မွန္မွန္ကန္ကန္ ကုိယ္စားျပဳျခင္း မခံခဲ့ရဘူးဆိုတာ ေသခ်ာပါတယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ေနာက္တခုက ထုိင္းႏုိင္ငံမွာ ရွိေနတဲ့ ျမန္မာသံရံုးက ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြ အထူးသျဖင့္ စြပ္စြဲခံရသူ ႏွစ္ဦးအတြက္ လံုေလာက္တဲ့ ကူညီပံ့ပိုးမႈေတြ ေပးခဲ့တယ္လို႔ ထင္ပါသလား။ တကယ္ေတာ့ သံရံုးဆိုတာ၊ ေကာင္စစ္ဌာနဆုိတာ တျခားေျမမွာ ေရာက္ရွိေနတဲ့ ကိုယ့္ႏိုင္ငံသားေတြရဲ ႔ အက်ဳိးကို ကာကြယ္ေဆာင္ရြက္ေပးရတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းေတြပါ။

Andy Hall ။ ။ မရွိဘူးဗ်။ သံရံုးကိုယ္ႏိႈက္ကလဲ ဒီေရႊ ႔ေျပာင္းအလုပ္သမားေတြရဲ ႔ အေရးကိစၥမွာ ကူညီပံ့ပိုးေပးတယ္ဆိုတာ သိပ္ၿပီးနည္းပါးပါတယ္။ ဒါေတြမကပါဘူး သံရံုးမွာ ျခစားမႈေတြကလဲ ျပင္းထန္ပါတယ္။ ဒါေတြကို ထုိင္းမွာရွိတဲ့ သံရံုး၊ မေလးရွားမွာရွိတဲ့ သံရံုးေတြမွာ ေတြ႔ရပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ေရႊ ႔ေျပာင္းအလုပ္သမားေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ အကြက္က်က် အဂတိလိုက္စားတာေတြ၊ ေငြညစ္ေတာင္းခံတာေတြကို အလုပ္ရွာေဖြေရးအဖြဲ႔ေတြ၊ ပြဲစားေတြနဲ႔ ဆက္သြယ္ၿပီးေတာ့ ေဆာင္ရြက္ေနၾကပါတယ္။ ဒီအမႈနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေမးခြန္းထုတ္စရာေတြ အမ်ားႀကီးပါ။ ေဇာ္ေဇာ္ နဲ႔ ေဝၿဖိဳးတို႔ကို အကူအညီေပးရတဲ့ ျမန္မာအစိုးရအေပၚလဲ ေမးခြန္းထုတ္စရာေတြ အမ်ားႀကီးပါ။ အခု သူတုိ႔ ျပစ္ဒဏ္က်ခံၿပီးမွ ဒီအေပၚမွာ လူေတြ မေက်နပ္သံေတြ ထြက္ေပၚလာတာပါ။ ေနာက္က်ေနပါၿပီ။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဒီအမႈ အထူးသျဖင့္ ေသဒဏ္စီရင္ခ်က္ဟာ ထိုင္း-ျမန္မာ ႏွစ္ႏုိင္ငံ ဆက္ဆံေရးကို ဘယ္ေလာက္အထိ ထိခိုက္မႈ ရွိပါလဲ။

Andy Hall ။ ။ ဒီအမႈကို ဘယ္လို ကိုင္တြယ္ခဲ့ၾကသလဲဆိုတဲ့အေပၚ မူတည္ပါတယ္။ ဒီတရားရံုး ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေၾကာင့္ ေရႊ ႔ေျပာင္းအလုပ္သမားေတြနဲ႔တကြ ျမန္မာျပည္သူအမ်ားစု အထူးစိတ္ထိခိုက္ၾကပါတယ္။ အခု ျပစ္ဒဏ္စီရင္ခံရသူ ႏွစ္ဦးဟာ စြဲဆိုခ်က္အတိုင္း ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူေတြ အစစ္အမွန္ မဟုတ္ပါဘူး။ ထုိးေကၽြးခံရသူေတြသာ ျဖစ္တယ္လို႔ အားလံုးက ယူဆေနပါတယ္။ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ကေတာ့ သူတုိ႔ အျပစ္မဲ့လား။ အျပစ္ရွိသလားဆိုတာကို မေျပာလိုပါဘူး။ တရားမွ်တတဲ့ စီရင္စစ္ေဆးမႈမ်ဳိးပဲ ရေစခ်င္တာပါ။ သူတို႔ႏွစ္ေယာက္ဟာ မွ်တတဲ့ တရားစီရင္မႈ လံုးဝမရရွိခဲ့ပါဘူး။ တရားလိုဘက္က ဒီလူႏွစ္ဦး ျပစ္မႈက်ဴးလြန္တယ္ဆိုတာ ခိုင္လံုတဲ့၊ သံသယရွင္းတဲ့ သက္ေသအေထာက္အထား မတင္ျပႏုိင္ခဲ့ၾကပါဘူး။ ဆိုေတာ့ သူတို႔ကို တရားေသ လႊတ္ေပးရမွာပါ။ ဒီလို မမွ်တမႈေတြ ထိုင္းႏုိင္ငံမွာ တကယ္ျဖစ္ေနတဲ့ ျပႆနာပါ။ ႏွစ္ႏုိင္ငံ ဆက္ဆံေရးကို ေျပာရရင္ေတာ့ ဒါဟာ အေရးႀကီးတဲ့ ျပႆနာတရပ္ ျဖစ္လာခဲ့ပါၿပီ။ ဒီအမႈကို တရားဥပေဒ စိုးမိုးမႈ အျပည့္အဝနဲ႔ ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းရပါလိမ့္မယ္။ တရားစီရင္ေရး၊ တရားမွ်တမႈသက္သက္နဲ႔ ရွင္းျပရပါမယ္။ ဒါဟာ ႏိုင္ငံေရးအရ၊ အမ်ဳိးသားေရးအရ ေျဖရွင္းရမယ့္ ျပႆနာတရပ္ မဟုတ္ပါဘူး။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ တကယ္လို႔သာ စြပ္စြဲခံရတဲ့ ႏွစ္ေယာက္ဟာ ျမန္မာေတြမဟုတ္ဘဲ အေမရိကန္၊ ဂ်ပန္၊ တရုတ္ ဒါမွမဟုတ္ ထုိင္းႏုိင္ငံနဲ႔ ဆက္ဆံေရး သိပ္ေကာင္းတဲ့ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံ၊ ထုိင္းႏိုင္ငံက ေလးစားအားကိုးရတဲ့ ႏိုင္ငံတႏုိင္ငံရဲ ႔ ႏုိင္ငံသားေတြ ျဖစ္ခဲ့ရင္ေကာ အခုလို စီရင္ဆံုးျဖတ္လိမ့္မယ္လို႔ ထင္ပါလား။

