ဧရာဝတီ သတင္းဌာန ရန္ကုန္ရံုးသို႔ ယမန္ႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလက လာေရာက္လည္ပတ္စဥ္ (ဓာတ္ပံု – စိုင္းေဇာ္ / ဧရာဝတီ)
သတင္းစာဆရာႀကီး ဟံသာ၀တီ ဦး၀င္းတင္( ၈၅) ႏွစ္သည္ ယေန႔နံနက္ ၆နာရီ ခြဲခန္႔က ရန္ကုန္ျပည္သူ ေဆးရုံႀကီးတြင္ ကြယ္လြန္သြားၿပီျဖစ္ေၾကာင္း သတင္းရသည္။
ဦး၀င္တင္၏ ၾကြင္းက်န္သည့္ ရုပ္ကလာပ္ကုိအမ်ိဳး သားဒီမုိကေရစီအဖ
“ဘဘႀကီး သေဘာထားကေတာ့ တန္းၿပီး သၿဂိဳလ္ေစခ်င္တယ္၊ ဒါေပမယ့္ သုံးရက္ေတာ့ ထားမယ္”ဟု ၎က ဆက္ေျပာသည္။
ဦး၀င္းတင္ကုိ ပဲခူးတုိင္း ႀကိဳပင္ေကာက္ၿမိဳ႕တြင္ ေမြးဖြားခဲ့ၿပီး၊ ၁၉၅၃ ခုႏွစ္တြင္ ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္မွ အဂၤလိပ္ စာေပ၊ ေခတ္သစ္ ရာဇဝင္ႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး သိပံၸ ဘာသာ တြဲျဖင့္ ဝိဇၨာဘြဲ႕ ရခဲ့သည္။
တကၠသိုလ္၌ ဦးထြန္းတင္ (ေရွ႕ေန)၊ စာေရး ဆရာ ေက်ာ္ေအာင္၊ ၾကည္လင္၊ ျမသန္းတင္ စသည့္ သူမ်ားႏွင့္ ေခတ္ၿပိဳင္ ေက်ာင္းေနဖက္မ်ား ျဖစ္သည္။
ေမာင္ဝန္ဇင္း၊ ေပၚသစ္၊ ျပည္စိုး၊ ဝင္းထင္၊ ပုည၊ ဝင္းေဆြ၊ သုေတသီ၊ အယ္ဒီတာ တဦးစသည့္ကေလာင္အမည္မ်ားျဖင့္ စာေပေရးသားခဲ့သည္။
အက်ဳိးေဆာင္ ဂ်ာနယ္မွာ လက္ေထာက္ အယ္ဒီတာ အျဖစ္ ပထမဆံုး လုပ္ကိုင္ခဲ့ၿပီးေနာက္၊ ၁၉၅၃ ခုႏွစ္မွာ AFP ႏိုင္ငံျခား သတင္း ဌာနတြင္ ည အယ္ဒီတာ အျဖစ္ ဝင္ေရာက္ လုပ္ကိုင္ ခဲ့သည္။
စာေပ ဗိမာန္၌ လက္ေထာက္ အယ္ဒီတာ အျဖစ္ ၁၉၅ဝ မွ ၁၉၅၄ ခုႏွစ္ထိ တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ ခဲ့သည္။
၁၉၅၄ မွ ၁၉၅၇ ထိ နယ္သာလန္ (ေဟာ္လန္) ႏိုင္ငံ၊ အမ္စတာဒမ္ၿမိဳ႕၊ ဂ်မ္ဘာတန္ (Jambarton) စာအုပ္ ထုတ္ေဝေရး ကုမၸဏီတြင္ စာအုပ္ ထုတ္ေဝမႈ ပညာႏွင့္ စာနယ္ဇင္း ပညာ ဆည္းပူးကာ၊ ျမန္မာ ဘာသာျပန္ စာအုပ္ စာတမ္းမ်ား ထုတ္ေဝေရးတြင္ အႀကံေပး အယ္ဒီတာ အျဖစ္ လုပ္ကုိင္ ခဲ့သည္။
အမ္စတာဒမ္တြင္ ေနထုိင္စဥ္ ျမန္မာ ႏိုင္ငံ သတင္းမ်ား စုစည္း ေဖာ္ျပသည့္ ‘ဒို႔ျပည္ သတင္း’ သတင္းစာ ေစာင္ေရ ၅ဝဝ ခန္႔ ကိုယ့္ေငြႏွင့္ကိုယ္ ကိုယ္ဘာသာ ေရးသား ထုတ္ေဝ၍ ကမာၻ တဝွမ္း႐ွိ ျပည္ပေရာက္ ျမန္မာမ်ားထံ စာတိုက္မွ အခမဲ့ ေပးပို႔ ျဖန္႔ေဝျခင္းကို ၁၉၅၇ ခုႏွစ္ ျမန္မာ ႏိုင္ငံ ျပန္လာသည့္ အခ်ိန္ အထိ လုပ္ေဆာင္ ခဲ့သည္။
