ျမန္မာျပည္ႏွင့္ အလုပ္လက္မဲ့ ျပႆနာ ေျဖရွင္းမယ္ဆုိရင္

လက္တေလာ လူေျပာမ်ားတဲ့ အလုပ္လက္မဲ့ အေၾကာင္းနဲ႔ ပက္သက္လို႔ စာေရးသူ အျမင္ကို မွ်ေဝ ပါရေစ။ Trading Economic ဝဘ္ဆိုဒ္ရဲ႕ ေဖာ္ျပခ်က္အရ ျမန္မာျပည္မွာ သကၠရာဇ္ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္က အလုပ္လက္မဲ့ ရာခိုင္ႏွုန္းဟာ ၄.၈ ရွိပါတယ္။ ဒီေတာ့ လူဦးေရ သန္း ၅၀ မွာ ၅ သိန္းသာ အလုပ္လက္မဲ့ ျဖစ္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီစာရင္းကို မွန္ကန္တယ္လို႔ ယူဆလို႔ မရ ပါဘူး။ ျပည္တြင္း မီဒီယာ အခ်ိဳ႕ရဲ႕ ေဖာ္ျပခ်က္အရ ကေတာ့ အသက္ ၁၈ ႏွစ္ကေန ၂၄ ၾကားမွာေတာင္ ၄ သန္းေလာက္ ရွိေၾကာင္း ဆုိပါတယ္။ ဘယ္လိုပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ျမန္မာျပည္မွာ အလုပ္လက္မဲဲ့ မ်ားတယ္ဆုိတာ ႏိုင္ငံတကာကို မမွီပါဘူး။

'ဖြံ႔ျဖိဳးျပီး ႏိုင္ငံေတြမွာ အလုပ္လက္မဲ့ ပိုမ်ား'

ကမၻာမွာ အလုပ္လက္မဲ့ အမ်ားဆံုး တိုက္က ဥေရာပ တိုက္ျဖစ္ျပီး ဂရိ၊ စပိန္၊ ပုိလန္၊ အိုင္ယာလန္ အစရွိသျဖင့္ တို႔ ဦးေဆာင္ေနပါတယ္။ အာဖရိက တိုက္မွာ ဆုိရင္ ဆင္းရဲတဲ့ ႏိုင္ငံေတြ မပါဝင္ပဲ ခ်မ္းသာတဲ့ ႏိုင္ငံ တစ္ခု ျဖစ္ တဲ့ ေတာင္အဖရိက ထိပ္ ဆံုး ၅ ႏိုင္ငံ စာရင္းထဲမွာ ပါဝင္ေနျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔က်ေတာ့ ရာခိုင္ႏွုန္းက ၂၀ ေက်ာ္ ၃၀ ကပ္ေနပါျပီ။ Highest Unemployement Countries လို႔ ရိုက္လို႔ ရွာလိုက္ရင္ ႏိုင္ငံအလိုက္နဲ႔ ရာခိုင္ႏွုန္း အလိုက္ ေဖာ္ျပ ထားပါလိမ့္မယ္။ ဒီေတာ့ လက္ရွိ ျမန္မာျပည္မွာ အလုပ္လက္မဲ့ေတြ ျဖစ္ေနတယ္ ၾကံဳေနတယ္ ဆုိတာ ႏိုင္ငံတကာကို မမွီေသး ပါဘူး။ အေမရိကန္ ဆုိရင္ ၆.၈ ရာခိုင္ႏွုန္း ရွိျပီး ျဗိတိန္က ၆.၅ ရာခိုင္ႏွုန္း ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ သမၼတ အျဖစ္ ဝင္အေရြးခ်ယ္ခံသူမ်ားက အလုပ္ဖန္တီးေပးမယ္ ဆုိတဲ့ အခ်က္နဲ႔ မဲဆြယ္ေနျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။

'ႏိုင္ငံေရး ေပၚလစီလည္း သက္ေရာက္မွုရွိ'

