လိပ္ကြၽန္းအမႈ ျဗိတိန္ရပ္တည္ခ်က္ လူ႕အခြင့္အေရးအဖြဲ႕မ်ား စိုးရိမ္

လိပ္ကၽြန္းလူသတ္မႈ၏ ႐ႈပ္ေထြးမႈ အမ်ားအျပားထဲ ၿဗိတိန္၏ အခန္းက႑လည္း ပါ၀င္ေနခဲ့သည္။ ၿဗိတိန္က ၀မ္းနည္းပူေဆြးေနသည့္ ၿဗိတိသွ်မိသားစု ၂ စုကို ကူညီရန္ ႀကိဳးစားရင္း မွ်တေသာ တရားစီရင္မႈ ျဖစ္ေစေရး ထိုင္းအာဏာပိုင္မ်ားအေပၚ အဆက္မျပတ္ ဖိအားေပးေနခဲ့သည္။ ထိုကိစၥက ခက္ခဲၿပီး ဟန္ခ်က္ညီမွ်မႈ ျပည့္စံုစြာ မရခဲ့ပါ။

ၿဗိတိန္အစိုးရအေနျဖင့္ ႏိုင္ငံျပင္ပ၌ ႀကီးမားသည့္ ျပစ္ဒဏ္ ခ်မွတ္ခံရႏိုင္သည့္ အမႈမ်ားတြင္ ပါ၀င္ကူညီျခင္း မျပဳရန္ ဥပေဒရွိျပီး ယင္းစည္းကမ္းကို ခ်ိဳးေဖာက္ခဲ့သေလာဟု ေမးခြန္းထုတ္လာေစရန္ Hannah Witheridge ႏွင့္ David Miller တို႔ကိုသတ္သူမ်ားအျဖစ္ စြပ္စြဲခံရသူမ်ားအား ကာကြယ္ေပးရန္ထက္ စြဲခ်က္တင္ရန္ ပိုမို ကူညီခဲ့သည္ဟူေသာ စြပ္စြဲမႈမ်ားႏွင့္ ရင္ဆိုင္ခဲ့ရသည္။

ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္ စက္တင္ဘာလအတြင္းက ထိုင္းႏိုင္ငံမွ ေက်ာ္ၾကားသည့္ အပန္းေျဖကၽြန္းတခုတြင္ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံသား လူငယ္ ၂ ဦး အသတ္ခံခဲ့ရေၾကာင္း သတင္းမ်ား စတင္ထြက္ေပၚခဲ့ခ်ိန္တြင္ ပထမဆံုး အေနျဖင့္ ၿဗိတိန္အစိုးရ၏ အခန္းက႑မွာ ပူေဆြးေသာက ေရာက္ရသည့္ မိသားစုမ်ားကို ကူညီရန္ႏွင့္ ေသဆံုးသူတို႔၏ ႐ုပ္အေလာင္းမ်ားကို ျပန္လည္သယ္ယူႏိုင္ေရး ျဖစ္သည္။

သို႔ေသာ္လည္း ေနာက္ပိုင္းတြင္ ျမန္မာ လူငယ္ေရႊ႕ေျပာင္းလုပ္သား၂ ဦး ဖမ္းဆီး ခံခဲ့ရသည္။ သူတို႔ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ ေျဖာင့္ခ်က္ေပးခဲ့ျခင္းမွာ ႏွိပ္စက္ညွဥ္းပမ္း၍ ၀န္ခံခိုင္းခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေၾကာင္း သတင္းမ်ား ထြက္ေပၚလာခဲ့သည္။

