ေက်ာက္စိမ္းမွရသည့္ သန္းေပါင္းေထာင္ခီ်ေသာ ေဒၚလာမ်ား ဘယ္သူေတြရဲ႕အိတ္ကပ္ထဲ သြားသလဲ

 ျမန္မာႏိုင္ငံေျမာက္ပိုင္း၊ ကခ်င္ျပည္နယ္အတြင္း ေက်ာက္စိမ္းထုတ္လုပ္ငန္းသည္ တႏွစ္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ေျခာက္ဘီလီယံမွ ကိုးဘီလီယံအထိရိွသည္။ သို႔ေသာ္အစိုးရရရိွေသာ အခြန္ေငြမွာမူ မျဖစ္စေလာက္သာျဖစ္ သည္။ ေဒသခံ ကခ်င္ျပည္သူလူထုအက်ဳိး ခံစားရမႈမွာလည္း အနည္းအက်ဥ္းမွ်သာရိွသည္။ သို႔ျဖစ္ပါက ေက်ာက္စိမ္းမွရေသာ သန္းေပါင္းေထာင္နွင့္ခီ်ေသာ ေဒၚလာမ်ား ဘယ္ေရာက္သြားသနည္း ေမးစရာျဖစ္လာ သည္။ အစိုးရက အဂတိလိုက္စား အက်င့္ပ်က္ျပားမႈတိုက္ဖ်က္ရန္ ၾကဳိးစားေနသည္။ ကခ်င္ေဒသ ေအးခ်မ္း တည္ျငိမ္ေရးကို ၾကဳိးပမ္းေနသည္။ ဤသို႔ဆိုပါက ေက်ာက္စိမ္းမွရေသာေငြမ်ား မည္သူ႔ဆီေရာက္သြားသနည္း ေမးခြန္းမွာ အေရးၾကီးေသာေမးခြန္း ျဖစ္လာသည္။

၂၀၁၁ ခုႏွစ္တြင္ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရ တက္လာစဥ္က ေရနံ၊ ဓာတ္ေငြ႕ႏွင့္ သတၱဳလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ပြင့္လင္းျမင္သာ မႈရိွေစရမည္ဟု ကတိျပုခဲ့သည္။ ယခုႏွစ္ ဇူလိုင္လတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ သယံဇာတတူးေဖာ္ေရး ပြင့္လင္းျမင္ သာမႈရိွေရး လုပ္ငန္းေဖာ္ေဆာင္မႈအဖဲြ႕ (Extractive Industries Transparency Initiative) တြင္ အဖဲြ႕၀င္ ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ယင္းအဖဲြ႕သည္ ႏိုင္ငံတကာ အက်င့္ပ်က္အဂတိလိုက္စားမႈတိုက္ဖ်က္ေရး စီမံခ်က္အဖဲြ႕ျဖစ္ျပီး ႏိုင္ငံေပါင္း ၄၈ ႏိုင္ငံ ပါ၀င္သည္။ EITI သည္ ျမန္မာျပည္သူမ်ား ယင္းစီမံခ်က္ကို လ်င္ျမန္စြာႏွင့္ က်ယ္ျပန္႔စြာ က်င့္သံုးႏိုင္ေအာင္ ကူညီေပးေသာအဖဲြ႕ျဖစ္သည္။ ျမန္မာအစိုးရအေနႏွင့္လည္း ၎၏ ကတိအတိုင္း အေကာင္ အထည္ေဖာ္ရန္ လိုအပ္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း EITI ၏ ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ပတ္သက္၍ အမ်ားဆံုးေဆြးေႏြးေန သည့္ ကမာၻမွာ ေရနံႏွင့္သဘာ၀ ဓာတ္ေငြ႕တူးေဖာ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ား၌သာ ျဖစ္သည္။ ေက်ာက္စိမ္းထုတ္လုပ္မႈ လုပ္ငန္းသည္ အက်ဳိးအျမတ္ၾကီးမားေသာလုပ္ငန္းတခုျဖစ္သည္။ ယင္းလုပ္ငန္း၌ အဂတိလိုက္စားမႈကင္းျပီး ရသင့္ရထိုက္ေသာ အခြန္ဘ႑ာမ်ားရရိွပါက ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းလ်င္ျမန္စြာ ေအာင္ျမင္မႈရရိွႏိုင္ သည္။

