အိုင္အက္စ္လႈပ္ရွားမႈအစ ေဆာ္ဒီ၏ ေရွးရိုးစြဲ၀ါဟာဘီ အယူအဆမွာ ျမစ္ဖ်ားခံေန

အေနာက္ကမၻာနဲ႔ ေဆာ္ဒီရဲ႕ဆက္ဆံေရးဟာတစတစေျပာင္းလဲလို႔ လာေနပါျပီ။ ေန႔စဥ္သတင္းစာမွာေတြ႔ပါလိမ့္မယ္။ နိုင္ငံေရးသမားေတြဆီကေန ၾကားပါလိမ့္မယ္။ ဒါ့အျပင္ မူ၀ါဒအေျပာင္းအလဲေတြကိုလည္း သတိထားမိပါလိမ့္မယ္။ အေနာက္တိုင္းမီဒီယာေတြမွာေဆာ္ဒီနိုင္ငံနဲ႔ပတ္သက္လို႔ အျပင္းအထန္ေ၀ဖန္ေရးသားလာတာဟာ အခုဆိုရင္ သမားရုိးက်လိုေတာင္ ျဖစ္လို႔ေနပါျပီ။

 ျပီးခဲ့တဲ့ ဒီဇင္ဘာ ၆ ရက္ေန႔ထုတ္ The Observer ရဲ႕ အယ္ဒီတာ့အာေဘာ္မွာဆိုရင္ ယူေက-ေဆာ္ဒီဆက္ဆံေရးနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ‘ကြ်န္ုပ္တို႔၏လံုျခံဳေရးကို ျခိမ္းေျခာက္ေနေသာရတက္မေအးရသည့္ မဟာမိတ္’ဟု ႐ႈတ္ခ်ေရးသားထားသည္။ BBCကလည္းဒီအရင္၂ရက္ကေဆာ္ဒီနိုင္ငံမွာ‘ယခင္ႏွင့္မတူမ်ားျပားျမင့္တက္လာေသာကြပ္မ်က္မႈမ်ား’ ဆိုတဲ့ေခါင္းစဥ္နဲ႔ ေဆာင္းပါးတပုဒ္ ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ ဒါေတြမတိုင္ခင္ လြန္ခဲ့တဲ့ သံုးေလးလေလာက္ကအေမရိကန္နိုင္ငံမွာ ၾသဇာလႊမ္းမိုးမႈ အၾကီးမားဆံုးလို႔ေျပာလို႔ရတဲ့ ေဆာင္းပါးရွင္ Thomas FriedmanကISISအၾကမ္းဖက္အုပ္စုဟာ‘ေဆာ္ဒီအာေရးဘီးယားမွေပါက္ဖြားလာေသာ အယူ၀ါဒ ရင္ေသြးမ်ား’လို႔ တံဆိပ္ကပ္ ေရးသားခဲ့ပါတယ္။ နိုင္ငံေရးသမားေတြလည္းဒီလိုသေဘာမ်ဳိးေတြပဲေျပာဆိုလာၾကတာေတြ႔ရပါတယ္။ အေနာက္နိုင္ငံေတြမွာျဖစ္ပြားေနတဲ့ အစၥလာမ္အစြန္းေရာက္၀ါဒရဲ႕ လက္သည္ဟာေဆာ္ဒီနိုင္ငံျဖစ္တယ္လို႔ ဂ်ာမနီနိုင္ငံရဲ႕ လက္ေထာက္အဓိပတိSigmar Gabriel က ေျပာပါတယ္။

 ‘မသိခ်င္ေယာင္ေဆာင္ေနတဲ့ကာလေတြကုန္ဆံုးသြားျပီဆုိတာေဆာ္ဒီေတြသိေအာင္ ကြ်န္ေတာ္တို႔ကရွင္းရွင္းျပတ္ျပတ္ ေျပာရေတာ့မယ္’လို႔ သူကေျပာပါတယ္။ ယူေကမွာလည္းလစ္ဘရယ္ဒီမိုကရက္ေခါင္းေဆာင္ေဟာင္း Lord Ashdownက ျဗိတိန္မွာဂ်ီဟတ္၀ါဒျပန္႔ပြားေရးေငြေၾကးေထာက္ပ့ံေပးမႈရဲ႕ ေနာက္ကြယ္မွာဘယ္သူေတြရွိသလဲဆိုတာစံုစမ္းဖို႔ တိုက္တြန္းလိုက္တဲ့အျပင္ သူကေဆာ္ဒီကိုလက္ညွိဳးထိုးပါတယ္။ အခုလိုေဆာ္ဒီနဲပပတ္သက္လို႔စိုးရိမ္မကင္းျဖစ္မႈေတြရုတ္တရက္ျမင့္တက္လာရတဲ့အေၾကာင္းရင္းတရပ္ကေတာ့ISISအဖြဲ႔ၾကီးထြားလာျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ အၾကမ္းဖက္တိုက္ဖ်က္ေရးမွာလက္နက္ေတြအေရးၾကီးသေလာက္ အေတြအေခၚအယူ၀ါဒကလည္းအေရးၾကီးေၾကာင္းအေနာက္တိုင္းကမူ၀ါဒေရးဆြဲသူေတြ ေကာင္းေကာင္းသိထားပါတယ္။ ဒီပုဂၢိဳလ္ေတြက ISIS ရဲ႕ ကမၻာ့အျမင္ကိုဆန္းစစ္ျပီးေျခရာေကာက္တဲ့အခါ ေဆာ္ဒီကတကမၻာလံုးကို ျဖန္႔ခ်ိေနတဲ့ ေရွးရုိးစြဲ ၀ါဟာဘီ အယူ၀ါဒမွာ ျမစ္ဖ်ားခံေနတာကိုသြားေတြ႔တယ္။ ဒါ့အျပင္ အေနာက္အုပ္စုအေပၚ ေဆာ္ဒီရဲ႕ လႊမ္းမိုးမႈကိုက်ဆင္းလာေစတဲ့ အျခားအေၾကာင္းအရာေတြလည္းရွိေနတယ္။ အေမရိကန္နိုုင္ငံမွာShale ေက်ာက္ကေရနံထုတ္လာတာေၾကာင့္ ေဆာ္ဒီေရနံအေပၚမွီခိုရမႈအရင္ေလာက္မလိုအပ္ေတာ့ဘူး။လက္ရွိအေရွ႕အလယ္ပိုင္းမွာ ျဖစ္ပြားေနတဲ့ ပဋိပကၡေတြ ျပႆနာမီးေတြဟာေဆာ္ဒီရဲ႕ နိုင္ငံျခားေရးမူ၀ါဒအေပၚ မီးေမာင္းထိုးျပသလို ျဖစ္ေနတယ္။ အထူးသျဖင့္ယီမန္နိုင္ငံမွာေဆာ္ဒီကစစ္တပ္နဲ႔၀င္ေရာက္ေျဖရွင္းရာက ျပည္သူေတြ ေသၾကပ်က္စီးရတာေတြ၊၂၀၁၁ဘာရိန္းလူထုအံုၾကြမႈအတြင္းေဆာ္ဒီရဲ႕ အခန္းက႑တို႔နဲ႔ပတ္သက္လို႔ အေ၀ဖန္ခံေနရပါတယ္။ သို႔ေသာ္လဲပဲလက္ရွိအခ်ိန္မွာေတာ့အေနာက္အုပ္စုကေဆာ္ဒီအေပၚထားရွိတဲ့ မူ၀ါဒေရးရာ အတိုးအေလ်ာ့ကမ်ားမ်ားစားစား ျဖစ္လာဦးမွာမဟုတ္ေသးဘူး။ ေဆာ္ဒီအတြက္ကလည္းအျပင္းအထန္ကန္႔ကြက္တဲ့ၾကားကအေမရိကန္သမၼတအိုဘားမားကအီရန္နဲ႔ ႏ်ဴကလီးယားေသဘာတူညီမႈလက္မွတ္ထိုးေပခဲ့တာကစိုးရိမ္စရာအေကာင္းဆံုးေျပာင္းလဲမႈလို႔ ယူဆနိုင္ပါတယ္။
အီရန္ ႏ်ဴကလီးယားသေဘာတူညီမႈေလာက္မေျပာပေလာက္ေပမဲ့လဲေမ့ထားလို႔မရတဲ့ကိစၥရပ္ကေတာ့ေဆာ္ဒီနိုင္ငံကအက်ဥ္းေထာင္ေတြမွာသင္တန္းပို႔ခ်ခြင့္ရေရးကနဦးကမ္းလွမ္းမႈကိုလူ႕အခြင့္အေရးအေၾကာင္းျပျပီး ျဗိတိန္နိုင္ငံက ျပန္လည္ ရုပ္သိမ္းခဲ့တာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေဆာ္ဒီနဲ႔ပတ္သက္လို႔အေနာက္အုပ္စု ေ၀ဖန္ေရးသမားေတြက ေရႊျပည္ေအးတရားတိုက္ေၾကြးတာထက္ပိုျပီးၾကမ္းၾကမ္းတမ္းတမ္းကိုင္တြယ္ေစခ်င္ေနၾကတယ္။ ယူေကအစိုးရနဲ႔ အေမရိကန္အစိုးရတို႔ဟာေဆာ္ဒီရဲ႕ အခစားေတြ၊ ေဆာ္ဒီရဲ႕ ေငြမ်က္ႏွာၾကည့္ေရရသူေတြလို႔ေတာင္ သူတို႔က ေ၀ဖန္ေျပာဆိုၾကပါတယ္။ ျဗိတိန္နိုင္ငံေရးမွာပင္လယ္ေကြ႔ေဒသကသူၾကြယ္ၾကီးေတြရဲ႕ ခ်ယ္လွယ္လႊမ္းမိုးနိုင္စြမ္းကို Lord