မွ်တစြာ စီရင္ဆံုးျဖတ္မႈ မရရွိႏိုင္ေၾကာင္း ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံတြင္ စိုးရိမ္သတိေပးမႈမ်ား ထြက္ေပၚလာျခင္းႏွင့္ အတူ ၿဗိတိန္ ႏိုင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးဌာနက ထိုင္း အႀကီးတန္း သံတမန္တဦးကို ဆင့္ေခၚၿပီး ႏွိပ္စက္ညွဥ္းပမ္း၍ ေျဖာင့္ခ်က္ရယူခဲ့သည္ ဆိုေသာ သတင္းမ်ား အေပၚ စိုးရိမ္ေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။ အီတလီႏိုင္ငံတြင္ က်င္းပသည့္ ထိပ္သီး အစည္းအေ၀း တခူတြင္လည္း စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈကို ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေရး ထိုင္းႏိုင္ငံသို႔ ၿဗိတိန္ ရဲတပ္ဖြဲ႔ လာေရာက္ ခြင့္ျပဳရန္ ၿဗိတိန္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ David Cameron က ထိုင္းႏိုင္ငံ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ Prayuth Chan-ocha ကို နားခ်ခဲ့သည္။ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ Prayuth Chan-ocha က ေရႊ႕ေျပာင္းလုပ္သားမ်ားသည္ တရားခံျဖစ္ႏိုင္ဖြယ္ရာ အရွိဆံုးသူမ်ား ျဖစ္သည္ဟု တရား႐ုံးစီရင္ခ်က္ မတိုင္မီ ေၾကညာခဲ့သူ ျဖစ္ပါသည္။

လိပ္ကြၽန္းအမႈသည္ အလြန္ အကဲဆတ္ေသာ တာ၀န္တခုျဖစ္ပါသည္။ ေနာင္လာမည့္ အခက္အခဲမ်ား၏ အစလည္း ျဖစ္ပါသည္။ ၂ ေယာက္လံုး အသက္ ၂၂ ႏွစ္ အရြယ္ ရွိသည့္ ေဇာ္လင္းႏွင့္ ၀င္းေဇာ္ထြန္းတို႔ဘက္မွ လိုက္ပါေဆာင္ရြက္ေပးေနသည့္ ေစတနာ့၀န္ထမ္း ေရွ႕ေနအဖြဲ႔သည္ အမႈႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ အခ်က္အလက္မ်ားကို လံုး၀ မရရွိႏိုင္ သေလာက္ နီးပါး ျဖစ္ခဲ့ရသည္။ အမႈ စံုစမ္း စစ္ေဆးမႈ အေပၚ ၎တို႔၏ သံုးသပ္ခ်က္မ်ားကို ၾကည့္ခြင့္ရရွိရန္ ၿဗိတိန္ရဲအဖြဲ႔ထံ ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကေသာ္လည္း ျငင္းပယ္ခံခဲ့ရသည္။

ထိုင္းအရာရွိမ်ား၏ ေတာင္းဆိုမႈေၾကာင့္ ၿဗိတိန္ရဲအဖြဲ႔က အဂၤလန္ႏိုင္ငံမွ မ်က္ျမင္သက္ေသဟု ယူဆရသူမ်ားကို ေတြ႔ဆံု ေမးျမန္းခဲ့ေၾကာင္း သတင္းမ်ားထြက္ေပၚခဲ့ေသာ္လည္း အဆိုပါ အခ်က္အလက္မ်ားကို တရားခံေရွ႕ေနမ်ားသို႔ ေပးရန္ ႏို္င္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးဌာနက ျငင္းဆန္ခဲ့သည္။

ထိုအခ်ိန္တြင္ လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႔အစည္းတခု ျဖစ္သည့္ Reprieve က ၿဗိတိန္ အစိုးရအေနျဖင့္ တရားခံမ်ား ေသဒဏ္ခ်မွတ္ ခံရႏိုင္သည့္ ႏိုင္ငံရပ္ျခားမွ ရာဇ၀တ္မႈမ်ားကို ၀င္ေရာက္ကူညီျခင္း မျပဳရသည့္ ၎၏ ကိုယ္ပိုင္ စည္းမ်ဥ္းကို ခ်ိဳး ေဖာက္ျခင္း မျပဳရန္ သတိေပးခဲ့သည္။