သို႔ေသာ္လည္း မၾကာေသးမီက ကခ်င္ျပည္နယ္ ေက်ာက္စိမ္းလုပ္ငန္းကို သုေတသနျပဳခ်က္မ်ားအရ ယင္းလုပ္ ငန္းတြင္ လွ်ဳိ႕၀ွက္ခ်က္မ်ား၊ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈမ်ားႏွင့္ စစ္ဘက္မွ ထိန္းခ်ဳပ္မႈမ်ားျပဳလုပ္ထားေၾကာင္း ေတြ႕ရိွခဲ့ သည္။
ယင္းေဒသတြင္ မည္သည့္ကုမၸဏီက သတၱဳတူးေဖာ္ခြင့္လိုင္စင္ရရိွထားေၾကာင္း အမ်ားျပည္သူသိရိွႏိုင္သည့္ အခ်က္အလက္မ်ား မရိွသေလာက္ျဖစ္သည္။ ၎အျပင္ ကုမၸဏီကို မည္သူက အမွန္တကယ္ပိုင္ဆိုင္သည္။
အစိုးရကို ဘာေတြေပးရသည္၊ ဘာေတြထုတ္လုပ္ေနသည္ စသည့္အခ်က္မ်ားမွာလည္း ထင္သာျမင္သာ မရိွေခ်။
ယင္းေဒသရိွ အရပ္ဘက္ႏွင့္ စစ္ဘက္အရာရိွမ်ားအတြင္း အဂတိလိုက္စားအက်င့္ ပ်က္ျပားမႈမ်ားႏွင့္ ေက်ာက္ စိမ္းေမွာင္ခိုကြန္ရက္မ်ားရိွေနျပီး ေက်ာက္စိမ္းအမ်ားစုမွာ တရုတ္ျပည္ဘက္ ခိုးထုတ္ေနေၾကာင္း ေက်ာက္စိမ္း လုပ္ငန္းအတြင္းစည္း ပုဂၢိဳလ္မ်ားက ေျပာျပခဲ့ၾကသည္။

ေက်ာက္စိမ္း အဓိကထုတ္လုပ္ရာ ဖားကန္႔ေဒသသည္ ျမန္မာတပ္မေတာ္ႏွင့္ ကခ်င္ေကအိုင္အိုအဖဲြ႕မ်ား မၾကာ ခဏ တိုက္ပဲြျဖစ္ပြားရာေဒသျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း အဓိကေက်ာက္စိမ္းတြင္းမ်ားကိုမူ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္က အဓိကထိန္းခ်ဳပ္ထားသည္။
ေဒသခံ ကခ်င္တိုင္းရင္းသားျပည္သူမ်ားကမူ မိမိတို႔၏ သယံဇာတအေမြအႏွစ္မ်ားကို ခရိုနီလုပ္ငန္းရွင္ၾကီးမ်ား၊ တရုတ္လုပ္ငန္းရွင္ၾကီးမ်ားနွင့္ စစ္ဘက္ႏွင့္ နီးစပ္ေသာလူမ်ားက ၾကီးမားလွေသာ အက်ဳိးအျမတ္မ်ား ရရိွခံစား ေနၾကသည္ဟု ရႈျမင္ေနၾကသည္။

၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ေမလတြင္ ေက်ာက္စိမ္းတူး ေဖာ္ခြင့္လိုင္စင္မ်ားကို ရပ္ဆိုင္းခဲ့သည္။ ယင္းမွာ ေကအိုင္အိုမ်ား အခြန္အေကာက္ မေကာက္ႏိုင္ရန္ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ယခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလတြင္ ယင္းတားျမစ္ခ်က္ ကို ရုတ္တရက္ ျပန္လည္ရုပ္သိမ္းခဲ့သည္။ ေက်ာက္စိမ္းလုပ္ငန္းတြင္ ျဖစ္ပြားေနသည့္ အက်င့္ပ်က္မႈမ်ားႏွင့္ မတရားမႈမ်ားကို ေျဖရွင္းရန္ ေဆာင္ရြက္သည့္ သေဘာပင္ ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ EITI အေနႏွင့္ ေက်ာက္စိမ္း တူးေဖာ္မႈလုပ္ငန္းတြင္ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရိွေစလိုေၾကာင္း၊ မည္သည့္ကုမၸဏီကို မည္သည့္လိုင္စင္ခ်ေပးထား ေၾကာင္း၊ ယင္းကုမၸဏီကို မည္သူေတြက အမွန္တကယ္ပိုင္ဆိုင္ေၾကာင္း အခြန္အထုပ္မ်ား မည္မွ်ေပးေဆာင္ေန ေၾကာင္း ေက်ာက္စိမ္းမည္မွ်ထုပ္လုပ္ေနေၾကာင္း စသည့္အခ်က္မ်ားႏွင့္ပတ္သက္ျပီး ေမးခြန္းမ်ား ထုတ္လ်က္ရိွ သည္။

ထြဋ္၀င္းထြဋ္
Ref : Global witness
News Watch(ေစာင့္ၾကည့္သတင္းဂ်ာနယ္)
https://www.facebook.com/NewsWatchJournal
..........................

