ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္ေရာဂါ (သို ့မဟုတ္) Migraine Headache

" ေခါင္းကိုက္တယ္" ဆိုတဲ့ အသံုးအႏွဳန္းကို လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ မၾကာခဏေျပာေလ့ရွိပါတယ္။ ေခါင္းကိုက္ျခင္းေတြဟာလဲ လူေတြကို ေတာ္ေတာ္ေလးကို စိတ္အေႏွာက္အယွက္ျဖစ္ေအာင္၊ ေနထိုင္ရခက္ေအာင္ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္ပါတယ္။ ေခါင္းကိုက္တယ္ဆိုတဲ့ေနရာမွာလည္း ေခါင္းကိုက္တဲ့ ပံုစံအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ ေခါင္းကိုက္ျခင္းကို ျဖစ္ေစတဲ့အေၾကာင္းရင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးရွိပါတယ္။ ရာသီဥတု ပူလြန္း၊ ေအးလြန္းရင္ေခါင္းကိုက္ၾကတယ္၊ စိတ္ဖိဆီးမွဳေတြမ်ားလြန္းရင္ ေခါင္းကိုက္ၾကတယ္၊ ပင္ပန္းလြန္းရင္ေခါင္းကိုက္ၾကတယ္၊ ဖ်ားနာတဲ့အခါေခါင္းကိုက္ၾကတယ္၊ ေသြးတိုးရင္၊ အေၾကာေတြတက္လြန္းရင္ ေခါင္းကိုက္ၾကတယ္ စသည္ျဖင့္ ေခါင္းကိုက္တဲ့အေၾကာင္းရင္းေတြအမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတတ္ၾကပါတယ္။ ေခါင္းကိုက္တဲ့ပံုစံေတြမွာဆိုရင္လည္း ေခါင္းတစ္ခုလံုး အံုျပီးကိုက္တယ္၊ ေခါင္းရဲ့အစိတ္အပိုင္း တစ္ခုစီကေနျပီး တဒုတ္ဒုတ္နဲ့ ထိုးျပီးကိုက္တယ္ စသည္ျဖင့္ လူတစ္ေယာက္နဲ ့တစ္ေယာက္၊ တစ္ခ်ိန္နဲ ့တစ္ခ်ိန္ ေခါင္းကိုက္တဲ့ ပံုေတြမတူတတ္ၾကပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ဒါေတြဟာ အေၾကာင္းရင္းတစ္ခုခုေၾကာင့္ ခဏ၊ ယာယီ ျဖစ္တဲ့ေခါင္းကိုက္ျခင္းေတြျဖစ္ျပီး ေခါင္းကိုက္ေရာဂါေတြ မဟုတ္တဲ့အတြက္ စိတ္သက္သာေစမယ့္ အနားယူမွဳေတြ၊ ကိုယ့္ကိုေခါင္းကိုက္ေစတဲ့ အေၾကာင္းရင္းေတြ ကိုေရွာင္ရွားမယ္ဆိုရင္ ေခါင္းကိုက္ျခင္းေတြမျဖစ္ေအာင္ကာကြယ္တားဆီးလို ့ ရပါတယ္။
အခု ကၽြန္မတင္ျပေပးမယ့္ Migraine Headache (မိုင္ဂရိမ္း) လို ့ေခၚတဲ့ ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္ေရာဂါ ဆိုတာကေတာ့ သာမန္ ကၽြန္မတို ့ ၾကံဳေတြ ့ေနရေလ့ရွိတဲ့ ေခါင္းကိုက္ျခင္းေတြနဲ ့မတူတဲ့ ဦးေဏွာက္နဲ ့ဆိုင္တဲ့ေရာဂါတစ္မ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေခါင္းကိုက္ေရာဂါ ဘယ္လိုျဖစ္ရတာလဲဆိုေတာ့ ဦးေဏွာက္ကို ေသြးအေထာက္အပံ့ေပးတဲ့ေသြးေၾကာေလးေတြက်ယ္လာျပီး အဲ့ဒိက်ယ္ေနတဲ့ေသြးေၾကာေလးေတြကေန ေရာင္ယမ္းမွဳေတြကိုျဖစ္ေပၚေစတဲ့ ဓာတ္တစ္မ်ိဳးကိုထုတ္လႊတ္ေပးတဲ့အတြက္ ဦးေႏွာက္မွာရွိတဲ့ Trigeminal Nerve