၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ ေဟာင္ေကာင္ေလဆိပ္ တစ္ေနရာ [A]....။
ဥေရာပခရီးကအျပန္ ခရီးတစ္ေထာက္ ေရာက္ေနတဲ့ ျပည္မႀကီးက တ႐ုတ္လူမ်ိဳး အေယာက္ေလးဆယ္ပါတဲ့ အဖြဲ႕။ ဝယ္ျခမ္းခဲ့တဲ့ ပိုးသားပဝါေတြ၊ ဆြစ္နာရီေတြ၊ နာမည္ႀကီး လူးဝစ္ဗီတန္ (Louis Vuitton) အိတ္ေတြ အျပည့္နဲ႔ေပါ့။ အဲ ... ေနာက္ထပ္ ထူးျခားတာတစ္ခုက ကေလးႏို႔မႈန္႔ေတြ အျပည့္အသိပ္ သယ္လာတာပါပဲ။
သူတို႔ထဲက တစ္ေယာက္က ‘ဂ်ာမနီက ကုန္တိုက္ႀကီးေတြမွာ တက္သုတ္႐ိုက္ၿပီး ဝယ္ခဲ့ရတာဗ်။ တစ္ေယာက္ကို ႏို႔မႈန္႔ဘူး ဒါဇင္ဝက္ ေလာက္ေတာ့ အိတ္ထဲထည့္ သယ္ႏိုင္ခဲ့တယ္’ လို႔ ေျပာတယ္။ တ႐ုတ္ အမ်ိဳးသမီး တစ္ေယာက္ကလည္း “အခုထက္ သယ္ရတာ လြယ္လို႔ကေတာ့ အမ်ားႀကီး ဝယ္ခဲ့ခ်င္တာေပါ့ရွင္။ အဲဒီမွာက ေကာင္းလည္းေကာင္း၊ ေစ်းလည္းခ်ိဳတယ္ရွင့္” လို႔ ဆိုတယ္။ သူမက ႏို႔မႈန္႔ႏွစ္ဘူးပဲ ဝယ္ခဲ့တာေလ။
တ႐ုတ္လူမ်ိဳးေတြဟာ ကေလးႏို႔မႈန္႔ေတြကို တ႐ုတ္ျပည္မႀကီး အျပင္ဘက္ ဘယ္ေနရာကပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ရသေလာက္ ဝယ္ေနၾကေတာ့ နယ္သာလန္၊ နယူးဇီလန္တို႔ အပါအဝင္ အနည္းဆံုး ႏိုင္ငံေျခာက္ ႏိုင္ငံမွာ ႏိႈ႕မႈန္႔ ျပတ္လပ္မႈေတာင္ ျဖစ္ခဲ့ရတယ္။ ဒီျပတ္လပ္မႈဟာ တ႐ုတ္ေတြရဲ႕ စားသံုးမႈပံုစံနဲ႔ အစားအေသာက္ႏွင့္ ပတ္ဝန္းက်င္ဆိုင္ရာ လံုၿခံဳစိတ္ခ်ရမႈ (Food and Environmental Safety) အေပၚ ေရခ်ိန္ ျမင့္တက္လာတဲ့ စိုးရိမ္မႈကို ျမင္သာေစပါတယ္။
အက်ိဳးဆက္အေနနဲ႔ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံက တခ်ိဳ႕ဆိုင္ေတြဆိုရင္ လူတစ္ေယာက္ကို ႏိႈ႕မႈန္႔ႏွစ္ဘူးပဲ ဝယ္ခြင့္ရွိတယ္လို႔ သတ္မွတ္လိုက္သတဲ့။ ေဟာင္ေကာင္ႏိုင္ငံ အေကာက္ခြန္ အရာ႐ွိ ေတြကလည္း လူတစ္ေယာက္ကို ႏို႔မႈန္႔ႏွစ္ဘူး သို႔မဟုတ္ ႏို႔မႈန္႔အေလးခ်ိန္ ေလးေပါင္အထိပဲ သူ႔ႏိုင္ငံထဲကေန သယ္ယူထြက္ခြာခြင့္ ခ်မွတ္လိုက္တယ္။ ေဖာက္ဖ်က္ရင္ ဒဏ္ေငြ ၆၅၀၀ ေဒၚလာနဲ႔ အတူ ေထာင္ဒဏ္ ၂ ႏွစ္ထိေတာင္ က်ခံရႏိုင္တယ္ ဆိုတာမ်ိဳးအထိ ျဖစ္သြားခဲ့တယ္။ ၂၀၁၂ ဧၿပီလမွာ ႏွစ္ရက္ စီမံကိန္းနဲ႔ ရွာေဖြ ဖမ္းဆီးလိုက္တာ ႏို႔မႈန္႔ေပါင္ ၂၀၀ ေလာက္နဲ႔ လူဆယ္ေယာက္ေလာက္ကို ဖမ္းမိခဲ့တယ္။
ႏို႔မႈန္႔ေျခရာ
တ႐ုတ္လူမ်ိဳးေတြ ျပည္ပက ႏို႔မႈန္႔ေတြကို ဘာေၾကာင့္ အငမ္းမရ ဝယ္ယူေနၾကသလဲ ဆိုတာကို ေျခရာေကာက္ဖို႔ဆိုရင္ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ကို ျပန္သြားရပါမယ္။ တ႐ုတ္ျပည္ထုတ္ ႏို႔မႈန္႔ေတြထဲမွာ မယ္လမင္း ဓာတ္ေတြေတြ႔ရၿပီး ေက်ာက္ကပ္တြင္ ေက်ာက္တည္ျခင္း၊ ေက်ာက္ကပ္ပ်က္စီး ျခင္းမ်ားေၾကာင့္ ကေလးေျခာက္ေယာက္ အသက္ဆံုး႐ံႈးခ့ဲရ၊ ကေလးငယ္ေပါင္း ၅၄,၀၀၀ ခန္႔ကို ေဆး႐ံုတင္ခဲ့ရတဲ့ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ေပါ့။ [B] အဆိုပါ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လမွာ ဂန္စူျပည္နယ္ (Gansu) က ကေလး ၁၆ ေယာက္ ေက်ာက္ကပ္မွာ ေက်ာက္တည္တဲ့အတြက္ ေဆးစစ္ရာက ႏို႔မႈန္႔ ျပႆနာရဲ႕မီးခိုး စတင္ထြက္ခဲ့တယ္။
အဲဒီ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ တ႐ုတ္ႏို႔မႈန္႔ကိစၥကို စားေသာက္ကုန္ ေဘးကင္းလံုၿခံဳမႈ (Food Safety) ဆိုင္ရာ အႀကီးဆံုး ျပႆနာေတြထဲက တစ္ခုလို႔ေတာင္ ကမာၻ႔ က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ (WHO) က ရည္ညႊန္း ေျပာဆိုလာခဲ့ရတယ္။ လအနည္းငယ္အၾကာ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလမွာ ၾကက္ဥနဲ႔ အျခား စားေသာက္ကုန္ ေတြမွာလည္း မယ္လမင္းေတြ ထပ္မံေတြ႕ရွိခဲ့တယ္။
ေနာက္ ၂ ႏွစ္အၾကာ၂၀၁၀ ဇူလိုင္လမွာလည္း တ႐ုတ္ျပည္သူ႔ သမၼတႏိုင္ငံ အေနာက္ေျမာက္ဘက္က ျပည္နယ္တစ္ခုမွာ ႏို႔ထြက္ပစၥည္း ကုန္ၾကမ္း ၆၄ တန္ကို စစ္ေဆးခဲ့ရာမွာ အဆိပ္ျဖစ္ေစတဲ့ ဓာတု ပစၥည္းမ်ားနဲ႔ မယ္လမင္းဓာတ္မ်ား သတ္မွတ္ထားတဲ့ ပမာဏထက္ အဆ ၅၀၀ ေက်ာ္ ေတြ႕ရွိခဲ့တဲ့အတြက္ တာဝန္ရွိသူေတြက ဖမ္းဆီးခဲ့ပါတယ္။ [C]
တ႐ုတ္ႏို႔မႈန္႔ ျပႆနာကို စတင္အနံ႔ခံႏိုင္ခဲ့ၿပီး တာဝန္ရွိသူေတြကို အေၾကာင္းၾကားခဲ့ သူေတြထဲက တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ က်န္းေဝစူး (Jiang Weisuo) ဆိုသူ ၂၀၁၂ ႏိုဝင္ဘာလမွာ သူ႔ဇနီးျဖစ္သူက ဓားနဲ႔ထိုးလုိ႔ပဲ ေသရသလိုလို၊ လူငွားၿပီး အသတ္ခံရသလိုလို ျဖစ္ခဲ့တဲ့ သတင္းဟာလည္း တ႐ုတ္ျပည္သူေတြ အေနနဲ႔ သူတုိ႔ဆီက စားေသာက္ကုန္ေတြရဲ႕ ယံုၾကည္စိတ္ခ်ရမႈ အေပၚ ပိုၿပီး သံသယေတြ ပြားေစခဲ့ပါတယ္။ [D]
တ႐ုတ္အစိုးရ၏ တာဝန္ယူမႈ
၂၀၀၈ ႏို႔မႈန္႔ ျပႆနာအေပၚ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ အစိုးရဘက္ပိုင္းက တာဝန္ယူမႈကို ၾကည့္ရင္လည္း အားရစရာ သိပ္မရွိလွပါဘူး။