တရားခံအက်ိဳးေဆာင္မ်ား အေနျဖင့္ ၿဗိတိန္ရဲအဖြဲ႔မွ ရရွိခဲ့သည့္ အခ်က္အလက္မ်ားကို ၾကည့္႐ႈ႕ႏိုင္သည့္ အခြင့္အေရး ရွိသည္ဟု Reprieve က တရား႐ံုးခ်ဳပ္တြင္ ေတာင္းဆိုခဲ့သည္။ တရားသူႀကီးအဖြဲ႔ေခါင္းေဆာင္က အဆိုပါ အမႈတြဲမ်ားကို သူ ၾကည့္ခဲ့ၿပီး ျဖစ္ေၾကာင္း စီရင္ခ်က္အေပၚ ႀကီးမားစြာသက္ေရာက္မႈရွိႏိုင္သည့္ အခ်က္အလက္မ်ိဳး ပါ၀င္ျခင္းမရွိေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။

သို႔ေသာ္လည္း အျပစ္အနာအဆာမ်ားသည့္ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈႏွင့္ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံ၏ အခန္း က႑အေပၚ ဆက္လက္၍ စိုးရိမ္ေနဆဲျဖစ္သည္ဟု Reprieve အဖြဲ႔က ေျပာသည္။

“ႏွိပ္စက္ညွဥ္းပန္းၿပီး ရရွိလာတဲ့ သက္ေသအေထာက္အထားေတြကို အသံုးျပဳျခင္းနဲ႔ တရားခံ ေရွ႕ေနေတြအတြက္ လံုေလာက္တဲ့ အခ်က္အလက္ အရင္းအျမစ္ေတြ ထုတ္မေပးတာမ်ိဳး မမွ်တတဲ့ စီရင္မႈေတြ ရွိႏိုင္တဲ့ ဒီလို အမႈမ်ိဳးမွာ ၿဗိတိန္ အစိုးရအေနနဲ႔ အားလံုးထက္ ပိုၿပီး အေရးတႀကီး လုပ္ေဆာင္ရမွာက သူတို႔ရဲ႕ ၾသဇာအရွိန္အ၀ါကို သံုးၿပီး စြပ္စြဲခံရသူေတြ တရားမွ်တတဲ့ စီရင္ဆံုးျဖတ္မႈကို ရရွိႏိုင္ေရး ျဖစ္ပါတယ္” ဟု Reprieve မွ ဒါ႐ိုက္တာ တဦးျဖစ္ေသာ Maya Foa က ေျပာသည္။

“ဒီအမႈလို ေသဒဏ္က်ခံႏုိင္ေလာက္တဲ့ ကိစၥမ်ားမွာ ၿဗိတိန္ ရဲအဖြဲ႔ တာ၀န္ရွိသူေတြ အေနနဲ႔ တိုက္႐ိုက္ျဖစ္ေစ၊ သြယ္၀ိုက္ ၿပီးေတာ့ျဖစ္ေစ ပါ၀င္ပတ္သက္ျခင္း မျပဳဖို႔ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ သတိေပးထားဖို႔ အလြန္အေရးႀကီးပါတယ္”ဟုလည္း ေျပာသည္။

႐ႈပ္ေထြးေနသည့္ အေၾကာင္းမ်ားထဲမွ ေနာက္ထပ္တခုမွာ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ ၂ လေက်ာ္ၾကာေအာင္ မွတ္ခ်က္ေပးျခင္း မျပဳခဲ့ေသာ အသတ္ခံရသူမ်ား၏ မိသားစုမ်ား၏ ပါ၀င္ပတ္သက္မႈျဖစ္သည္။ သူတို႔ႏႈတ္ဆိတ္ ၿငိမ္သက္သည့္အတြက္ တရားမွ်တစြာ စီရင္ဆံုးျဖတ္ေပးေရး ေတာင္းဆို ဖိအားေပးလိမ့္မည္ဟု ဖမ္းဆီးခံထားရသူမ်ားက ေမွ်ာ္လင့္ခဲ့ၾကသည္။ ၎တို႔တြင္ အျပစ္မရွိေၾကာင္းႏွင့္ ၿဗိတိန္ရဲ အဖြဲ႔၏ အေထာက္အထားမ်ားကို ေလ့လာႏိုင္ေရးအတြက္ Hannah Witheridge ႏွင့္ David Miller တို႔၏ မိသားစုမ်ားက အကူအညီေပးေစလိုေၾကာင္း ေဇာ္လင္းႏွင့္ ၀င္းေဇာ္ထြန္း တို႔က The Guardian သို႔ ၿပီးခဲ့သည့္ ႏို၀င္ဘာလအတြင္းတြင္ ေျပာၾကားခဲ့ၾကပါသည္။

