၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံ ျပင္ဆင္ေရး ကင္တားနား တုိက္တြန္း

ျမန္မာႏုိင္ငံအေနနဲ႔ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံျပင္ဆင္ေရးလုပ္ငန္းေတြကုိ ဆက္လက္ လုပ္ေဆာင္သြားဖုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ ကုလသမဂၢလူ႔အခြင့္အေရး အထူးကုိယ္စားလွယ္ Tomas Ojea Quintana က တုိက္တြန္း ေျပာၾကား လုိက္ပါတယ္။ ဒီမုိကေရစီနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးဆုိင္ရာ ကိစၥေတြမွာ အားနည္းခ်က္ေတြ ရွိေနတယ္လုိ႔ ႏုိင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႔အစည္းေတြက ေထာက္ျပ ေျပာဆုိေနတဲ့အတြက္ အဲဒီ စံခ်ိန္ စံညြန္းေတြနဲ႔ ကုိက္ညီတဲ့ ဖြဲ႔စည္းပုံျဖစ္လာေအာင္ ျမန္မာအစုိးရနဲ႔ ျပည္သူေတြအၾကား ညႇိႏႈိင္း ေဆာင္ရြက္ၾကဖုိ႔လည္း မစၥတာ ကင္တားနားက တုိက္တြန္း ေျပာၾကား လုိက္ပါတယ္။ အျပည့္အစုံကုိေတာ့ ကုိေဇာ္၀င္းလႈိင္က ဆက္လက္ တင္ျပေပးပါမယ္။

တုိင္းျပည္တခုရဲ႕ ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒဟာ တုိင္းျပည္အတြင္းမွာ မွီတင္းေနထုိင္ၾကတဲ့ ျပည္သူ ျပည္သားအားလုံးရဲ႕ သေဘာဆႏၵကုိ ထင္ဟပ္ေပၚလြင္ေစၿပီး ဒီမုိကေရစီနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခခံ သေဘာတရားေတြကုိ လက္ခံက်င့္သုံးတဲ့ ဖြဲ႔စည္းပုံမ်ဳိး ျဖစ္သင့္တယ္ လုိ႔ ေမလ ၂၃ ရက္ေန႔ ရက္စြဲနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကုိယ္စားလွယ္ Tomas Ojea Quintana က ေၾကညာခ်က္ ထုတ္ျပန္ ေျပာၾကားလုိက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။

ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ဖြဲ႔စည္းပုံ ျပင္ဆင္ေရးဟာလည္း ဒီမုိကေရစီ အသြင္ ကူးေျပာင္းေရးမွာ အင္မတန္ အေရးပါတဲ့အခန္းက႑ျဖစ္တယ္လုိ႔ မစၥတာ ကင္တားနားက ေျပာပါတယ္။

 “ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ဒီမုိကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းေရး ကာလျဖစ္တာေၾကာင့္ ဥပေဒျပဳအဖြဲ႔အတြင္း ဒီမုိကေရစီနည္းလမ္း ပုိက်လာေအာင္ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံ ဥပေဒကုိ ျပင္ဆင္တဲ့ေနရာမွာ အစုိးရနဲ႔ ျပည္သူေတြအၾကား ေဆြးေႏြး ညႇိႏႈိင္း လုပ္ေဆာင္ၾကဖုိ႔ လုိအပ္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ တခုသတိေပးခ်င္တာက ဒီဖြဲ႔စည္းပုံကုိ အရင္ စစ္အစုိးရလက္ထက္တုန္းက ေရးဆြဲ အတည္ျပဳခဲ့တယ္ ဆုိတဲ့ အခ်က္ကုိလည္း မေမ့သင့္ပါဘူး။ ဒီဖြဲ႔စည္းပုံဟာ ဒီမုိကေရစီနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးဆုိင္ရာ ကိစၥေတြမွာ အားနည္းခ်က္ေတြ ရွိေနတယ္ ဆုိတာကုိ ႏုိင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႔အစည္းေတြ က ေထာက္ျပ ေျပာဆုိေနၾကတာပါ။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ စစ္မွန္တဲ့ ဒီမုိကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ေဆာင္လုိတယ္ဆုိရင္ ဖြဲ႔စည္းပုံကုိ ျပန္လည္ သုံးသပ္ၿပီး ျပင္ဆင္သင့္ပါတယ္လုိ႔ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကုိယ္စားလွယ္ တေယာက္အေနနဲ႔ က်ေနာ္ ေျပာခ်င္ပါတယ္။”

ကုလသမဂၢရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကုိယ္စားလွယ္အျဖစ္နဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ အႀကိမ္ႀကိမ္ သြားေရာက္ၿပီး အစုိးရ အရာရွိေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆုံခဲ့တဲ့ မစၥတာ ကင္တားက ျမန္မာအစုိးရအဖြဲ႔အတြင္းမွာလည္း လူထုဆႏၵနဲ႔အညီ ဖြဲ႔စည္းပုံ ျပင္ဆင္ေရးကုိ လုိလားတဲ့သူေတြရွိသလုိ ျပင္ဆင္ဖုိ႔ ၀န္ေလးသူေတြလည္း ရွိတယ္ဆုိတာကုိ ေလ့လာ ေတြ႔ရွိခဲ့တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။

“ သမၼတဦးသိန္းစိန္းကုိယ္၌က ဖြဲ႔စည္းပုံျပင္ဆင္ေရးကိစၥမွာ စိတ္ႏွစ္ခြျဖစ္ေနတယ္။ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲဆုိေတာ့ အစပုိင္းမွာ ဖြဲ႔စည္းပုံ ျပင္ဆင္ေရးအတြက္ သူ႔အေနဲ႔ ေထာက္ခံ အားေပးတယ္ ဆုိတဲ့ ေျပာဆုိမႈေတြ ရွိခဲ့ေပမယ့္ ေနာက္ပုိင္းမွာ သူ႔ရုံးက ေျပာလာတာက တုိင္းျပည္အတြင္း မၿငိမ္သက္မႈေတြ ျဖစ္လာမွာစုိးတဲ့အတြက္ ဖြဲ႔စည္းပုံ ျပင္ဆင္ေရးကုိ မေထာက္ခံဘူးဆုိဘူး ေျပာလာၾကျပန္တယ္။”

ဥပမာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္လုိ ပုဂၢဳိလ္မ်ဳိး ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ပါ၀င္မရေအာင္ ဖြဲ႔စည္းပုံမွာ ကန္႔သတ္ခ်က္ေတြ ရွိေနတာဟာလည္း ႏုိင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး စံခ်ိန္ စံညြန္းေတြနဲ႔ ကုိက္ညီျခင္း မရွိဘူးလုိ႔ မစၥတာ ကင္တားနား က ေထာက္ျပ ေျပာဆုိပါတယ္။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္တဲ့ NLD အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္နဲ႔ ၈၈ မ်ဳိးဆက္ ပြင့္လင္း လူ႔အဖြဲ႔အစည္းက ေခါင္းေဆာင္ေတြ ပါ၀င္တဲ့ ဖြဲ႔စည္းပုံ ျပင္ဆင္ေရးဆုိင္ရာ လူထု ခ်ီတက္ ေဟာေျပာပြဲေတြဟာလည္း မွန္ကန္တဲ့ လုပ္ရပ္တယ္လုိ႔ မစၥတာ ကင္တားနားက ျမင္ပါတယ္။

 “ ဒါဟာ သတင္းေကာင္းပါ။ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲဆုိေတာ့ သူတုိ႔ဟာ တုိင္းျပည္အတြင္းက လူအမ်ားစုကုိ ကုိယ္စားျပဳတဲ့ သူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၊ ၈၈ မ်ဳိးဆက္ေတြနဲ႔ တျခား အဖြဲ႔အစည္းေတြဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံ ဒီမုိကေရစီ ရရွိေရးအတြက္ တုိက္ပြဲ၀င္ေနၾကတဲ့သူေတြ ျဖစ္တဲ့အတြက္ သူတုိ႔အေနနဲ႔ ဖြဲ႔စည္းပုံ ျပင္ဆင္ေပးဖုိ႔ ေတာင္းဆုိခြင့္ ရွိပါတယ္။ အခုေနခါမွာ အဲဒီလုိ ေတာင္းဆုိဖုိ႔အတြက္ အခ်ိန္အခါေကာင္းလည္း ျဖစ္ပါတယ္။”

ကုလသမဂၢရဲ႕ ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကုိယ္စားလွယ္အျဖစ္ ၆ ႏွစ္တာ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့တဲ့ မစၥတာ ကင္တားနားအေနနဲ႔ သူ႔ရဲ႕ လက္ရွိရာထူးကေန အခု ေမလကုန္မွာ အနားယူေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကုလသမဂၢရဲ႕ လုပ္ထုံး လုပ္နည္းအရ သူ႔အေနနဲ႔ ဒီရာထူးအတြက္ ေနာက္ထပ္ သက္တမ္း ထပ္တုိးခြင့္မရွိေတာ့ပါဘူး။