တကယ္ေတာ့ ႏို႔မႈန္႔မွာ မယ္လမင္းဓာတ္ ပါတဲ့ကိစၥဟာ ဆန္လု (Sanlu) ကုမၸဏီက စတင္ခဲ့တာပါ။ ဆန္လုရဲ႕ ၄၃ ရာခိုင္ႏႈန္းကို နယူးဇီလန္က ဖြန္႔တာရာ (Fonterra) ကုမၸဏီက ပိုင္ဆိုင္ၿပီး မယ္လမင္းဓာတ္ ေတြ႕တဲ့အေၾကာင္း ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၂ ရက္ (ျပည္သူေတြ မသိခင္ တစ္လအလို) မွာ ဖြန္႔တာရာက သိခဲ့ၿပီး ေရာင္းၿပီးပစၥည္းအားလံုး ျပန္သိမ္းဖို႔ တြန္းအား ေပးခဲ့ေပမယ့္ မေအာင္ျမင္ခဲ့ပါဘူး။
တိုက္တိုက္ဆိုင္ဆိုင္ပဲ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ဟာ အိုလံပစ္ပြဲေတာ္ အိမ္ရွင္အျဖစ္ တ႐ုတ္ျပည္က လက္ခံက်င္းပေနခ်ိန္ ျဖစ္ေနတယ္။ အိုလံပစ္ပြဲေတာ္ လက္ခံက်င္းပခြင့္ ဆိုတာ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံရဲ႕ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္မႈကို မသိမသာ လွစ္ျပလို႔ရတဲ့ ပြဲတစ္ပြဲလည္း ျဖစ္ေလေတာ့ တ႐ုတ္အစိုးရ ကလည္း ႏို႔မႈန္႔ကိစၥႀကီးဟာ အိုလံပစ္အတြက္ ဆူးေညာင့္ ခလုတ္တစ္ခု ျဖစ္လာမွာကို စိုးရိမ္တႀကီး ျဖစ္ လာတယ္။
ဒီေတာ့ တ႐ုတ္အစိုးရက တ႐ုတ္ သတင္းသမားမ်ားကို ႏို႔မႈန္႔ကိစၥအတြက္ အက်ယ္အက်ယ္ မၿငိမ္းဖြယ္ မလုပ္ဖို႔၊ သိုသိုသိပ္သိပ္ လုပ္ၾကဖို႔ ညႊန္ၾကားခဲ့တယ္လို႔ ေနာက္ပိုင္းမွာ သတင္းေတြ ထြက္ခဲ့ပါတယ္။ တ႐ုတ္ သတင္းစာမ်ားကို ႏို႔မႈန္႔ကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အဆိုးဘက္ကို မေရးဖို႔၊ ႏိုင္ငံပိုင္ သတင္းစာ စင္ဟြာရဲ႕သတင္းအတိုင္းပဲ တစ္သေဝမတိမ္းေရးဖို႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ စီစီတီဗီ (CCTV) သတင္းဌာန ဆိုရင္ ႏို႔မႈန္႔အေၾကာင္း မဟုတ္ဘဲ မၾကာမီ အာကာသခရီး စတင္ေတာ့မယ့့္ အာကာသယာဥ္ ရွန္းဂ်ိဳး အမွတ္ ၇ (Shenzhou 7) အေၾကာင္းကိုပဲ အသားေပးၿပီး ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။
အဲဒီလို ဖံုးကြယ္မႈေတြ၊ ေႏွးေကြးတဲ့ တံု႔ျပန္မႈေတြကို ထိုစဥ္က နယူးဇီလန္ႏိုင္ငံ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဟယ္လန္ကလပ္ (Halen Clark) အပါအဝင္ အေနာက္ႏိုင္ငံ သတင္းစာတိုက္ မ်ားကလည္း အျပင္းအထန္ ေဝဖန္ခဲ့ၾကပါတယ္။
ေနာက္ဆံုးေတာ့လည္း ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာ ၁၅ ရက္မွာ ဆန္လုကုမၸဏီဟာ လူသိရွင္ၾကား အမ်ားျပည္သူကို ေတာင္းပန္ခဲ့ပါတယ္။
ႏိုင္ငံတကာ၏ ယံုၾကည္မႈ
၂၀၀၈ ႏို႔မႈန္႔ ျပႆနာရဲ႕ အက်ိဳးဆက္ကေတာ့ ႏိုင္ငံ ၂၅ ႏိုင္ငံက တ႐ုတ္ႏို႔မႈန္႔ အပါအဝင္ အျခား ႏို႔ထြက္ပစၥည္းမ်ားကို တင္သြင္းခြင့္ ပိတ္ပင္လိုက္ျခင္း ပါပဲ။ ျမန္မာျပည္ကလည္း တ႐ုတ္ႏို႔မႈန္႔ ၁၆ တန္ကို ဖ်က္ဆီးခဲ့ၿပီး တ႐ုတ္ႏို႔မႈန္႔ ကိုးမ်ိဳးကိုလည္း တင္သြင္းခြင့္ ပိတ္ခဲ့ပါတယ္။ [E]
အိႏိၵယႏိုင္ငံကေတာ့ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံထုတ္ ႏို႔ထြက္ပစၥည္း တင္သြင္းခြင့္ကို ၂၀၁၃ ဇြန္လ ၂၃ မွ ေနာက္ထပ္တစ္ႏွစ္ ထပ္မံပိတ္ပင္လိုက္ေၾကာင္း သိပ္မၾကာေသးခင္က ေျပာၾကားသြားတယ္။ [F]
ယံုၾကည္မႈဆိုတာ အလြယ္တကူနဲ႔ ျပန္လည္ ေဆာက္တည္လို႔ ရတာမ်ိဳးမွ မဟုတ္တာ။ အထူးသျဖင့္ ႏိုင္ငံနဲ႔ခ်ီၿပီး အဆိုးအေကာင္း ထိခိုက္ႏိုင္တာမ်ိဳးဆိုရင္ ပိုၿပီးေတာင္ အခ်ိန္ၾကာၾကာ ယူရမွာပါပဲ။
တ႐ုတ္ပညာရွင္တစ္ဦး၏ အျမင္
ကမာၻႀကီးရဲ႕ ဆူပါပါဝါ ႏိုင္ငံဟာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကေန တ႐ုတ္ႏိုင္ငံမ်ား ျဖစ္လာၿပီလား ဆိုတဲ့ ေမးခြန္းအတြက္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ ေဘဂ်င္းၿမိဳ႕ ခ်င္းဟြာ (Tsinghua) တကၠသိုလ္က ႏိုင္ငံတကာ ေလ့လာေရး ပါေမာကၡ ဆြန္ဂ်ဴရာ (Sun Zhe) က သူ႔ရဲ႕အျမင္ကို အခုလို ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ [G]
“ပါဝါတန္ခိုး ေ႐ြ႕လ်ားမႈ (Power Shifting) အတြက္ ပညာရွင္ေတြ အမ်ားႀကီး ေျပာခဲ့ၿပီးပါၿပီ။ ဒါေပမဲ့ ဒီသေဘာတရားကို သတိႀကီးႀကီး ထားရပါလိမ့္မယ္။ ဥပမာ ဆိုရရင္ ဖြံ႕ၿဖိဳးၿပီး ႏိုင္ငံေတြကေန ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲ ႏိုင္ငံေတြဆီ ပါဝါတန္ခိုးေတြ ေ႐ြ႕ေနတယ္လုိ႔ သူတို႔က ေျပာၾကတယ္။ သို႔ေသာ္ျငားလည္း ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲေတြဟာ ဖြံ႕ၿဖိဳးၿပီးေတြကို ႏိုင္ငံေရး လႊမ္းမိုးမႈအပိုင္းမွာ ယွဥ္ႏိုင္ပါ့မလား။
အခုဆုိရင္ ႏိုင္ငံတစ္ခုမွ တစ္ခုသို႔ ပါဝါတန္ခိုး ေ႐ြ႕လ်ားမႈကို ကြၽန္ေတာ္တို႔ ေျပာခဲ့ၾကတယ္၊ ဒါေပမဲ့ ႏုိင္ငံတစ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ျပည္တြင္းေရးရာ မူဝါဒရဲ႕ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ ကိုေတာ့ လ်စ္လ်ဴရႈထားခဲ့တယ္။ ဥပမာ - တ႐ုတ္ကိုပဲၾကည့္ ... သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ ညစ္ညမ္းမႈ၊ စားေသာက္ကုန္ ေဘးကင္းလံုၿခံဳမႈကို ကိုင္တြယ္ ေျဖရွင္းတဲ့အေပၚ မူတည္ၿပီး ကမာၻက တ႐ုတ္ျပည္ကို ဘယ္လိုျမင္သလဲဆိုတာ ဆံုးျဖတ္ေပးသြားမွာပါပဲ”