Andy Hall ။ ။ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ကေတာ့ ဒီအမႈကို အမ်ဳိးသားေရးအရေသာ္လည္းေကာင္း၊ လူမ်ဳိးေရးအရေသာ္လည္းေကာင္း၊ ဘာသာေရးနဲ႔ေသာ္လည္းေကာင္း ဆက္စပ္ၿပီးေတာ့ မၾကည့္လို႔ပါဘူး။ အဲဒီ ရႈေထာင့္ေတြကို က်ေနာ္ မေဝဖန္လိုပါဘူး။ က်ေနာ္တို႔က ဒီအမႈမွာ မမွ်တဘူး။ ဒါေၾကာင့္ အယူခံတက္မယ္။ စြပ္စြဲခံ အက်ဳိးေဆာင္အဖြဲ႔ကလဲ ဒီအတြက္ စိတ္အားထက္သန္ေနၾကပါတယ္။ အယူခံရံုးကို တက္မယ္။ မရရင္ တရားရံုးခ်ဳပ္ကို တက္မယ္။ အဲဒီၾကရင္ သူတုိ႔ လြတ္မယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ ယံုၾကည္ပါတယ္။ အခု သူတုိ႔ကို ထိန္းခ်ဳပ္ထားပံုကလဲ သိပ္ၾကမ္းၾကဳတ္ပါတယ္။ (၂၄) နာရီလံုးလံုး ေျခခ်င္းခတ္ထားတယ္။ တိုက္ပိတ္ထားတယ္။ ေသဒဏ္က်စာရင္းမွာပါၿပီးေတာ့ လံုၿခံဳေရးအထူး တင္းၾကပ္ထားပါတယ္။ အေျခအေန ဆိုးဝါးလွတဲ့ ထိုင္းအက်ဥ္းေထာင္မွာ ႀကံ့ႀကံ့ခိုင္ႏိုင္ဖို႔ဆိုတာ လိုအပ္ပါတယ္။ အယူခံၿပီးရင္ သူတို႔ လြတ္မွာပါ။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ထုိင္းအယူခံ တရားရံုးကိုေတာ့ လံုးဝခိုင္လံုစိတ္ခ်ရတယ္လို႔ Andy တို႔အေနနဲ႔ လက္ခံတယ္ေပါ့။ အယံုအၾကည္ရွိတယ္ဆိုတဲ့ သေဘာေပါ့။

Andy Hall ။ ။ ထုိင္းႏုိင္ငံရဲ ႔ တရားစီရင္ေရးစနစ္ကို က်ေနာ္တုိ႔ ေလးစားပါတယ္။ တရားဥပေဒ စိုးမိုးမႈနဲ႔အညီ လုပ္လာမယ္လို႔ တရားရံုးအေပၚ က်ေနာ္တို႔ ယံုၾကည္ပါတယ္။ အယူခံတရားရံုးဟာ အမႈရဲ ႔ အခ်က္အလက္ပိုင္းဆိုင္ရာ၊ ဥပေဒမူဝါဒပိုင္းဆိုင္ရာေတြကို စဥ္းစားစစ္ေဆးမွာပါ။ ျပစ္မႈထင္ရွားတယ္ဆိုတာ အစိုးရ ေရွ ႔ေနေတြ၊ တရားလို အက်ဳိးေဆာင္ေတြဘက္က သံသယကင္းရွင္းေအာင္ သက္ေသမျပႏုိင္ၾကပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ အယူခံတဲ့အခါမွာ လြတ္မယ္လို႔ အခိုင္အမာ ယံုၾကည္ေနၾကတာပါ။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ေနာက္တခုက ျမန္မာျပည္သူေတြ၊ တခါ ျပည္ပေရာက္ေနတဲ့ ျမန္မာေတြ ထိုင္းသံရံုးေတြေရွ ႔ သြားေရာက္ၿပီးေတာ့ ဒီ တရားရံုးဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို ကန္႔ကြက္ဆႏၵျပေနၾကတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒီလုပ္ရပ္ေတြဟာ တစံုတရာ အေထာက္အကူ ျဖစ္ေစလိမ့္မယ္လို႔ Andy ထင္ပါလား။