သူ႔ရဲ႕ ၆ ႏွစ္တာ သက္တမ္းအတြင္း သူ႔အေနနဲ႔ ေနာင္တရစရာျဖစ္ေစမယ့္ လုပ္ရပ္ေတြ ရွိခဲ့သလားဆုိတာအပါအ၀င္ သူ႔အျမင္၊ အေတြ႔အႀကံဳေတြနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ ေမးၾကည့္တဲ့အခါမွာေတာ့ -

 “ ေနာင္တရစရာ မရွိပါဘူးလုိ႔ ဘယ္သူက ေျပာႏုိင္မလဲဗ်ာ။ ရွိတာေပါ့။ ဒီအလုပ္ဟာ အင္မတန္ ခက္ခဲ့တဲ့ အလုပ္တခုပါ။ ဒါေပမယ့္ ျမန္မာအတြင္းမွာ ရွိေနၾကတဲ့သူေတြေၾကာင့္ က်ေနာ္ အၿမဲတမ္း အားတက္ရပါတယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းတယ္၊ ခ်စ္ခင္ဖြယ္ေကာင္းတယ္၊ အင္မတန္ စိတ္ရႈပ္စရာေကာင္းတဲ့ ရခုိင္ျပည္နယ္ကုိ သြားတဲ့ကာလေတြမွာလည္း က်ေနာ့္အေပၚ စာနာ နားလည္ၾကပါတယ္။ ၿခံဳေျပာရရင္ေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံသားေတြအေနနဲ႔ အခုေပၚလာတဲ့ အခြင့္အေရးကုိ ေကာင္းမြန္စြာ အသုံးခ်သင့္တယ္လုိ႔ က်ေနာ္ ထင္ပါတယ္။”

မစၥတာ ကင္တားနားေနရာမွာ အစာထုိး တာ၀န္ယူမယ့္ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကုိယ္စားလွယ္ကေတာ့ ေတာင္ကုိရီးယားႏုိင္ငံသူ Yanghee Lee ျဖစ္ပါတယ္။ သူ႔ရာထူးကုိ ဆက္ခံမယ့္ လူသစ္အေပၚ ဘာလုပ္သင့္တယ္ မလုပ္သင့္ဘူးလုိ႔ သူ႔အေနနဲ႔ မေျပာလုိေပမယ့္ သူ႔အေတြ႔အႀကံဳေတြကုိ အခုလုိ ရွင္းျပပါတယ္။

 “ က်ေနာ့္အေတြ႔အႀကံဳအရကေတာ့ ဒီလုိ အလုပ္မ်ဳိးလုပ္မယ္ဆုိရင္ ေဆြးေႏြး ညႇိႏႈိင္း လုပ္ေဆာင္ဖုိ႔ လုိပါတယ္။ ကုိယ့္နဲ႔ အလုပ္လုပ္ၾကမယ့္သူေတြနဲ႔ ယုံၾကည္မႈတည္ေဆာက္ဖုိ႔လုိပါတယ္။ အဲဒီအထဲမွာ အာဏာပုိင္ေတြ၊ လူထုအေျချပဳ အဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ မီဒီယာအဖြဲ႔အစည္းေတြပါ၀င္ပါတယ္။
ကုိယ္ဘက္က လုိလုိလားလား တက္တက္ႂကြႂကြ လုပ္ေဆာင္ဖုိ႔လည္း လုိပါတယ္။ ေနာက္တခုက လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေၾကာင္းကုိ အၿမဲတမ္း - အၿမဲတမ္း ေျပာၾကားေနဖုိ႔လုိပါတယ္။ အဲဒါဟာ က်ေနာ့္ တာ၀န္ပါပဲ။ က်ေနာ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့တဲ့ ၆ ႏွစ္တာ ကာလအတြင္းမွာလည္း လူ႔အခြင့္အေၾကာင္း အၿမဲတမ္း ေျပာဆုိေနခဲ့ပါတယ္။”

သူ႔အေနနဲ႔ ကုလသမဂၢကုိယ္စားလွယ္အျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ျခင္း မရွိေတာ့ေပမယ့္လည္း ျမန္မာႏုိင္ငံအတြက္ ၆ ႏွစ္တာ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့တဲ့ အေတြ႔အႀကံဳနဲ႔ သံေယာဇဥ္ ရွိေနတာေၾကာင့္ ျမန္မာ့အေရးကုိ အၿမဲတမ္း နားစြင့္ အားေပးေနမယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။

အခုလကုန္မွာ ရာထူးက အနားမယူခင္ ေနာက္ဆုံး အစီရင္ခံစာတေစာင္ ထုတ္ႏုိင္ေရးအတြက္ အခုခ်ိန္မွာ ျပင္ဆင္ေနတယ္လုိ႔ မစၥတာ ကင္တားနားက ေျပာပါတယ္။
VOA