ေလသံစစ္စစ္နဲ႔ စကားေျပာျခင္းရဲ႕ လွ်ဳိ႕ဝွက္ခ်က္

ဘာသာစကားတစ္ခုကို ကြၽမ္းက်င္ေအာင္ ေျပာဆိုႏိုင္တဲ့အျပင္ အဲဒီ ဘာသာစကားေျပာတဲ့ လူမ်ိဳးေတြရဲ႕ ေလသံစစ္စစ္နဲ႔ ေျပာႏိုင္တယ္ ဆိုရင္ေတာ့ ေတာက္ေျပာင္ေနတဲ့ ေရႊေပၚ ျမဆင့္ လိုက္သလိုပါပဲ။ ေလသံဆိုအမ်ဳိးမ်ဳိးရွိေလရဲ႕။ အေမရိကန္ ေလသံလို အသံလိပ္လိပ္နဲ႔ အိုင္းရစ္ေလသံလို ေတးသြားသံေတြလိုမ်ဳိး သိသိသာသာ ခြဲျခားသိႏိုင္တဲ့ ေလသံေတြ ရွိသလို တခ်ဳိ႕ေလ သံေတြဟာ ေတာ္ေတာ္ကြၽမ္းက်င္စြာ နားေထာင္ က်က္မွတ္မိထားမွ ခြဲျခားေျပာႏိုင္ေလာက္ေအာင္ သိမ္ေမြ႕လြန္းပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေလ့လာသူမ်ား အတြက္ကေတာ့ ကမၻာ့အရပ္ေဒသ အသီးသီးက လူမ်ဳိးအသီးသီးတို႔ရဲ႕ ေလသံေတြရဲ႕ သာမန္ကြဲျပားမႈေတြကိုေတာ့ သတိထားမိမွာပါ။  ဒီလိုေလသံေတြကို တူေအာင္လိုက္ေျပာဖို႔ ေလ့က်င့္မယ္ဆိုရင္ အခ်ိန္ေတာ္ေတာ္ ေပးရပါမယ္။ ဒါေပမဲ့ အက်ဳိးေတာ့ မယုတ္ပါဘူး။ အဂၤလိပ္စကားပဲျဖစ္ၾကတဲ့ အေမရိကန္နဲ႔ ၿဗိတိသွ်ေလသံေတြကို ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္ရေအာင္။ သူတို႔ စကားေျပာအသံထြက္ေတြက မတူညီတဲ့ ပါးစပ္ရဲ႕ ေနရာ အသီးသီးကို အသုံးျပဳၿပီး ထြက္လာတဲ့ အသံေတြပါ။ ၿဗိတိသွ် ေတြက ပါးစပ္ဖ်ားနဲ႔ လွ်ာဖ်ားေတြကို သုံးၾကၿပီး အေမရိကန္ေတြကေတာ့ ပါးစပ္အတြင္းပိုင္း အာေခါင္ ေနရာကေန အသံကို တြန္းထုတ္ ကာ ႏွာသံကိုလည္း အမ်ားအားျဖင့္ အသုံးျပဳၾကပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ အေမရိကန္အဂၤလိပ္ေလသံက အသံပိုမာတယ္လို႔ ေျပာၾကပါတယ္။
သူတို႔ရဲ႕ ေလသံတစ္ခုခ်င္းစီက သီးသန္႔ကိုယ္ပိုင္ဟန္ပါတဲ့ အသံထြက္စနစ္ တစ္ခုစီ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ အဲဒီ ေလသံႏွစ္ခုရဲ႕ ကြဲျပားခ်က္ေတြကို သရအသံထြက္ (vowels) ေတြ မွာ ေကာင္းေကာင္း ေတြ႕ရ (ၾကားရ) ပါတယ္။ Londoners ေတြရဲ႕ Cockney ေလသံဖမ္းခ်င္ရင္ “i” အသံထြက္ေတြမွာ ပါးစပ္ကို ခပ္က်ယ္က်ယ္ဟၿပီး ေျပာၾကည့္ရင္ Londoner တစ္ေယာက္အသံနဲ႔ ပိုတူေအာင္ ေျပာႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။ အဲဒီေလာက္ေလးနဲ႔ တစ္ခါတည္းတူေအာင္ ေျပာႏိုင္ၿပီလို႔ မဆိုလိုပါဘူး။ လုံးဝနီးပါးတူေအာင္ ေျပာႏိုင္ဖို႔ native speaker ေတြရဲ႕ ေလသံေတြကို အမ်ားႀကီး နားေထာင္ၿပီး အဲဒီထဲကမွ အေသးစိတ္အခ်က္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကို ေလ့လာၿပီး ေလ့က်င့္မွသာ ျဖစ္ႏိုင္မွာပါ။
Native speaker ေတြဟာ သူတို႔ရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္ေလသံေတြကို ထြက္တဲ့ အခါ ပါးစပ္ရဲ႕ အစိတ္အပိုင္း အမ်ိဳးမ်ိဳး၊ မ်က္ႏွာေပၚရွိ ႂကြက္သား လႈပ္ရွားမႈ အမ်ိဳးမ်ိဳးကို အသုံးခ် ပါတယ္။ ျပင္သစ္ လူမ်ိဳးေတြ အေၾကာင္း ၾကားမိ၊ သတိထားမိမယ္ဆိုရင္ သူတို႔ရဲ႕ အႏုအရြ ႐ိုမန္းတစ္ဆန္ပံု (ဒါမွမဟုတ္ သူတို႔ရဲ႕ ႀကီးက်ယ္ေမာက္မာမႈ) ေတြ ကို ေျပာတာမဟုတ္ဘူးေနာ္။ သူတို႔ရဲ႕ သိသာလြန္း လွတဲ့ ႏွာသံကို ေျပာတာ။ (တခ်ိဳ႕ဆို ျပင္သစ္ေတြက စကားကို ပါးစပ္နဲ႔မေျပာဘဲ ႏွာေခါင္းနဲ႔ေျပာတယ္လို႔ေတာင္ ဆိုၾကတာ။)
ရယ္စရာေျပာတာဆိုေပမယ့္ ဒီအခ်က္က အတိုင္းအတာတစ္ခုအထိမွန္ပါတယ္။ ျပင္သစ္သံနဲ႔ ျပင္သစ္စကား ေကာင္းေကာင္းေျပာတတ္ခ်င္ရင္ အသံတခ်ဳိ႕ ကို ႏွာေခါင္းထဲကေန မႈတ္ထုတ္ႏိုင္ေအာင္ ေသေသခ်ာခ်ာ အရင္ဆုံး ေလ့က်င့္ထားမွ ရမွာပါ။ ဒီလိုထူးျခားတဲ့ ေလသံေတြကို ျပင္သစ္စကားတစ္ခုတည္းမွာပဲ ေတြ႕ ရတာမဟုတ္ပါဘူး။ အခ်ဳိ႕ဘာသာ စကားေတြမွာ အသံထြက္ေတြကို ပါးစပ္၊ ႏႈတ္ခမ္း၊ လည္ေခ်ာင္း၊ အသံအိုးစတဲ့ေနရာအမ်ိဳးမ်ိဳးကို အသုံးျပဳၿပီး ထုတ္ရပါတယ္။
ဘာသာစကားတခ်ဳိ႕ရဲ႕ ေလသံေတြဆို ထြက္ရခက္လြန္းလို႔၊ ဘာေၾကာင့္ဆို အဲဒီအသံေတြထြက္ဖို႔ သုံးရတဲ့ မ်က္ႏွာျပင္ ႂကြက္သားလႈပ္ရွားမႈ အားနည္းခ်က္ေတြေၾကာင့္ (သင့္ရဲ႕ မိခင္ဘာသာစကား အသံထြက္မွာ မသုံးရတဲ့ ႂကြက္သားလႈပ္ရွားမႈေတြေၾကာင့္) ဘယ္လိုမွ စကားပီေအာင္ ေျပာမထြက္ႏိုင္တာေတြ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေသေသခ်ာခ်ာ မ်က္ႏွာႂကြက္သားလႈပ္ရွားမႈကို ေလ့က်င့္တာ၊ အသက္႐ွဴသြင္း၊ ႐ွဴထုတ္ပံုေတြကို ေလ့က်င့္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ အဲဒီ native speaker ေတြလို ပီေအာင္ ေျပာႏိုင္လာမွာပါ။