သို႔ေသာ္လည္း ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလအတြင္းတြင္ ၎တို႔ မိသားစုမ်ား၏ ပထမဆံုး ေၾကညာခ်က္မ်ား ျဗိတိန္ႏိုင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးဌာနမွ တဆင့္ထြက္ေပၚလာသည့္အခါ မေမွ်ာ္လင့္ဘဲ ထိုင္းရဲအဖြဲ႔၏ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈကို ေထာက္ခံထားေၾကာင္း ေတြ႔ရသည္။ “က်န္ရစ္သူ မိသားစုအေနျဖင့္ ယခုကဲ့သို႔ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္ေသာအမႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေဆာင္ရြက္ေနမႈမ်ား အေပၚ ယံုၾကည္မႈရွိေၾကာင္း ေျပာၾကားလိုပါသည္”ဟု Hannah Witheridge ၏ မိသားစုက ဆိုသည္။

David Miller ၏ မိသားစုကလည္း ေဇာ္လင္းႏွင့္ ၀င္းေဇာ္ထြန္းအေပၚ ညႊန္ျပေနသည့္ သက္ေသ အေထာက္အထားမ်ား ခိုင္မာအားေကာင္းၿပီး ယံုၾကည္လက္ခံႏိုင္ေလာက္သည့္ အသြင္ရွိသည္ဟု ဆိုသည္။

ထိုသို႔ ေၾကညာခဲ့သည့္ အတြက္ ၿဗိတိန္ရဲအဖြဲ႔၏ ပါ၀င္ပတ္သက္မႈက ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာသည္ထက္ ပိုလြန္သြားမည္ကို လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႔မ်ားက ပိုမို စိုးရိမ္လာေစခဲ့သည္။

စြပ္စြဲခံရသူမ်ားဘက္မွ ေဆာင္ရြက္ေပးေနသူမ်ားအတြက္မူ ယခုကိစၥက အျခားအရာမ်ားထက္ ပိုမို သိသာေစခဲ့သည္။ ထိုင္းႏိုင္ငံ အေျခစိုက္ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံသား လူ႔အခြင့္ အေရးလႈပ္ရွားသူတဦး ျဖစ္ၿပီး တရားခံေရွ႕ေန အဖြဲ႔ကို ကူညီေပးေနသည့္ Andy Hall က ၿဗိတိန္ရဲအဖြဲ႔၏ အခန္းက က စိုးရိမ္စရာ ျဖစ္သည္ဟု ေျပာသည္။

သက္ေသ အေထာက္အထားမ်ားကို စြပ္စြဲခံရသူမ်ား၏ ဥပေဒအက်ိဳးေဆာင္မ်ားသို႔ မွ်ေ၀ေပးရန္ ျငင္းပယ္ျခင္းက ၿဗိတိန္ ႏိုင္ငံ၏ က်င့္၀တ္တခုျဖစ္ေသာ ေသဒဏ္ခ်မွတ္ခံရႏိုင္သည့္ အမႈမ်ားတြင္ ၀င္ေရာက္အကူအညီေပးျခင္း မျပဳေရးကို ခ်ိဳးေဖာက္သလို ျဖစ္သြားႏိုင္ေၾကာင္း ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကသည္ဟု Andy Hall ကဆိုသည္။