စားေသာက္ကုန္ ေဘးကင္းလံုျခံဳမႈဟာ အဲဒီေလာက္ေတာင္ အေရးႀကီးေနတယ္လို႔ အႏွီပါေမာကၡက ဆိုသြားပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ထူးဆန္းတာက တ႐ုတ္ႏိုင္ငံကို ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲလို႔ ယူဆတာပါပဲ။
အတိတ္က ျဖစ္ရပ္မ်ားအေပၚ သင္ခန္းစာယူမႈ တ႐ုတ္ျပည္ဟာ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ အျဖစ္အပ်က္ကို သင္ခန္းစာယူခဲ့ပံု မေပၚပါဘူး။ ထိုအခ်က္ကို သိသာေပၚလြင္ေအာင္ ကိန္းဂဏန္းမ်ားျဖင့္ တင္ျပခြင့္ျပဳပါ။ [H]
ရွန္ဟိုင္း ဂ်ိအားတြန္း (Shanghai Jiao Tong) တကၠသိုလ္က စားေသာက္ကုန္ ေဘးကင္းလံုၿခံဳမႈ အေပၚ ျပည္သူလူထုရဲ႕ အထင္အျမင္ေတြကို မွတ္တမ္း တင္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအခ်က္အလက္မ်ားအရ စားေသာက္ကုန္ ေဘးကင္း လံုၿခံဳမႈအတြက္ နာမည္ဆိုး အတပ္ခံခဲ့ရတဲ့ တစ္ဦးပိုင္ ကုမၸဏီေတြဟာ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္မွာ ၄၃ ဒသမ ၁ ရာခိုင္ႏႈန္းကေန ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ အေရာက္မွာေတာ့ ၅၃ ဒသမ ၂ ရာခိုင္ႏႈန္း ျဖစ္လာပါတယ္။
၂၀၁၂ ေဖေဖာ္ဝါရီလတုန္းက ေကာက္ညႇင္းဖက္ထုပ္ ထဲမွာ အနာကပ္ ပလတ္စတာတစ္ခု ေတြ႕တဲ့အတြက္ ေရခဲ႐ိုက္ ဖက္ထုပ္ ကုမၸဏီတစ္ခုလည္း စားသံုးသူေတြရဲ႕ ယံုၾကည္မႈ အႀကီးအက်ယ္ ဆံုး႐ႈံးခဲ့ရပါတယ္။
၂၀၁၂ ဒီဇင္ဘာမွာ ရွန္ဟိုင္း စားေသာက္ကုန္ ေဘးကင္းလံုၿခံဳမႈဆိုင္ရာ အရာရွိေတြက ကမာၻေက်ာ္ ေကအက္ဖ္စီ (KFC) ၾကက္ေၾကာ္အတြက္ ၂၀၁၀ မွ ၂၀၁၁ အတြင္း ကုန္ၾကမ္းသြင္းခဲ့တဲ့ ကုမၸဏီ တစ္ခုကို စစ္ေဆးရာမွာ ပဋိဇီဝ ပစၥည္းေတြ အမ်ားႀကီး သံုးစြဲထားတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ ဒီကိစၥေၾကာင့္ တ႐ုတ္ျပည္သူေတြလည္း အေတာ့္ကို ယမ္းပံုမီးက် ျဖစ္ခဲ့ရတယ္။
ဒါေၾကာင့္လည္း စားေသာက္ကုန္ ေဘးကင္းလံုၿခံဳမႈအတြက္ တင္းက်ပ္တဲ့ စီမံခန္႔ခြဲမႈနဲ႔ ပိုမိုျပင္းထန္တဲ့ အျပစ္ေပးမႈေတြ လိုအပ္ေနတယ္လို႔ တ႐ုတ္ ဒုတိယဝန္ႀကီးခ်ဳပ္က ၂၀၁၃ စက္တင္ဘာ ၁၁ ရက္ေန႔မွာ တိုက္တြန္း ေျပာၾကားခဲ့ရတယ္။ [I]
အေမရိကန္၏ စိုးရိမ္မႈ
အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ၾကက္ေတြကို တ႐ုတ္ျပည္တင္ပို႔၊ တ႐ုတ္ျပည္မွာ ခုတ္ထစ္လွီးျဖတ္ ကိုင္တြယ္ၿပီး အေမရိကန္ႏိုင္ငံကို ျပန္လည္ ပို႔ခြင့္ကို အိုဘားမား အစိုးရအဖြဲ႕က ခြင့္ျပဳလိုက္တဲ့အေပၚ ေဝဖန္မႈေတြ အမ်ားႀကီး ရွိေနတဲ့အေၾကာင္း ၂၀၁၃ စက္တင္ဘာ ၂၇ ရက္ေန႔ သတင္းတစ္ပုဒ္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ‘အေမရိကန္ႏိုင္ငံရဲ႕ စားေသာက္ကုန္ လံုၿခံဳေဘးကင္းမႈ သတ္မွတ္ခ်က္ေတြကို သူတို႔ (တ႐ုတ္ေတြ) လိုက္နာရဲ႕လား ဆိုတာကို အေမရိကန္က စားသံုးသူေတြ သိခြင့္ရွိတယ္’ လို႔ အေမရိကန္ စိုက္ပ်ိဳးေရးဌာနကလည္း သူတို႔ရဲ႕ ပူပန္မႈကို ထုတ္ေဖာ္ခဲ့တယ္။ [J]
ေတာ္ေတာ္အလုပ္႐ႈပ္တဲ့ အေမရိကန္ေတြလို႔ ေဝဖန္မယ္ဆိုလည္း ေဝဖန္ခ်င္စရာပါပဲ။
ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈႏွင့္ ျပင္ဆင္မႈ
ကြၽန္ေတာ္တို႔ ျမန္မာျပည္မွာ ကေလးေတြစားတဲ့ ခ်ိဳခ်ဥ္၊ ေလထိုးထားတဲ့ အာလူးေၾကာ္ ထုပ္ေတြက အစ ဆန္ၾကာဆံ၊ အသင့္စား ေခါက္ဆြဲေျခာက္ထုပ္နဲ႔ ဆိုးေဆး အလယ္၊ စားအုန္းဆီနဲ႔ စံခ်ိန္မမီ ေဆးဝါးမ်ားအဆံုး တ႐ုတ္ပစၥည္းကိုပဲ အားထားေနၾကရတာ အားလံုးအသိပါပဲ။ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ ထုတ္ စားေသာက္ကုန္မ်ားဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အမ်ိဳးသား က်န္းမာေရးအေပၚ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ အမ်ားႀကီး ရွိေနတဲ့အတြက္ ထိထိေရာက္ေရာက္နဲ႔ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ လုပ္ေဆာင္ပါမွ ေတာ္ကာက်ပါမယ္။
အခုအခ်ိန္ထိ ျမန္မာျပည္ကို တင္သြင္းတဲ့ တ႐ုတ္ စားေသာက္ကုန္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး စစ္ေဆးခ်က္၊ ေတြ႕ရွိခ်က္၊ က်န္းမာေရးႏွင့္ မကိုက္ညီတဲ့ ကုန္ပစၥည္း အမ်ိဳးအမည္ကို အမ်ားျပည္သူသိေအာင္ ထုတ္ျပန္ ေၾကညာခ်က္ေတြ ေလာက္ေလာက္လားလား မရွိေသးဘူးလို႔ ကြၽန္ေတာ္ ျမင္မိတယ္။
ဒါေပမဲ့ ၂၀၁၃ မတ္လ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ဆ႒မ ပုံမွန္ အစည္းအေဝးမွာ က်န္းမာေရးဝန္ႀကီးဌာန ဒုတိယဝန္ႀကီး ေဒါက္တာဝင္းျမင့္က က်န္းမာေရးဦးစီးဌာန ေအာက္ရွိ အစားအေသာက္ႏွင့္ ေဆးဝါးကြပ္ကဲေရးဌာနမွာ ဝန္ထမ္း ၁၁၄ ဦးသာ ရွိတဲ့အတြက္ အရွိန္အဟုန္ ျမႇင့္ႏိုင္ေအာင္ ဝန္ထမ္း ၆၀၀ ေက်ာ္ ပါဝင္တဲ့ သီးျခားဦးစီးဌာန အဆင့္တိုးျမႇင့္၍ တိုးခ်ဲ႕ဖို႔ ေဆာင္ရြက္လ်က္ ရွိေၾကာင္း ေျပာၾကားသြားတာကိုေတာ့ ဖတ္လိုက္ရတယ္။ [K]