Andy Hall ။ ။ လူထုအေနနဲ႔ စြပ္စြဲခံရသူ ႏွစ္ဦးမွာ အျပစ္မရွိဘူး။ တမင္ ထိုးေကၽြးျပစ္ဒဏ္ခံရတာလို႔ ယံုၾကည္ၿပီးေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ဆႏၵျပတယ္ဆိုတာကေတာ့ ဘာမွ ေျပာစရာ မရွိပါဘူး။ လုပ္သင့္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ က်ေနာ့္အဖို႔ ဒီအမႈကို နီးနီးကပ္ကပ္ ေစာင့္ၾကည့္ေနသူ တဦးအဖို႔ကေတာ့ အျပစ္ရွိမရွိဆိုတာ မေျပာလိုပါဘူး။ တရားရံုးေရွ ႔ေမွာက္မွာ အခ်က္အလက္ဆိုင္ရာေတြကို ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ခိုင္လံုတဲ့ သက္ေသခံနဲ႔ သံသယကင္းေအာင္ ျပသႏုိင္မွ အျပစ္ရွိႏိုင္ပါတယ္။ မျပသႏုိင္သမွ် အျပစ္မရွိပါဘူး။ ဆိုေတာ့ ဆႏၵျပသူေတြ၊ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ဆႏၵျပၾကတယ္ဆိုတာ မွန္ကန္တဲ့ အလုပ္ပါ။ ဒါေပမဲ့ ဒီဆႏၵျပမႈေတြဟာ ထိုင္းတရားေရး စီရင္မႈအေပၚ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈ ရွိပါ့မလား။ က်ေနာ္ မသိပါဘူး။ ႏုိင္ငံေရးအရ အက်ဳိးသက္ေရာက္ႏိုင္ပါတယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ေနာက္ဆံုးတခု ေမးခ်င္တာကေတာ့ ေသဆံုးသြားရတဲ့ လူႏွစ္ဦးဟာ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံသားေတြ ျဖစ္လို႔၊ ၿဗိတိန္အစိုးရကို ေက်နပ္ေအာင္ ဒီလူငယ္ႏွစ္ဦးကို ထိုးေကၽြးလိုက္တယ္ဆိုရင္ မွန္ပါသလား။

Andy Hall ။ ။ ၿဗိတိန္အစိုးရနဲ႔ံ ေသဆံုးသူ ႏွစ္ဦးရဲ ႔ မိသားစုကပါ ဒီအမႈအတြက္ အျပစ္မရွိသူေတြကို အျပစ္ဖို႔ၿပီးေတာ့ စီရင္တာမ်ုိး လိုလားၾကမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ျမန္မာျဖစ္ျဖစ္၊ ထိုင္းျဖစ္ျဖစ္၊ တျခားဘယ္လူမ်ဳိးျဖစ္ျဖစ္ပါ ။ အခုအခ်ိန္အထိ ျပစ္မႈ အမွန္တကယ္ က်ဴးလြန္သူ ဘယ္သူဘယ္ဝါဆိုတာ ဘယ္သူမွ မသိႏိုင္ေသးပါဘူး။ မူခင္း ျဖစ္ပြားတဲ့ေန႔က အဲဒီေနရာကို က်ေနာ္တို႔လည္း ေရာက္သြားပါတယ္။ ကမ္းေျခမွာ ဘာမွ မေတြ႔ရပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ သူတုိ႔ဟာ တမင္ထိုးေကၽြခံရတာလဲ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ တရားလိုဘက္ကလည္း သက္ေသအလံုအေလ်ာက္ မျပႏိုင္ပါဘူး။
VOA Burmese
.......................
 သက်သေမခိုင်လုံတဲ့ သေဒဏ်စီရင်မှု ဥပဒေနဲ့မညီ

ဒီတပတ် မြန်မာ့မျက်မှောက်ရေးရာ သုံးသပ်ချက်အစီအစဉ်မှာ ထိုင်းနိုင်ငံ Koh Tao ကျွန်းလူသတ်မှုမှာ တရားလိုဘက်က ယုတ္တိခိုင်တဲ့ သက်သေတင်ပြနိုင်ခြင်းမရှိဘဲ သေဒဏ်စီရင်လိုက်တာဟာ တရားမျှတမှု လုံးဝမရှိဘူးလို့ ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားတွေအရေး ဆောင်ရွက်နေသူ Andy Hall က ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။ ပြစ်မှုထင်ရှားစီရင်ခံထားရသူ (၂) ဦး အယူခံမှာ လွတ်မြောက်လာလိမ့်မယ်လို့လဲ ယုံကြည်နေပါတယ်။ လူ့အခွင့်အရေးသမား Andy Hall နဲ့ ဦးကျော်ဇံသာတို့ ဆွေးနွေးသုံးသပ်ထားပါတယ်။