 မြန်မာနိုင်ငံမြောက်ပိုင်း၊ ကချင်ပြည်နယ်အတွင်း ကျောက်စိမ်းထုတ်လုပ်ငန်းသည် တနှစ် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ခြောက်ဘီလီယံမှ ကိုးဘီလီယံအထိရှိသည်။ သို့သော်အစိုးရရရှိသော အခွန်ငွေမှာမူ မဖြစ်စလောက်သာဖြစ် သည်။ ဒေသခံ ကချင်ပြည်သူလူထုအကျိုး ခံစားရမှုမှာလည်း အနည်းအကျဉ်းမျှသာရှိသည်။ သို့ဖြစ်ပါက ကျောက်စိမ်းမှရသော သန်းပေါင်းထောင်နှင့်ချီသော ဒေါ်လာများ ဘယ်ရောက်သွားသနည်း မေးစရာဖြစ်လာ သည်။ အစိုးရက အဂတိလိုက်စား အကျင့်ပျက်ပြားမှုတိုက်ဖျက်ရန် ကြိုးစားနေသည်။ ကချင်ဒေသ အေးချမ်း တည်ငြိမ်ရေးကို ကြိုးပမ်းနေသည်။ ဤသို့ဆိုပါက ကျောက်စိမ်းမှရသောငွေများ မည်သူ့ဆီရောက်သွားသနည်း မေးခွန်းမှာ အရေးကြီးသောမေးခွန်း ဖြစ်လာသည်။

၂၀၁၁ ခုနှစ်တွင် ဦးသိန်းစိန်အစိုးရ တက်လာစဉ်က ရေနံ၊ ဓာတ်ငွေ့နှင့် သတ္တုလုပ်ငန်းများတွင် ပွင့်လင်းမြင်သာ မှုရှိစေရမည်ဟု ကတိပြုခဲ့သည်။ ယခုနှစ် ဇူလိုင်လတွင် မြန်မာနိုင်ငံသည် သယံဇာတတူးဖော်ရေး ပွင့်လင်းမြင် သာမှုရှိရေး လုပ်ငန်းဖော်ဆောင်မှုအဖွဲ့ (Extractive Industries Transparency Initiative) တွင် အဖွဲ့ဝင် ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ယင်းအဖွဲ့သည် နိုင်ငံတကာ အကျင့်ပျက်အဂတိလိုက်စားမှုတိုက်ဖျက်ရေး စီမံချက်အဖွဲ့ဖြစ်ပြီး နိုင်ငံပေါင်း ၄၈ နိုင်ငံ ပါ၀င်သည်။ EITI သည် မြန်မာပြည်သူများ ယင်းစီမံချက်ကို လျင်မြန်စွာနှင့် ကျယ်ပြန့်စွာ ကျင့်သုံးနိုင်အောင် ကူညီပေးသောအဖွဲ့ဖြစ်သည်။ မြန်မာအစိုးရအနေနှင့်လည်း ၎င်း၏ ကတိအတိုင်း အကောင် အထည်ဖော်ရန် လိုအပ်သည်။ သို့သော်လည်း EITI ၏ မြန်မာနိုင်ငံနှင့်ပတ်သက်၍ အများဆုံးဆွေးနွေးနေ သည့် ကမ္ဘာမှာ ရေနံနှင့်သဘာဝ ဓာတ်ငွေ့တူးဖော်ရေးလုပ်ငန်းများ၌သာ ဖြစ်သည်။ ကျောက်စိမ်းထုတ်လုပ်မှု လုပ်ငန်းသည် အကျိုးအမြတ်ကြီးမားသောလုပ်ငန်းတခုဖြစ်သည်။ ယင်းလုပ်ငန်း၌ အဂတိလိုက်စားမှုကင်းပြီး ရသင့်ရထိုက်သော အခွန်ဘဏ္ဍာများရရှိပါက ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး လုပ်ငန်းလျင်မြန်စွာ အောင်မြင်မှုရရှိနိုင် သည်။