အဲဒီ ေျဖၾကားခ်က္ႏွင့္ သက္သက္ၿပီး ေမးခြန္းရွင္ ေျမာက္ဥကၠလာပ မဲဆႏၵနယ္ ေဒါက္တာသန္းဝင္းက “ျပည္သူကို အႏၲရာယ္ ျဖစ္ေစတဲ့ အစားအေသာက္ ေဆးဝါးေတြဟာ ေစ်းကြက္ထဲမွာ က်ယ္ျပန္႔စြာ ေရာက္ေနၿပီး အေရးယူမႈ ထိေရာက္ျခင္း မရွိေသးဘူး ဆိုတာကို ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။ ေန႔စဥ္ ေစ်းကြက္ထဲမွာ တားျမစ္ဆိုးေဆးမ်ား ပါဝင္တဲ့ အစားအေသာက္၊ သီးႏွံ၊ ဟင္းသီးဟင္းရြက္၊ စံခ်ိန္မမီေဆးဝါး၊ အသင့္စားသုံးႏိုင္တဲ့ သေရစာေတြ၊ ၾကာရွည္ခံေအာင္ လုပ္ထားတဲ့ အစားအစာ ေတြကို ထိေရာက္စြာ တားျမစ္၊ အေရးယူ ပိတ္ပင္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ဖို႔ အမ်ားႀကီး လိုအပ္ေနေသးပါတယ္။ ဒဏ္ေငြတစ္ခုတည္းနဲ႔ မလုံေလာက္ဘဲ ထိေရာက္တဲ့ ျပစ္ဒဏ္ေတြ ခ်မွတ္ အေရးယူသင့္ပါတယ္” စသျဖင့္ ေျပာျပတယ္။
ေဒါက္တာသန္းဝင္း၏ ေမးခြန္းႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ လသာ မဲဆႏၵနယ္မွ ဦးၾကည္ျမင့္က “အစားအေသာက္ ေတြမွာ ပါဝင္တဲ့ ဆိုးေဆး၊ ဓာတုကုန္ၾကမ္း ပါဝင္မႈအေပၚ ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ အမွန္ပဲ လိုအပ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ အစားအေသာက္နဲ႕ ေဆးဝါးကြပ္ကဲေရးဌာနက သတင္းထုတ္ျပန္မႈေတြ ရွိေပမယ့္ ထုတ္လုပ္သူေရာ၊ စားသုံးသူပါ ဂ႐ုျပဳလိုက္နာမႈ နည္းေနပါေသးတယ္။ အခု ေမးသြားတဲ့ ေမးခြန္းအေပၚ ျပန္လည္ ေျဖၾကားမႈကလည္း ျပည္သူေတြအတြက္ အက်ိဳးရွိေစမွာပါ။ အစားအေသာက္ေတြမွာ ပါဝင္တဲ့ အႏၲရာယ္ ျဖစ္ေစတဲ့ ဓာတုကုန္ၾကမ္းနဲ႔ ဆိုးေဆးေတြကို ျပည္သူေတြက က်န္းမာေရး အသိရွိရပါမယ္။ ဒါမွလည္း သုံးစြဲတဲ့အခါ ေရွာင္ရွားႏိုင္ပါမယ္” လို႔ သူ႔အျမင္ကို ေျပာသြားခဲ့ပါတယ္။
၂၀၁၃ ဇူလိုင္ ၃၀ က သတင္းတစ္ပုဒ္မွာလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံ အစားအေသာက္နဲ႔ ေဆးဝါးကြပ္ကဲေရး ဌာနက မူဆယ္၊ ျမဝတီနဲ႔ တမူးၿမိဳ႕ေတြမွာ ႐ံုးခြဲမ်ား ဖြင့္လွစ္ၿပီး တ႐ုတ္၊ ထိုင္း၊ အိႏၵိယက တင္ပို႔လာတဲ့ စားေသာက္ကုန္ေတြ စစ္ေဆးမယ္လို႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ႀကိဳဆိုစရာ သတင္းေကာင္းတစ္ခုပါ။ [L]
နိဂံုးခ်ဳပ္ ရရင္ေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံ အစိုးရအဖြဲ႕ဝင္မ်ား၊ လႊတ္ေတာ္အမတ္မ်ား၊ အစားအေသာက္ႏွင့္ ေဆးဝါး ကြပ္ကဲေရးဌာန (FDA) တို႔အေနနဲ႔ တ႐ုတ္က တင္သြင္းလာတဲ့ စားေသာက္ကုန္ေတြကို တင္းတင္းၾကပ္ၾကပ္ စစ္ေဆးဖို႔ ႏိႈးေဆာ္ျခင္း၊ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ျခင္းမ်ား လိုအပ္ၿပီး စတုတၱမ႑ိဳင္ ျဖစ္တဲ့ စာနယ္ဇင္း သမားမ်ားကလည္း တ႐ုတ္ႏိုင္ငံထုတ္ ေဘးမကင္းတဲ့ စားေသာက္ကုန္မ်ား အေၾကာင္း အမ်ားျပည္သူေတြကို ထပ္တလဲလဲ သတိေပးေန သင့္ပါေၾကာင္း ေမတၱာရပ္ခံ လိုက္ပါတယ္။ ကင္ဆာေရာဂါ ျဖစ္ပြားမႈႏႈန္း အင္မတန္ ျမင့္တက္ေနေသာ ျမန္မာျပည္သူျပည္သား တစ္ဦး တစ္ေယာက္ခ်င္း အေနျဖင့္လည္း တ႐ုတ္ႏိုင္ငံထုတ္ ေဘးဥပဒ္ ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ စားေသာက္ကုန္မ်ားကို တတ္ႏိုင္သေလာက္ ေရွာင္ရွားၾကဖို႔ တိုက္တြန္းလိုက္ပါတယ္။
ကိုခ်မ္း (ပ်ဥ္းမနား)
၁၃၇၅ ခု၊ ေတာ္သလင္းလျပည့္ေက်ာ္ ၁၀ ရက္ေန႔
(၂၉ စက္တင္ဘာ ၂၀၁၃)
------------------------------------------
စာကိုး ။ ။
[A] http://www.nytimes.com/2013/07/26/world/asia/chinas-search-for-infant-formula-goes-global.html?pagewanted=all
[B] http://en.wikipedia.org/wiki/2008_Chinese_milk_scandal
[C] http://news.xinhuanet.com/english2010/china/2010-07/09/c_13392414.htm
[D] http://www.scmp.com/news/china/article/1089540/mystery-surrounds-death-milk-whistleblower-jiang-weisuo
[E] http://www.enn.com/top_stories/article/38386
[F] http://www.thehindu.com/business/Industry/ban-on-milk-product-imports-from-china-may-extend-for-1-more-year/article4827121.ece
[G] http://www.globaltimes.cn/content/793905.shtml#.UfJJrqzQt2A
[H] http://usa.chinadaily.com.cn/epaper/2013-08/21/content_16910866.htm
[I] http://news.xinhuanet.com/english/china/2013-09/11/c_132712135.htm
[J] http://www.bloomberg.com/news/2013-09-27/chicken-processed-in-china-triggers-u-s-food-safety-protests.html
[K] http://www.mwdmedia.net/2013/03/blog-post_9272.html
[L] http://elevenmyanmar.com/business/2633-fda-opens-more-offices-to-inspect-imported-food-products
