ရင္ဘတ္ေအာင္႕ျခင္းအေၾကာင္း သိေကာင္းစရာ

ရင္ဘတ္ေအာင္႕ျခင္းသည္ အေရးၾကီးေသာေရာဂါလကၡၡၡဏာတစ္ခုျဖစ္
ပါသည္။
· သင္၏ ေရာဂါရာဇ၀င္သည္ သင္ျဖစ္ေသာေရာဂါကို အေျဖရွာရန္အတြက္အလြန္အေရးပါသည္။
· ေရာဂါ အမ်ိဳးမ်ိဳးေပၚမူတည္ျပီး ရင္ဘတ္ေအာင္႕မွုပံုစံ ကြဲျပားၾကပါသည္။·ထို႕ေၾကာင္႕ေရာဂါကို ေသခ်ာစြာသိႏိုင္ရန္အတြက္ ဆရာ၀န္ျဖင္႕တုိင္ပင္ရန္ အေရးၾကီးသည္။
ျဖစ္ႏိုင္ေသာေရာဂါမ်ား

စူး၍ (ေနရာေသခ်ာစြာေျပာႏိုင္သည္) ေအာင္႕ျခင္း
တစ္ေနရာရာတြင္ စူး၍ အသက္ျပင္းျပင္းရွဴလိုက္လွ်င္ ပိုေအာင္႕သည္။ ေခ်ာင္းဆိုးျခင္း၊ လွုပ္ရွားျခင္းတို႕ျဖင္႕ ပိုေအာင္႕သည္။

ျဖစ္ႏိုင္ေသာေရာဂါမ်ား

• · အဆုတ္တြင္ေလမ်ား ပိတ္မိေသာေရာဂါ (Pneumothorax)
• · အဆုတ္ေရာင္ျခင္း(Pneumonia)
• · အဆုတ္ေသြးေၾကာပိတ္ျခင္း (Pulmonary embolism)
• · ႏွလံုးအေျမွးပါးေရာင္ျခင္း (Pericarditis)
• · Bornholm disease (Coxakie B ဗိုင္းရပ္စ္ေရာဂါ – ကူးစက္ျခင္းေၾကာင္႕ျဖစ္ေသာ အသက္ရွဴၾကြက္သားေရာဂါ)

ရင္ဘတ္အလယ္တြင္( ၾကပ္၍ ၊ ဖိထားသလို ၊ ညွစ္ထားသလို) ေအာင္႕ျခင္း

• · ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းေရာဂါ (Angina)
• · ႏွလံုးၾကြက္သားပ်က္စီးေရာဂါ (Myocardial Infarction, MI)
• · ေသြးလႊတ္ေၾကာမၾကီးကႊဲျပတ္ေရာဂါ (Dissecting aortic aneurysm) ဆြဲျဖဲထားသလိုနာသည္။
• · အစာေရမ်ိဳေရာင္ျခင္း (ပူ၍နာသည္) (esophagitis)
• · အစာေရမ်ိဳၾကြက္သားက်ံဳ႕ျခင္း (Esophageal spasm)
• · အစာေရမ်ိဳစုတ္ျပဲျခင္း (Esophageal tear)

ရင္ဘတ္ေပၚတြင္နာျခင္း

• . နံရိုးက်ိဳးျခင္း
• · ေရယုန္ၾကီး (herpes zoster) အေရျပားအနာဦးစြာ ေပါက္မည္။
• · ရင္ဘတ္အရိုးႏု ေရာင္ျခင္း (Tietze’s syndrome)
• · အာရံုေၾကာပိမိျခင္း

ပံုမွန္မဟုတ္ေသာ လကၡၡၡဏာမ်ား
စိတ္စိုးရိမ္ပူပန္ျခင္း၊ ေက်ာရိုးမၾကီး ပ်က္စီး၍ အာရံုေၾကာပိမိျခင္း သို႕မဟုတ္ ၀မ္းဗိုက္တြင္းျပႆနာ တစ္ခုခုေၾကာင္႕ (ဥပမာ – သရက္ရြက္ေရာင္ျခင္း (pancreatitis), အစာအိမ္အူလမ္းေၾကာင္း အနာ (peptic ulcer), သည္းေျချပြန္ေရာင္ ေရာဂါ (biliary tree disease) တို႕ေၾကာင္႕ျဖစ္တတ္ပါသည္။
ထို႕အျပင္ အထက္ကေဖာ္ျပခဲ႕ေသာ ေရာဂါမ်ားသည္လည္း ပံုမွန္မဟုတ္ေသာ လကၡၡၡဏာမ်ားအေနျဖင္႕ ျဖစ္လာတတ္ပါသည္။
ဥပမာ အႏၱရာယ္ရွိေသာ ႏွလံုးၾကြက္သားပ်က္စီးေရာဂါ (MI) သည္ဗိုက္ေအာင္႕ျခင္း ေမးရိုးတြင္နာျခင္း အေနျဖင္႕လည္းျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။ ထို႕ေၾကာင္႕ သင္႕တြင္ လကၡၡၡဏာတစ္ခုခု ျဖစ္ေပၚလာလွ်င္ ဆရာ၀န္ႏွင္႕ ျပသတိုင္ပင္ျခင္းသည္ အေကာင္းဆံုးျဖစ္ပါသည္။