ႏိုင္ငံေရး ေပၚလစီ အရလည္း လုပ္သားအေပၚ သက္ေရာက္မွု ရွိပါတယ္။ ဥေရာပ နဲ႔ အေမရိက တို႔မွာ အလုပ္လက္မဲ့ မ်ားတယ္ ဆုိတာ သူတို႔ ႏုိင္ငံသားေတြ အေပၚ ကူညီေထာက္ပံ့မွုေတြ မ်ားစြာ ရွိေနလို႔ ပါ။ သူတို႔ ႏိုင္ငံသားမွန္ရင္ အလုပ္မရွိရင္ အစိုးရဆီကေန ေထာက္ပံ့ေၾကး ယူတဲ့ စနစ္နဲ႔ ေနထိုင္လို႔ ရတာေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ဒါကို ႏိုင္ငံျခား ေရာက္ေနတဲ့ ျမန္မာတို႔ ပုိသိ ပါလိမ့္မယ္။ မဟုတ္လည္း မိဘေတြက ရရွိတဲ့ လူမွုဖူလံုေၾကး စရိတ္/ ပင္စင္စရိတ္ ကိုလည္း မွ်သံုးလို႔ ေနထုိင္ေနတာေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ယင္းကဲ့သုိ႔ ႏိုင္ငံသား တုိ႔ အေပၚ သက္သာေခ်ာင္ခ်ိ ေစျခင္းကလည္း အလုပ္လက္မဲ့ ထြက္ရွိဖို႔ အလားအလာေတြ အမ်ားၾကီး ျဖစ္ေစ ပါတယ္။ တရုတ္ျပည္ရဲ႕ အလုပ္လက္မဲ့ ရာခိုင္ႏွုန္းက လူဦးေရရဲ႕ ၃ ရာခိုင္ႏွုန္း ဝန္းက်င္ပဲ ရွိပါတယ္။ လူ အေယာက္ တစ္ရာမွာ ၃ ေယာက္သာ အလုပ္မရွိတာ ျဖစ္ျပီး လူတိုင္းနီးပါး အလုပ္လုပ္ၾကတဲ့ တိုင္းျပည္ ျဖစ္ပါတယ္။ အလုပ္က ရတဲ့ ဝင္ေငြသာ ကြာသြားမယ္ အားလံုး အလုပ္လုပ္ၾက ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ အလုပ္လက္မဲ့ ျဖစ္မွု မျဖစ္မွုက ႏိုင္ငံေရး ေပၚလစီကေနလည္း မ်ားစြာ သက္ေရာက္မွု ရွိပါတယ္။

'လုပ္ငန္း က႑လည္း သက္ေရာက္မွုရွိ'

ကား စက္ရံု တစ္ခုမွာ လုပ္သား ၁ေထာင္ လိုအပ္ေပမယ့္ ကား စက္ရံုမွာ သံုးမယ့္ ေဆာ့ဖ္ဝဲကို ထုတ္လုပ္တဲ့ ကုမၸဏီက လူ တစ္ေထာင္ မလိုအပ္ ပါဘူး။ ၁၀ ေယာက္ နဲ႔လည္း လုပ္လို႔ ရပါတယ္။ ဆုိလိုရင္းက ကုန္ပစၥည္း ထုတ္လုပ္တဲ့ လုပ္ငန္း၊ လူအင္အား မ်ားစြာ လိုအပ္တဲ့ စက္မွု လုပ္ငန္းေတြ မ်ားျပားျခင္းကလည္း အလုပ္လက္မဲ့ကို နည္းေစ ပါတယ္။ တရုတ္ျပည္ဟာ တြင္းထြက္လုပ္ငန္း အျပင္ စက္မွု လုပ္ငန္းမ်ိဳးစံု ထြန္းကား တာေၾကာင့္ အလုပ္မ်ားစြာ ေပးႏိုင္ပါတယ္။ သယံံဇာတနည္း၊ စက္မွု ကုန္ထုတ္ လုပ္ငန္း နည္းတဲဲ့ ႏိုင္ငံမွာေတာ့ အလုပ္ ဖန္တီးေပးႏိုင္မွု နည္းပါလိမ့္မယ္။ လက္ရွိ ျမန္မာျပည္ဟာ ဆုိရင္ သယံဇာတ အားျဖင့္ ရွိေပမယ့္ ကုန္ထုတ္လုပ္ငန္း အေရအတြက္ နည္းပါးေနေသးတာေၾကာင့္ အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အလမ္းေတြ ဖန္တီးေပးရာမွာ အခက္အခဲ ရွိပါတယ္။