၁၉၅၇ ခုႏွစ္ ေၾကးမံု သတင္းစာ ထူေထာင္ရာ ေၾကးမုံ သတင္းစာ အမႈေဆာင္ အယ္ဒီတာ အျဖစ္ ဇဝန၊ ေအာင္ဗလ (ေၾကးမံု ဦးေသာင္း)၊ စိန္ခင္ေမာင္ရီ တုိ႕ႏွင့္ အတူ ဝင္ေရာက္ လုပ္ကိုင္ခဲ့သည့္အျပင္စာနယ္ဇင္း ေကာင္စီ အတြင္းေရးမွဴး တာဝန္ကုိလည္း ထမ္းေဆာင္ ခဲ့သည္။
ေၾကးမံု သတင္းစာ ျပည္သူပိုင္ အသိမ္း ခံရသည့္ ေနာက္ပိုင္း ၁၉၆၉ ခုႏွစ္ ေအာက္တုိဘာလမွာ မႏၱေလးၿမဳိ႕မွာ ထုတ္ေဝတဲ့ ဟံသာဝတီ သတင္းစာ အယ္ဒီတာခ်ဳပ္ အျဖစ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေနဝင္းက ခန္႔အပ္ ခဲ့သည္။
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္း မႏၱေလး ၿမိဳ႕ကို လာတိုင္း လူထုဦးလွ၊ ေဒၚအမာႏွင့္ ဦး၀င္းတင္တုိ႔ကုိ တေလးတစား ေတြ႕ဆုံ တတ္ပါသည္။
၁၉၆၈ ခုႏွစ္မွ ၁၉၇၈ ခုႏွစ္ထိ မႏၱေလး ၿမိဳ႕ထုတ္ ဟံသာဝတီ သတင္းစာ အယ္ဒီတာခ်ဳပ္ အျဖစ္ တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ ခဲ့ၿပီး၊ ၁၉၇၂ ခုႏွစ္တြင္ “ေျခတြင္ စကား လက္ျဖား ကဗ်ာ မ်က္ႏွာ ဇာတ္လမ္း” ဆုိသည့္ အမည္ျဖင့္ စာအုပ္ ထုတ္ခဲ့သည္။
အထက္ ဗမာႏိုင္ငံ စာေရး ဆရာ အသင္း စာဆုိေတာ္ေန႕ စာတမ္း ဖတ္ပြဲမ်ားတြင္ လူထု ဦးလွ၊ လူထု ေဒၚအမာ တို႕ႏွင့္ အတူ ပါဝင္ ေဆာင္႐ြက္ ခဲ့ရာ ၁၉၇၇ – ၇၈ ခုတြင္ ျမန္မာ စာေပ လႈပ္ရွားမႈ၌ အေရးပါေသာ မႏၱေလး ၿမိဳ႕မွ ဟံသာဝတီ စေန စာေပဝုိင္းကုိ ဦးေဆာင္ က်င္းပခဲ့ၿပီး စာတမ္း ဖတ္ပြဲမ်ား ျပဳလုပ္ ေပးခဲ့သည္။
ဦးဝင္းတင္ ဦးေဆာင္ က်င္းပတဲ့ စေန စာေပဝိုင္းမွာ မဆလ တပါတီ လမ္းစဥ္ကို ေဝဖန္တဲ့ စာတမ္း တေစာင္ တင္သြင္း ဖတ္ၾကား ခဲ့သည့္ အတြက္ အာဏာပိုင္မ်ားက ဟံသာဝတီ သတင္းစာကုိ ပိတ္ပစ္ လုိက္ကာ ရာထူးမွ ထုတ္ပယ္ ခံခဲ့သည္။
၁၉၈၈ခုႏွစ္ ရွစ္ေလးလုံး အေရးေတာ္ပုံ အတြင္း စာနယ္ဇင္း သမဂၢ ဖြဲ႔စည္း လႈပ္ရွား ၾကသည့္ အခါ ဒု-ဥကၠ႒ အျဖစ္ ပါဝင္ ေဆာင္႐ြက္ ခဲ့သည့္အျပင္ ႏုိင္ငံေရးနယ္ပယ္သုိ႔ ၀င္ေရာက္လာသည့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဘက္မွ ရပ္တည္ခဲ့သူျဖစ္သည္။