တစ္ခါတေလ အသံတစ္ခုကို တုၿပီးေျပာထြက္ဖို႔ေတာင္ ခက္တတ္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ အသံထြက္ဖို႔ native speaker က ပါးစပ္ရဲ႕ ဘယ္အစိတ္အပိုင္းကို အသုံးျပဳတယ္ဆိုတာကိုေတာင္ နားလည္ဖို႔ မလြယ္ပါဘူး။ အဲဒါေတြကို ေက်ာ္လႊားဖို႔ “accent reverse engineering” ဆိုတဲ့ အလြန္ အသုံးတည့္လွတဲ့ နည္းပညာတစ္ခုကို ရွာေတြ႕ထားပါတယ္။
ပထမဆုံး ကိုယ့္မိခင္ဘာသာစကားကို တျခားေသာ native speaker တစ္ေယာက္က ဘယ္လို အသံထြက္သလဲ ေလ့လာပါ။ သီးျခားေလသံ စကားဝဲပံုေတြကို မွတ္သားပါ။ အဲဒီအခါ ဘာေတြ ေတြ႕ရမလဲဆိုေတာ့ သူစကားေျပာတဲ့အခါ ဘယ္အဂၤါအစိတ္အပိုင္းေတြကို ဘယ္အသံထြက္ေတြအတြက္ သုံးသလဲ၊ ဥပမာ- ပါးစပ္ရဲ႕ ဘယ္အစိတ္ အပိုင္းေတြကို အသုံးအမ်ားဆုံးလဲ။ လွ်ာကို ဘယ္လိုထားရသလဲ။ အသက္ဘယ္လို႐ွဴၿပီးေလကိုပါးစပ္ထဲမွာ ဘယ္လိုအသြင္းအထုတ္ လုပ္သလဲစသည္ျဖင့္ ေလ့လာပါ။ ဥပမာ- ဂ်ာမန္လူမ်ဳိးတစ္ေယာက္ကို ဂ်ာမန္စကားကို ဂ်ာမန္ေလသံနဲ႔ ေျပာခ်င္ရင္ သူတို႔ (ဂ်ာမန္ေတြ) အဂၤလိပ္လိုေျပာတာကို နားေထာင္ၾကည့္ပါ။ သူတို႔ရဲ႕ အဂၤလိပ္ေလသံေတြ ဟာ ေလမႈတ္သံျပင္းျပင္းနဲ႔အသံ ေတြျဖစ္ၿပီး “s” အသံနဲ႔ “z” အသံေတြ အားလံုးေရာေထြးေနမယ္။ တခ်ဳိ႕ဟာသ႐ုပ္ပ္ျမင္သံၾကား/႐ုပ္ရွင္သ႐ုပ္ ေဆာင္ေတြ ဂ်ာမန္တို႔၊ ဩစေၾတးလ်ပံုစံတို႔ သ႐ုပ္ေဆာင္ရင္ လွ်ာကို ေရွ႕ကိုထုတ္ၿပီး ေရွ႕သြားအတြင္းဘက္ကို လွ်ာနဲ႔ထိုးထိုးၿပီး လုပ္ေျပာတာေတြ ၾကည့္ဖူးၾကမွာပါ။ ဒါက ရယ္စရာ ဟာသလုပ္ဖို႔သက္သက္ သဏၭာန္တူေအာင္ အပိုခ်ဲ႕လုပ္တာျဖစ္ၿပီး သူတစ္ပါးကို ထိခိုက္ေစာ္ကားဖို႔ ရည္ရြယ္တာမဟုတ္ပါဘူး။

Omniglot.com မွ Owen Lee ၏ Secrets of Speaking with a Genuine Accent ကို ကိုးကား ဘာသာျပန္ထားတာျဖစ္ပါတယ္။
http://internetjournal.media/article/1287