လို ့ေခၚတဲ့ အာရံုေၾကာအဖြဲ ့ အစည္းေလးဟာ ေရာင္ယမ္းလာပါတယ္။ အဲ့ဒီ အာရံုေၾကာေရာင္ယမ္းျခင္းေတြေၾကာင့္ လူေတြဟာ အျမင္အာရံုေ၀၀ါးျခင္း၊ အလင္းေရာင္ကိုခံႏိုင္ရည္မရွိျခင္း၊ ေအာ့အန္ျခင္း ေတြနဲ ့အတူ ေခါင္းတစ္ျခမ္းဟာ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ကိုက္ပါေတာ့တယ္။ ဒီလို လကၡဏာေတြနဲ ့အတူ ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္ျခင္းကိုေတာ့ Migraine Headache ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္ေရာဂါလို ့ေခၚပါတယ္။
အဲ့ဒီ ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္ေရာဂါရွိတဲ့ လူေတြဟာ အျမဲတမ္းေခါင္းကိုက္ေနတာမ်ိဳးေတာ့မဟုတ္ပါဘူး။ တစ္ျခားနာတာရွည္ေရာဂါေတြျဖစ္တဲ့ ေသြးတိုးေရာဂါ၊ ဆီးခ်ိဳေရာဂါ၊ ေဂါက္ေရာဂါေတြလိုပါပဲ။ အစားအေသာက္အေနအထိုင္ေတြေပၚမွာမူတည္ျပီး ေရာဂါျပန္ထလာတတ္တာမ်ိဳးပါ။ သာမန္ အခ်ိန္ေတြမွာေတာ့ ပံုမွန္အတိုင္းရွိေနျပီး ေရာဂါထလာျပီဆိုေတာ့မွ မေနႏိုင္၊ မထိုင္ႏိုင္ေလာက္ေအာင္ ေအာ့၊ အန္ျပီးေခါင္းကိုက္တတ္ၾကတာပါ။ Migraine ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္ေရာဂါရဲ့ လကၡဏာေတြကို ေယဘူယ် အားျဖင့္ အပိုင္းေလးပိုင္းခြဲျခားထားပါတယ္။ ပထမဆံုး စျဖစ္တဲ့ အပိုင္းကို Prodrome ( အစပ်ိဳးခ်ိန္)၊ ေနာက္တစ္ဆင့္ကိုေတာ့ Aura (ေ၀၀ါးခ်ိန္)၊ Attack ( ထိုးႏွက္တိုက္ခိုက္ခံရခ်ိန္ <သို ့မဟုတ္> ေခါင္းကိုက္ခ်ိန္) နဲ ့ ေနာက္ဆံုးအဆင့္ Postdrome (ေက်ာ္လႊားျပီးခ်ိန္) ဆိုျပီး ျဖစ္ပါတယ္။
Prodrome (အစပ်ိဳးခ်ိန္) ဆိုတာကေတာ့ ေခါင္းမကိုက္ခင္ တစ္ရက္၊ ႏွစ္ရက္အလိုမွာ သိမ္ေမြ ့တဲ့ေရာဂါလကၡဏာေတြျဖစ္တဲ့ ၀မ္းခ်ဳပ္ျခင္း၊ စိတ္ဓာတ္က်ျခင္း၊ အစာစားခ်င္စိတ္ျပင္းျပျခင္း၊ စိတ္တိုေဒါသထြက္လြယ္ျခင္း၊ ဂဏာမျငိမ္ျခင္း၊ ဇက္ေၾကာတက္ျခင္း နဲ ့ မၾကာခဏသမ္းေ၀ျခင္းေတြျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။ Aura (ေ၀၀ါးခ်ိန္) ဆိုတာကေတာ့ ေခါင္းမကိုက္ခင္အခ်ိန္ေရာ၊ ေခါင္းကိုက္ေနတဲ့ အခ်ိန္ေတြမွာေရာျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တစ္ခ်ိဳ ့ေသာ ေ၀ဒနာရွင္ေတြမွာေတာ့ Aura အဆင့္ကိုမၾကံဳေတြရပါဘူး။ ဒီအဆင့္ ကိုၾကံဳေတြ ့ ရတတ္တဲ့လူေတြမွာေတာ့ လကၡဏာေတြဟာ ျဖည္းျဖည္းခ်င္းျပတတ္ျပီး လကၡဏာျပတဲ့ အခ်ိန္ေတြဟာ မိနစ္ ၂၀ ကေန တစ္နာရီအထိၾကာတတ္ပါတယ္။ Aura အဆင့္မွာေတာ့ ေ၀ဒနာရွင္ဟာ အျမင္အာရံုေ၀၀ါးျခင္း၊ အျမင္အာရံုထဲမွာ အလင္းတန္းမ်ား၊ အရိပ္မ်ား၊ အစက္အေျပာက္မ်ား ျမင္ေတြ ့ေနရျခင္း သို ့မဟုတ္ အျမင္အာရံုေပ်ာက္သြားျခင္း၊ လက္ေမာင္း နဲ ့ေျခေထာက္မ်ားမွာ အပ္နဲ ့ထိုးသလိုစူးရွတဲ့ ခံစားမွဳမ်ားခံစားရျခင္း၊ စကားေျပာရန္ခက္ခက္ျခင္း စတဲ့ လကၡဏာေတြကို ၾကံဳေတြ ့ရေလ့ရွိပါတယ္။ Attack လို ့ေခၚတဲ့ ေရာဂါရဲ့တိုက္ခိုက္မွဳကိုခံစားေနရတဲ့ ေခါင္းကိုက္ခ်ိန္ေတြမွာေတာ့ ေ၀ဒနာရွင္ ဟာေခါင္းရဲ့ တစ္ဖက္ျခမ္း( တစ္ခါတစ္ရံမွာေတာ့ ႏွစ္ဖက္လံုး) မွာ ျပင္းထန္တဲ့ ကိုက္ခဲမွဳကိုခံစားရပါတယ္။ ေခါင္းကိုက္တဲ့ပံုစံကေတာ့ တဒုတ္ဒုတ္နဲ ့ထိုးကိုက္တာမ်ိဳးျဖစ္ျပီးေတာ့ ေခါင္းကိုက္ျခင္းရဲ့ေနာက္ဆက္တြဲအေနနဲ့ အလင္းေရာင္ေတြ အနံ ့ေတြကို ခံႏိုင္ရည္မရွိပဲ ေအာ့အန္ျခင္းေတြပါ ပါလာႏိုင္ပါတယ္။ အကယ္၍ ဒီအဆင့္မွာ ေရာဂါကိုကုသျခင္းမရွိဘူးဆိုရင္ေတာ့ ေခါင္းကိုက္ျခင္းဟာ ၃ရက္ေလာက္အထိၾကာရွည္ေနတတ္ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးအဆင့္ျဖစ္တဲ့ Postdrome အဆင့္ကေတာ့ ေခါင္းကိုက္ျခင္းအဆင့္ေက်ာ္လြန္ျပီးတဲ့ေနာက္မွာ ေ၀ဒနာရွင္ဟာ ပင္ပန္း၊ ႏုံးခ်ိျပီး က်န္ေနခဲ့တဲ့ အဆင့္ကိုဆိုလိုတာပါ။
အထက္မွာ ေျပာခဲ့သလိုပါပဲ Migraine ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္ေရာဂါဟာ နာတာရွည္ေရာဂါတစ္မ်ိဳးျဖစ္ျပီး ေရာဂါထေစတဲ့ အေၾကာင္းရင္းေတြကို ၾကံဳေတြ ့ခဲ့မယ္ဆိုရင္ ေရာဂါဟာ ျပန္ျပန္ထလာမွာပဲျဖစ္ပါတယ္။ Migraine ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္ေရာဂါကို ျပန္ထေစတဲ ့ အေၾကာင္းရင္းေတြကေတာ့..

၁။ ပံုမွန္မဟုတ္ေသာ အိပ္စက္ျခင္းမ်ား ဥပမာ အရမ္းအိပ္လြန္းျခင္း သို ့မဟုတ္ အိပ္ေရးပ်က္ျခင္းစတဲ့ အိပ္စက္ခ်ိန္ပံုမွန္မရွိျခင္းေတြဟာ Migraine ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္ေရာဂါကို ပိုဆိုးေစတတ္ပါတယ္။
၂။ ပူပင္ေသာက ႏွင့္ စိတ္ဖိဆီးမွဳမ်ား စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ျပသနာေတြျဖစ္တဲ့ စိုးရိမ္ပူပင္ေသာကေတြ နဲ ့စိတ္ဖိဆီးမွဳေတြဟာလည္း Migraine ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္ေရာဂါကို ျပန္ထေစတတ္ပါတယ္။
၃။ ေဟာ္မုန္းအေျပာင္းအလဲမ်ား အမ်ိဳးသမီးေတြမွာေတာ့ အီစထရိုဂ်င္ေဟာ္မုန္းအေျပာင္းအလဲကိုၾကံဳေတြ ့ရတဲ့အခ်ိန္ေတြမွာ Migraine ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္ေရာဂါျပန္ထတတ္ပါတယ္။ ေဟာ္မုန္းေျပာင္းလဲတဲ့ အခ်ိန္ေတြကေတာ့ ရာသီလာခ်ိန္၊ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ခ်ိန္နဲ ့ ေသြးဆံုးခ်ိန္ေတြပါပဲ။