ဦးကျော်ဇံသာ ။ ။ အခု အမှုမှာ တရားလိုဘက်က ယုတ်တိတန်တဲ့ အထောက်အထား မပြနိုင်ဘူး။ နောက်တခါ ဖြောင့်ချက်ယူတုန်းကလဲ ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်ခံရတယ်ဆိုတဲ့ အထောက်အထားတွေ ရှိတယ်လို့ပြောတယ်။ ပိုပြီးအရေးကြီးတာက DNA နဲ့လဲ မကိုက်ညီဘူးလို့ပြောတယ်။ ဒီလိုပြောရဲ ့သားနဲ့ ပြစ်မှုထင်ရှားတယ်ဆိုပြီး စီရင်လိုက်တယ်ဆိုတော့ ထိုင်းနိုင်ငံရဲ ့ တရားဥပဒေဟာ အတော်လေး မေးခွန်းထုတ်စရာ ဖြစ်နေတယ်ပေါ့။

Andy Hall ။ ။ တရားခံတွေရဲ ့ အကျိုးဆောင်တွေရဲ ့ သဘောကတော့ တရားလိုဘက်က သူတို့ရဲ ့ စွပ်စွဲချက်အတွက် သက်သေခိုင်လုံတဲ့ အထောက်အထားတွေ မပြနိုင်ပါဘူး။ စွပ်စွဲခံရသူ (၂) ယောက်၊ ပြစ်မှုကျူးလွန်ကြောင်း ယုတ်တိတန်တဲ့ အထောက်အထား မပြနိုင်ပါဘူး။ ဒါကြောင့် ဒီအမှုကို ပလပ်ရပါလိမ့်မယ်ဆိုတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကြားနာစစ်ဆေးတဲ့အခါမှာလဲ အထောက်အထားတွေ တင်ပြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ပြစ်မှုဆိုင်ရာ အထောက်အထား၊ မှုခင်း ဆေးပညာအရ သဲလွန်စတွေ ရှာဖွေပေးတဲ့နေရာမှာ ည့ံဖျင်းအားနည်းချက်တွေ ရှိနေပါတယ်။ ဒါဟာ ခိုင်လုံစိတ်ချရမှု မရှိပါဘူး။ နောက်တခါ DNA စစ်ဆေးရာမှာလဲ နည်းလမ်းမကျပါဘူး။ နောက်တခုက နှိပ်စက်ညှဉ်းဆဲတယ်ဆိုတာတွေပါ။ ဒီပြဿနာတွေအားလုံးကို ကျနော်တို့ ဖော်ထုတ်ရပါတယ်။ နောက်ပြီး CCTV ထဲမှာ တွေ့ရတာကလဲ၊ ဝေဖြိုး မဟုတ်ပါဘူး။ ဗြိတိန်အစိုးရနဲ့ ထိုင်းအစိုးရတို့ရဲ ့ အလောင်းခွဲစိတ် စစ်ဆေးမှုတွေမှာလဲ ကွဲလွဲချက်တွေ ရှိနေပါတယ်။ ဒီလို သံသယ ဖြစ်စရာတွေ၊ အငြင်းပွားစရာတွေ အများကြီးပါ။ ဒါကို တရားသူကြီးတွေက ပြစ်မှုထင်ရှား စီရင်လိုက်ပါတယ်။ သေဒဏ်ချမှတ်လိုက်ပါတယ်ဆိုတော့ ကျနော်တို့ သဘောမတူပါဘူး။ လုံးဝကန့်ကွက်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကျနော်တို့ အယူခံဝင်ပါမယ်။

ဦးကျော်ဇံသာ ။ ။ ဆိုတော့ ထိုင်းနိုင်ငံရဲ ့ တရားစီရင်ရေးမှာ ဒီလိုပဲ မကြာခဏ ဖြစ်နေတာပဲလား။

Andy Hall ။ ။ အကုန်လုံကို အဲဒီလို ခြုံပြီးတော့ ပြောလို့မရနိုင်ပါဘူး။ ကျနော်တို့ တရားရုံးရဲ ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ဆိုတာကို လေးစားပါတယ်။ ထိုင်းတရားရုံးရဲ ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ကိုလည်း လေးစားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကျနော်တို့က သဘောမတူနိုင်ပါဘူး။ ဒါကြောင့် အယူခံတက်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ထိုင်းနိုင်ငံရဲ ့ တရားစီရင်ရေးအပေါ် သဘောထားတစုံတရာ ကြေညာစရာ မဟုတ်ပါဘူး။ ကျန်နိုင်ငံတွေရဲ ့ တရားစီရင်ရေးစနစ်လိုပါပဲ။

ဦးကျော်ဇံသာ ။ ။ နောက်တခုက ဒီနေရာမှာ မြန်မာရွှေ ့ပြောင်းလုပ်သားတွေအပေါ်မှာ အပြင်းအထန် ခွဲခြားဆက်ဆံမှု ရှိနေတယ်လို့ လူတိုင်းပြောကြပါတယ်။ Discrimination အများကြီး ရှိတယ်ပေါ့။ ဒီလို အထောက်အထား မခိုင်လုံဘဲ ပြစ်ဒဏ်ချမှတ်တဲ့ကိစ္စဟာ မြန်မာရွှေ ့ပြောင်းလုပ်သားတွေမို့ ခွဲခြားဆက်ဆံတယ်ဆိုတဲ့ ကိစ္စနဲ့ ဆက်စပ်နေပါလား။