ဥေရာပခရီးကအျပန္ ခရီးတစ္ေထာက္ ေရာက္ေနတဲ့ ျပည္မႀကီးက တ႐ုတ္လူမ်ိဳး အေယာက္ေလးဆယ္ပါတဲ့ အဖြဲ႕။ ဝယ္ျခမ္းခဲ့တဲ့ ပိုးသားပဝါေတြ၊ ဆြစ္နာရီေတြ၊ နာမည္ႀကီး လူးဝစ္ဗီတန္ (Louis Vuitton) အိတ္ေတြ အျပည့္နဲ႔ေပါ့။ အဲ ... ေနာက္ထပ္ ထူးျခားတာတစ္ခုက ကေလးႏို႔မႈန္႔ေတြ အျပည့္အသိပ္ သယ္လာတာပါပဲ။
သူတို႔ထဲက တစ္ေယာက္က ‘ဂ်ာမနီက ကုန္တိုက္ႀကီးေတြမွာ တက္သုတ္႐ိုက္ၿပီး ဝယ္ခဲ့ရတာဗ်။ တစ္ေယာက္ကို ႏို႔မႈန္႔ဘူး ဒါဇင္ဝက္ ေလာက္ေတာ့ အိတ္ထဲထည့္ သယ္ႏိုင္ခဲ့တယ္’ လို႔ ေျပာတယ္။ တ႐ုတ္ အမ်ိဳးသမီး တစ္ေယာက္ကလည္း “အခုထက္ သယ္ရတာ လြယ္လို႔ကေတာ့ အမ်ားႀကီး ဝယ္ခဲ့ခ်င္တာေပါ့ရွင္။ အဲဒီမွာက ေကာင္းလည္းေကာင္း၊ ေစ်းလည္းခ်ိဳတယ္ရွင့္” လို႔ ဆိုတယ္။ သူမက ႏို႔မႈန္႔ႏွစ္ဘူးပဲ ဝယ္ခဲ့တာေလ။
တ႐ုတ္လူမ်ိဳးေတြဟာ ကေလးႏို႔မႈန္႔ေတြကို တ႐ုတ္ျပည္မႀကီး အျပင္ဘက္ ဘယ္ေနရာကပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ရသေလာက္ ဝယ္ေနၾကေတာ့ နယ္သာလန္၊ နယူးဇီလန္တို႔ အပါအဝင္ အနည္းဆံုး ႏိုင္ငံေျခာက္ ႏိုင္ငံမွာ ႏိႈ႕မႈန္႔ ျပတ္လပ္မႈေတာင္ ျဖစ္ခဲ့ရတယ္။ ဒီျပတ္လပ္မႈဟာ တ႐ုတ္ေတြရဲ႕ စားသံုးမႈပံုစံနဲ႔ အစားအေသာက္ႏွင့္ ပတ္ဝန္းက်င္ဆိုင္ရာ လံုၿခံဳစိတ္ခ်ရမႈ (Food and Environmental Safety) အေပၚ ေရခ်ိန္ ျမင့္တက္လာတဲ့ စိုးရိမ္မႈကို ျမင္သာေစပါတယ္။
အက်ိဳးဆက္အေနနဲ႔ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံက တခ်ိဳ႕ဆိုင္ေတြဆိုရင္ လူတစ္ေယာက္ကို ႏိႈ႕မႈန္႔ႏွစ္ဘူးပဲ ဝယ္ခြင့္ရွိတယ္လို႔ သတ္မွတ္လိုက္သတဲ့။ ေဟာင္ေကာင္ႏိုင္ငံ အေကာက္ခြန္ အရာ႐ွိ ေတြကလည္း လူတစ္ေယာက္ကို ႏို႔မႈန္႔ႏွစ္ဘူး သို႔မဟုတ္ ႏို႔မႈန္႔အေလးခ်ိန္ ေလးေပါင္အထိပဲ သူ႔ႏိုင္ငံထဲကေန သယ္ယူထြက္ခြာခြင့္ ခ်မွတ္လိုက္တယ္။ ေဖာက္ဖ်က္ရင္ ဒဏ္ေငြ ၆၅၀၀ ေဒၚလာနဲ႔ အတူ ေထာင္ဒဏ္ ၂ ႏွစ္ထိေတာင္ က်ခံရႏိုင္တယ္ ဆိုတာမ်ိဳးအထိ ျဖစ္သြားခဲ့တယ္။ ၂၀၁၂ ဧၿပီလမွာ ႏွစ္ရက္ စီမံကိန္းနဲ႔ ရွာေဖြ ဖမ္းဆီးလိုက္တာ ႏို႔မႈန္႔ေပါင္ ၂၀၀ ေလာက္နဲ႔ လူဆယ္ေယာက္ေလာက္ကို ဖမ္းမိခဲ့တယ္။
ႏို႔မႈန္႔ေျခရာ
တ႐ုတ္လူမ်ိဳးေတြ ျပည္ပက ႏို႔မႈန္႔ေတြကို ဘာေၾကာင့္ အငမ္းမရ ဝယ္ယူေနၾကသလဲ ဆိုတာကို ေျခရာေကာက္ဖို႔ဆိုရင္ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ကို ျပန္သြားရပါမယ္။ တ႐ုတ္ျပည္ထုတ္ ႏို႔မႈန္႔ေတြထဲမွာ မယ္လမင္း ဓာတ္ေတြေတြ႔ရၿပီး ေက်ာက္ကပ္တြင္ ေက်ာက္တည္ျခင္း၊ ေက်ာက္ကပ္ပ်က္စီး ျခင္းမ်ားေၾကာင့္ ကေလးေျခာက္ေယာက္ အသက္ဆံုး႐ံႈးခ့ဲရ၊ ကေလးငယ္ေပါင္း ၅၄,၀၀၀ ခန္႔ကို ေဆး႐ံုတင္ခဲ့ရတဲ့ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ေပါ့။ [B] အဆိုပါ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လမွာ ဂန္စူျပည္နယ္ (Gansu) က ကေလး ၁၆ ေယာက္ ေက်ာက္ကပ္မွာ ေက်ာက္တည္တဲ့အတြက္ ေဆးစစ္ရာက ႏို႔မႈန္႔ ျပႆနာရဲ႕မီးခိုး စတင္ထြက္ခဲ့တယ္။
အဲဒီ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ တ႐ုတ္ႏို႔မႈန္႔ကိစၥကို စားေသာက္ကုန္ ေဘးကင္းလံုၿခံဳမႈ (Food Safety) ဆိုင္ရာ အႀကီးဆံုး ျပႆနာေတြထဲက တစ္ခုလို႔ေတာင္ ကမာၻ႔ က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ (WHO) က ရည္ညႊန္း ေျပာဆိုလာခဲ့ရတယ္။ လအနည္းငယ္အၾကာ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလမွာ ၾကက္ဥနဲ႔ အျခား စားေသာက္ကုန္ ေတြမွာလည္း မယ္လမင္းေတြ ထပ္မံေတြ႕ရွိခဲ့တယ္။
ေနာက္ ၂ ႏွစ္အၾကာ၂၀၁၀ ဇူလိုင္လမွာလည္း တ႐ုတ္ျပည္သူ႔ သမၼတႏိုင္ငံ အေနာက္ေျမာက္ဘက္က ျပည္နယ္တစ္ခုမွာ ႏို႔ထြက္ပစၥည္း ကုန္ၾကမ္း ၆၄ တန္ကို စစ္ေဆးခဲ့ရာမွာ အဆိပ္ျဖစ္ေစတဲ့ ဓာတု ပစၥည္းမ်ားနဲ႔ မယ္လမင္းဓာတ္မ်ား သတ္မွတ္ထားတဲ့ ပမာဏထက္ အဆ ၅၀၀ ေက်ာ္ ေတြ႕ရွိခဲ့တဲ့အတြက္ တာဝန္ရွိသူေတြက ဖမ္းဆီးခဲ့ပါတယ္။ [C]
တ႐ုတ္ႏို႔မႈန္႔ ျပႆနာကို စတင္အနံ႔ခံႏိုင္ခဲ့ၿပီး တာဝန္ရွိသူေတြကို အေၾကာင္းၾကားခဲ့ သူေတြထဲက တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ က်န္းေဝစူး (Jiang Weisuo) ဆိုသူ ၂၀၁၂ ႏိုဝင္ဘာလမွာ သူ႔ဇနီးျဖစ္သူက ဓားနဲ႔ထိုးလုိ႔ပဲ ေသရသလိုလို၊ လူငွားၿပီး အသတ္ခံရသလိုလို ျဖစ္ခဲ့တဲ့ သတင္းဟာလည္း တ႐ုတ္ျပည္သူေတြ အေနနဲ႔ သူတုိ႔ဆီက စားေသာက္ကုန္ေတြရဲ႕ ယံုၾကည္စိတ္ခ်ရမႈ အေပၚ ပိုၿပီး သံသယေတြ ပြားေစခဲ့ပါတယ္။ [D]
တ႐ုတ္အစိုးရ၏ တာဝန္ယူမႈ
၂၀၀၈ ႏို႔မႈန္႔ ျပႆနာအေပၚ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ အစိုးရဘက္ပိုင္းက တာဝန္ယူမႈကို ၾကည့္ရင္လည္း အားရစရာ သိပ္မရွိလွပါဘူး။