၄။ အနံ ့မ်ား ျပင္းထန္တဲ့ အနံ ့ေတြနဲ ့ေဆးလိပ္ေငြ ့၊ မီးခိုးေငြ ့ေတြဟာလည္း Migraine ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္ေရာဂါကို ျပန္ထေစပါတယ္။
၅။ ေဆး၀ါးမ်ား သေႏၶတားေဆးေတြနဲ ့ေဟာ္မုန္း အစားထိုးကုထံုးမွာသံုးတဲ့ေဆးေတြဟာ အီစထရိုဂ်င္ေဟာ္မုန္းေတြပါတဲ့အတြက္ ေဟာ္မုန္းအေျပာင္းအလဲေတြျဖစ္ျပီး Migraine ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္ေရာဂါကို ျပန္ထေစပါတယ္။ ေသြးေၾကာေတြကို က်ယ္ေအာင္လွဳံ ့ ေဆာ္ေပးတဲ့ေဆးေတြဟာလည္း ဦးေႏွာက္မွာရွိတဲ့ ေသြးေၾကာေလးေတြကိုပါ က်ယ္ေအာင္လွဳံ ့ေဆာ္ေပးတဲ့အတြက္ Migraine ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္ေရာဂါရွိေနတဲ့ လူေတြကို ေရာဂါျပန္ထေအာင္လွဳ ့ံေဆာ္ေပးပါတယ္။
၆။ ကိုယ္လက္လွဳပ္ရွားမွဳမ်ား ပင္ပင္ပန္းပန္းလုပ္ရတဲ့ ကိုယ္လက္လွဳပ္ရွားမွဳေတြဟာလည္း Migraine ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္ေရာဂါကို ျပန္ထေစတတ္ပါတယ္။
၇။ အစားအေသာက္မ်ား ဆားမ်ားတဲ့အစားအေသာက္ေတြ၊ အခ်ိဳမွဳန္ ့ေတြ၊ တာရွည္ခံေအာင္ျပဳလုပ္ထားတဲ့ အစားအေသာက္ေတြ၊ သတ္မွတ္ခ်ိန္ေက်ာ္လြန္ေနတဲ့ ဒိန္ခဲေတြ၊ အရက္၊ ၀ိုင္ နဲ ့ကဖင္းဓာတ္မ်ားတဲ့ အရည္ေတြဟာလည္း Migraine ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္ေရာဂါကိုျပန္ထေစႏိုင္ပါတယ္။
ဒါေတြတင္မကေသးပါဘူး ခႏ ၶာကိုယ္အတြင္း သၾကားဓာတ္နည္းေစတဲ့အျပဳအမူျဖစ္တဲ့ အစားမစားပဲ အခ်ိန္ၾကာေအာင္ေနျခင္း၊ ရာသီဥတုအေျပာင္းအလဲ၊ အပူခ်ိန္အေျပာင္းအလဲ၊ စူးရွတဲ့အလင္းေရာင္ေတြနဲ ့ဆူညံသံေတြဟာလည္း Migraine ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္ေရာဂါကို လွဳံ ့ ေဆာ္ေပးႏိုင္ပါတယ္။
နိဂံုးခ်ဳပ္အေနနဲ ့ေျပာရရင္ေတာ့ Migraine ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္ေရာဂါဆိုတာဟာ သာမန္ေခါင္းကိုက္ျခင္းေတြနဲ ့မတူတဲ့ နာတာရွည္ေရာဂါတစ္ခုပါ။ ဒါေၾကာင့္ မိမိဟာ မၾကာခဏေခါင္းကိုက္တတ္တယ္၊ ေခါင္းကိုက္ရင္လဲ အထက္မွာဖတ္ခဲ့ရတဲ့ ေ၀ဒနာေတြကိုခံစားရတယ္ဆိုရင္ေတာ့ Migraine ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္ေရာဂါကိုခံစားေနရျပီလား၊ ေဆးကုသမွဳခံယူဖို ့လိုေနျပီလားဆိုတာကို ဆရာ၀န္နဲ ့တိုင္ပင္ေဆြးေႏြးသင့္ပါတယ္လို ့အၾကံျပဳတိုက္တြန္းလိုက္ရပါတယ္။

ေမသူ-သံတြဲ (ေဆး၀ါးတကၠသိုလ္)
ေဆးပညာဆိုင္ရာေဆာင္းပါးမ်ား