Ashdown က ေထာက္ျပပါတယ္။ အေနာက္ကလက္နက္ထုတ္လုပ္သူေတြအတြက္ ေဆာ္ဒီအာေရးဘီးယားကအဓီကေဖာက္သည္အျဖစ္ ဆက္လက္ တည္ရွိေနပါေသးတယ္။ ျပီးခဲ့တဲ့ ၁၈ လအတြင္းေဆာ္ဒီကိုေဒၚလာ ၂၄ ဘီလီယံဖိုးလက္နက္ေရာင္းခ်ဖို႔ အေမရိကန္အစိုးရကခြင့္ျပဳေပးခဲ့တယ္။ သို႔ေပမယ့္အေနာက္အုပ္စုအေနနဲ႔ ေဆာိဒီနဲ႔ဆက္ဆံေရးမွာစီးပြားေရးနဲ႔မသက္ဆိုင္တဲ့ အေၾကာင္းခ်င္းရာေတြ အခိုင္အမာရွိပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ငါးႏွစ္အတြင္းအေရွ႕အလယ္ပိုင္းမွာအစိုးရေတြ တက္လာလိုက္ ျပဳက်လိုက္နဲ႔ျဖစ္ခဲ့ျပီးေနာက္လာတဲ့ ေမာင္ပုလဲ ဒိုင္း၀န္ထက္ကဲဆိုတာေတြခ်ည္း ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။

လက္ရွိေဆာ္ဒီဘုရင္နဲ႔ မိသားစုကိုအျပင္းထန္ဆံုး ေ၀ဖန္ေနသူေတြဟာ လစ္ဘရယ္ဒီမိုကေရစီသမားေတြမဟုတ္ဘဲသေဘာထားတင္းမာတဲ့ အစၥလာမ္၀ါဒီေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေဆာ္ဒီမွာအာဏာဖီဆန္မႈျဖစ္လို႔ အေျပာင္းအလဲတခုျဖစ္လာရင္အျခားနိုင္ငံေတြလိုပဲပဋိပကၡမီးေတာက္ေလာင္သြားမွာကိုေတာ့ အေနာက္အုပ္စုကစိုးရိမ္ေနပါတယ္။ ‘ေဆာ့ဒ္နန္းဆက္ကိုထီနန္းခ်ၾကည့္လိုက္။ ေနာက္ ၆ လေလာက္ေနရင္ သူတို႔ပဲ ျပန္လာအုပ္ခ်ဳပ္ေအးပါလို႔ ေအာ္ေနရလိမ့္မယ္’လို႔ ယူေကနိုင္ငံကအဆင့္ျမင့္ သံတမန္တဦးကေျပာပါတယ္။ ေဆာ္ဒီနဲ႔ဂ်ီဟတ္၀ါဒီေတြရဲ႕ဆက္သြယ္မႈကလည္းရႈပ္ေထြးပါတယ္။ ေဆာ္ဒီမွာရွိတဲ့ အစၥလာမစ္ေတြက ကမၻာနဲ႔အ၀န္းက ဂ်ီဟတ္၀ါဒီေတြအတြက္ ေငြေၾကးေရာ အယူ၀ါဒပိုင္းဆိုင္ရာေရာ အားေပးေထာက္ခံမႈေတြ ျပဳလုပ္ေနတယ္ဆိုတာမွန္တယ္။ သို႔ေသာ္ တခ်ိန္ထဲမွာပဲေဆာ္ဒီ ေတာ္၀င္မိသားစုဟာလည္း အယ္လ္ကိုင္းဒါးေရာအိုင္စစ္ေရာရဲ႕ ပစ္မွတ္ ျဖစ္လို႔ေနပါတယ္။ ဒီလိုျဖစ္ေနခ်ိန္မွာအေနာက္နုိင္ငံမွာ က်ဳးလြန္မယ့္ အခ်ဳိ႕အၾကမ္းဖက္လုပ္ရပ္ေတြကို ေဆာ္ဒီဘက္က ေပးတဲ့ အခ်ဳိ႕သတင္းေတြေၾကာင့္ တားဆီးဟန္႔တားနိုင္ခဲ့တာလဲရွိတယ္။ ‘ေဆာ္ဒီဟာ(အၾကမ္းဖက္) ျပႆနာရဲ႕ရင္းျမစ္ျဖစ္သလိုအေကာင္းဆံုးေျဖေဆးလည္း ျဖစ္တယ္’လို႔အၾကမ္းဖက္တိုက္ဖ်က္ေရးအရာရွိတဦးကေျပာပါတယ္။အခ်ဳိ႕ကလည္းေဆာ္ဒီကိုဖယ္က်ဥ္ျပီးအီရန္နဲ႔အဆင္ေျပေအာင္ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံဖို႔ စိတ္ကူးယဥ္ပါတယ္။ကမၻာ့နိုင္ငံေရးဟာစစ္တုရင္ပြဲတပြဲသာျဖစ္မယ္ဆိုရင္ ဒါဟာသိပ္ေကာင္းတဲ့ ေရႊ႕ကြက္တခုျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ တကယ္လက္ေတြ႔မွာေတာ့ အေနာက္အုပ္စုနဲ႔ အီရန္ နီးစပ္ဖို႔ဆိုတာ ေ၀းပါေသးတယ္။တီဟီရန္မွာလည္းမတင္းလြန္းမေပ်ာ့လြန္းတဲ့ သေဘာထားရွိသူေတြ အာဏာရလာဖို႔ ဘယ္သူမွ အာမမခံနိုင္တဲ့အျပင္ ဟစ္ဇ္ဘိုလာလိုအၾကမ္းဖက္အုပ္စုေတြကိုေထာက္ပံ့ေပးျပီး ပတ္၀န္းက်င္နိုင္ငံေတြ မတည္မျငိမ္ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ေနပါတယ္။
ရွီယာမြတ္စလင္နိုင္ငံၾကီးနဲ႔ မဟာမိတ္လုပ္လိုက္ရင္ စြန္နီမြတ္စလင္ေတြနဲ႔ ေ၀းကြာသြားမွာျဖစ္ျပီး ISIS လိုအၾကမ္းဖက္အဖြဲ႔ေတြကိုမီးထိုးေပးသလို ျဖစ္သြားမွာကလည္းရွိေသးတယ္။လူ႔အခြင့္အေရးသမားေတြအေနနဲ႔သတိထားရမွာကအက်ဥ္းသားကြပ္မ်က္မႈမွာအီရန္ဟာေဆာ္ဒီထက္ပိုတယ္ဆိုတာပါ။ အေနာက္အုပ္စုအေနနဲ႔ ေဆာ္ဒီနဲ႔ဆက္လက္ဆက္ဆံစရာအေၾကာင္းေတြရွိေနတယ္ဆိုေပမယ့္ အရင္လိုပဲမေျပာင္းမလဲဆက္ဆံရမယ္ မဟုတ္။ ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္ ေျဖေလ်ာ့ေပးေရးသည္ ေဆာ္ဒီကိုတြန္းအားေပးဖို႔ အေၾကာင္းေကာင္းတရပ္ျဖစ္တယ္။ ေဆာ္ဒီေတာ္၀င္မိသားစုနဲ႔ပတ္သက္လို႔အေနာက္အုပ္စုရဲ႕ခ်ဥ္းကပ္ပံုနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ေ၀ဖန္ေနၾကတာၾကာလွျပီျဖစ္တယ္။ ေဆာ္ဒီနိုင္ငံမွာအစၥလာမ္ကလြဲလို႔ အျခားဘာသာယံုၾကည္ကိုးကြယ္မႈကိုတားျမစ္ျခင္းအေပၚ အေမရိကန္နဲ႔ ဥေရာပနိုင္ငံေတြကေပၚေပၚတင္တင္ၾကီး ႏွစ္မူႏွစ္စည္းထားေပးထားတာကို ေ၀ဖန္ေနခဲ့ၾကတာပါ။ အခုအခ်ိန္မွာေတာ့ ေဆာ္ဒီေတြအတြက္ ႏွစ္လမ္းတလမ္းေရြးခိုင္းရေတာ့မလားပဲ။ ေဆာ္ဒီနိုင္ငံမွာခ်ာ့ခ်္ဘုရားေက်ာင္းေတြ၊ ဟိႏၵဴဘုရားေက်ာင္းေတြ၊ ဂ်ဳးဘုရားေက်ာင္းေတြ ဖြင့္ခြင့္ေပးမလား။ ဒါမွမဟုတ္အေနာက္နိုင္ငံကဗလီေတြကိုေငြေၾကးေထာက္ပံ့ေပးေနတာေတြကိုရပ္တန္းကရပ္မလား။ ဒီႏွစ္လမ္းထဲက ၾကိဳက္ရာတလမ္းေပးေရြးရေတာ့မွာပါ။
ဥကၠာဦး (Why the west’s view of the Saudis is shifting by Gideon Rachmanကိုဆီေလ်ာ္ေအာင္
 ျပန္ဆိုသည္။)
Ref; Financial Times
News Watch(ေစာင့္ၾကည့္သတင္းဂ်ာနယ္)
19 December at 00:05
..................
