Learning English - HYPHENATED WORDS - တကၠသိုလ္ ထင္ႀကီး

ယခုအပတ္တြင္ ဟိုင္ဖင္ (တုံးတို) ကို ထည့္သြင္းကာ ဖဲြ႕စည္းထားေသာ စကားလုံး (hyphenated words) အေၾကာင္းကို ေဖာ္ျပလိုပါသည္။

ဟိုင္ဖင္ခံ၍ အသုံးမ်ားသည့္ အကၡရာမ်ားမွာ ex- (ယခင္၊ ၿပီးခဲ့ေသာ)၊ anti- (ကို ဆန္႔က်င္ေသာ)၊ pro- (ေထာက္ခံေသာ)၊ pre- (မတိုင္မီက)၊ post- (ၿပီးေနာက္၊ ထိုအခ်ိန္ေနာက္) တို႔ ျဖစ္ၾကသည္။

ဥပမာအားျဖင့္ ex-president (သမၼတေဟာင္း)

ex-wife (မယားေဟာင္း၊ ယခင္ မယား)

ex-child actor (ကေလးဇာတ္လိုက္ျဖစ္ခဲ့သူ)

Richard Milhouse Nixon, ex-president of the United States of America, paid a visit to China.

အေမရိကန္သမၼတေဟာင္းနစ္ဆင္သည္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံသို႔ အလည္အပတ္သြားသည္။

Much married Elixabeth Taylor is the ex-wife of Richard Burton.

အိမ္ေထာင္ဆက္မ်ားေသာ အယ္လိဇဘတ္ေတလာသည္ ရစ္ခ်တ္ဘာတန္၏ မယားေဟာင္းျဖစ္သည္။

Jackie Cooper was an ex-child actor but he continued to be a well-known movie actor.

ဂ်က္ကီကူးပါးသည္ ကေလးဇာတ္လိုက္ျဖစ္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ သူသည္ ႐ုပ္ရွင္သ႐ုပ္ေဆာင္အျဖစ္ ဆက္လက္တည္ရွိၿမဲျဖစ္သည္။

anti-inflation (ေငြေၾကးေဖာင္းပြမႈကို ဆန္႔က်င္ေသာ)

anti-war (စစ္ကို ဆန္႔က်င္ေသာ)

A political party introduced an anti-inflation bill before Parliament.

ႏိုင္ငံေရးပါတီတစ္ခုသည္ လႊတ္ေတာ္ကို ေငြေၾကးေဖာင္းပြမႈဆန္႔က်င္းေရး ဥပေဒၾကမ္းတစ္ခုကို တင္သည္။

The students in France chanted anti-war slogans.

ျပင္သစ္ႏိုင္ငံမွ ေက်ာင္းသားမ်ားသည္ စစ္ဆန္႔က်င္ေရးေႂကြးေၾကာ္သံမ်ားကို ဟစ္ဆိုၾကသည္။

pro-Russian (႐ုရွကို ေထာက္ခံေသာ)

pro-fascist (ဖက္ဆစ္လိုလားေသာ)

This book, written by a socialist, is too pro-Russian.

ဆိုရွယ္လစ္တဦးေရးသားေသာ ဤစာအုပ္သည္ ႐ုရွကို ေထာက္ခံလြန္းသည္။

Spain was a pro-fascist power in 1940.

၁၉၄၀ ျပည့္ႏွစ္က စပိန္ႏိုင္ငံသည္ ဖက္ဆစ္လိုလားေသာ ႏိုင္ငံျဖစ္သည္။

pre-war (စစ္မျဖစ္မီ)

pre-Hitler (ဟစ္တလာ မႀကီးစိုးမီ)

That car is a pre-war model and is therefore out of date.

ဤကားသည္ စစ္မျဖစ္မီက ပုံစံျဖစ္၍ ေခတ္မမီေတာ့။

Jews were not persecuted during pre-Hitler years.

ဟစ္တလာမႀကီးစိုးမီက ဂ်ဴးမ်ားမွာ အႏွိပ္အစက္ မခံၾကရ။

post-war (စစ္ၿပီးေနာက္)

post-mortem (အေလာင္းကို ခဲြစိတ္စစ္ေဆးျခင္း)

Post-war inventions are truly marvelous.