'ပညာေရးလည္း သက္ေရာက္မွု ရွိ'

ဒီမွာ ေျပာစရာ မ်ားစြာ ရွိပါတယ္။ အမ်ားစုက ပညာေရးကို အျပစ္တင္ၾက ပါတယ္။ ျမန္မာျပည္ ပညာေရး စနစ္က ေပါက္ဖြားလာသူမ်ား အရည္အခ်င္း မျပည့္ဝျခင္းေၾကာင့္ အလုပ္လက္မဲ့ တိုးေစေၾကာင္း ဆုိပါတယ္။ ဒါဟာ မွားပါတယ္။ စာေရးသူဟာ ႏိုင္ငံတကာ ပညာေရးနဲ႔ ထိေတြ႔ဖူးပါတယ္။ သူတို႔ဆီမွာ သင္ၾကားေပးမွု စနစ္က လက္ရွိ ျမန္မာျပည္နဲ႔ မကြာပါဘူး။ ဆရာ၊ဆရာမ တုိ႔က ႏွုတ္တိုက္ ရြတ္ျပီး အိမ္စာေပးလိုက္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သာသြားတဲ့ အခ်က္က ပညာေရး ဆိုင္ရာ အေထာက္အပံ့ပစၥည္းမ်ား စံုလင္စြာ ရွိေနျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ တကၠသိုလ္မွာ ဆုိရင္ စာအုပ္ထဲက သင္ခန္းစာကို ဖတ္လာခိုင္းျပီး ေနာက္ေန႔မွ အခန္းမွာ ေဆြးေႏြးၾက ပါတယ္။ ဒီေတာ့ ေက်ာင္းသား မ်ားဟာ အိမ္ေရာက္တာနဲ႔ အင္တာနက္မွာ ရွာသူကရွာ၊ ေက်ာင္းစာၾကည့္တိုက္ မွာ ရွာသူကရွာနဲ႔ အေထာက္အပံ့ ပစၥည္းမ်ား ျပည့္စံုမွုေၾကာင့္ တတ္ေျမာက္လြယ္ပါတယ္။ ျမန္မာျပည္ကို ျပန္ၾကည့္ တဲ့အခါမွာ လက္ေတြ႔ ခန္းမ်ား မရွိျခင္း၊ သင္ေထာက္ကူ ပစၥည္းမ်ား မစံုလင္ျခင္း၊ ျပင္ပမွာလည္း ေလ့လာရန္ resource မ်ား အလံုအေလာက္ မရွိျခင္းတို႔ကို ျဖတ္သန္းျပီးတဲ့ ေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူ မ်ားတိုင္း ၾကံဳေတြ႔ဖူးမွာပါ။ ဒါေၾကာင့္မုိ႔ ပညာေရးမွာ ပညာအတြက္ သင္ေထာက္ကူ ပစၥည္းမ်ား နည္းပါးျခင္းက အလုပ္လက္မဲ့ တိုးပြားေစမွုကို သြယ္ဝယ္ျပီး ထိခိုက္ေစ ပါတယ္။

'အလုပ္လက္မဲ့ ျပႆနာ ေျဖရွင္းမယ္ ဆုိရင္'

၁) ကုန္ထုတ္လုပ္ငန္း အျပင္ အေသးစား၊ အလတ္စား စီးပြားေရး လုပ္ငန္း အမ်ိဳးမ်ိဳး ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္ျခင္း ကလည္း အလုပ္ လက္မဲ့ ျပႆနာကို ေျဖရွင္း ႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။

၂) ပညာေရးအတြက္ လိုအပ္တဲ့ အေထာက္အပံ့ေတြ တိုးလာရင္ အလုပ္လက္မဲ့ ျပႆနာ ေျဖရွင္းႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။

၃) ႏိုင္ငံေရး ေပၚလစီအရအလည္း အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အလမ္းေတြ တုိးလာေအာင္ နည္းဗ်ဴဟာမ်ား ခ်မွတ္ ႏိုင္ပါတယ္။

