ေလာကၾကီးက
ေခတ္မွီလာတာနဲ႔အမွ် ေရာဂါေတြက လည္းဆန္းသထက္ဆန္းလာပါတယ္ ။ ကင္ဆာေတြ
အလံုးအက်ိတ္ေတြကလည္းမ်ားမွမ်ား ။ ဒီတစ္ခါတင္ဆက္ေပးခ်င္တဲ့အေၾကာင္းကေတာ့
Myoma လို႔ေခၚတဲ့ သားအိမ္အသားလံုး ၊ သားအိမ္မွာ
အလံုးတည္ၿခင္းအေၾကာင္းၿဖစ္ပါတယ္ ။ ကင္ဆာမဟုတ္တဲ့ ဒီသားအိမ္အလံုးဟာ
အမ်ိဳးသမီးထုေတြမွာ အၿဖစ္မ်ားေလ့ရွိပါတယ္ ။
အိမ္ေထာင္ၿပဳသားေမြးမၿပဳလုပ္ၾကတဲ့အပ်ိဳၾကီးေတြမွာ အၿဖစ္မ်ားပါတယ္ ။
အပ်ိဳၾကီးေတြမွာသာမကပဲ အိမ္ေထာင္က်ၿပီးတခ်ိဳ႕ က သားသမီးမယူၾကဘူး
ေနာက္ၿပီးသားသမီးဦးေရ နည္းတဲ့သူေတြေပါ့
အဲဒီလိုလူေတြမွာလည္းၿဖစ္ေလ့ရွိၾကပါတယ္ ။ အသက္ ၄၀
၀န္းက်င္ေလာက္ရွိတဲ့အမ်ိဳးသမီးေတြ အေယာက္ ၂၀၀ ေလာက္ကိုသာ Ultrasound
ရိုက္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ၂၀ ရာခိုင္းႏွုန္းေလာက္အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ
အရြယ္အစားအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔အသားလံုးေတြကို ေတြ႔ရမွာၿဖစ္ပါတယ္ ။
တခ်ိဳ႕ေတြကေတာ့ခြဲစိတ္ကုသဖို႔ မလိုအပ္ပါဘူး ။ ဘယ္လိုလူမ်ိဳးေတြလည္းဆိုေတာ့
ဘာေရာဂါလကၡဏာမွလည္းမၿပ ၊ ေနာက္ဆက္တြဲ စီစစ္ၾကည့္တဲ့အခါမွာလည္း အရြယ္အစားဟာ
ဆက္လက္မၾကီးထြားလာတဲ့သူေတြၿဖစ္ပါတယ္ ။
ဘယ္လိုေနရာေတြမွာၿဖစ္တတ္သလဲ ?
ဒီလိုအသားလံုးေတြဟာ သားအိမ္တစ္ခုလံုး ေနရာအႏွံ႔ၿဖစ္ပြားႏုိင္ပါတယ္ ။ အမ်ိဳးအစားေန နဲ႔ၾကည့္မယ္ ဆိုရင္ေတာ့ သားအိမ္နံရံအတြင္းၿဖစ္ပြားၿခင္း ၊ သားအိမ္နံရံအၿပင္တြင္ၿဖစ္ပြားၿခင္း နဲ႔သားအိမ္ လႈိဏ္ေခါင္း အတြင္းၿဖစ္ပြားၿခင္းဆိုၿပီး သံုးမ်ိဳးခြဲၿခားႏုိင္ပါတယ္ ။ သားအိမ္နံရံအၿပင္ဖက္နဲ႔ သားအိမ္လႈိဏ္ေခါင္းအတြင္း ၿဖစ္တဲ့ အမ်ိဳးအစားေတြဟာ ညွာတံရွည္နဲ႔အလံုးေတြၿဖစ္ႏုိင္ပါတယ္ ။
ဘယ္လိုလကၡဏာေတြၿဖစ္တတ္သလဲ ?