စစ္ၿပီးေခတ္ တီထြင္ခ်က္မ်ားမွာ တကယ့္အံ့ဖြယ္ျဖစ္သည္။

According to the post-mortem the dead man was stabbed five times.

အေလာင္းကို ခဲြစိတ္စစ္ေဆးျခင္းအရ ေသသူသည္ ငါးႀကိမ္မွ် ဓားထိုးခံရသည္။

အျခားအသုံးမ်ားသည့္ ဟိုင္ဖင္ပါေသာ စကားလုံးအခ်ဳိ႕မွာ

co- (ပူးတဲြေသာ၊ တဲြဖက္)

non- (မဟုတ္ေသာ)

semi- (လုံးလုံးလ်ားလ်ားမဟုတ္၊ တစ္ဝက္တစ္ပ်က္)

တို႔ ျဖစ္ၾကသည္။

co-author (စာ၊ ေဆာင္းပါးကို ပူးတဲြျပဳစုသူ၊ ေရးသူ)

co-exist (အတူတကြေနထိုင္သည္)

As a co-author he received half of the literary prize for the book.

ထိုစာအုပ္ကို ပူးတဲြေရးသားသည့္အတြက္ ဆုေဝစု ထက္ဝက္ရသည္။

Capitalism and Communism co-existed in the world for some time.

အရင္းရွင္ဝါဒႏွင့္ ကြန္ျမဴနစ္ဝါဒတို႔သည္ ကမၻာမွာ အေတာ္ၾကာပူးတဲြတည္ရွိေနခဲ့သည္။

non-stop (မရပ္မနား)

non-interference (ဝင္မစြက္ေရး)

The airplane made a non-stop flight to Tokyo.

ထိုေလယာဥ္သည္ တိုက်ဳိၿမိဳ႕သို႔ မရပ္မနား ေတာက္ေလွ်ာက္ပ်ံသြားသည္။

semi-official (အစိုးရ လုံးလုံးလ်ားလ်ားမဟုတ္ေသာ၊ တစ္ဝက္တစ္ပ်က္)

semi-conscious (သတိလစ္ေနေသာ)

This news is not reliable because it is based on a semi-official announcement.

ထိုသတင္းသည္ စိတ္မခ်ရ။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ အစိုးရေၾကညာခ်က္ စစ္စစ္ကိုမူတည္၍ ေရးျခင္း မဟုတ္ေသာေၾကာင္းပင္။

The patient was semi-conscious when she was rushed to the hospital.

လူနာကို ေဆး႐ုံသို႔ အေျပးအလႊား သယ္လာခဲ့ေသာအခါ သူမမွာ သတိလစ္ေနသည္။

ဟိုင္ဖင္ျဖင့္ဆက္ထားသည့္ စာလုံးမ်ားတြင္ နာမ္ႏွင့္နာမ္ဆက္သည္လည္းရွိ၏။ ဥပမာ -

moon-light (လေရာင္)

pen-knife (ခါးပိုင္ေဆာင္ဓားငယ္)

pen-name (စာေရးသူ၏ ကေလာင္အမည္)

cradle-to-grave (ပုခက္မွသည္ အေလာင္းျမွဳပ္ႏွံရာဂူသို႔၊ ေမြးသည္မွ ေသသည္အထိ)

The village looks very beautiful under the moon-light.

လေရာင္ေအာက္၌ ရြာကေလးသည္ ၾကည့္ေကာင္းေနသည္။

Don't let the child play with the pen-knife: he may hurt himself.

ကေလးကို အိတ္ေဆာင္ဓားကေလးနဲ႔ မကစားေစနဲ႔။ ဓားထိသြားမယ္။

Maha Swe also wrote under the pen-name of Mun Thaw Dar.

မဟာေဆြသည္ မြန္းေသာ္တာဟူေသာ ကေလာင္အမည္ႏွင့္လည္း စာေရးသည္။

He was such a lucky person: he lived like a prince cradle-to-grave.

