ႏိုင္က်ဥ္းေတြ လႊတ္ေရး ႏုိင္ငံတကာ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ အဖြဲ႔ေတာင္းဆို

ေက်ာ္ေက်ာ္သိန္း ( VOA )

သမၼတဦးသိန္းစိန္က ကတိေပးထားတဲ့ အတိုင္း ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြ အားလံုး ဒီႏွစ္မကုန္ခင္ျပန္ လႊတ္ေပးဖို႔ ႏုိင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႔ေတြက ေတာင္းဆိုလိုက္ၾကပါတယ္။ လူ႔အခြင့္အေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈပိုင္း မွာ ျမန္မာအစိုးရရဲ႕ သႏၷိ႒ာန္ ခိုင္မာမႈဟာ ေမးခြန္း ထုတ္စရာျဖစ္ေနတယ္ လုိ႔ ေထာက္ျပၾကၿပီးေတာ့ ႏုိင္ငံတကာသေဘာတူစာခ်ဳပ္ေတြကို လက္မွတ္ ေရးထိုးဖို႔လည္း တိုက္တြန္းပါတယ္။ အျပည့္အစံုကို ကိုေက်ာ္ေက်ာ္သိန္းက ဆက္ေျပာျပပါမယ္။

ျမန္မာႏုိင္ငံအက်ဥ္းေထာင္အသီးသီးမွာ က်န္ရွိေနေသးတဲ့ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြအားလံုးကို ဒီႏွစ္မကုန္ခင္မွာ ျပန္လႊတ္ ေပးမယ္လုိ႔ သမၼတဦးသိန္းစိန္က ကတိေပးထားတာကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔ရာ အခ်ိန္ကာလက သိပ္မက်န္ေတာ့ပါဘူး။ မၾကာေသးခင္ အခ်ိန္ကာလေတြ တုန္းကပဲ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသား အေတာ္မ်ားမ်ားကို လႊတ္ေပး ခဲ့ၿပီးျဖစ္ေပမဲ့ ႏွစ္ကုန္ဖို႔ သီတင္း ႏွစ္ပတ္ေတာင္ မက်န္ေတာ့တဲ့ အတြက္ ေပးထားတဲ့ ကတိအတိုင္း က်န္ေနေသးတဲ့ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြကို လႊတ္ေပးပါလို႔ ႏုိင္ငံတကာလြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္အဖြဲ႔ AI က ေတာင္းဆိုတာပါ။

“အက်ဥ္းေထာင္ေတြထဲမွာ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားအမ်ားအျပား က်န္ေနေသးတဲ့အျပင္ တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူ အမ်ားအျပားဟာ လည္း ဘာမွက်ဴးလြန္တာမဟုတ္ဘဲ သူတို႔ရဲ႕လူ႔အခြင့္အေရးကို က်င့္သံုး႐ံုသက္သက္နဲ႔ ဖမ္းဆီးခံထားရတာ၊ တရားရင္ဆိုင္ေနရ တာေတြရွိေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ႏွစ္မကုန္ခင္မွာ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားအားလံုးကို လႊတ္ေပးမယ္လို႔ ျမန္မာအစိုးရက ကတိေပး ထားတဲ့အတိုင္း လုပ္ေဆာင္ဖို႔ က်ေနာ္တို႔လိုလားပါတယ္။”

AI အဖြဲ႔ရဲ႕ အာရွေဒသေရးရာ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ အိုးေလာ့ဖ္ ဘလြန္႔ခ္ဖစ္ (Olof Blomqvist ) ပါ။

AI အဖြဲ႔ရဲ႕ ဒီဇင္ဘာလ ၂၀ ရက္ေန႔စြဲနဲ႔ ထုတ္ျပန္ခ်က္ထဲမွာ ေမာင္းေတာ မွာ ေထာင္ဒဏ္ ၁၇ ႏွစ္ခ်ခံထားရတဲ့ ေဒါက္တာထြန္းေအာင္၊ ေပါင္းတည္ေထာင္ မွာ အဖမ္းခံထားရၿပီး အခုထိ တရား႐ံုးကေန ဆံုးျဖတ္ခ်က္ မခ်ေသးတဲ့ ေဒၚျမင့္ျမင့္ေအး၊ ေဒၚခင္မိမိခုိင္နဲ႔ ကိုသန္႔စင္ထက္တို႔ကို နာမည္နဲ႔တကြ နမူနာျဖစ္ရပ္ေတြအျဖစ္ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ႏွစ္အတြင္း ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ ျပင္ပကမာၻနဲ႔ထိေတြ႔ဆက္ဆံလာၿပီး အေျပာင္းအလဲေတြ ေဖာ္ေဆာင္ၿပီးေတာ့ အျပဳ သေဘာေဆာင္တဲ့ တိုးတက္မႈ တခ်ဳိ႕ရွိခဲ့တာကို AI အဖြဲ႔က အသိအမွတ္ျပဳပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း အစိုးရအေနနဲ႔ ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းရမယ့္ လူ႔အခြင့္အေရးဆုိင္ရာ စိန္ေခၚခ်က္ေတြ ႀကီးႀကီးမားမား ရွိေနေသးတယ္လို႔ေျပာၿပီး အဲဒီထဲမွာမွ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားကိစၥ ကို နမူနာတစ္ခုအျဖစ္ အိုးေလာ့ဖ္ ဘလြန္႔ခ္ဖစ္က ေထာက္ျပပါတယ္။

“လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္အတြင္း ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ လႊတ္ေပးတာကို က်ေနာ္တို႔ ေတြ႔ခဲ့ရေပမယ့္လည္း တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူ အမ်ားအျပားဟာ သူတို႔ရဲ႕ အျမင္သေဘာထားကို ၿငိမ္းၿငိမ္းခ်မ္းခ်မ္း ထုတ္ေဖာ္တာ၊ ဆႏၵျပပြဲေတြမွာ ၿငိမ္းၿငိမ္းခ်မ္းခ်မ္း ပါ၀င္တာေတြနဲ႔ကိုပဲ အဖမ္းခံေနၾကရတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ သိပ္ကိုစိတ္ပူစရာေကာင္းတဲ့ အေျခအေနတစ္ခုကေတာ့ လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ေတြက လြတ္လာခဲ့တဲ့ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြထဲက အမ်ားအျပားဟာ ျပန္ၿပီး အဖမ္းခံၾကရတဲ့ကိစၥပါ။ အဲဒီအေျခအေနက လႊတ္ေပးခဲ့တာေတြကို အဓိပၸါယ္မဲ့ေစပါတယ္။”

ႏွစ္မကုန္ခင္ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားတစ္ေယာက္မွ အက်ဥ္းေထာင္ေတြထဲမွာ မရွိေစရေတာ့ဘူးဆိုၿပီး ေပးထားတဲ့ကတိကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔က အခ်ိန္သိပ္မက်န္ေတာ့သလို လက္ရွိက်န္ေနေသးသူေတြ အားလံုး ျပန္လြတ္လာၿပီဆိုရင္ေတာင္မွ အက်ဥ္းက်မယ့္အေရး ရင္ဆိုင္ေနရသူေတြက ဆက္ရွိေနတာမို႔ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အစိုးရရဲ႕ သႏၷိ႒ာန္ကို ေမးခြန္းထုတ္စရာျဖစ္ေနတယ္လို႔ AI အဖြဲ႔ကေျပာပါတယ္။

အစိုးရအေနနဲ႔ ဘာသာေရးနဲ႔လူမ်ဳိးေရးအသြင္ေဆာင္တဲ့ ပဋိပကၡေတြကို အျမန္ဆံုး ကိုုင္တြယ္ေျဖရွင္းဖို႔အျပင္ လူမ်ဳိးစုေဒသေတြ က ပဋိပကၡေတြမွာ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြအတြက္ တာ၀န္ရွိသူေတြအေနနဲ႔ တာ၀န္ခံေစဖို႔၊ ေ၀းလံတဲ့ေဒသေတြမွာ အေရးေပၚအကူအညီ လိုအပ္ေနသူေတြဆီ ကုလသမဂၢအပါအ၀င္ ႏုိင္ငံတကာနဲ႔ ျပည္တြင္း အစိုးရမဟုတ္တဲ့အဖြဲ႔အစည္းေတြက အကူအညီေတြ ေပးႏုိင္ေအာင္ ခြင့္ျပဳဖို႔ကိုလည္း AI က တိုက္တြန္းပါတယ္။

AI အဖြဲ႔က ဒီဇင္ဘာလ ၂၀ ရက္ေန႔မွာ ျမန္မာအစိုးရကို အခုလို ေတာင္းဆိုခဲ့တာအျပင္ ဒီဇင္ဘာလ ၁၉ ရက္ေန႔တုန္း ကလည္း ျပင္သစ္အေျခစိုက္ လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔ျဖစ္တဲ့ FIDH အပါအ၀င္ ျမန္မာနဲ႔ ကမာၻတ၀န္း လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔အစည္းေပါင္း ၄၀ တို႔က အေမရိကန္သမၼတ ဘရာ့ခ္ အိုဘားမားဆီ အိတ္ဖြင့္ေပးစာတစ္ေစာင္ ေပးပို႔ၿပီး ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသား ေတြအားလံးကိုျပန္လႊတ္ေပးေရး ဖိအားေပးေတာင္းဆိုဖို႔ တိုက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။

ျမန္မာတာ၀န္ရွိသူေတြအေနနဲ႔ လူမႈေရးနဲ႔ႏုိင္ငံေရး အခြင့္အေရး ဆိုင္ရာ ႏုိင္ငံတကာ သေဘာတူစာခ်ဳပ္နဲ႔ ႏွိပ္စက္ညႇဥ္းပန္းမႈ၊ ရက္စက္တဲ့၊ လူမဆန္တဲ့ ဒါမွမဟုတ္ လူ႔အဆင့္အတန္းႏွိမ့္ခ်တဲ့ ျပဳမႈဆက္ဆံမႈ သို႔မဟုတ္ အျပစ္ေပးမႈေတြကို ဆန္႔က်င္တဲ့ ႏုိင္ငံ တကာသေဘာတူစာခ်ဳပ္ေတြကို လက္မွတ္ေရးထိုးၿပီး အဲဒီျပဌာန္းခ်က္ေတြ ကို ျပည္တြင္း ဥပေဒေတြထဲမွာ ေပါင္းစပ္ ထည့္သြင္း ျပဌာန္းၿပီးေတာ့ မူ၀ါဒပိုင္းေရာ လက္ေတြ႔ပိုင္းမွာပါ အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔ AI အဖြဲ႔က ေတာင္းဆိုထားပါတယ္။

ေက်ာ္ေက်ာ္သိန္း ( VOA )