တကယ္ေတာ့ ႏို႔မႈန္႔မွာ မယ္လမင္းဓာတ္ ပါတဲ့ကိစၥဟာ ဆန္လု (Sanlu) ကုမၸဏီက စတင္ခဲ့တာပါ။ ဆန္လုရဲ႕ ၄၃ ရာခိုင္ႏႈန္းကို နယူးဇီလန္က ဖြန္႔တာရာ (Fonterra) ကုမၸဏီက ပိုင္ဆိုင္ၿပီး မယ္လမင္းဓာတ္ ေတြ႕တဲ့အေၾကာင္း ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၂ ရက္ (ျပည္သူေတြ မသိခင္ တစ္လအလို) မွာ ဖြန္႔တာရာက သိခဲ့ၿပီး ေရာင္းၿပီးပစၥည္းအားလံုး ျပန္သိမ္းဖို႔ တြန္းအား ေပးခဲ့ေပမယ့္ မေအာင္ျမင္ခဲ့ပါဘူး။
တိုက္တိုက္ဆိုင္ဆိုင္ပဲ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ဟာ အိုလံပစ္ပြဲေတာ္ အိမ္ရွင္အျဖစ္ တ႐ုတ္ျပည္က လက္ခံက်င္းပေနခ်ိန္ ျဖစ္ေနတယ္။ အိုလံပစ္ပြဲေတာ္ လက္ခံက်င္းပခြင့္ ဆိုတာ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံရဲ႕ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္မႈကို မသိမသာ လွစ္ျပလို႔ရတဲ့ ပြဲတစ္ပြဲလည္း ျဖစ္ေလေတာ့ တ႐ုတ္အစိုးရ ကလည္း ႏို႔မႈန္႔ကိစၥႀကီးဟာ အိုလံပစ္အတြက္ ဆူးေညာင့္ ခလုတ္တစ္ခု ျဖစ္လာမွာကို စိုးရိမ္တႀကီး ျဖစ္ လာတယ္။
ဒီေတာ့ တ႐ုတ္အစိုးရက တ႐ုတ္ သတင္းသမားမ်ားကို ႏို႔မႈန္႔ကိစၥအတြက္ အက်ယ္အက်ယ္ မၿငိမ္းဖြယ္ မလုပ္ဖို႔၊ သိုသိုသိပ္သိပ္ လုပ္ၾကဖို႔ ညႊန္ၾကားခဲ့တယ္လို႔ ေနာက္ပိုင္းမွာ သတင္းေတြ ထြက္ခဲ့ပါတယ္။ တ႐ုတ္ သတင္းစာမ်ားကို ႏို႔မႈန္႔ကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အဆိုးဘက္ကို မေရးဖို႔၊ ႏိုင္ငံပိုင္ သတင္းစာ စင္ဟြာရဲ႕သတင္းအတိုင္းပဲ တစ္သေဝမတိမ္းေရးဖို႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ စီစီတီဗီ (CCTV) သတင္းဌာန ဆိုရင္ ႏို႔မႈန္႔အေၾကာင္း မဟုတ္ဘဲ မၾကာမီ အာကာသခရီး စတင္ေတာ့မယ့့္ အာကာသယာဥ္ ရွန္းဂ်ိဳး အမွတ္ ၇ (Shenzhou 7) အေၾကာင္းကိုပဲ အသားေပးၿပီး ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။
အဲဒီလို ဖံုးကြယ္မႈေတြ၊ ေႏွးေကြးတဲ့ တံု႔ျပန္မႈေတြကို ထိုစဥ္က နယူးဇီလန္ႏိုင္ငံ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဟယ္လန္ကလပ္ (Halen Clark) အပါအဝင္ အေနာက္ႏိုင္ငံ သတင္းစာတိုက္ မ်ားကလည္း အျပင္းအထန္ ေဝဖန္ခဲ့ၾကပါတယ္။
ေနာက္ဆံုးေတာ့လည္း ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာ ၁၅ ရက္မွာ ဆန္လုကုမၸဏီဟာ လူသိရွင္ၾကား အမ်ားျပည္သူကို ေတာင္းပန္ခဲ့ပါတယ္။
ႏိုင္ငံတကာ၏ ယံုၾကည္မႈ
၂၀၀၈ ႏို႔မႈန္႔ ျပႆနာရဲ႕ အက်ိဳးဆက္ကေတာ့ ႏိုင္ငံ ၂၅ ႏိုင္ငံက တ႐ုတ္ႏို႔မႈန္႔ အပါအဝင္ အျခား ႏို႔ထြက္ပစၥည္းမ်ားကို တင္သြင္းခြင့္ ပိတ္ပင္လိုက္ျခင္း ပါပဲ။ ျမန္မာျပည္ကလည္း တ႐ုတ္ႏို႔မႈန္႔ ၁၆ တန္ကို ဖ်က္ဆီးခဲ့ၿပီး တ႐ုတ္ႏို႔မႈန္႔ ကိုးမ်ိဳးကိုလည္း တင္သြင္းခြင့္ ပိတ္ခဲ့ပါတယ္။ [E]
အိႏိၵယႏိုင္ငံကေတာ့ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံထုတ္ ႏို႔ထြက္ပစၥည္း တင္သြင္းခြင့္ကို ၂၀၁၃ ဇြန္လ ၂၃ မွ ေနာက္ထပ္တစ္ႏွစ္ ထပ္မံပိတ္ပင္လိုက္ေၾကာင္း သိပ္မၾကာေသးခင္က ေျပာၾကားသြားတယ္။ [F]
ယံုၾကည္မႈဆိုတာ အလြယ္တကူနဲ႔ ျပန္လည္ ေဆာက္တည္လို႔ ရတာမ်ိဳးမွ မဟုတ္တာ။ အထူးသျဖင့္ ႏိုင္ငံနဲ႔ခ်ီၿပီး အဆိုးအေကာင္း ထိခိုက္ႏိုင္တာမ်ိဳးဆိုရင္ ပိုၿပီးေတာင္ အခ်ိန္ၾကာၾကာ ယူရမွာပါပဲ။
တ႐ုတ္ပညာရွင္တစ္ဦး၏ အျမင္
ကမာၻႀကီးရဲ႕ ဆူပါပါဝါ ႏိုင္ငံဟာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကေန တ႐ုတ္ႏိုင္ငံမ်ား ျဖစ္လာၿပီလား ဆိုတဲ့ ေမးခြန္းအတြက္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ ေဘဂ်င္းၿမိဳ႕ ခ်င္းဟြာ (Tsinghua) တကၠသိုလ္က ႏိုင္ငံတကာ ေလ့လာေရး ပါေမာကၡ ဆြန္ဂ်ဴရာ (Sun Zhe) က သူ႔ရဲ႕အျမင္ကို အခုလို ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ [G]
“ပါဝါတန္ခိုး ေ႐ြ႕လ်ားမႈ (Power Shifting) အတြက္ ပညာရွင္ေတြ အမ်ားႀကီး ေျပာခဲ့ၿပီးပါၿပီ။ ဒါေပမဲ့ ဒီသေဘာတရားကို သတိႀကီးႀကီး ထားရပါလိမ့္မယ္။ ဥပမာ ဆိုရရင္ ဖြံ႕ၿဖိဳးၿပီး ႏိုင္ငံေတြကေန ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲ ႏိုင္ငံေတြဆီ ပါဝါတန္ခိုးေတြ ေ႐ြ႕ေနတယ္လုိ႔ သူတို႔က ေျပာၾကတယ္။ သို႔ေသာ္ျငားလည္း ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲေတြဟာ ဖြံ႕ၿဖိဳးၿပီးေတြကို ႏိုင္ငံေရး လႊမ္းမိုးမႈအပိုင္းမွာ ယွဥ္ႏိုင္ပါ့မလား။
အခုဆုိရင္ ႏိုင္ငံတစ္ခုမွ တစ္ခုသို႔ ပါဝါတန္ခိုး ေ႐ြ႕လ်ားမႈကို ကြၽန္ေတာ္တို႔ ေျပာခဲ့ၾကတယ္၊ ဒါေပမဲ့ ႏုိင္ငံတစ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ျပည္တြင္းေရးရာ မူဝါဒရဲ႕ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ ကိုေတာ့ လ်စ္လ်ဴရႈထားခဲ့တယ္။ ဥပမာ - တ႐ုတ္ကိုပဲၾကည့္ ... သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ ညစ္ညမ္းမႈ၊ စားေသာက္ကုန္ ေဘးကင္းလံုၿခံဳမႈကို ကိုင္တြယ္ ေျဖရွင္းတဲ့အေပၚ မူတည္ၿပီး ကမာၻက တ႐ုတ္ျပည္ကို ဘယ္လိုျမင္သလဲဆိုတာ ဆံုးျဖတ္ေပးသြားမွာပါပဲ”