သူသည္ အလြန္ကံေကာင္းသူျဖစ္သည္။ ေမြးကတည္းက ေသသည္အထိ မင္းသားကေလးလိုစည္းစိမ္ ႏွင့္ ေနသြားရသည္။

နာမ္စား ႏွင့္ နာမ္ကို ဟိုင္ဖင္ၾကားခံ၍ သုံးသည့္စကားလုံးမ်ားမွာ နမူနာအားျဖင့္ -

she-goat (ဆိတ္မ)

she-dragon (နဂါးမ)

တုိ႔ ျဖစ္ၾကသည္။

When Gandiji went to England to talk with the British government he took along a she-goat.

ဂႏၵီႀကီးသည္ ဘိလပ္သို႔ အဂၤလိပ္အစိုးရႏွင့္ ေဆြးေႏြးရန္သြားေသာအခါ ဆိတ္မတစ္ေကာင္ကို ေခၚ သြားသည္။

She was notoriously reputed to be a she-dragon.

သူမသည္ နဂါးမဟူ၍ နာမည္ပ်က္ေနသည္။

နာမ္ႏွင့္ ႀကိယာနာမ္ (gerund) ကို ဟိုင္ဖင္ျဖင့္ ဆက္ထားသည့္ စာလုံးမ်ားမွာ နမူနာအားျဖင့္ -

Labour-saving (အလုပ္သက္သာေစေသာ)

tear-jerking (မ်က္ရည္က်ေစေသာ)

တို႔ ျဖစ္သည္။

Edison invented many labour-saving devices.

အက္ဒီဆန္သည္ အလုပ္သက္သာေစေသာ ကိရိယာမ်ားကို ထြင္သည္။

Her tear-jerking novel was a bestseller this year.

သူမ၏ မ်က္ရည္က်ေစေသာ အလြမ္းဝတၳဴသည္ ဤႏွစ္ အေရာင္းရဆုံးျဖစ္သည္။

ႀကိယာနာမ္ႏွင့္ နာမ္တို႔ကို ဟိုင္ဖင္ျဖင့္ဆက္သည့္ စကားလုံး နမူနာမ်ားမွာ ေအာက္ပါအတိုင္းျဖစ္သည္။

walking-stick (လမ္းေလွ်ာက္ရာ၌ သုံးေသာတုတ္)

running-mate (သမၼတရာထူးအတြက္ တဲြဖက္၍ အေရြးခံသူ)

The old man is going up the hill with the help of a walking-stick.

ကုန္းျမင့္ေပၚသို႔ လမ္းေလွ်ာက္တုတ္အကူအညီျဖင့္ အဘိုးႀကီးတက္သြားသည္။

Dan Quale was the running-mate of George Bush during the presidential election.

ဒင္ေကြးသည္ သမၼတေရြးေကာက္ပဲြ၌ ေဂ်ာ့ဘုရွ္ႏွင့္တဲြ၍ အေရြးခံသည္။

နာမ္ႏွင့္ နာမဝိေသသနတို႔ကို ဟိုင္ဖင္ျဖင့္ဆက္သည့္စကားလုံးမ်ားမွာ -

labour-intensive (အလုပ္သမားမ်ားကို အမ်ားဆုံးသုံးေသာ)

trigger-happy (ေသနတ္ခလုတ္ႏွိပ္ရန္ လက္ယားေနေသာ)

Most of the Third World governments favour labour-intensive projects.

တတိယကမၻာေခၚ ဆင္းရဲသည့္ႏိုင္ငံမွ အစိုးရမ်ားသည္ အလုပ္သမားမ်ားကို အမ်ားဆုံးသုံးသည့္ စီမံ ကိန္းကို ႏွစ္သက္ၾကသည္။

That trigger-happy gunman makes me nervous.

လက္ယားေနေသာ ေသနတ္သမားေၾကာင့္ က်ဳပ္လန္႔ေနသည္။

နာမဝိေသသနႏွင့္ နာမ္ ဆက္သည့္ စကားအခ်ဳိ႕မွာ -

early-comer (အရင္ေရာက္သူမ်ား)

mid-summer (ေႏြရာသီ အလယ္ပိုင္း)

Early-comers get good seats in the theatre.

ေစာေစာေရာက္သူမ်ား ဇာတ္႐ုံ၌ ေနရာေကာင္းရၾကသည္။

It is coming hot in mid-summer.