အဓိက ေျပာခ်င္တဲ့ ေျဖရွင္းခ်က္က အဲ့ဒါေတြ မဟုတ္ပါ။ အမွန္ တကယ္ ေျဖရွင္းရမွာက သင္ကုိယ္တိုင္ ျဖစ္ပါတယ္။ အဓိက ကေတာ့ ေမ်ာ္လင့္ခ်က္ပါ။ အလုပ္လက္မဲ့ ျဖစ္တာ ျပႆနာလို႔ ဆုိသူက ဆုိၾကပါတယ္။ မဆုိသူက မဆုိၾကပါဘူး။ ေမ်ာ္လင့္ခ်က္မဲ့ တာထက္ ေမ်ာ္လင့္ခ်က္ထားက ျပႆနာပါ။ လူငယ္ေတြကို ေမ်ာ္လင့္ခ်က္ ထားတတ္ေအာင္ ဘယ္သူေတြ သင္ေပးခဲ့ ပါသလဲ။ သင္ကုိယ္တိုင္ပဲ ေမြးဖြား လာတဲ့ စိတ္ဓာတ္ျဖစ္ပါသလား။ ေမ်ာ္လင့္ခ်က္ဆုိတာ ထားရတာ မဟုတ္။ ဖန္တီးရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာ ပညာရွင္ တစ္ဦးရဲ႕ အဆုိအတိုင္း ေျပာ ရရင္ အနာဂတ္ကို ခန္႔မွန္းဖို႔ အေကာင္းဆံုး နည္းလမ္းက ယင္း အနာဂတ္ကို ယခုပင္ ကိုယ္တိုင္ ဖန္တီးဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာ လူမ်ိဳးမွာ ‘ငါေမ်ာ္လင့္ခ်က္ေပးမွ၊ ငါဖန္တီးေပးမွ သူတို႔ေတြ ခ်မ္းသာမွာ၊ ရမွာ’ လို႔ ထင္ေနသူေတြနဲ႔ ‘သူတို႔ေတြ အခြင့္အလမ္းေပးမွ ငါတို႔ အလုပ္ရမယ္၊ အခြင့္အလမ္း ရမယ္’ လို႔ ထင္ျမင္ေနတဲ့ လူေတြေၾကာင့္မို႔ အလုပ္လက္မဲ့ေတြ တိုးရျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီေတာ့ လက္ခုတ္ ဆုိတာ ႏွစ္ဖက္တီးမွ မည္သလို အလုပ္လက္မဲ့ တိုးရတယ္ဆုိတာ တစ္ဖက္တည္းတင္ မဟုတ္ အလုပ္လက္မဲ့ ျဖစ္ေနသူမ်ား ကိုယ္တိုင္နဲ႔လည္း သက္ဆိုင္ ပါတယ္။ ဆရာ ေဒါက္တာ ေအာင္ထြန္းသက္ ေျပာ ခဲ့ သလိုပဲ လူေတြ ကိုယ္ကိုယ္တိုင္ Self-employ လုပ္တတ္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ အလုပ္မရွိရင္ အလုပ္ဖန္တီးေပးဖုိ႔ ၾကိဳးစားၾကည့္ပါ။ ဘာမွ လုပ္စရာ မရွိရင္ လုပ္လို႔ ရတာ လုပ္ၾကည့္ပါ။ ျဗိတိန္က အလုပ္သမား ဝန္ၾကီး အမ်ိဳးသမီး တစ္ဦး ေျပာခဲ့သလို အလုပ္မရွိရင္ ေကာ္ဖီဆိုင္ စားပြဲထုိး လုပ္ပါလားလို႔ ခပ္မာမာပဲ ဆုိထားပါတယ္။ အေၾကာင္းကေတာ့ ခ်မ္းသာတဲ့ ႏိုင္ငံမွာ ေမြးဖြားတဲ့ လူငယ္ေတြဟာ ဘဝကို နားမလည္ေတာ့ပဲ အလုပ္ေတြ ေရြးခ်င္တိုင္း ေရြးၾက ပါေတာ့တယ္။ ေအာင္ျမင္သြားတဲ့လူေတြကို ေလ့လာတဲ့ အခါမွာ အခက္ အခဲၾကား မွာ ေအာင္ျမင္သူေတြကို ေလ့လာၾကည့္ပါ။ အလုပ္ရဖို႔၊ ေအာင္ျမင္ဖုိ႔ အတြက္ ဘဲ႔ြလက္မွတ္ေတြ၊ certificate ေတြ ဘယ္ေလာက္လိုေၾကာင္း သြားေမးရင္ ေရာက္ရာ ဘဝကေန ရယ္ေန ပါလိမ့္မယ္။