·
အိုင်အက်စ်လှုပ်ရှားမှုအစ ဆော်ဒီ၏ ရှေးရိုးစွဲဝါဟာဘီ အယူအဆမှာ မြစ်ဖျားခံနေ အနောက်ကမ္ဘာနဲ့ ဆော်ဒီရဲ့ဆက်ဆံရေးဟာတစတစပြောင်းလဲလို့ လာနေပါပြီ။ နေ့စဉ်သတင်းစာမှာတွေ့ပါလိမ့်မယ်။ နိုင်ငံရေးသမားတွေဆီကနေ ကြားပါလိမ့်မယ်။ ဒါ့အပြင် မူဝါဒအပြောင်းအလဲတွေကိုလည်း သတိထားမိပါလိမ့်မယ်။ အနောက်တိုင်းမီဒီယာတွေမှာဆော်ဒီနိုင်ငံနဲ့ပတ်သက်လို့ အပြင်းအထန်ဝေဖန်ရေးသားလာတာဟာ အခုဆိုရင် သမားရိုးကျလိုတောင် ဖြစ်လို့နေပါပြီ။

 ပြီးခဲ့တဲ့ ဒီဇင်ဘာ ၆ ရက်နေ့ထုတ် The Observer ရဲ့ အယ်ဒီတာ့အာဘော်မှာဆိုရင် ယူကေ-ဆော်ဒီဆက်ဆံရေးနဲ့ပတ်သက်လို့ ‘ကျွန်ုပ်တို့၏လုံခြုံရေးကို ခြိမ်းခြောက်နေသောရတက်မအေးရသည့် မဟာမိတ်’ဟု ရှုတ်ချရေးသားထားသည်။ BBCကလည်းဒီအရင်၂ရက်ကဆော်ဒီနိုင်ငံမှာ‘ယခင်နှင့်မတူများပြားမြင့်တက်လာသောကွပ်မျက်မှုများ’ ဆိုတဲ့ခေါင်းစဉ်နဲ့ ဆောင်းပါးတပုဒ် ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။ ဒါတွေမတိုင်ခင် လွန်ခဲ့တဲ့ သုံးလေးလလောက်ကအမေရိကန်နိုင်ငံမှာ သြဇာလွှမ်းမိုးမှု အကြီးမားဆုံးလို့ပြောလို့ရတဲ့ ဆောင်းပါးရှင် Thomas FriedmanကISISအကြမ်းဖက်အုပ်စုဟာ‘ဆော်ဒီအာရေးဘီးယားမှပေါက်ဖွားလာသော အယူဝါဒ ရင်သွေးများ’လို့ တံဆိပ်ကပ် ရေးသားခဲ့ပါတယ်။ နိုင်ငံရေးသမားတွေလည်းဒီလိုသဘောမျိုးတွေပဲပြောဆိုလာကြတာတွေ့ရပါတယ်။ အနောက်နိုင်ငံတွေမှာဖြစ်ပွားနေတဲ့ အစ္စလာမ်အစွန်းရောက်ဝါဒရဲ့ လက်သည်ဟာဆော်ဒီနိုင်ငံဖြစ်တယ်လို့ ဂျာမနီနိုင်ငံရဲ့ လက်ထောက်အဓိပတိSigmar Gabriel က ပြောပါတယ်။

 ‘မသိချင်ယောင်ဆောင်နေတဲ့ကာလတွေကုန်ဆုံးသွားပြီဆိုတာဆော်ဒီတွေသိအောင် ကျွန်တော်တို့ကရှင်းရှင်းပြတ်ပြတ် ပြောရတော့မယ်’လို့ သူကပြောပါတယ်။ ယူကေမှာလည်းလစ်ဘရယ်ဒီမိုကရက်ခေါင်းဆောင်ဟောင်း Lord Ashdownက ဗြိတိန်မှာဂျီဟတ်ဝါဒပြန့်ပွားရေးငွေကြေးထောက်ပ့ံပေးမှုရဲ့ နောက်ကွယ်မှာဘယ်သူတွေရှိသလဲဆိုတာစုံစမ်းဖို့ တိုက်တွန်းလိုက်တဲ့အပြင် သူကဆော်ဒီကိုလက်ညှိုးထိုးပါတယ်။ အခုလိုဆော်ဒီနဲပပတ်သက်လို့စိုးရိမ်မကင်းဖြစ်မှုတွေရုတ်တရက်မြင့်တက်လာရတဲ့အကြောင်းရင်းတရပ်ကတော့ISISအဖွဲ့ကြီးထွားလာခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပါတယ်။ အကြမ်းဖက်တိုက်ဖျက်ရေးမှာလက်နက်တွေအရေးကြီးသလောက် အတွေအခေါ်အယူဝါဒကလည်းအရေးကြီးကြောင်းအနောက်တိုင်းကမူဝါဒရေးဆွဲသူတွေ ကောင်းကောင်းသိထားပါတယ်။ ဒီပုဂ္ဂိုလ်တွေက ISIS ရဲ့ ကမ္ဘာ့အမြင်ကိုဆန်းစစ်ပြီးခြေရာကောက်တဲ့အခါ ဆော်ဒီကတကမ္ဘာလုံးကို ဖြန့်ချိနေတဲ့ ရှေးရိုးစွဲ ၀ါဟာဘီ အယူဝါဒမှာ မြစ်ဖျားခံနေတာကိုသွားတွေ့တယ်။ ဒါ့အပြင် အနောက်အုပ်စုအပေါ် ဆော်ဒီရဲ့ လွှမ်းမိုးမှုကိုကျဆင်းလာစေတဲ့ အခြားအကြောင်းအရာတွေလည်းရှိနေတယ်။ အမေရိကန်နိုုင်ငံမှာShale ကျောက်ကရေနံထုတ်လာတာကြောင့် ဆော်ဒီရေနံအပေါ်မှီခိုရမှုအရင်လောက်မလိုအပ်တော့ဘူး။လက်ရှိအရှေ့အလယ်ပိုင်းမှာ ဖြစ်ပွားနေတဲ့ ပဋိပက္ခတွေ ပြဿနာမီးတွေဟာဆော်ဒီရဲ့ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒအပေါ် မီးမောင်းထိုးပြသလို ဖြစ်နေတယ်။ အထူးသဖြင့်ယီမန်နိုင်ငံမှာဆော်ဒီကစစ်တပ်နဲ့ဝင်ရောက်ဖြေရှင်းရာက ပြည်သူတွေ သေကြပျက်စီးရတာတွေ၊၂၀၁၁ဘာရိန်းလူထုအုံကြွမှုအတွင်းဆော်ဒီရဲ့ အခန်းကဏ္ဍတို့နဲ့ပတ်သက်လို့ အဝေဖန်ခံနေရပါတယ်။ သို့သော်လဲပဲလက်ရှိအချိန်မှာတော့အနောက်အုပ်စုကဆော်ဒီအပေါ်ထားရှိတဲ့ မူဝါဒရေးရာ အတိုးအလျော့ကများများစားစား ဖြစ်လာဦးမှာမဟုတ်သေးဘူး။ ဆော်ဒီအတွက်ကလည်းအပြင်းအထန်ကန့်ကွက်တဲ့ကြားကအမေရိကန်သမ္မတအိုဘားမားကအီရန်နဲ့ နျူကလီးယားသေဘာတူညီမှုလက်မှတ်ထိုးပေခဲ့တာကစိုးရိမ်စရာအကောင်းဆုံးပြောင်းလဲမှုလို့ ယူဆနိုင်ပါတယ်။
အီရန် နျူကလီးယားသဘောတူညီမှုလောက်မပြောပလောက်ပေမဲ့လဲမေ့ထားလို့မရတဲ့ကိစ္စရပ်ကတော့ဆော်ဒီနိုင်ငံကအကျဉ်းထောင်တွေမှာသင်တန်းပို့ချခွင့်ရရေးကနဦးကမ်းလှမ်းမှုကိုလူ့အခွင့်အရေးအကြောင်းပြပြီး ဗြိတိန်နိုင်ငံက ပြန်လည် ရုပ်သိမ်းခဲ့တာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဆော်ဒီနဲ့ပတ်သက်လို့အနောက်အုပ်စု ဝေဖန်ရေးသမားတွေက ရွှေပြည်အေးတရားတိုက်ကြွေးတာထက်ပိုပြီးကြမ်းကြမ်းတမ်းတမ်းကိုင်တွယ်စေချင်နေကြတယ်။ ယူကေအစိုးရနဲ့ အမေရိကန်အစိုးရတို့ဟာဆော်ဒီရဲ့ အခစားတွေ၊ ဆော်ဒီရဲ့ ငွေမျက်နှာကြည့်ရေရသူတွေလို့တောင် သူတို့က ဝေဖန်ပြောဆိုကြပါတယ်။ ဗြိတိန်နိုင်ငံရေးမှာပင်လယ်ကွေ့ဒေသကသူကြွယ်ကြီးတွေရဲ့ ချယ်လှယ်လွှမ်းမိုးနိုင်စွမ်းကို Lord Ashdown က ထောက်ပြပါတယ်။ အနောက်ကလက်နက်ထုတ်လုပ်သူတွေအတွက် ဆော်ဒီအာရေးဘီးယားကအဓီကဖောက်သည်အဖြစ် ဆက်လက် တည်ရှိနေပါသေးတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ ၁၈ လအတွင်းဆော်ဒီကိုဒေါ်လာ ၂၄ ဘီလီယံဖိုးလက်နက်ရောင်းချဖို့ အမေရိကန်အစိုးရကခွင့်ပြုပေးခဲ့တယ်။ သို့ပေမယ့်အနောက်အုပ်စုအနေနဲ့ ဆောိဒီနဲ့ဆက်ဆံရေးမှာစီးပွားရေးနဲ့မသက်ဆိုင်တဲ့ အကြောင်းချင်းရာတွေ အခိုင်အမာရှိပါတယ်။ လွန်ခဲ့တဲ့ ငါးနှစ်အတွင်းအရှေ့အလယ်ပိုင်းမှာအစိုးရတွေ တက်လာလိုက် ပြုကျလိုက်နဲ့ဖြစ်ခဲ့ပြီးနောက်လာတဲ့ မောင်ပုလဲ ဒိုင်းဝန်ထက်ကဲဆိုတာတွေချည်း ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။

လက်ရှိဆော်ဒီဘုရင်နဲ့ မိသားစုကိုအပြင်းထန်ဆုံး ဝေဖန်နေသူတွေဟာ လစ်ဘရယ်ဒီမိုကရေစီသမားတွေမဟုတ်ဘဲသဘောထားတင်းမာတဲ့ အစ္စလာမ်ဝါဒီတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဆော်ဒီမှာအာဏာဖီဆန်မှုဖြစ်လို့ အပြောင်းအလဲတခုဖြစ်လာရင်အခြားနိုင်ငံတွေလိုပဲပဋိပက္ခမီးတောက်လောင်သွားမှာကိုတော့ အနောက်အုပ်စုကစိုးရိမ်နေပါတယ်။ ‘ဆော့ဒ်နန်းဆက်ကိုထီနန်းချကြည့်လိုက်။ နောက် ၆ လလောက်နေရင် သူတို့ပဲ ပြန်လာအုပ်ချုပ်အေးပါလို့ အော်နေရလိမ့်မယ်’လို့ ယူကေနိုင်ငံကအဆင့်မြင့် သံတမန်တဦးကပြောပါတယ်။ ဆော်ဒီနဲ့ဂျီဟတ်ဝါဒီတွေရဲ့ဆက်သွယ်မှုကလည်းရှုပ်ထွေးပါတယ်။ ဆော်ဒီမှာရှိတဲ့ အစ္စလာမစ်တွေက ကမ္ဘာနဲ့အဝန်းက ဂျီဟတ်ဝါဒီတွေအတွက် ငွေကြေးရော အယူဝါဒပိုင်းဆိုင်ရာရော အားပေးထောက်ခံမှုတွေ ပြုလုပ်နေတယ်ဆိုတာမှန်တယ်။ သို့သော် တချိန်ထဲမှာပဲဆော်ဒီ တော်ဝင်မိသားစုဟာလည်း အယ်လ်ကိုင်းဒါးရောအိုင်စစ်ရောရဲ့ ပစ်မှတ် ဖြစ်လို့နေပါတယ်။ ဒီလိုဖြစ်နေချိန်မှာအနောက်နိုင်ငံမှာ ကျုးလွန်မယ့် အချို့အကြမ်းဖက်လုပ်ရပ်တွေကို ဆော်ဒီဘက်က ပေးတဲ့ အချို့သတင်းတွေကြောင့် တားဆီးဟန့်တားနိုင်ခဲ့တာလဲရှိတယ်။ ‘ဆော်ဒီဟာ(အကြမ်းဖက်) ပြဿနာရဲ့ရင်းမြစ်ဖြစ်သလိုအကောင်းဆုံးဖြေဆေးလည်း ဖြစ်တယ်’လို့အကြမ်းဖက်တိုက်ဖျက်ရေးအရာရှိတဦးကပြောပါတယ်။အချို့ကလည်းဆော်ဒီကိုဖယ်ကျဉ်ပြီးအီရန်နဲ့အဆင်ပြေအောင် ပေါင်းသင်းဆက်ဆံဖို့ စိတ်ကူးယဉ်ပါတယ်။ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေးဟာစစ်တုရင်ပွဲတပွဲသာဖြစ်မယ်ဆိုရင် ဒါဟာသိပ်ကောင်းတဲ့ ရွှေ့ကွက်တခုဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။ တကယ်လက်တွေ့မှာတော့ အနောက်အုပ်စုနဲ့ အီရန် နီးစပ်ဖို့ဆိုတာ ဝေးပါသေးတယ်။တီဟီရန်မှာလည်းမတင်းလွန်းမပျော့လွန်းတဲ့ သဘောထားရှိသူတွေ အာဏာရလာဖို့ ဘယ်သူမှ အာမမခံနိုင်တဲ့အပြင် ဟစ်ဇ်ဘိုလာလိုအကြမ်းဖက်အုပ်စုတွေကိုထောက်ပံ့ပေးပြီး ပတ်ဝန်းကျင်နိုင်ငံတွေ မတည်မငြိမ်ဖြစ်အောင် လုပ်ဆောင်နေပါတယ်။
ရှီယာမွတ်စလင်နိုင်ငံကြီးနဲ့ မဟာမိတ်လုပ်လိုက်ရင် စွန်နီမွတ်စလင်တွေနဲ့ ဝေးကွာသွားမှာဖြစ်ပြီး ISIS လိုအကြမ်းဖက်အဖွဲ့တွေကိုမီးထိုးပေးသလို ဖြစ်သွားမှာကလည်းရှိသေးတယ်။လူ့အခွင့်အရေးသမားတွေအနေနဲ့သတိထားရမှာကအကျဉ်းသားကွပ်မျက်မှုမှာအီရန်ဟာဆော်ဒီထက်ပိုတယ်ဆိုတာပါ။ အနောက်အုပ်စုအနေနဲ့ ဆော်ဒီနဲ့ဆက်လက်ဆက်ဆံစရာအကြောင်းတွေရှိနေတယ်ဆိုပေမယ့် အရင်လိုပဲမပြောင်းမလဲဆက်ဆံရမယ် မဟုတ်။ ဘာသာရေးလွတ်လပ်ခွင့် ဖြေလျော့ပေးရေးသည် ဆော်ဒီကိုတွန်းအားပေးဖို့ အကြောင်းကောင်းတရပ်ဖြစ်တယ်။ ဆော်ဒီတော်ဝင်မိသားစုနဲ့ပတ်သက်လို့အနောက်အုပ်စုရဲ့ချဉ်းကပ်ပုံနဲ့ပတ်သက်လို့ ဝေဖန်နေကြတာကြာလှပြီဖြစ်တယ်။ ဆော်ဒီနိုင်ငံမှာအစ္စလာမ်ကလွဲလို့ အခြားဘာသာယုံကြည်ကိုးကွယ်မှုကိုတားမြစ်ခြင်းအပေါ် အမေရိကန်နဲ့ ဥရောပနိုင်ငံတွေကပေါ်ပေါ်တင်တင်ကြီး နှစ်မူနှစ်စည်းထားပေးထားတာကို ဝေဖန်နေခဲ့ကြတာပါ။ အခုအချိန်မှာတော့ ဆော်ဒီတွေအတွက် နှစ်လမ်းတလမ်းရွေးခိုင်းရတော့မလားပဲ။ ဆော်ဒီနိုင်ငံမှာချာ့ချ်ဘုရားကျောင်းတွေ၊ ဟိန္ဒူဘုရားကျောင်းတွေ၊ ဂျုးဘုရားကျောင်းတွေ ဖွင့်ခွင့်ပေးမလား။ ဒါမှမဟုတ်အနောက်နိုင်ငံကဗလီတွေကိုငွေကြေးထောက်ပံ့ပေးနေတာတွေကိုရပ်တန်းကရပ်မလား။ ဒီနှစ်လမ်းထဲက ကြိုက်ရာတလမ်းပေးရွေးရတော့မှာပါ။
ဥက္ကာဦး (Why the west’s view of the Saudis is shifting by Gideon Rachmanကိုဆီလျော်အောင်
 ပြန်ဆိုသည်။)
Ref; Financial Times
News Watch(စောင့်ကြည့်သတင်းဂျာနယ်)
19 December at 00:05