အမ်ဳိးသား ဒီမုိကေရစီ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (NLD) တည္ေထာင္ရာတြင္ ပါ၀င္ခဲ့ၿပီး ၊ ျပည္သူ သေဘာ မတူတဲ့ အမိန္႔ အာဏာ ဟူသမွ် တာဝန္ အရ ဖီဆန္ၾက’ ဟူေသာ ေဆာင္ပုဒ္ကုိ ေရးသား ခဲ့သည့္အတြက္ န၀တ စစ္အစုိးရ၏ အၿငိဳးထားျခင္းကုိ ခံရကာ ကိုယ္၀န္ ဖ်က္ခ်မႈနဲ႔ ပတ္သက္သူလုိ႔ စြပ္စြဲခံရသူကို လက္ခံထားမႈ၊ တရားခံကို အားေပး ကူညီသူအျဖစ္ ေထာင္ဒဏ္ ၃ ႏွစ္ အျပစ္ေပး ခံခဲ့ရသည္။
ေထာင္က်ေနစဥ္ အေတာအတြင္း ေနာက္ထပ္ ႏုိင္ငံေရး ပုဒ္မေတြနဲ႔ ေထာင္ဒဏ္ေတြ ဆက္ခါဆက္ခါ ခ်မွတ္ခံခဲ့ရၿပီး အက်ဥ္းေထာင္တြင္း ၁၉ ႏွစ္ ေက်ာ္ၾကာ ေနခဲ့ၿပီးေနာက္ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၂၃ ရက္က ျပန္လည္ လြတ္ေျမာက္လာခဲ့၏။
ေထာင္ က်ေနစဥ္ အတြင္း ၂ဝဝ၁ ခုႏွစ္တြင္ ယူနက္စကို အဖြဲ႕ႀကီး၏ ယူနက္စကို၊ ဂြီလာရ္မိုကာႏို ကမာၻ႕ စာနယ္ဇင္း လြတ္လပ္ခြင့္ဆု (UNESCO/ Guillermo Cano World Press Freedom Award) ခ်ီးျမႇင့္ျခင္း ခံခဲ့ရသည္။
ထိုႏွစ္ တြင္ပင္ ကမာၻ႕ သတင္းစာမ်ား အသင္းႀကီး (World Association of Newspapers, WAN) မွ ခ်ီးျမႇင့္သည့္ လြတ္လပ္မႈ ေ႐ႊကေလာင္ဆု (Golden Pen of Freedom Award) အား သာယာဝတီ စမ္းစမ္းႏြဲ႕ ႏွင့္အတူ ရ႐ွိ ခဲ့သည္။
၂ဝဝ၄ ခုႏွစ္မွာ ဦးဝင္းတင္၏ ဆုေငြမ်ားႏွင့္ မတည္ၿပီး ျမန္မာ့ သတင္း သမဂၢမွ ဥဒါန္း မဂၢဇင္းကို ထုတ္ေဝ ခဲ့သည္။ ဦးဝင္းတင္ကုိ ဂုဏ္ျပဳသည့္ အေနျဖင့္ ျပင္သစ္ ႏိုင္ငံတြင္ လမ္းတလမ္းအား “ဝင္းတင္ လမ္း” ဟု အမည္ ေပးထားသည္။
ေထာင္တြင္းမွ ရရွိသည္ ဒဏ္မ်ားႏွင့္ စစ္ေၾကာတြင္ ႏွိပ္စက္ခံရမႈမ်ားေၾကာင့္ ျပန္လည္လြတ္ေျမာက္လာသည့္အခါ က်န္းမာေရး ယုိ႔ယြင္းခဲ့ရသည္။
ဦးဝင္းတင္သည္ စာေပ၊ ပန္းခ်ီ၊ သဘင္၊ ဂီတ စသည္ တုိ႔ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေဆာင္းပါး၊ စာတမ္းႏွင့္ ေဝဖန္ အကဲျဖတ္ခ်က္ မ်ားကုိ ‘ေပၚသစ္’ အမည္ျဖင့္ ေရးသား ခဲ့ၿပီး၊ ‘ကြိ’၊ ‘ဥတၲရ အလင္း’ စသည့္ ဘာသာျပန္ စာအုပ္မ်ား ကုိလည္းေကာင္း၊ ကမာၻနီတြင္ တဒဂၤ’ အမည္ရွိ ကြန္ျမဴနစ္ ႏိုင္ငံမ်ားသို႕ ခရီးသြား မွတ္တမ္း စာေပကုိလည္း ေရးသား ခဲ့သည့္အျပင္ ၊ပန္းခ်ီ အေၾကာင္း ျဖစ္တဲ့ ‘အလွ ရွာပံုေတာ္’ ကိုလည္း ေရးသား ခဲ့သည္။
Irrawaddy
No comments:
Post a Comment