“အခ်က္ အလက္ေတြ ထုတ္ေပးဖို႔ အခုလို ညင္းပယ္ခဲ့တာက အမႈရဲ႕ အကဲဆတ္တဲ့ သဘာ၀နဲ႔ ၂ ႏိုင္ငံၾကားက ႏိုင္ငံ တကာ ဆက္ဆံေရး အေပၚ ဂယက္႐ိုက္မႈေတြနဲ႔ သက္ဆိုင္ေနဖြယ္ရာ ရွိပါတယ္” ဟုလည္း သူက ထပ္ေျပာသည္။

(လန္ဒန္ထုတ္ The Guradian သတင္းစာပါ Peter Walker ၏ Why UK role in backpackers murder case still worries rights groups ကို ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္သည္)
Irrawaddy
....................
လိပ်ကျွန်းအမှု ဗြိတိန်ရပ်တည်ချက် လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့များ စိုးရိမ်

လိပ်ကျွန်းလူသတ်မှု၏ ရှုပ်ထွေးမှု အများအပြားထဲ ဗြိတိန်၏ အခန်းကဏ္ဍလည်း ပါ၀င်နေခဲ့သည်။ ဗြိတိန်က ၀မ်းနည်းပူဆွေးနေသည့် ဗြိတိသျှမိသားစု ၂ စုကို ကူညီရန် ကြိုးစားရင်း မျှတသော တရားစီရင်မှု ဖြစ်စေရေး ထိုင်းအာဏာပိုင်များအပေါ် အဆက်မပြတ် ဖိအားပေးနေခဲ့သည်။ ထိုကိစ္စက ခက်ခဲပြီး ဟန်ချက်ညီမျှမှု ပြည့်စုံစွာ မရခဲ့ပါ။

ဗြိတိန်အစိုးရအနေဖြင့် နိုင်ငံပြင်ပ၌ ကြီးမားသည့် ပြစ်ဒဏ် ချမှတ်ခံရနိုင်သည့် အမှုများတွင် ပါ၀င်ကူညီခြင်း မပြုရန် ဥပဒေရှိပြီး ယင်းစည်းကမ်းကို ချိုးဖောက်ခဲ့သလောဟု မေးခွန်းထုတ်လာစေရန် Hannah Witheridge နှင့် David Miller တို့ကိုသတ်သူများအဖြစ် စွပ်စွဲခံရသူများအား ကာကွယ်ပေးရန်ထက် စွဲချက်တင်ရန် ပိုမို ကူညီခဲ့သည်ဟူသော စွပ်စွဲမှုများနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ရသည်။

ပြီးခဲ့သည့်နှစ် စက်တင်ဘာလအတွင်းက ထိုင်းနိုင်ငံမှ ကျော်ကြားသည့် အပန်းဖြေကျွန်းတခုတွင် ဗြိတိန်နိုင်ငံသား လူငယ် ၂ ဦး အသတ်ခံခဲ့ရကြောင်း သတင်းများ စတင်ထွက်ပေါ်ခဲ့ချိန်တွင် ပထမဆုံး အနေဖြင့် ဗြိတိန်အစိုးရ၏ အခန်းကဏ္ဍမှာ ပူဆွေးသောက ရောက်ရသည့် မိသားစုများကို ကူညီရန်နှင့် သေဆုံးသူတို့၏ ရုပ်အလောင်းများကို ပြန်လည်သယ်ယူနိုင်ရေး ဖြစ်သည်။

သို့သော်လည်း နောက်ပိုင်းတွင် မြန်မာ လူငယ်ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သား၂ ဦး ဖမ်းဆီး ခံခဲ့ရသည်။ သူတို့ မြန်မြန်ဆန်ဆန် ဖြောင့်ချက်ပေးခဲ့ခြင်းမှာ နှိပ်စက်ညှဉ်းပမ်း၍ ၀န်ခံခိုင်းခဲ့ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ကြောင်း သတင်းများ ထွက်ပေါ်လာခဲ့သည်။