အလုပ္လက္မဲ့ ျဖစ္တယ္ မျဖစ္ဘူး ဆုိတာ စိတ္ဓာတ္နဲ႔ပဲ ဆိုင္ပါလိမ့္မယ္။ ပညာေရးကိုလည္ အျပစ္ မတင္ပါနဲ႔။ ယခု ထူးခြ်န္ထက္ျမတ္ေနသူမ်ား ကို ေလ့လာၾကည့္ပါ။ သင့္ပတ္ဝန္းက်င္ လုပ္ငန္းခြင္မွာ ေအာင္ျမင္ေနသူမ်ား ကို ၾကည့္ပါ။ ယင္းထဲက ၈၀ ရာခိုင္ႏွုန္းေက်ာ္ဟာ ၁၀ တန္းကို ဂုဏ္ထူးေတြ တစ္စီတစ္တန္းနဲ႔ ေအာင္ထားသူေတြ ဆုိတာ သင္ေလ့လာမိပါလိမ့္မယ္။ လက္ရွိ နည္းပညာ ေလာကမွာ ေအာင္ျမင္ေနသူ အမ်ားစုဟာ ျမန္မာျပည္ ကြန္ျပဴတာ တကၠသုိလ္ နဲ႔ အျခားေသာ တကၠသိုလ္မ်ားမွ ပညာသင္ၾကားခဲ့သူမ်ား ျဖစ္ပါ တယ္။ သူတို႔ကို သြားေမးလွ်င္လည္း ေက်ာင္းပညာေရး စနစ္ ညံ့တယ္ လို႔ပဲ ေျဖလိမ့္ မယ္။ ဒါေပမယ့္ ပတၱျမား စစ္ ႏြံမနစ္ဆုိသလို ေတာ္ေန သူမ်ား ျဖစ္တာေၾကာင့္ သူတုိ႔ေတြ ေအာင္ျမင္ပါတယ္။ အကယ္၍ သင္လည္း ယင္းလူစားမ်ိဳးတြင္ ပါဝင္ပါက သင့္ေက်ာင္းေတာ္ မေကာင္းေၾကာင္း ေျပာေနျခင္း ကို ရပ္တန္႔ရန္ လိုအပ္ ပါလိမ့္မယ္။

အဓိက ျမန္မာတုိ႔ ျဖတ္သန္းခဲ့တဲ့ ပညာေရး စနစ္မွာ သင္ေထာက္ကူ ပစၥည္းကသာ အဓိက ေျပာစရာ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ သင္ေထာက္ကူ ပစၥည္းနဲ႔ အျခား resources သာ ဆံုရင္ က်ဴရွင္ဆုိတာေတာင္ ျဖစ္ မလာ ႏိုင္ပါဘူး။ ထားပါ။ ယခု ေျပာခ်င္သည့္ အခ်က္က အလုပ္လက္မဲ့ ျဖစ္တယ္ မျဖစ္ဘူး ဆုိတာ အထက္ကက တစ္ခ်က္ခ်င္းစီက အခ်က္ေတြနဲ႔ မဆိုင္ပဲ အလုပ္လက္မဲ့ ျဖစ္ေနသူရဲ႕ စိတ္ဓာတ္ႏွင့္သာ ဆုိင္ေၾကာင္း သက္ေသျပျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ တိုင္းျပည္ၾကီး ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္သြားလည္း အလုပ္လက္မဲ့ ျပႆနာ မရွိေတာ့ဘူးလို႔ ထင္ရင္ မွားသြားပါလိမ့္မယ္။ အလုပ္လက္မဲ့ဟာ ခ်မ္းသာတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ အျဖစ္မ်ားတာကို သတိထားေစလို ပါတယ္။

အႏွစ္ခ်ဳပ္အားျဖင့္ ေမ်ာ္လင့္ခ်က္ထားျခင္းထက္ ေမ်ာ္လင့္ခ်က္မ်ားကုိ ျဖစ္ေအာင္ ဖန္တီးၾကဖို႔ တိုက္တြန္းလို ပါတယ္။

ေအာင္ခမ္း (ရိုးရာေလး)