စားေသာက္ကုန္ ေဘးကင္းလံုျခံဳမႈဟာ အဲဒီေလာက္ေတာင္ အေရးႀကီးေနတယ္လို႔ အႏွီပါေမာကၡက ဆိုသြားပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ထူးဆန္းတာက တ႐ုတ္ႏိုင္ငံကို ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲလို႔ ယူဆတာပါပဲ။
အတိတ္က ျဖစ္ရပ္မ်ားအေပၚ သင္ခန္းစာယူမႈ တ႐ုတ္ျပည္ဟာ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ အျဖစ္အပ်က္ကို သင္ခန္းစာယူခဲ့ပံု မေပၚပါဘူး။ ထိုအခ်က္ကို သိသာေပၚလြင္ေအာင္ ကိန္းဂဏန္းမ်ားျဖင့္ တင္ျပခြင့္ျပဳပါ။ [H]
ရွန္ဟိုင္း ဂ်ိအားတြန္း (Shanghai Jiao Tong) တကၠသိုလ္က စားေသာက္ကုန္ ေဘးကင္းလံုၿခံဳမႈ အေပၚ ျပည္သူလူထုရဲ႕ အထင္အျမင္ေတြကို မွတ္တမ္း တင္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအခ်က္အလက္မ်ားအရ စားေသာက္ကုန္ ေဘးကင္း လံုၿခံဳမႈအတြက္ နာမည္ဆိုး အတပ္ခံခဲ့ရတဲ့ တစ္ဦးပိုင္ ကုမၸဏီေတြဟာ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္မွာ ၄၃ ဒသမ ၁ ရာခိုင္ႏႈန္းကေန ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ အေရာက္မွာေတာ့ ၅၃ ဒသမ ၂ ရာခိုင္ႏႈန္း ျဖစ္လာပါတယ္။
၂၀၁၂ ေဖေဖာ္ဝါရီလတုန္းက ေကာက္ညႇင္းဖက္ထုပ္ ထဲမွာ အနာကပ္ ပလတ္စတာတစ္ခု ေတြ႕တဲ့အတြက္ ေရခဲ႐ိုက္ ဖက္ထုပ္ ကုမၸဏီတစ္ခုလည္း စားသံုးသူေတြရဲ႕ ယံုၾကည္မႈ အႀကီးအက်ယ္ ဆံုး႐ႈံးခဲ့ရပါတယ္။
၂၀၁၂ ဒီဇင္ဘာမွာ ရွန္ဟိုင္း စားေသာက္ကုန္ ေဘးကင္းလံုၿခံဳမႈဆိုင္ရာ အရာရွိေတြက ကမာၻေက်ာ္ ေကအက္ဖ္စီ (KFC) ၾကက္ေၾကာ္အတြက္ ၂၀၁၀ မွ ၂၀၁၁ အတြင္း ကုန္ၾကမ္းသြင္းခဲ့တဲ့ ကုမၸဏီ တစ္ခုကို စစ္ေဆးရာမွာ ပဋိဇီဝ ပစၥည္းေတြ အမ်ားႀကီး သံုးစြဲထားတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ ဒီကိစၥေၾကာင့္ တ႐ုတ္ျပည္သူေတြလည္း အေတာ့္ကို ယမ္းပံုမီးက် ျဖစ္ခဲ့ရတယ္။
ဒါေၾကာင့္လည္း စားေသာက္ကုန္ ေဘးကင္းလံုၿခံဳမႈအတြက္ တင္းက်ပ္တဲ့ စီမံခန္႔ခြဲမႈနဲ႔ ပိုမိုျပင္းထန္တဲ့ အျပစ္ေပးမႈေတြ လိုအပ္ေနတယ္လို႔ တ႐ုတ္ ဒုတိယဝန္ႀကီးခ်ဳပ္က ၂၀၁၃ စက္တင္ဘာ ၁၁ ရက္ေန႔မွာ တိုက္တြန္း ေျပာၾကားခဲ့ရတယ္။ [I]
အေမရိကန္၏ စိုးရိမ္မႈ
အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ၾကက္ေတြကို တ႐ုတ္ျပည္တင္ပို႔၊ တ႐ုတ္ျပည္မွာ ခုတ္ထစ္လွီးျဖတ္ ကိုင္တြယ္ၿပီး အေမရိကန္ႏိုင္ငံကို ျပန္လည္ ပို႔ခြင့္ကို အိုဘားမား အစိုးရအဖြဲ႕က ခြင့္ျပဳလိုက္တဲ့အေပၚ ေဝဖန္မႈေတြ အမ်ားႀကီး ရွိေနတဲ့အေၾကာင္း ၂၀၁၃ စက္တင္ဘာ ၂၇ ရက္ေန႔ သတင္းတစ္ပုဒ္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ‘အေမရိကန္ႏိုင္ငံရဲ႕ စားေသာက္ကုန္ လံုၿခံဳေဘးကင္းမႈ သတ္မွတ္ခ်က္ေတြကို သူတို႔ (တ႐ုတ္ေတြ) လိုက္နာရဲ႕လား ဆိုတာကို အေမရိကန္က စားသံုးသူေတြ သိခြင့္ရွိတယ္’ လို႔ အေမရိကန္ စိုက္ပ်ိဳးေရးဌာနကလည္း သူတို႔ရဲ႕ ပူပန္မႈကို ထုတ္ေဖာ္ခဲ့တယ္။ [J]
ေတာ္ေတာ္အလုပ္႐ႈပ္တဲ့ အေမရိကန္ေတြလို႔ ေဝဖန္မယ္ဆိုလည္း ေဝဖန္ခ်င္စရာပါပဲ။
ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈႏွင့္ ျပင္ဆင္မႈ
ကြၽန္ေတာ္တို႔ ျမန္မာျပည္မွာ ကေလးေတြစားတဲ့ ခ်ိဳခ်ဥ္၊ ေလထိုးထားတဲ့ အာလူးေၾကာ္ ထုပ္ေတြက အစ ဆန္ၾကာဆံ၊ အသင့္စား ေခါက္ဆြဲေျခာက္ထုပ္နဲ႔ ဆိုးေဆး အလယ္၊ စားအုန္းဆီနဲ႔ စံခ်ိန္မမီ ေဆးဝါးမ်ားအဆံုး တ႐ုတ္ပစၥည္းကိုပဲ အားထားေနၾကရတာ အားလံုးအသိပါပဲ။ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ ထုတ္ စားေသာက္ကုန္မ်ားဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အမ်ိဳးသား က်န္းမာေရးအေပၚ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ အမ်ားႀကီး ရွိေနတဲ့အတြက္ ထိထိေရာက္ေရာက္နဲ႔ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ လုပ္ေဆာင္ပါမွ ေတာ္ကာက်ပါမယ္။
အခုအခ်ိန္ထိ ျမန္မာျပည္ကို တင္သြင္းတဲ့ တ႐ုတ္ စားေသာက္ကုန္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး စစ္ေဆးခ်က္၊ ေတြ႕ရွိခ်က္၊ က်န္းမာေရးႏွင့္ မကိုက္ညီတဲ့ ကုန္ပစၥည္း အမ်ိဳးအမည္ကို အမ်ားျပည္သူသိေအာင္ ထုတ္ျပန္ ေၾကညာခ်က္ေတြ ေလာက္ေလာက္လားလား မရွိေသးဘူးလို႔ ကြၽန္ေတာ္ ျမင္မိတယ္။
ဒါေပမဲ့ ၂၀၁၃ မတ္လ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ဆ႒မ ပုံမွန္ အစည္းအေဝးမွာ က်န္းမာေရးဝန္ႀကီးဌာန ဒုတိယဝန္ႀကီး ေဒါက္တာဝင္းျမင့္က က်န္းမာေရးဦးစီးဌာန ေအာက္ရွိ အစားအေသာက္ႏွင့္ ေဆးဝါးကြပ္ကဲေရးဌာနမွာ ဝန္ထမ္း ၁၁၄ ဦးသာ ရွိတဲ့အတြက္ အရွိန္အဟုန္ ျမႇင့္ႏိုင္ေအာင္ ဝန္ထမ္း ၆၀၀ ေက်ာ္ ပါဝင္တဲ့ သီးျခားဦးစီးဌာန အဆင့္တိုးျမႇင့္၍ တိုးခ်ဲ႕ဖို႔ ေဆာင္ရြက္လ်က္ ရွိေၾကာင္း ေျပာၾကားသြားတာကိုေတာ့ ဖတ္လိုက္ရတယ္။ [K]