မျှတစွာ စီရင်ဆုံးဖြတ်မှု မရရှိနိုင်ကြောင်း ဗြိတိန်နိုင်ငံတွင် စိုးရိမ်သတိပေးမှုများ ထွက်ပေါ်လာခြင်းနှင့် အတူ ဗြိတိန် နိုင်ငံခြားရေး ၀န်ကြီးဌာနက ထိုင်း အကြီးတန်း သံတမန်တဦးကို ဆင့်ခေါ်ပြီး နှိပ်စက်ညှဉ်းပမ်း၍ ဖြောင့်ချက်ရယူခဲ့သည် ဆိုသော သတင်းများ အပေါ် စိုးရိမ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ အီတလီနိုင်ငံတွင် ကျင်းပသည့် ထိပ်သီး အစည်းအဝေး တခူတွင်လည်း စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုကို လေ့လာစောင့်ကြည့်ရေး ထိုင်းနိုင်ငံသို့ ဗြိတိန် ရဲတပ်ဖွဲ့ လာရောက် ခွင့်ပြုရန် ဗြိတိန် ၀န်ကြီးချုပ် David Cameron က ထိုင်းနိုင်ငံ ၀န်ကြီးချုပ် Prayuth Chan-ocha ကို နားချခဲ့သည်။ ၀န်ကြီးချုပ် Prayuth Chan-ocha က ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများသည် တရားခံဖြစ်နိုင်ဖွယ်ရာ အရှိဆုံးသူများ ဖြစ်သည်ဟု တရားရုံးစီရင်ချက် မတိုင်မီ ကြေညာခဲ့သူ ဖြစ်ပါသည်။

လိပ်ကျွန်းအမှုသည် အလွန် အကဲဆတ်သော တာဝန်တခုဖြစ်ပါသည်။ နောင်လာမည့် အခက်အခဲများ၏ အစလည်း ဖြစ်ပါသည်။ ၂ ယောက်လုံး အသက် ၂၂ နှစ် အရွယ် ရှိသည့် ဇော်လင်းနှင့် ၀င်းဇော်ထွန်းတို့ဘက်မှ လိုက်ပါဆောင်ရွက်ပေးနေသည့် စေတနာ့ဝန်ထမ်း ရှေ့နေအဖွဲ့သည် အမှုနှင့် ပတ်သက်သည့် အချက်အလက်များကို လုံးဝ မရရှိနိုင် သလောက် နီးပါး ဖြစ်ခဲ့ရသည်။ အမှု စုံစမ်း စစ်ဆေးမှု အပေါ် ၎င်းတို့၏ သုံးသပ်ချက်များကို ကြည့်ခွင့်ရရှိရန် ဗြိတိန်ရဲအဖွဲ့ထံ တောင်းဆိုခဲ့ကြသော်လည်း ငြင်းပယ်ခံခဲ့ရသည်။

ထိုင်းအရာရှိများ၏ တောင်းဆိုမှုကြောင့် ဗြိတိန်ရဲအဖွဲ့က အင်္ဂလန်နိုင်ငံမှ မျက်မြင်သက်သေဟု ယူဆရသူများကို တွေ့ဆုံ မေးမြန်းခဲ့ကြောင်း သတင်းများထွက်ပေါ်ခဲ့သော်လည်း အဆိုပါ အချက်အလက်များကို တရားခံရှေ့နေများသို့ ပေးရန် နို်င်ငံခြားရေး ၀န်ကြီးဌာနက ငြင်းဆန်ခဲ့သည်။

ထိုအချိန်တွင် လူ့အခွင့်အရေး အဖွဲ့အစည်းတခု ဖြစ်သည့် Reprieve က ဗြိတိန် အစိုးရအနေဖြင့် တရားခံများ သေဒဏ်ချမှတ် ခံရနိုင်သည့် နိုင်ငံရပ်ခြားမှ ရာဇဝတ်မှုများကို ၀င်ရောက်ကူညီခြင်း မပြုရသည့် ၎င်း၏ ကိုယ်ပိုင် စည်းမျဉ်းကို ချိုး ဖောက်ခြင်း မပြုရန် သတိပေးခဲ့သည်။