ရင္ဘတ္ေအာင္႕ျခင္း၏ ေရာဂါရာဇ၀င္ေပၚမူတည္ျခင္း
အဓိကကေတာ႕ သင္႕ရဲ႕ ရာဇ၀င္ေပၚမူတည္ျပီး သင္႕ရဲ႕ေရာဂါကို ခန္႕မွန္းႏိုင္ပါလိမ္႕မယ္။ သင္႕ရဲ႕ ယခင္ကျဖစ္ခဲ႕တဲ႕ ေရာဂါႏွင္႕ လူေနမွုပံုစံ (ဥပမာ – ေသြးတိုး၊ ေဆးလိပ္ေသာက္သံုးမွု) နဲ႕ သင္႕ရဲ႕ယခင္ ဆရာ၀န္နဲ႕ ျပသခဲ႕ဖူးတဲ႕ အျဖစ္အပ်က္ေတြကို ဆရာ၀န္က ေမးပါလိမ္႕မယ္။ ဒါ႕အျပင္ လူမွုေရးအျဖစ္ အပ်က္မ်ား (အလုပ္အကိုင္၊ ေဆး၀ါးမ်ားသံုးစြဲေနရျခင္းနဲ႕ စိတ္ခံစားမွု အေျခအေနမ်ား – ဥပမာ- စိုးရိမ္ေသာကစိတ္မ်ား၊ စိတ္ဖိစီးမွုမ်ား) ကိုလည္းေမးျမန္းပါလိမ္႕မယ္။ ဒါေတြေမးျပီးေတာ႕မွ အဲ႕ဒီအေပၚ မူတည္ျပီး ေရာဂါအရင္းအျမစ္ကို ရွာေဖြေဖာ္ထုတ္မွာပါ။ ဒါေၾကာင္႕ ဆရာ၀န္ရဲ႕ တခ်ိဳ႕ေမးခြန္းေတြကို မဆိုင္တာေတြ ေမးေနတယ္လို႕ မထင္ေစခ်င္ပါ။

သင္႕မွာ ဘယ္လိုရင္ဘတ္ေအာင္႕မွုမ်ိဳးရွိလဲ

စတင္ေအာင္႕႔ပံုႏွင္႕ ေအာင္႕မွုပံုစံ

အေရးၾကီးေသာ ႏွလံုးေရာဂါမ်ားသည္ မိနစ္အနည္းငယ္အတြင္း တျဖည္းျဖည္းေအာင္႕လာသည္။ ကိုယ္လက္လွုပ္ရွားမွုျပဳျခင္း၊ စိတ္ခံစားမွု၊ ရာသီဥတုေအးျခင္းတို႕တြင္ ေအာင္႕လာတတ္သည္။
ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းေရာဂါတြင္ ရင္ဘတ္ေအာင္႕ျခင္းသည္ အနားယူျခင္းႏွင္႕ sub-lingual nitroglycerin (NTG) ဟုေခၚေသာ လွ်ာေအာက္တြင္ငံုရသည္႕ ေဆးႏွင္႕သက္သာသြားတတ္ပါသည္။
မတည္ျငိမ္ေသာ ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းေရာဂါ (Unstable angina) တြင္မူ ရင္ဘတ္ေအာင္႕ျခင္းသည္ အနားယူေနစဥ္တြင္လည္း ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္သည္။ ေအာင္႕လိုက္ေပ်ာက္လိုက္ျဖစ္ေနျပီး တခါတရံျပင္းထန္ လိမ္႕မည္။

ႏွလံုးၾကြက္သား ပ်က္စီးေရာဂါ (MI) တြင္ရင္ဘတ္ေအာင္႕မွုသည္ ျပင္းထန္လိမ္႕မည္။ တခါတရံတြင္ ပ်ိဳ႕ျခင္း၊ အန္ျခင္း၊ ေခၽြးပ်ံျခင္းတို႕ႏွင္႕ တြဲ၍ ျဖစ္တတ္ျပီး အနဲဆံုးမိနစ္ သံုးဆယ္ခန္႕ၾကာတတ္ပါသည္။