Andy Hall ။ ။ ထိုင်းမှာရောက်နေတဲ့ ရွှေ ့ပြောင်းလုပ်သားတွေအဖို့ တရားစီရင်ရေးနဲ့ ပတ်သက်လို့ အဓိက ပြဿနာတရပ်ကတော့ စကားပြန် ပြဿနာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဖမ်းဆီးခံရတဲ့အခါမှာ၊ စစ်ဆေးမေးမြန်းတဲ့အခါမှာ၊ တရားစွဲဆိုခံရတဲ့အခါမှာ၊ တရားခွင်မှာ လုံလောက်ကောင်းမွန်တဲ့ ဘာသာပြန်ဆိုမှု မရှိပါဘူး။ ဒီအမှုမှာလဲ အလားတူပါပဲ။ ရဲဘက်က စကားပြန်နှစ်ယောက် သုံးပါတယ်။ ဘာသာစကား သိပ်အားနည်းပါတယ်။ ဒါကို ကျနော်တို့ တရားရုံးမှာ တွေ့ရပါတယ်။ သူတို့ ထိုင်းစကားတောင် ကောင်းကောင်းနားမလည်ပါဘူး။ ဒါက အဓိက ပြဿနာပါ။ နောက်ပြဿနာတရပ်ကတော့ ရွှေ ့ပြောင်းအလုပ်သမားတွေအနေနဲ့ ရှေ ့နေရှေ ့ရပ်ကောင်းကောင်း မရနိုင်ကြပါဘူး။ တရားဥပဒေအရ ခုခံကာကွယ်မယ့် အလုံအလောက်ရဖို့အတွက် အခက်အခဲတွေ ရှိပါတယ်။ တရားဥပဒေဆိုင်ရာ ပြဿနာက ထိုင်းနိုင်ငံမှာ ကြီးမားတဲ့ ပြဿနာတရပ်ပါ။ ရွှေ ့ပြောင်းအလုပ်သမားတွေသာမက ကျန်လူတော်တော်များများမှာလဲ ရှေ ့နေတွေရဲ ့ မူဝါဒနဲ့ ဆန့်ကျင်ပြီးတော့ ခေါင်းပုံဖြတ်ခံရတာတွေ ရှိပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီအမှုမှာတော့ ဇော်ဇော် နဲ့ ဝေဖြိုးတို့ဟာ တခြားရွှေ ့ပြောင်းအလုပ်သမားတွေထက်စာရင် တရားဥပဒေကြောင်းအရ ခုခံကာကွယ်မှု အများကြီးရရှိခဲ့တယ်လို့ ပြောနိုင်ပါတယ်။ ခင်များ မေးသလို ရွှေ ့ပြောင်းအလုပ်သမားတွေကို ခွဲခြားဆက်ဆံခံရသလားဆိုတဲ့ နေရာမှာတော့ ဘာသာပြန်ကိစ္စနဲ့ ဥပဒေအကြောင်းအရ လုံလောက်တဲ့ ခုခံချေပခွင့် မရရှိနိုင်တာအပါအဝင် တရားဥပဒေ စိုးမိုးမှု အားနည်းတာလဲ ပါဝင်ပါတယ်။ ရဲတပ်ဖွဲ့လို့ တရားဥပဒေ အကောင်အထည်ဖော်ရတဲ့လူတွေ ထင်သလို လုပ်နေကြတာပါ။ ရွှေ ့ပြောင်းအလုပ်သမားတွေဆိုရင် မကြာခဏ ခြိမ်းခြောက်ငွေတောင်းခံရတာ၊ ခေါင်းပုံဖြတ်ခံရတာတွေ ထိုင်းနိုင်ငံတဝှမ်းမှာ ရှိနေပါတယ်။

ဦးကျော်ဇံသာ ။ ။ ဒီအဖြေနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ ကျနော် အချက် (၂) ချက် မေးစရာ ရှိပါတယ်။ ပထမအချက် (၁) ချက်ကို မေးရမယ်ဆိုရင် အရည်အချင်းမပြည့်မီတဲ့ စကားပြန်ကို ထိုင်းရဲတွေက ရွေးချယ်တာလား။ ဆိုတော့ ဘာကြောင့် ဒီလူတွေဟာ ထိုင်းစကားကျွမ်းကျင်သူတွေ အမြောက်အမြား ရှိပါတယ် ထိုင်းနိုင်ငံမှာ။ မြန်မာတွေထဲက ရှိတယ်။ အထူးသဖြင့် ကရင်တိုင်းရင်းသားတွေ၊ မွန်တိုင်းရင်းသားတွေ အများအပြား ရှိပါတယ်။ ဘာကြောင့် ဒီလို အရည်အချင်းမပြည့်မီတဲ့၊ မကျွမ်းကျင်တဲ့ စကားပြန်တွေကို ရွေးရတယ်လို့ ထင်ပါလဲ။ ဒါက တမင်များ ရွေးသလား။

