ေၾကာက္မက္ဖြယ္ ေသြးကင္ဆာေရာဂါ အေၾကာင္း

ပါေမာကၡ ေဒါက္တာစိန္လင္း(ခြဲစိပ္ႏွင့္ ကင္ဆာပါရဂူ)

ေသြးကင္ဆာကုိ သတိထားမိတာက ဒုတိယကမၻာစစ္ အၿပီးမွာပါ။

ဒုတိယကမၻာစစ္မွာ အေမရိကန္ ပုလဲဆိပ္ကမ္းကုိ ဗံုးသြားၾကဲေတာ့ အေမရိကန္က ဂ်ပန္ေတြကုိ ျပန္တုိက္ရင္းနဲ႔ ဟီ႐ုိရွီးမားနဲ႔ နာဂါစကီကုိ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္ ၆ ရက္နဲ႔ ၈ ရက္ေန႔မွာ ႏ်ဴကလီးယားဗံုး ၾကဲတယ္။ အဲဒီလုိ ၾကဲတဲ့အခ်ိန္မွာ ႏ်ဴကလီးယားအရွိန္နဲ႔ ေသသြားတာေတြလည္း အမ်ားႀကီးပဲ။ သိန္းခ်ီၿပီး ေသတယ္။

အဲဒီမ်ဳိးဆက္ေတြက ေနာက္ ၁၀ ႏွစ္၊ ၁၅ ႏွစ္ၾကာတဲ့ အခ်ိန္မွာ ေသြးကင္ဆာ ျဖစ္လာတယ္။ အဲဒါနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ဝတၳဳေလးတစ္ပုဒ္၊ တကယ့္ျဖစ္ရပ္ပါပဲ။ နာမည္ေတာ့ ဆရာ မမွတ္မိဘူး။

အဲဒီတုန္းက ဆရာတုိ႔ဆီက ေက်ာင္းသားေလး ႏွစ္ေယာက္ကုိ ပညာေတာ္သင္ဖုိ႔ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံၿမိဳ႕ေတာ္ တုိက်ဳိမွာ လႊတ္ထားတယ္။ ဟီ႐ိုရွီးမားမွာ ဗံုးၾကဲတယ္ဆုိေတာ့ ျမန္မာလူမ်ဳိးပီပီ အဲဒီမွာ ျမန္မာေက်ာင္းသားေတြလည္း လႊတ္ထားတယ္ဆုိေတာ့ လူေတြက ဒုကၡေရာက္ေနေတာ့ သူတုိ႔က ဟီ႐ုိရွီးမားမွာ သြားၿပီး ကူညီၾကတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ သူတုိ႔ ဖ်ားတာေတာ့ နည္းနည္းရွိတယ္။ ျပန္ေကာင္းသြားေတာ့ သိပ္မသိသာဘူး။ ျမန္မာႏုိင္ငံ ျပန္လာၿပီး တခ်ဳိ႕ဆုိ တာဝန္အႀကီးႀကီး ယူရတယ္။ စစ္တပ္မွာ စစ္သံမွဴးတုိ႔ ဘာတုိ႔ ျဖစ္လုိက္ၾကေသးတယ္။ ဒါေပမဲ့ အၿငိမ္းစားယူခါနီးမွာ သူတုိ႔မွာ ေသြးကင္ဆာ စျဖစ္ေနၿပီ။ ႏ်ဴကလီးယား ထိေတြ႕ၿပီး ခ်က္ခ်င္း ေရာဂါမျဖစ္ေပမယ့္ ၁၅ -၂၀ ႏွစ္ေလာက္ၾကာမွ
ေသြးကင္ဆာ ျဖစ္လာပါတယ္။

ေသြးကင္ဆာဆုိတာ

ေသြးကင္ဆာဆုိတဲ့ အသံုးအႏႈန္းက အားလံုးနဲ႔ေတာ့ ရင္းႏွီးမွာပါ။ ဥပမာ- ကုိရီးယား ဇာတ္လမ္းတြဲေတြထဲမွာ ဆုိရင္ ဇာတ္ေကာင္က လူကီးမီးယားလို႔ ေခၚတဲ့ ေသြးကင္ဆာ ျဖစ္တယ္ဆုိတာမ်ဳိးေတြ
ေတြ႕ျမင္ေနရပါတယ္။ ကင္ဆာဆုိတာ ခႏၶာကုိယ္မွာရွိတဲ့ ဆဲလ္ေတြ ထိန္းမရေအာင္ ပြားလာတာပါ။ ထိန္းခ်ဳပ္လုိ႔လည္း မရဘူး။ ကင္ဆာ ျဖစ္ပြားလာရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းကုိ ဖယ္တာေတာင္မွ ထပ္ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ေသြးကင္ဆာက မ်ဳိး႐ိုးဗီဇနဲ႔ အဓိက ဆုိင္ပါတယ္။ မ်ဳိးဗီဇ ေျပာင္းလဲသြားတာမ်ဳိးနဲ႔ ဆုိင္ပါတယ္။