သို့သော်လည်း မကြာသေးမီက ကချင်ပြည်နယ် ကျောက်စိမ်းလုပ်ငန်းကို သုတေသနပြုချက်များအရ ယင်းလုပ် ငန်းတွင် လျှို့ဝှက်ချက်များ၊ အကျင့်ပျက်ခြစားမှုများနှင့် စစ်ဘက်မှ ထိန်းချုပ်မှုများပြုလုပ်ထားကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့ သည်။
ယင်းဒေသတွင် မည်သည့်ကုမ္ပဏီက သတ္တုတူးဖော်ခွင့်လိုင်စင်ရရှိထားကြောင်း အများပြည်သူသိရှိနိုင်သည့် အချက်အလက်များ မရှိသလောက်ဖြစ်သည်။ ၎င်းအပြင် ကုမ္ပဏီကို မည်သူက အမှန်တကယ်ပိုင်ဆိုင်သည်။
အစိုးရကို ဘာတွေပေးရသည်၊ ဘာတွေထုတ်လုပ်နေသည် စသည့်အချက်များမှာလည်း ထင်သာမြင်သာ မရှိချေ။
ယင်းဒေသရှိ အရပ်ဘက်နှင့် စစ်ဘက်အရာရှိများအတွင်း အဂတိလိုက်စားအကျင့် ပျက်ပြားမှုများနှင့် ကျောက် စိမ်းမှောင်ခိုကွန်ရက်များရှိနေပြီး ကျောက်စိမ်းအများစုမှာ တရုတ်ပြည်ဘက် ခိုးထုတ်နေကြောင်း ကျောက်စိမ်း လုပ်ငန်းအတွင်းစည်း ပုဂ္ဂိုလ်များက ပြောပြခဲ့ကြသည်။

ကျောက်စိမ်း အဓိကထုတ်လုပ်ရာ ဖားကန့်ဒေသသည် မြန်မာတပ်မတော်နှင့် ကချင်ကေအိုင်အိုအဖွဲ့များ မကြာ ခဏ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားရာဒေသဖြစ်သည်။ သို့သော်လည်း အဓိကကျောက်စိမ်းတွင်းများကိုမူ မြန်မာ့တပ်မတော်က အဓိကထိန်းချုပ်ထားသည်။
ဒေသခံ ကချင်တိုင်းရင်းသားပြည်သူများကမူ မိမိတို့၏ သယံဇာတအမွေအနှစ်များကို ခရိုနီလုပ်ငန်းရှင်ကြီးများ၊ တရုတ်လုပ်ငန်းရှင်ကြီးများနှင့် စစ်ဘက်နှင့် နီးစပ်သောလူများက ကြီးမားလှသော အကျိုးအမြတ်များ ရရှိခံစား နေကြသည်ဟု ရှုမြင်နေကြသည်။

၂၀၁၂ ခုနှစ် မေလတွင် ကျောက်စိမ်းတူး ဖော်ခွင့်လိုင်စင်များကို ရပ်ဆိုင်းခဲ့သည်။ ယင်းမှာ ကေအိုင်အိုများ အခွန်အကောက် မကောက်နိုင်ရန်ဖြစ်သည်။ သို့သော်လည်း ယခုနှစ် စက်တင်ဘာလတွင် ယင်းတားမြစ်ချက် ကို ရုတ်တရက် ပြန်လည်ရုပ်သိမ်းခဲ့သည်။ ကျောက်စိမ်းလုပ်ငန်းတွင် ဖြစ်ပွားနေသည့် အကျင့်ပျက်မှုများနှင့် မတရားမှုများကို ဖြေရှင်းရန် ဆောင်ရွက်သည့် သဘောပင် ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် EITI အနေနှင့် ကျောက်စိမ်း တူးဖော်မှုလုပ်ငန်းတွင် ပွင့်လင်းမြင်သာမှုရှိစေလိုကြောင်း၊ မည်သည့်ကုမ္ပဏီကို မည်သည့်လိုင်စင်ချပေးထား ကြောင်း၊ ယင်းကုမ္ပဏီကို မည်သူတွေက အမှန်တကယ်ပိုင်ဆိုင်ကြောင်း အခွန်အထုပ်များ မည်မျှပေးဆောင်နေ ကြောင်း ကျောက်စိမ်းမည်မျှထုပ်လုပ်နေကြောင်း စသည့်အချက်များနှင့်ပတ်သက်ပြီး မေးခွန်းများ ထုတ်လျက်ရှိ သည်။

ထွဋ်ဝင်းထွဋ်
Ref : Global witness
News Watch(စောင့်ကြည့်သတင်းဂျာနယ်)
https://www.facebook.com/NewsWatchJournal