အဆုတ္တြင္ေလပိတ္မိေသာေရာဂါ (pneumothorax) ႏွင္႕ အဆုတ္ေသြးေၾကာပိတ္ျခင္း (pulmonary embolism) တြင္မူ နာၾကင္မွုသည္ ရုတ္တရက္ျဖစ္ေပၚလာသည္။

ရင္ဘတ္ေအာင္႕ျခင္းသည္ အန္ျခင္းေနာက္တြင္မွ ျဖစ္ေပၚျခင္းႏွင္႕ အထူးသျဖင္႕တြင္ ေသြးအန္ျခင္းႏွင္႕ အတူ ျဖစ္ပါ က အစာေရမ်ိဳေရာဂါေၾကာင္႕ (esophageal disease) ျဖစ္တတ္ပါသည္။

သင္ရင္ဘတ္ေအာင္႕ျခင္းသည္ သင္ဘာလုပ္ေနစဥ္တြင္ ေအာင္႕သည္ဆိုျခင္းသည္ အေရးၾကီးသည္။ ထိုအခ်က္မွ သင္သည္ ဆရာ၀န္အား တန္ဖိုးရွိေသာ အခ်က္ကိုေျပာျပႏိုင္ပါလိမ္႕မည္။

ေအာင္႕ေသာေနရာႏွင္႕ ပ်ံ႕ႏွံ႕သြားပံု

ႏွလံုးေရာဂါမ်ားသည္ ရင္ညြန္႕အလယ္ေအာက္တြင္ ေအာင္႕တတ္ပါသည္။ ႏွလံုးၾကြက္သားေရာဂါတြင္ နာက်င္
မွုသည္ ေမးရိုး၊ လည္ပင္း၊ လက္ေမာင္းတို႕ကုိ ပ်ံ႕ႏွံ႕သြားတတ္သည္။ ႏွလံုးေသြးလႊတ္ေၾကာမၾကီးလႊဲျပတ္ေရာဂါ (dissecting aortic aneurysm) တြင္ နာက်င္မွုသည္ လက္ျပင္ရိုးၾကားတြင္ ဆြဲျဖဲထားသလို နာတတ္သည္။
အဆုတ္ႏွင္႕သက္ဆိုင္ေသာေရာဂါတြင္ တဖက္တည္းတြင္ နာတတ္ျပီး သင္သည္ထိုေနရာကို အတိအက်ေထာက္ျပႏိုင္လိမ္႕မည္။
အစာေရမ်ိဳေရာဂါသည္လည္း ရင္ညြန္႕အလယ္ေအာက္တြင္ ေအာင္႕တတ္ျပီး ႏွလံုးေအာင္႕ျခင္းနွင္႕ ဆင္တူ ပါသည္။
ေက်ာရိုးပ်က္စီးေရာဂါႏွင္႕ ေရယုန္ၾကီးတို႕တြင္ နာက်င္မွုသည္ သက္ဆို္င္ရာ အာရံုေၾကာေထာက္ပံ႕ေသာ ေနရာတြင္ ျဖစ္လိမ္႕မည္။

နာက်င္မွုအေျခအေန
သင္၏ နာက်င္မွုအေျခအေနသည္ ေရာဂါအရင္းအျမစ္ရွာေဖြျခင္းအတြက္ အေရးၾကီးေသာသဲလြန္စလည္း ျဖစ္သည္။ (ဥပမာ – ကြဲျပတ္သလို၊ စူးစူးရွရွ ပူျပီးေအာင္႕ျခင္း၊ စူးျဖင္႕ထိုးထားသလို)

သင္႕တြင္တျခားဘာလကၡၡၡဏာေတြ ရွိေသးသလဲ

အေရးၾကီးတဲ႕ ပူးတြဲလကၡၡၡဏာေတြကေတာ႕

· ေမာျခင္း – အဆုတ္ေသြးေၾကာပိတ္ျခင္း (pulmonary embolism)၊ အဆုတ္ေရာင္ေရာဂါ(pneumonia)၊ အဆုတ္ ေလပိတ္မိေသာ ေရာဂါ(pneumothorax)၊ ႏွလံုးေရာဂါမွ အဆုတ္ေရမြန္းေရာဂါ(pulmonary edema)ျဖစ္ျခင္း၊ စိုးရိမ္ပူပန္စိတ္ မ်ားေၾကာင္႕ ျဖစ္ေသာအသက္ရွဴျမန္ျခင္း။