တရားခံအကျိုးဆောင်များ အနေဖြင့် ဗြိတိန်ရဲအဖွဲ့မှ ရရှိခဲ့သည့် အချက်အလက်များကို ကြည့်ရှု့နိုင်သည့် အခွင့်အရေး ရှိသည်ဟု Reprieve က တရားရုံးချုပ်တွင် တောင်းဆိုခဲ့သည်။ တရားသူကြီးအဖွဲ့ခေါင်းဆောင်က အဆိုပါ အမှုတွဲများကို သူ ကြည့်ခဲ့ပြီး ဖြစ်ကြောင်း စီရင်ချက်အပေါ် ကြီးမားစွာသက်ရောက်မှုရှိနိုင်သည့် အချက်အလက်မျိုး ပါ၀င်ခြင်းမရှိကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

သို့သော်လည်း အပြစ်အနာအဆာများသည့် စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုနှင့် ဗြိတိန်နိုင်ငံ၏ အခန်း ကဏ္ဍအပေါ် ဆက်လက်၍ စိုးရိမ်နေဆဲဖြစ်သည်ဟု Reprieve အဖွဲ့က ပြောသည်။

“နှိပ်စက်ညှဉ်းပန်းပြီး ရရှိလာတဲ့ သက်သေအထောက်အထားတွေကို အသုံးပြုခြင်းနဲ့ တရားခံ ရှေ့နေတွေအတွက် လုံလောက်တဲ့ အချက်အလက် အရင်းအမြစ်တွေ ထုတ်မပေးတာမျိုး မမျှတတဲ့ စီရင်မှုတွေ ရှိနိုင်တဲ့ ဒီလို အမှုမျိုးမှာ ဗြိတိန် အစိုးရအနေနဲ့ အားလုံးထက် ပိုပြီး အရေးတကြီး လုပ်ဆောင်ရမှာက သူတို့ရဲ့ သြဇာအရှိန်အဝါကို သုံးပြီး စွပ်စွဲခံရသူတွေ တရားမျှတတဲ့ စီရင်ဆုံးဖြတ်မှုကို ရရှိနိုင်ရေး ဖြစ်ပါတယ်” ဟု Reprieve မှ ဒါရိုက်တာ တဦးဖြစ်သော Maya Foa က ပြောသည်။

“ဒီအမှုလို သေဒဏ်ကျခံနိုင်လောက်တဲ့ ကိစ္စများမှာ ဗြိတိန် ရဲအဖွဲ့ တာဝန်ရှိသူတွေ အနေနဲ့ တိုက်ရိုက်ဖြစ်စေ၊ သွယ်ဝိုက် ပြီးတော့ဖြစ်စေ ပါ၀င်ပတ်သက်ခြင်း မပြုဖို့ ပြင်းပြင်းထန်ထန် သတိပေးထားဖို့ အလွန်အရေးကြီးပါတယ်”ဟုလည်း ပြောသည်။

ရှုပ်ထွေးနေသည့် အကြောင်းများထဲမှ နောက်ထပ်တခုမှာ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုနှင့် ပတ်သက်၍ ၂ လကျော်ကြာအောင် မှတ်ချက်ပေးခြင်း မပြုခဲ့သော အသတ်ခံရသူများ၏ မိသားစုများ၏ ပါ၀င်ပတ်သက်မှုဖြစ်သည်။ သူတို့နှုတ်ဆိတ် ငြိမ်သက်သည့်အတွက် တရားမျှတစွာ စီရင်ဆုံးဖြတ်ပေးရေး တောင်းဆို ဖိအားပေးလိမ့်မည်ဟု ဖမ်းဆီးခံထားရသူများက မျှော်လင့်ခဲ့ကြသည်။ ၎င်းတို့တွင် အပြစ်မရှိကြောင်းနှင့် ဗြိတိန်ရဲ အဖွဲ့၏ အထောက်အထားများကို လေ့လာနိုင်ရေးအတွက် Hannah Witheridge နှင့် David Miller တို့၏ မိသားစုများက အကူအညီပေးစေလိုကြောင်း ဇော်လင်းနှင့် ၀င်းဇော်ထွန်း တို့က The Guardian သို့ ပြီးခဲ့သည့် နိုဝင်ဘာလအတွင်းတွင် ပြောကြားခဲ့ကြပါသည်။

