၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲ ကန္ ကူညီမည္

ေနျပည္ေတာ္မွာ က်င္းပတဲ့ ဒုတိယအၾကိမ္ အေမရိကန္-ျမန္မာ လူ႔အခြင့္အေရး ေဆြးေႏြးပြဲ။
၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲ ကန္ ကူညီမည္
နားဆင္ရန္


ျမန္မာႏိုင္ငံကိုေရာက္ရွိ္ေနတဲ့ ဒီမိုကေရစီ၊ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ အလုပ္သမားေရးရာ အေမရိကန္ လက္ေထာက္ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး Tom Malinowski နဲ႔ လူဦးေရ၊ ဒုကၡသည္နဲ႔ ေရႊ႕ေျပာင္းေနထိုင္မႈဆိုင္ရာ အေမရိကန္ လက္ေထာက္ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီး Anne Richard တို႔ ဦးေဆာင္တဲ့ အေမရိကန္ကိုယ္စားလွယ္ အဖြဲ႔ဟာ ဇန္နဝါရီလ ၁၄ နဲ႔ ၁၅ ရက္ ၂ ရက္ၾကာေနျပည္ေတာ္မွာက်င္းပတဲ့ ဒုတိယအႀကိမ္ အေမရိကန္-ျမန္မာ လူ႔အခြင့္အေရး ေဆြးေႏြးပြဲကို တက္ေရာက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီေဆြးေႏြးပြဲကို ျမန္မာကိုယ္စားလွယ္ဘက္က ဦးေဆာင္ေဆြးေႏြးခဲ့တဲ့ ဒုတိယႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ဦးသန္႔ေက်ာ္ကို ၂ ရက္ၾကာ ေဆြးေႏြးခဲ့တဲ့အေၾကာင္းအရာေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေဒၚခင္စိုး၀င္းက သီးသန္႔ ဆက္သြယ္ေမးျမန္းရာမွာ ဦးသန္႔ေက်ာ္က အခုလို စ ေျပာပါတယ္။

“ေဆြးေႏြးတဲ့အထဲမွာ ဘာသာရပ္ေတြေတာ့ အမ်ားႀကီးေပါ့ေနာ္။ ေခါင္းစဥ္ေတြလည္း အမ်ားႀကီးပါ။ အလုပ္သမားကိစၥ၊ အလုပ္သမားကိစၥဆိုလို႔ရွိရင္ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ အေမရိကန္ၾကားမွာ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ေဆာင္ရြက္ခ်က္ ေတြအေပၚမွာ သူတို႔ ေက်နပ္တယ္။ အားရတယ္။ ေနာက္ ဆက္ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြကို ဆက္ၿပီးေတာ့ အားေပးတယ္ ဆိုတဲ့ဟာကို အဓိကထားၿပီး သူတို႔ေျပာပါတယ္။ ေနာက္ ဒီေျမနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ကိစၥ Land Rightsနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့လည္း ေဆြးေႏြးၾက ပါတယ္။ ေဆြးေႏြးတဲ့ အခါမွာ ဒီကိစၥရဲ႕ နက္နဲမႈ ဒီကိစၥရဲ႕ အေရးပါမႈ၊ ေျမေတြကို ဌားတဲ့ ကိစၥ ႏွစ္ဘက္ၾကားမွာ အျမင္ဖလွယ္ပါတယ္။

အဓိကကေတာ့ National Land Use Policy အေပၚမွာ ႏွစ္ဘက္ၾကား မွာ ျပည္သူလူထုေပါ့ Public consultation ေပါ့ ဒါ လုပ္သင့္တယ္။ ဒါ အေရးႀကီးတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီကိစၥဟာ အခ်ိန္နည္းနည္းေတာ့ ေပးရမယ္ဆိုတဲ့ ဟာမ်ိဳးကိုေတာ့ သူတို႔လည္းျမင္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔လည္း ျမင္ပါတယ္။ အဲ့တာမ်ိဳး ျမင္တာေတာ့ ႏွစ္ဘက္ၾကားမွာ ေဆြးေႏြးတယ္။ က်ေနာ္တို႔ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ အပိုင္း၊ သူတို႔ျမင္တဲ့အပိုင္းကို ေတာ့ ႏွစ္ဘက္ၾကားမွာ အဓိကထား ေဆြးေႏြးၾကပါတယ္။

ေဒၚခင္စိုးဝင္း။ ။ ဟုတ္ကဲ့ပါ။ အေမရိကန္က ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးေတြပဲ လာလာ၊ဘယ္သူပဲလာလာ။ အေရးႀကီးတဲ့ပုဂၢိဳလ္ေတြ လာတိုင္းမွာ ျမန္မာစစ္တပ္က သိမ္းယူထားတဲ့ လယ္ယာေျမေတြ ကိစၥ ျပန္ေပးဖို႔ တုိက္တြန္းေလ့ရွိပါတယ္။ အဲ့ဒီ့ကိစၥနဲ႔ပတ္သက္လို႔ေရာ ဒီေန႔ ေဆြးေႏြးျဖစ္ပါေသးလားရွင့္။

ဒုတိယႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ဦးသန္႔ေက်ာ္။ ။ အဲ့ဒီ့ဥစၥာေတာ့ မေန႔က ေဆြးေႏြးပါတယ္။ မေန႔က ေဆြးေႏြးပြဲမွာ ကာကြယ္ေရး ဝန္ႀကီးဌာနက ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး လွေဌးဝင္း၊ ဒုတိယဝန္ႀကီး ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ေသာ္၊ ေရွ႕ ဥပေဒခ်ဳပ္ ဒုတိယဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးရဲေအာင္တို႔ ကိုယ္တိုင္တက္ၿပီးေတာ့ တပ္မေတာ္နဲ႔ အပိုင္းမွာ ေဆြးေႏြးတဲ့အခါမွာ တပ္မေတာ္ကေန ေျမကိစၥေတြေပါ့ေလ။ ဒါေတြကိုလည္း ေဆြးေႏြးပါတယ္။ ႏွစ္ဘက္ၾကားမွာ ေျပေျပ လည္လည္ ေဆြးေႏြး ျပီးေတာ့ ဒီကိစၥရဲ႕ အတိမ္အနက္ကိုလည္း အကုန္လံုး ေလ့လာၿပီးေတာ့ လိုအပ္တဲ့ အျမင္ဖလွယ္ၾကပါတယ္။

ေဒၚခင္စိုးဝင္း။ ။ ဟုတ္ကဲ့ပါ။ ေနာက္တခုက ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ အခုလာမယ့္ ၂၀၁၅မွာ က်င္းပမယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ပတ္သက္လို႔ေရာ သူတို႔ဘက္က တုိက္တြန္းတာ အၾကံေပးတာရွိပါသလားရွင့္။

ဒုတိယႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ဦးသန္႔ေက်ာ္။ ။ ရွိပါတယ္။ ပထမဆံုး အခ်က္ကေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ Elections နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အေထာက္အကူေပါ့။ သူတို႔အေနနဲ႔ Assitant ေပးႏုိင္တယ္။က်ေနာ္တို႔ဘက္ကလည္း ဒီအေထာက္အကူေပးတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ကလည္း ဒါ လိုအပ္လို႔ရွိရင္ ဝမ္းသာစြာနဲ႔ ႀကိဳဆိုမယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာဘက္ ကေနၿပီးေတာ့ လာမယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲကို creditable ျဖစ္ေအာင္၊ transparent ျဖစ္ေအာင္ က်ေနာ္တို႔ဘက္က ေဆာင္ရြက္မယ္ဆိုတဲ့ ဒီcommitment ေပ့ါ။ အဲ့တာကို က်ေနာ္တို႔ဘက္က သူတို႔ကို ေျပာျပတဲ့အတြက္ သူတို႔က ဝမ္းသာေၾကာင္း ႀကိဳဆိုေၾကာင္း က်ေနာ္တို႔ကို သူတို႔ျပန္လည္ၿပီး အသိေပးပါတယ္။

ေဒၚခင္စိုးဝင္း။ ။ ဟုတ္ကဲ့ပါ။ ေနာက္တခုက ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ အခုလက္ရွိ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေနတဲ့ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးနဲ႔ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကိစၥ နဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ေရာ သူတို႔အေနနဲ႔ ပံ့ပိုးဖို႔ ရွိပါသလားရွင့္။

ဒုတိယႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ဦးသန္႔ေက်ာ္။ ။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကိစၥမွာ ထည့္သြင္းေဆြးေႏြးပါတယ္။ လာတဲ့ Delegation ေပါ့ ဒိုင္ယာေလာ့ခ္လုပ္တဲ့ Delegation အဖြဲ႔က က်ေနာ္တို႔နဲ႔ မေဆြးေႏြးမွီမွာ ကခ်င္ျပည္နယ္သြားပါတယ္။ ကခ်င္ျပည္နယ္ သြားၿပီး သူတို႔ ေလ့လာတယ္။ ေလ့လာတဲ့အခါမွာ ဒီ IDP စခန္းေတြေပါ့။ IDP စခန္းေတြမွာ လူသားခ်င္းစာနာတဲ့အကူအညီေတြ လိုေနတယ္ဆိုတဲ့ကိစၥကို က်ေနာ္တို႔ကို အသိေပးပါတယ္။ အဲ့ဒီ့အတြက္ကို က်ေနာ္တို႔က နည္းလမ္းရွာဖို႔၊ က်ေနာ္တို႔ဘက္ကလည္း ႀကံဳေတြ႔ေနရတဲ့ လူသားခ်င္းစာနာမႈ အခက္အခဲ၊ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ စိုးရိမ္မႈေလးေတြ ဒါေလးေတြကုိလည္း က်ေနာ္တို႔က ရွင္းျပပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း ဒါဟာ လူသားခ်င္းစာနာမႈျဖစ္တဲ့ အတြက္ အထူးအေရးႀကီးတယ္။ ဒီဟာကို စနစ္တက် ႏွစ္ဖက္ၾကားမွာ ထင္သာျမင္သာျဖစ္ေအာင္ လုပ္ဖို႔ လိုအပ္တယ္။ က်ေနာ္တို႔ပို႔လိုက္တဲ့ ဒီကေန ယူသြားတဲ့ လူသားခ်င္းစာနာမႈ ပစၥည္းေတြဟာ တကယ္လိုအပ္တဲ့သူေတြဆီကို IDP ကမ့္ေတြကို တကယ္ေရာက္ဖို႔ လိုအပ္တယ္။ အဲ့လိုေရာက္ေအာင္ ဘယ္လို ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မလဲ၊ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ တဖက္ကလည္း နယ္ေျမက တခ်ိဳ႕ဟာေတြက က်ေနာ္တို႔ ရဲ႕ ဒီဘက္ နယ္ေျမထဲမွာ မရွိဘူး။ KIA နယ္ေျမထဲမွာ ရွိတဲ့အတြက္ တကယ္လိုအပ္တဲ့သူေတြဆီ ေရာက္ဖို႔ အေရးႀကီးတယ္ ဆိုတာကိုေတာ့ ႏွစ္ဘက္စလံုးက ဒါကို သေဘာတူခဲ့ၾကပါတယ္။