Andy Hall ။ ။ ဒါကို ကျနော်တို့ မသိပါဘူး။ တကယ်တော့ ခိုင်လုံစိတ်ချရတဲ့ ဘာသာပြန် ရှိနေဖို့၊ ပံ့ပိုးပေးဖို့ဆိုတာ ရဲဘက်က တာဝန်ပါ။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီအမှုမှာ သူတို့က အဲဒီလို လုပ်မပေးပါဘူး။ အခု စကားပြန်နှစ်ယောက်ဟာ အရည်အချင်း လုံးဝည့ံဖျင်းနေတယ်ဆိုတာ သိပ်ကိုထင်ရှားပါတယ်။ နောက်ပြီးတော့ စကားပြန်တွေ ရွေးချယ်တဲ့နေရာမှာလဲ စွပ်စွဲခံရတဲ့ နှစ်ဦးနဲ့ မတူကွဲပြားတဲ့၊ ဘာသာတရား မတူညီတဲ့သူတွေကို သိသိကြီးနဲ့ ရွေးချယ်ခဲ့တာကို တွေ့ရပါတယ်။ ဒါကြောင့်ပဲ တင်းမာမှုတွေ ပိုပြီးတော့ ဖြစ်ခဲ့ရပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ ရဲတွေရဲ ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ဟာ လက်မခံနိုင်စရာပါ။ ဒီလို လုပ်ခဲ့တဲ့အတွက် စွပ်စွဲခံရသူ နှစ်ဦးအဖို့ အမှုစုံစမ်းစစ်ဆေးခံရတဲ့ ကာလမှာလဲ မှန်မှန်ကန်ကန် ကိုယ်စားပြုခြင်း မခံခဲ့ရဘူးဆိုတာ သေချာပါတယ်။

ဦးကျော်ဇံသာ ။ ။ နောက်တခုက ထိုင်းနိုင်ငံမှာ ရှိနေတဲ့ မြန်မာသံရုံးက မြန်မာနိုင်ငံသားတွေ အထူးသဖြင့် စွပ်စွဲခံရသူ နှစ်ဦးအတွက် လုံလောက်တဲ့ ကူညီပံ့ပိုးမှုတွေ ပေးခဲ့တယ်လို့ ထင်ပါသလား။ တကယ်တော့ သံရုံးဆိုတာ၊ ကောင်စစ်ဌာနဆိုတာ တခြားမြေမှာ ရောက်ရှိနေတဲ့ ကိုယ့်နိုင်ငံသားတွေရဲ ့ အကျိုးကို ကာကွယ်ဆောင်ရွက်ပေးရတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေပါ။

Andy Hall ။ ။ မရှိဘူးဗျ။ သံရုံးကိုယ်နှိုက်ကလဲ ဒီရွှေ ့ပြောင်းအလုပ်သမားတွေရဲ ့ အရေးကိစ္စမှာ ကူညီပံ့ပိုးပေးတယ်ဆိုတာ သိပ်ပြီးနည်းပါးပါတယ်။ ဒါတွေမကပါဘူး သံရုံးမှာ ခြစားမှုတွေကလဲ ပြင်းထန်ပါတယ်။ ဒါတွေကို ထိုင်းမှာရှိတဲ့ သံရုံး၊ မလေးရှားမှာရှိတဲ့ သံရုံးတွေမှာ တွေ့ရပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ရွှေ ့ပြောင်းအလုပ်သမားတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ အကွက်ကျကျ အဂတိလိုက်စားတာတွေ၊ ငွေညစ်တောင်းခံတာတွေကို အလုပ်ရှာဖွေရေးအဖွဲ့တွေ၊ ပွဲစားတွေနဲ့ ဆက်သွယ်ပြီးတော့ ဆောင်ရွက်နေကြပါတယ်။ ဒီအမှုနဲ့ ပတ်သက်လို့ မေးခွန်းထုတ်စရာတွေ အများကြီးပါ။ ဇော်ဇော် နဲ့ ဝေဖြိုးတို့ကို အကူအညီပေးရတဲ့ မြန်မာအစိုးရအပေါ်လဲ မေးခွန်းထုတ်စရာတွေ အများကြီးပါ။ အခု သူတို့ ပြစ်ဒဏ်ကျခံပြီးမှ ဒီအပေါ်မှာ လူတွေ မကျေနပ်သံတွေ ထွက်ပေါ်လာတာပါ။ နောက်ကျနေပါပြီ။

ဦးကျော်ဇံသာ ။ ။ ဒီအမှု အထူးသဖြင့် သေဒဏ်စီရင်ချက်ဟာ ထိုင်း-မြန်မာ နှစ်နိုင်ငံ ဆက်ဆံရေးကို ဘယ်လောက်အထိ ထိခိုက်မှု ရှိပါလဲ။