· ေခ်ာင္းဆိုးျခင္း

•  အဆုတ္ေရာဂါေၾကာင္႕ျဖစ္ေသာ သလိပ္ကပ္ျခင္း၊
• အဆုတ္ေသြးေၾကာပိတ္ျခင္းေၾကာင္႕ျဖစ္ေသာ ေခ်ာင္းဆိုးေသြးပါျခင္း
• အဆုတ္ေရမြန္းျခင္းေၾကာင္႕
• · Rigors – အဆုတ္ေရာင္ျခင္း
• · ေျခသလံုးေရာင္ျခင္း
• အဆုတ္ေသြးေၾကာပိတ္ေရာဂါသည္ ေသြးျပန္ေၾကာေသြးခဲေၾကာင္႕ ျဖစ္ျခင္း
•  ႏွစ္ဖက္လံုးေရာင္ျခင္းသည္ ႏွလံုးေမာျခင္း(Heart failure) ေၾကာင္႕ျဖစ္ႏိုင္သည္။

· ရင္တုန္ျခင္း
o ႏွလံုးစည္းခ်က္မမွန္ျခင္းသည္ ႏွလံုးေသြးေၾကာေရာဂါ ျဖစ္ေစသည္။
o ႏွလံုးၾကြက္သားေရာဂါေၾကာင္႕လည္း ျဖစ္ႏိုင္သည္။
o အဆုတ္ေသြးေၾကာပိတ္ျခင္း(PE) ၊ အဆုတ္ေရာင္ျခင္း(pneumonia) ေၾကာင္႕လည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။
o ေအးျခင္း၊ ပ်ိဳ႕ျခင္း၊ အန္ျခင္းႏွင္႕ ေခၽြးေစးပ်ံျခင္းတို႕သည္ ႏွလံုးၾကြက္သား ပ်က္စီးေရာဂါ(MI) သို႕မဟုတ္ ျပင္းထန္ေသာအဆုတ္ေသြးေၾကာပိတ္ေရာဂါေၾကာင္႕ ျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။

ေရာဂါျဖစ္ျခင္းကို အားေပးေစေသာအခ်က္မ်ား သင္႕တြင္ရွိလား

ႏွလံုးၾကြက္သားေရာဂါ – ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္း၊ မ်ိဳးရိုးတြင္ထိုေရာဂါ ရွိျခင္း၊ (cholesterol) မ်ားျခင္း၊ ေသြးတိုးေရာဂါ (hypertension)၊ ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳေရာဂါ (Diabetes)၊ အမ်ိဳးသားျဖစ္ျခင္း၊

အသက္ငါးဆယ္ေက်ာ္ျခင္း။
အဆုတ္ေသြးေၾကာပိတ္ေရာဂါတြင္ – လတ္တေလာတြင္ခရီးသြားလာျခင္း၊ မလွုပ္ရွားႏိုင္ျခင္း၊ ခြဲစိတ္မွုခံထားရဖူးျခင္း၊ မ်ိဳးရိုးရာဇ၀င္ရွိျခင္း၊

ကိုယ္၀န္ေဆာင္ျခင္း။
အဆုတ္တြင္းေလပိတ္မိျခင္းတြင္ – လူငယ္ ပိန္ပိန္ပါးပါးအမ်ိဳးသားမ်ား ထိခိုက္မွုရွိျခင္း၊ အဆုတ္ေလအိတ္ငယ္မ်ား ေဖာင္းပြျခင္းေရာဂါ (emphysema) ရွိျခင္း၊ ပန္းနာရင္ၾကပ္ေရာဂါ၊ အဆုတ္ေရာင္ေရာဂါ၊ မ်ိဳးရိုးလိုက္ျခင္းေၾကာင္႕ျဖစ္ေသာ အဆုတ္သလိပ္မ်ားေသာေရာဂါတမ်ိဳး (cystic fibrosis)

ေရာဂါရွာေဖြျခင္း
ရင္ဘတ္ေအာင္႕သူမ်ားသည္ ECG (Electrocardiogram)ဆြဲသင္႕ပါသည္။ ရင္ဘတ္ဓာတ္မွန္ရိုက္ျခင္း၊ ႏွလံုးအင္ဇိုင္းစစ္ေဆးျခင္းတို႕ကိုလည္း ျပဳလုပ္သင္႕ပါသည္။
ထိုအေျဖမ်ားေပၚမူတည္၍ တျခားစစ္ေဆးျခင္းနည္းစနစ္မ်ား ျပဳလုပ္သင္႕မသင္႕ကို သင္႕အားစမ္းသပ္ စစ္ေဆးျပီး ဆရာ၀န္ကဆံုးျဖတ္ေပးလိမ္႕မည္ျဖစ္သည္။

drsoepaing
က်န္းမာေရးအတြက္သိသင့္သည္မ်ားစုစည္းထားမွဳ