ေသြးကင္ဆာ အမ်ဳိးအစား

ေသြးကင္ဆာထဲမွာ ႐ုတ္တရက္ အျပင္းအထန္ျဖစ္တဲ့ Acute ဆုိတာ ရွိတယ္။ Chronic ဆုိတဲ့ နာတာရွည္ ေသြးကင္ဆာ ရွိတယ္။ အဲဒီမွာမွ နားလည္ေအာင္ ေျပာရရင္ Lymphoid Cells ေတြမွာ အဓိကျဖစ္တဲ့ ေသြးကင္ဆာ တစ္မ်ဳိးကေတာ့ Lymphoblastic Leukemia နဲ႔ Myeloid Cells ေတြမွာ ျဖစ္တဲ့ ေသြးကင္ဆာက Myeloid Leukemia ဆိုၿပီး ႏွစ္မ်ဳိးရွိပါတယ္။ ေသြးကင္ဆာက အမ်ားအားျဖင့္ ေယဘုယ်အေနနဲ႔ ေျပာရရင္ ႐ုတ္တရက္နဲ႔ နာတာရွည္ ရွိတဲ့အထဲမွာ ႐ုတ္တရက္က ကေလးေတြမွာ စျဖစ္တာ မ်ားၿပီး နာတာရွည္ကေတာ့ အမ်ားအားျဖင့္ အသက္ႀကီးတဲ့ သူေတြမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ေသြးကင္ဆာ ျဖစ္ပြားမႈႏႈန္း

ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ေသြးကင္ဆာျဖစ္ႏႈန္းက အသင့္အတင့္ ရွိပါတယ္။ အတိအက် ေျပာလုိ႔ မရတာက ကင္ဆာလူနာေတြကို ေကာက္ယူထားတဲ့ စာရင္းက ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၊ မႏၲေလးၿမိဳ႕နဲ႔ ေနျပည္ေတာ္က လြဲလုိ႔ က်န္တဲ့ ေနရာေတြမွာက စုစည္းဖုိ႔ ခက္လုိ႔ပါ။ ဒါေပမဲ့ ျဖစ္ႏႈန္းကေတာ့ မနည္းလွပါဘူး။

ေသြးကင္ဆာ ျဖစ္ေစတဲ့ အေၾကာင္း

မ်ဳိး႐ုိးဗီဇ အေျပာင္းအလဲက အမ်ားႀကီး ပါပါတယ္။ အဲဒီ မ်ဳိး႐ုိးဗီဇကုိ ေျပာင္းေစတဲ့ အေၾကာင္းရင္းေတြက ဓာတုပစၥည္းေတြ၊ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ ပစၥည္းေတြနဲ႔ ႏ်ဴကလီးယား ပစၥည္းေတြနဲ႔ ထိေတြ႕မႈေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ႏုိင္ေျခ မ်ားပါတယ္။

ျဖစ္ပြားႏုိင္ေျခ မ်ားသူမ်ား

တကယ္ေတာ့ ဂ်ပန္တုိ႔၊ ကုိရီးယားတု႔ိမွာ ႏ်ဴကလီးယား ဓာတ္ေပါင္းဖုိေတြ ရွိတဲ့အတြက္ အျဖစ္မ်ားတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ ႐ုရွားမွာဆုိရင္လည္း ႏ်ဴကလီးယား ဓာတ္ေပါင္းဖုိေတြ ရွိတယ္။ အဲဒါေတြရဲ႕အက်ဳိးဆက္ေလးေတြ စေတြ႕ေနရပါၿပီ။ ဒါက ထင္သာျမင္သာရွိတဲ့ ဥပမာပါပဲ။

ဓာတုေဗဒ ေဆးဝါးေတြေၾကာင့္လည္း ေသြးကင္ဆာ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ကေလးဘဝမွာ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ ကုသမႈ ခံယူခဲ့တာတုိ႔ တျခား ကင္ဆာေဆးဝါးေတြနဲ႔ ကုသမႈခံယူတာတို႔ ဆုိရင္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။

အဓိက အေၾကာင္းရင္းက ခ႐ိုမုိဆုမ္းနဲ႔ မ်ဳိး႐ိုးဗီဇေၾကာင့္ ျဖစ္တာပါ။ အျဖစ္မ်ားတဲ့ သူေတြကေတာ့ ဓာတုပစၥည္းနဲ႔ ထိေတြ႕တဲ့သူေတြ၊ ႏ်ဴကလီးယား ဓာတ္ေပါင္းဖုိမွာ အလုပ္လုပ္တဲ့သူေတြ၊ အဏုျမဴဗံုးေတြ ၾကဲခံရတဲ့ ေနရာမွာ ရွိတဲ့သူေတြ၊ ႏ်ဴကလီးယား ဓာတ္ေပါင္းဖုိ စိမ့္ထြက္တဲ့ တစ္ဝုိက္မွာ ႀကံဳခဲ့တဲ့သူေတြ၊ မ်ဳိး႐ုိးဗီဇ ရွိခ့ဲတဲ့ သူေတြပါပဲ။

မ်ဳိး႐ိုးဗီဇ

မ်ဳိး႐ုိးဗီဇေၾကာင့္ ျဖစ္တာက်ေတာ့ တစ္ခါတေလက်ရင္ အေဖကေန သားသမီးကုိ တုိက္႐ုိက္ မ်ဳိး႐ုိးလုိက္တာ မဟုတ္ဘဲနဲ႔ အဘုိးအဘြားကေန မ်ဳိး႐ုိးလုိက္တာ ရွိတယ္။ ပန္းပြင့္ေလးေတြလုိပဲ။ တစ္ခါတေလက်ရင္ ငုပ္ဗီဇဆုိတာမ်ဳိး ေတြ႕ရပါတယ္။ ငုပ္ဗီဇဆုိတာ သားသမီးမွာ မေပၚဘူး၊ ေျမးမွာ မေပၚဘူး၊ ျမစ္က်မွ သြားေပၚတာမ်ဳိးေတြေပါ့။

ပါေမာကၡ ေဒါက္တာစိန္လင္း (ခြဲစိတ္ႏွင့္ ကင္ဆာပါရဂူ)
Good Health

က်န္းမာေရးသတင္းမ်ား