သို့သော်လည်း ပြီးခဲ့သည့်နှစ် ဒီဇင်ဘာလအတွင်းတွင် ၎င်းတို့ မိသားစုများ၏ ပထမဆုံး ကြေညာချက်များ ဗြိတိန်နိုင်ငံခြားရေး ၀န်ကြီးဌာနမှ တဆင့်ထွက်ပေါ်လာသည့်အခါ မမျှော်လင့်ဘဲ ထိုင်းရဲအဖွဲ့၏ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုကို ထောက်ခံထားကြောင်း တွေ့ရသည်။ “ကျန်ရစ်သူ မိသားစုအနေဖြင့် ယခုကဲ့သို့ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်သောအမှုနှင့် ပတ်သက်၍ ဆောင်ရွက်နေမှုများ အပေါ် ယုံကြည်မှုရှိကြောင်း ပြောကြားလိုပါသည်”ဟု Hannah Witheridge ၏ မိသားစုက ဆိုသည်။

David Miller ၏ မိသားစုကလည်း ဇော်လင်းနှင့် ၀င်းဇော်ထွန်းအပေါ် ညွှန်ပြနေသည့် သက်သေ အထောက်အထားများ ခိုင်မာအားကောင်းပြီး ယုံကြည်လက်ခံနိုင်လောက်သည့် အသွင်ရှိသည်ဟု ဆိုသည်။

ထိုသို့ ကြေညာခဲ့သည့် အတွက် ဗြိတိန်ရဲအဖွဲ့၏ ပါ၀င်ပတ်သက်မှုက စောင့်ကြည့်လေ့လာသည်ထက် ပိုလွန်သွားမည်ကို လူ့အခွင့်အရေး အဖွဲ့များက ပိုမို စိုးရိမ်လာစေခဲ့သည်။

စွပ်စွဲခံရသူများဘက်မှ ဆောင်ရွက်ပေးနေသူများအတွက်မူ ယခုကိစ္စက အခြားအရာများထက် ပိုမို သိသာစေခဲ့သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ အခြေစိုက် ဗြိတိန်နိုင်ငံသား လူ့အခွင့် အရေးလှုပ်ရှားသူတဦး ဖြစ်ပြီး တရားခံရှေ့နေ အဖွဲ့ကို ကူညီပေးနေသည့် Andy Hall က ဗြိတိန်ရဲအဖွဲ့၏ အခန်းက က စိုးရိမ်စရာ ဖြစ်သည်ဟု ပြောသည်။

သက်သေ အထောက်အထားများကို စွပ်စွဲခံရသူများ၏ ဥပဒေအကျိုးဆောင်များသို့ မျှဝေပေးရန် ငြင်းပယ်ခြင်းက ဗြိတိန် နိုင်ငံ၏ ကျင့်ဝတ်တခုဖြစ်သော သေဒဏ်ချမှတ်ခံရနိုင်သည့် အမှုများတွင် ၀င်ရောက်အကူအညီပေးခြင်း မပြုရေးကို ချိုးဖောက်သလို ဖြစ်သွားနိုင်ကြောင်း တောင်းဆိုခဲ့ကြသည်ဟု Andy Hall ကဆိုသည်။

“အချက် အလက်တွေ ထုတ်ပေးဖို့ အခုလို ညင်းပယ်ခဲ့တာက အမှုရဲ့ အကဲဆတ်တဲ့ သဘာဝနဲ့ ၂ နိုင်ငံကြားက နိုင်ငံ တကာ ဆက်ဆံရေး အပေါ် ဂယက်ရိုက်မှုတွေနဲ့ သက်ဆိုင်နေဖွယ်ရာ ရှိပါတယ်” ဟုလည်း သူက ထပ်ပြောသည်။

(လန်ဒန်ထုတ် The Guradian သတင်းစာပါ Peter Walker ၏ Why UK role in backpackers murder case still worries rights groups ကို ဆီလျော်အောင် ဘာသာပြန်သည်)
Irrawaddy