အဲဒီ ေျဖၾကားခ်က္ႏွင့္ သက္သက္ၿပီး ေမးခြန္းရွင္ ေျမာက္ဥကၠလာပ မဲဆႏၵနယ္ ေဒါက္တာသန္းဝင္းက “ျပည္သူကို အႏၲရာယ္ ျဖစ္ေစတဲ့ အစားအေသာက္ ေဆးဝါးေတြဟာ ေစ်းကြက္ထဲမွာ က်ယ္ျပန္႔စြာ ေရာက္ေနၿပီး အေရးယူမႈ ထိေရာက္ျခင္း မရွိေသးဘူး ဆိုတာကို ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။ ေန႔စဥ္ ေစ်းကြက္ထဲမွာ တားျမစ္ဆိုးေဆးမ်ား ပါဝင္တဲ့ အစားအေသာက္၊ သီးႏွံ၊ ဟင္းသီးဟင္းရြက္၊ စံခ်ိန္မမီေဆးဝါး၊ အသင့္စားသုံးႏိုင္တဲ့ သေရစာေတြ၊ ၾကာရွည္ခံေအာင္ လုပ္ထားတဲ့ အစားအစာ ေတြကို ထိေရာက္စြာ တားျမစ္၊ အေရးယူ ပိတ္ပင္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ဖို႔ အမ်ားႀကီး လိုအပ္ေနေသးပါတယ္။ ဒဏ္ေငြတစ္ခုတည္းနဲ႔ မလုံေလာက္ဘဲ ထိေရာက္တဲ့ ျပစ္ဒဏ္ေတြ ခ်မွတ္ အေရးယူသင့္ပါတယ္” စသျဖင့္ ေျပာျပတယ္။
ေဒါက္တာသန္းဝင္း၏ ေမးခြန္းႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ လသာ မဲဆႏၵနယ္မွ ဦးၾကည္ျမင့္က “အစားအေသာက္ ေတြမွာ ပါဝင္တဲ့ ဆိုးေဆး၊ ဓာတုကုန္ၾကမ္း ပါဝင္မႈအေပၚ ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ အမွန္ပဲ လိုအပ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ အစားအေသာက္နဲ႕ ေဆးဝါးကြပ္ကဲေရးဌာနက သတင္းထုတ္ျပန္မႈေတြ ရွိေပမယ့္ ထုတ္လုပ္သူေရာ၊ စားသုံးသူပါ ဂ႐ုျပဳလိုက္နာမႈ နည္းေနပါေသးတယ္။ အခု ေမးသြားတဲ့ ေမးခြန္းအေပၚ ျပန္လည္ ေျဖၾကားမႈကလည္း ျပည္သူေတြအတြက္ အက်ိဳးရွိေစမွာပါ။ အစားအေသာက္ေတြမွာ ပါဝင္တဲ့ အႏၲရာယ္ ျဖစ္ေစတဲ့ ဓာတုကုန္ၾကမ္းနဲ႔ ဆိုးေဆးေတြကို ျပည္သူေတြက က်န္းမာေရး အသိရွိရပါမယ္။ ဒါမွလည္း သုံးစြဲတဲ့အခါ ေရွာင္ရွားႏိုင္ပါမယ္” လို႔ သူ႔အျမင္ကို ေျပာသြားခဲ့ပါတယ္။
၂၀၁၃ ဇူလိုင္ ၃၀ က သတင္းတစ္ပုဒ္မွာလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံ အစားအေသာက္နဲ႔ ေဆးဝါးကြပ္ကဲေရး ဌာနက မူဆယ္၊ ျမဝတီနဲ႔ တမူးၿမိဳ႕ေတြမွာ ႐ံုးခြဲမ်ား ဖြင့္လွစ္ၿပီး တ႐ုတ္၊ ထိုင္း၊ အိႏၵိယက တင္ပို႔လာတဲ့ စားေသာက္ကုန္ေတြ စစ္ေဆးမယ္လို႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ႀကိဳဆိုစရာ သတင္းေကာင္းတစ္ခုပါ။ [L]
နိဂံုးခ်ဳပ္ ရရင္ေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံ အစိုးရအဖြဲ႕ဝင္မ်ား၊ လႊတ္ေတာ္အမတ္မ်ား၊ အစားအေသာက္ႏွင့္ ေဆးဝါး ကြပ္ကဲေရးဌာန (FDA) တို႔အေနနဲ႔ တ႐ုတ္က တင္သြင္းလာတဲ့ စားေသာက္ကုန္ေတြကို တင္းတင္းၾကပ္ၾကပ္ စစ္ေဆးဖို႔ ႏိႈးေဆာ္ျခင္း၊ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ျခင္းမ်ား လိုအပ္ၿပီး စတုတၱမ႑ိဳင္ ျဖစ္တဲ့ စာနယ္ဇင္း သမားမ်ားကလည္း တ႐ုတ္ႏိုင္ငံထုတ္ ေဘးမကင္းတဲ့ စားေသာက္ကုန္မ်ား အေၾကာင္း အမ်ားျပည္သူေတြကို ထပ္တလဲလဲ သတိေပးေန သင့္ပါေၾကာင္း ေမတၱာရပ္ခံ လိုက္ပါတယ္။ ကင္ဆာေရာဂါ ျဖစ္ပြားမႈႏႈန္း အင္မတန္ ျမင့္တက္ေနေသာ ျမန္မာျပည္သူျပည္သား တစ္ဦး တစ္ေယာက္ခ်င္း အေနျဖင့္လည္း တ႐ုတ္ႏိုင္ငံထုတ္ ေဘးဥပဒ္ ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ စားေသာက္ကုန္မ်ားကို တတ္ႏိုင္သေလာက္ ေရွာင္ရွားၾကဖို႔ တိုက္တြန္းလိုက္ပါတယ္။
ကိုခ်မ္း (ပ်ဥ္းမနား)
၁၃၇၅ ခု၊ ေတာ္သလင္းလျပည့္ေက်ာ္ ၁၀ ရက္ေန႔
(၂၉ စက္တင္ဘာ ၂၀၁၃)
------------------------------------------
စာကိုး ။ ။
[A] http://www.nytimes.com/2013/07/26/world/asia/chinas-search-for-infant-formula-goes-global.html?pagewanted=all
[B] http://en.wikipedia.org/wiki/2008_Chinese_milk_scandal
[C] http://news.xinhuanet.com/english2010/china/2010-07/09/c_13392414.htm
[D] http://www.scmp.com/news/china/article/1089540/mystery-surrounds-death-milk-whistleblower-jiang-weisuo
[E] http://www.enn.com/top_stories/article/38386
[F] http://www.thehindu.com/business/Industry/ban-on-milk-product-imports-from-china-may-extend-for-1-more-year/article4827121.ece
[G] http://www.globaltimes.cn/content/793905.shtml#.UfJJrqzQt2A
[H] http://usa.chinadaily.com.cn/epaper/2013-08/21/content_16910866.htm
[I] http://news.xinhuanet.com/english/china/2013-09/11/c_132712135.htm
[J] http://www.bloomberg.com/news/2013-09-27/chicken-processed-in-china-triggers-u-s-food-safety-protests.html
[K] http://www.mwdmedia.net/2013/03/blog-post_9272.html
[L] http://elevenmyanmar.com/business/2633-fda-opens-more-offices-to-inspect-imported-food-products
No comments:
Post a Comment