ေႏြကာလ အလယ္ပိုင္း၌ ျခစ္ျခစ္ေတာက္ပူသည္။

ႀကိယာႏွင့္ ႀကိယာတို႔ ဟိုင္ဖင္ျဖင့္ဆက္သည့္ စကားနမူနာမ်ားမွာ -

make-believe (ဟန္ေဆာင္မႈ)

hit-and-run (သူ တစ္ဦးဦးကို ကားျဖင့္တိုက္ၿပီး ထြက္ေျပးေသာ)

We swallowed his make-believe story that he was a descendent of Prince Mingun.

သူသည္ မင္းကြန္းမင္းသား၏ အဆက္အႏြယ္ျဖစ္သည္ဟု လိမ္ေျပာခ်က္ကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ အလိမ္မိ သြားသည္။

A young girl was killed in a hit-and-run accident.

ကားတိုက္ၿပီး ထြက္ေျပးသြားေသာေၾကာင့္ မိန္းကေလး ေသဆုံးရသည္။

ျမန္မာစကား၌ ႐ႈပ္႐ႈပ္ရွက္ရွက္၊ မလယ္မဝယ္၊ မစို႔မပို႔ စသည္ျဖင့္ သုံးႏႈန္းသကဲ့သို႔ အဂၤလိပ္၌လည္း ဟိုင္ဖင္ျဖင့္တဲြသုံးေသာ စကားလုံးနမူနာမ်ားမွာ ေအာက္ပါအတိုင္းျဖစ္သည္။

chit-chat (စကားစျမည္ေျပာျခင္း)

shilly-shally (သို႔ေလာ၊ သို႔ေလာ)

We had a chit-chat at wedding. ကၽြႏု္ပ္တို႔ မဂၤလာေဆာင္၌ စကားစျမည္ေျပာၾကသည္။

The committee shilly-shallied for a week before it reached the final decision.

အဆုံးအျဖတ္ယတိျပတ္မေပးမီ ေကာ္မတီသည္ ရက္သတၱပတ္မွ် မေဝခဲြႏိုင္ျဖစ္ခဲ့သည္။

ပင္ကိုယ္စာလုံး၌ ဟိုင္ဖင္ျဖင့္ဆက္ထားသည့္ စကားလုံးမ်ားမွာ ဆက္ထားသည္ ဟိုင္ဖင္မ်ားျဖတ္၍ သုံး ႏႈန္းႏိုင္သည္။ ဥပမာ mother-in-law ကို mother-၌ ျဖတ္၍ in-law ျဖင့္ ဆက္ႏိုင္သည္။ သို႔မဟုတ္က mother-in- ၌ျဖတ္၍ law ျဖင့္ ဆက္ႏိုင္သည္။

ထိုကဲ့သို႔ေသာ နမူနာစကားလုံးမ်ားမွာ -

behind-the-scenes (ကန္႔လန္႔ကာေနာက္ကြယ္မွ)

middle-of-the-roader (ၾကားလူ၊ မဇိၩမပဋိပဒါသမား)

more-in-sorrow-than-in-anger (စိတ္ဆိုးသည္ထက္ ဝမ္းနည္းရေသာ)

devil-may-care (ျဖစ္ခ်င္ရာျဖစ္)

This could probably be a behind-the-scenes plot.

ဤကိစၥသည္ ကန္႔လန္႔ကာေနာက္ကြယ္မွ စီစဥ္ခ်က္ ျဖစ္ႏိုင္သည္။

The economic plan was supported by the middle-of-the-roaders in Parliament.

ထိုစီးပြားေရးစီမံကိန္းကို မဇိၩမပဋိပဒါက်သူမ်ားက ပါလီမန္၌ ေထာက္ခံၾကသည္။

It was in a more-in-sorrow-than-in-anger attitude that he had to cut his son's allowance.

သူသည္ စိတ္ဆိုးသည္ထက္ ဝမ္းနည္းစြာျဖင့္ သူ႕သားအားေထာက္ပံ့ေငြကို ျဖတ္ေတာက္ရသည္။

He is a gambler at heart and he does everything in a devil-may-care fashion.