Andy Hall ။ ။ ဒီအမှုကို ဘယ်လို ကိုင်တွယ်ခဲ့ကြသလဲဆိုတဲ့အပေါ် မူတည်ပါတယ်။ ဒီတရားရုံး ဆုံးဖြတ်ချက်ကြောင့် ရွှေ ့ပြောင်းအလုပ်သမားတွေနဲ့တကွ မြန်မာပြည်သူအများစု အထူးစိတ်ထိခိုက်ကြပါတယ်။ အခု ပြစ်ဒဏ်စီရင်ခံရသူ နှစ်ဦးဟာ စွဲဆိုချက်အတိုင်း ပြစ်မှုကျူးလွန်သူတွေ အစစ်အမှန် မဟုတ်ပါဘူး။ ထိုးကျွေးခံရသူတွေသာ ဖြစ်တယ်လို့ အားလုံးက ယူဆနေပါတယ်။ ကျနော့်အနေနဲ့ကတော့ သူတို့ အပြစ်မဲ့လား။ အပြစ်ရှိသလားဆိုတာကို မပြောလိုပါဘူး။ တရားမျှတတဲ့ စီရင်စစ်ဆေးမှုမျိုးပဲ ရစေချင်တာပါ။ သူတို့နှစ်ယောက်ဟာ မျှတတဲ့ တရားစီရင်မှု လုံးဝမရရှိခဲ့ပါဘူး။ တရားလိုဘက်က ဒီလူနှစ်ဦး ပြစ်မှုကျူးလွန်တယ်ဆိုတာ ခိုင်လုံတဲ့၊ သံသယရှင်းတဲ့ သက်သေအထောက်အထား မတင်ပြနိုင်ခဲ့ကြပါဘူး။ ဆိုတော့ သူတို့ကို တရားသေ လွှတ်ပေးရမှာပါ။ ဒီလို မမျှတမှုတွေ ထိုင်းနိုင်ငံမှာ တကယ်ဖြစ်နေတဲ့ ပြဿနာပါ။ နှစ်နိုင်ငံ ဆက်ဆံရေးကို ပြောရရင်တော့ ဒါဟာ အရေးကြီးတဲ့ ပြဿနာတရပ် ဖြစ်လာခဲ့ပါပြီ။ ဒီအမှုကို တရားဥပဒေ စိုးမိုးမှု အပြည့်အဝနဲ့ ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရပါလိမ့်မယ်။ တရားစီရင်ရေး၊ တရားမျှတမှုသက်သက်နဲ့ ရှင်းပြရပါမယ်။ ဒါဟာ နိုင်ငံရေးအရ၊ အမျိုးသားရေးအရ ဖြေရှင်းရမယ့် ပြဿနာတရပ် မဟုတ်ပါဘူး။

ဦးကျော်ဇံသာ ။ ။ တကယ်လို့သာ စွပ်စွဲခံရတဲ့ နှစ်ယောက်ဟာ မြန်မာတွေမဟုတ်ဘဲ အမေရိကန်၊ ဂျပန်၊ တရုတ် ဒါမှမဟုတ် ထိုင်းနိုင်ငံနဲ့ ဆက်ဆံရေး သိပ်ကောင်းတဲ့ နိုင်ငံတနိုင်ငံ၊ ထိုင်းနိုင်ငံက လေးစားအားကိုးရတဲ့ နိုင်ငံတနိုင်ငံရဲ ့ နိုင်ငံသားတွေ ဖြစ်ခဲ့ရင်ကော အခုလို စီရင်ဆုံးဖြတ်လိမ့်မယ်လို့ ထင်ပါလား။

Andy Hall ။ ။ ကျနော့်အနေနဲ့ကတော့ ဒီအမှုကို အမျိုးသားရေးအရသော်လည်းကောင်း၊ လူမျိုးရေးအရသော်လည်းကောင်း၊ ဘာသာရေးနဲ့သော်လည်းကောင်း ဆက်စပ်ပြီးတော့ မကြည့်လို့ပါဘူး။ အဲဒီ ရှုထောင့်တွေကို ကျနော် မဝေဖန်လိုပါဘူး။ ကျနော်တို့က ဒီအမှုမှာ မမျှတဘူး။ ဒါကြောင့် အယူခံတက်မယ်။ စွပ်စွဲခံ အကျိုးဆောင်အဖွဲ့ကလဲ ဒီအတွက် စိတ်အားထက်သန်နေကြပါတယ်။ အယူခံရုံးကို တက်မယ်။ မရရင် တရားရုံးချုပ်ကို တက်မယ်။ အဲဒီကြရင် သူတို့ လွတ်မယ်လို့ ကျနော်တို့ ယုံကြည်ပါတယ်။ အခု သူတို့ကို ထိန်းချုပ်ထားပုံကလဲ သိပ်ကြမ်းကြုတ်ပါတယ်။ (၂၄) နာရီလုံးလုံး ခြေချင်းခတ်ထားတယ်။ တိုက်ပိတ်ထားတယ်။ သေဒဏ်ကျစာရင်းမှာပါပြီးတော့ လုံခြံုရေးအထူး တင်းကြပ်ထားပါတယ်။ အခြေအနေ ဆိုးဝါးလှတဲ့ ထိုင်းအကျဉ်းထောင်မှာ ကြံ့ကြံ့ခိုင်နိုင်ဖို့ဆိုတာ လိုအပ်ပါတယ်။ အယူခံပြီးရင် သူတို့ လွတ်မှာပါ။

ဦးကျော်ဇံသာ ။ ။ ထိုင်းအယူခံ တရားရုံးကိုတော့ လုံးဝခိုင်လုံစိတ်ချရတယ်လို့ Andy တို့အနေနဲ့ လက်ခံတယ်ပေါ့။ အယုံအကြည်ရှိတယ်ဆိုတဲ့ သဘောပေါ့။