ေဒၚခင္စိုးဝင္း။ ။ ဟုတ္ကဲ့။ ေနာက္တခုက ႏုိင္ငံတကာက အျမဲတမ္း စိုးရိမ္မကင္းျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာေျပာေနတဲ့ ရခုိင္ျပည္နယ္မွာေနတဲ့ လူနည္းစု ျဖြစ္တဲ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြအတြက္ကိုေရာ သူတို႔အေနနဲ႔ ဘာေတြမ်ား ထပ္ျပီးေတာ့ ေျပာတာ ရွိပါသလဲရွင့္။

ဒုတိယႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ဦးသန္႔ေက်ာ္။ ။ ရခိုင္ကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ဒီေန႔ ေဆြးေႏြးပါတယ္။ ေဆြးေႏြးတဲ့အခါမွာ လူဝင္မႈႀကီးၾကပ္ေရးဝန္ႀကီး ကိုယ္တုိင္ လာေရာက္ၿပီးေတာ့ ဒီရခုိင္ျပည္နယ္ အေျခအေန လက္ရွိေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ အေျခအေန အားလံုးကို ရွင္းျပပါတယ္။ အဲ့ဒီ့ေတာ့ ဒီေနရာမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံသား အားလံုးက က်ေနာ္တို႔က ေပးလို႔ရတဲ့အေျခအေန၊ ေပးလို႔မရတဲ့အေျခအေန ကို အဓိက ေဆြးေႏြးပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ရခုိင္ကိစၥမွာ လူသားခ်င္းစာနာမႈ ဒါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အေရးႀကီးေၾကာင္း ေနာက္ၿပီးေတာ့ စီးပြားေရးေပါ့ေနာ္ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈဟာ အေျခခံက်တယ္ဆိုတာကို ေျပာသလို တဘက္မွာ ဒီဒုကၡသည္စခန္းမွာ ရွိေနတဲ့သူေတြရဲ႕ ေရွ႕ေရးေပါ့ အဲ့တာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ အျပန္အလွန္ အျမင္ခ်င္းဖလွယ္ၿပီးေတာ့ ေဆြးေႏြးမႈျပဳခဲ့ပါတယ္။

ေဒၚခင္စိုးဝင္း။ ။ ဟုတ္ကဲ့။ အခုဒီအဖြဲ႔ လာတဲ့အခါမွာ ႏုိင္ငံေတာ္ သမၼတနဲ႔ေရာ ေတြ႔ဆံုခြင့္ရခဲ့ပါသလားရွင့္။ အဓိကက ဒီအဖြဲ႔ဟာ ရခုိင္ျပည္နယ္ကို သြားပါတယ္။ ကခ်င္ျပည္နယ္ကိုသြားပါတယ္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာ Civil society အဖြဲ႔အစည္းစံုနဲ႔လည္း ေတြ႔ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ေနျပည္ေတာ္မွာ ႏွစ္ရက္ေပါ့။ ၁၄ရက္ တေနကုန္၊ ၁၅ရက္ကလည္း ညေန ေလးနာရီ ေလာက္ အထိ ေဆြးေႏြးအျမင္ခ်င္း ဖလွယ္ပါတယ္။ အခုက ဒုတိယအႀကိမ္ျဖစ္တဲ့အတြက္ ပထမအႀကိမ္ထက္ ပိုၿပီးေတာ့ နက္နက္ရိႈင္းရိႈင္းနဲ႔ ပိုၿပီးေတာ့ အႏွစ္သာရရွိရွိ ေဆြးေႏြးႏုိင္တယ္လို႔ပဲ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ ယူဆပါတယ္။

ေဒၚခင္စိုးဝင္း။ ။ ဟုတ္ကဲ့ပါ။ ေက်းဇူးအမ်ားႀကီးတင္ပါတယ္ ဒုဝန္ႀကီးရွင့္။

ဒုတိယႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ဦးသန္႔ေက်ာ္။ ။ ဟုတ္ကဲ့။ ဟုတ္ကဲ့။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။
VOA