Andy Hall ။ ။ ထိုင်းနိုင်ငံရဲ ့ တရားစီရင်ရေးစနစ်ကို ကျနော်တို့ လေးစားပါတယ်။ တရားဥပဒေ စိုးမိုးမှုနဲ့အညီ လုပ်လာမယ်လို့ တရားရုံးအပေါ် ကျနော်တို့ ယုံကြည်ပါတယ်။ အယူခံတရားရုံးဟာ အမှုရဲ ့ အချက်အလက်ပိုင်းဆိုင်ရာ၊ ဥပဒေမူဝါဒပိုင်းဆိုင်ရာတွေကို စဉ်းစားစစ်ဆေးမှာပါ။ ပြစ်မှုထင်ရှားတယ်ဆိုတာ အစိုးရ ရှေ ့နေတွေ၊ တရားလို အကျိုးဆောင်တွေဘက်က သံသယကင်းရှင်းအောင် သက်သေမပြနိုင်ကြပါဘူး။ ဒါကြောင့် အယူခံတဲ့အခါမှာ လွတ်မယ်လို့ အခိုင်အမာ ယုံကြည်နေကြတာပါ။

ဦးကျော်ဇံသာ ။ ။ နောက်တခုက မြန်မာပြည်သူတွေ၊ တခါ ပြည်ပရောက်နေတဲ့ မြန်မာတွေ ထိုင်းသံရုံးတွေရှေ ့ သွားရောက်ပြီးတော့ ဒီ တရားရုံးဆုံးဖြတ်ချက်ကို ကန့်ကွက်ဆန္ဒပြနေကြတာ တွေ့ရပါတယ်။ ဒီလုပ်ရပ်တွေဟာ တစုံတရာ အထောက်အကူ ဖြစ်စေလိမ့်မယ်လို့ Andy ထင်ပါလား။

Andy Hall ။ ။ လူထုအနေနဲ့ စွပ်စွဲခံရသူ နှစ်ဦးမှာ အပြစ်မရှိဘူး။ တမင် ထိုးကျွေးပြစ်ဒဏ်ခံရတာလို့ ယုံကြည်ပြီးတော့ ငြိမ်းချမ်းစွာ ဆန္ဒပြတယ်ဆိုတာကတော့ ဘာမှ ပြောစရာ မရှိပါဘူး။ လုပ်သင့်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကျနော့်အဖို့ ဒီအမှုကို နီးနီးကပ်ကပ် စောင့်ကြည့်နေသူ တဦးအဖို့ကတော့ အပြစ်ရှိမရှိဆိုတာ မပြောလိုပါဘူး။ တရားရုံးရှေ ့မှောက်မှာ အချက်အလက်ဆိုင်ရာတွေကို ပြောချင်ပါတယ်။ ခိုင်လုံတဲ့ သက်သေခံနဲ့ သံသယကင်းအောင် ပြသနိုင်မှ အပြစ်ရှိနိုင်ပါတယ်။ မပြသနိုင်သမျှ အပြစ်မရှိပါဘူး။ ဆိုတော့ ဆန္ဒပြသူတွေ၊ ငြိမ်းချမ်းစွာ ဆန္ဒပြကြတယ်ဆိုတာ မှန်ကန်တဲ့ အလုပ်ပါ။ ဒါပေမဲ့ ဒီဆန္ဒပြမှုတွေဟာ ထိုင်းတရားရေး စီရင်မှုအပေါ် အကျိုးသက်ရောက်မှု ရှိပါ့မလား။ ကျနော် မသိပါဘူး။ နိုင်ငံရေးအရ အကျိုးသက်ရောက်နိုင်ပါတယ်။

ဦးကျော်ဇံသာ ။ ။ နောက်ဆုံးတခု မေးချင်တာကတော့ သေဆုံးသွားရတဲ့ လူနှစ်ဦးဟာ ဗြိတိန်နိုင်ငံသားတွေ ဖြစ်လို့၊ ဗြိတိန်အစိုးရကို ကျေနပ်အောင် ဒီလူငယ်နှစ်ဦးကို ထိုးကျွေးလိုက်တယ်ဆိုရင် မှန်ပါသလား။

Andy Hall ။ ။ ဗြိတိန်အစိုးရနဲ့ံ သေဆုံးသူ နှစ်ဦးရဲ ့ မိသားစုကပါ ဒီအမှုအတွက် အပြစ်မရှိသူတွေကို အပြစ်ဖို့ပြီးတော့ စီရင်တာမျိုး လိုလားကြမှာ မဟုတ်ပါဘူး။ မြန်မာဖြစ်ဖြစ်၊ ထိုင်းဖြစ်ဖြစ်၊ တခြားဘယ်လူမျိုးဖြစ်ဖြစ်ပါ ။ အခုအချိန်အထိ ပြစ်မှု အမှန်တကယ် ကျူးလွန်သူ ဘယ်သူဘယ်ဝါဆိုတာ ဘယ်သူမှ မသိနိုင်သေးပါဘူး။ မူခင်း ဖြစ်ပွားတဲ့နေ့က အဲဒီနေရာကို ကျနော်တို့လည်း ရောက်သွားပါတယ်။ ကမ်းခြေမှာ ဘာမှ မတွေ့ရပါဘူး။ ဒါကြောင့် သူတို့ဟာ တမင်ထိုးကျွေခံရတာလဲ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ တရားလိုဘက်ကလည်း သက်သေအလုံအလျောက် မပြနိုင်ပါဘူး။
VOA Burmese