အလံုးအရြယ္အစား ၾကီးတဲ့အခါ ၀မ္းဗိုက္ေအာက္ပိုင္းမွာ စမ္းမိပါတယ္ ။ လကၡဏာေတြကေတာ့ ဓမၼတာ ေသြးေပၚ မႈ မူမမွန္ၿခင္း ၊ ရက္ရွည္ၾကာစြာ ေသြးဆင္းၿခင္း ၊ ေသြးဆင္းခ်ိန္ေတြမွာ ကိုက္ခဲၿခင္း စတာေတြ ၿဖစ္ႏုိင္ ပါတယ္ ။ သားဥၿပြန္ေတြရွိတဲ့ သားအိမ္ထိပ္ပိုင္းေနရာေတြမွာ ၿဖစ္တဲ့အခါ သားဥၿပြန္ေတြ က်ဥ္းသြား တတ္ပါ တယ္ ။ ၿပီးေတာ့ ပိတ္ဆို႔မႈေတြၿဖစ္တဲ့အခါ သားသမီးမရႏိုင္တဲ့ ၿပႆနာေတြပါ ၾကံဳေတြ႔ရႏိုင္ပါတယ္ ။ သားအိမ္ လႈိဏ္ေခါင္းအတြင္းမွာ အလံုးတည္တဲ့အခါမွာလည္း အကယ္၍ ကိုယ္၀န္ရလာခဲ့အခါ သေႏၶသား တြယ္ကပ္ မႈကို အေႏွာက္အယွက္ၿဖစ္ေစတဲ့အတြက္ ကိုယ္၀န္ပ်က္က်ၿခင္းေတြၾကံဳရႏုိင္ပါတယ္ ။
အကယ္၍ ကိုယ္၀န္မပ်က္က်ခဲ့ရင္လည္း အဲဒီအလံုးေတြေၾကာင့္ သေႏၶသား အေနအထားမမွန္ၿခင္း ၊ လမေစ့ ခင္ေမြး ဖြားၿခင္း (Preterm labour) ၊ သားအိမ္၀တြင္ တစ္ဆို႔ေနၿခင္းေၾကာင့္ ဗိုက္ခြဲေမြးရၿခင္းေတြ လုပ္ရေလ့ ရွိပါတယ္ ။ ေမြးၿပီးတဲ့အခါမွာလည္း သားအိမ္က်ံဳ႕အား (Uterine contraction force) အားနည္းတဲ့အတြက္ အခ်င္း ကပ္ၿခင္း ( retain placenta) ၊ ေမြးဖြားၿပီးေသြးသြန္ၿခင္း ( Post Partum Haemorrhage) စသည္တို႔ ၾကံဳေတြ႔ ရႏိုင္ပါတယ္ ။ အသားလံုးၾကီးေသာ္လည္း ကိုယ္၀န္ေဆာင္စဥ္မွာ သေႏၶသားကို အေႏွာက္အယွက္ မေပးပဲ သီး သန္႔ ရွိေနတဲ့အခါဆိုရင္ေတာ့ လေစ့မွ ခြဲေမြးေပးေလ့ရွိပါတယ္ ။ တခါတေလဆိုရင္ အသား လံုးဟာ ႏွစ္ရွည္ၾကာၿမင့္စြာ ၿဖစ္ေပၚေနၿပီး ၀မ္းဗုိက္တစ္ခုလံုးၿပည့္တဲ့အထိ ၊ ကိုယ္၀န္လေစ့ အရြယ္အ ထိၾကီးမားႏုိင္ပါတယ္ ။ သားအိမ္ရဲ႕ အေရွ႔ဖက္မွာ အလံုးၾကီးပါက ဆီးအိမ္ကို ဖိေနတဲ့အတြက္ ဆီးခဏခဏ သြားလိုၿခင္း ၊ ဆီးသြားလို႔ မ၀ပဲ ဆီးက်န္ၿခင္းနဲ႔ ဆီးမသြားႏုိင္တဲ့အထိ ၿဖစ္တတ္ ပါတယ္ ။ သားအိမ္ရဲ႕အေနာက္မွာ အလံုးၾကီးတဲ့အခါမွာလည္း ၀မ္းသြားရ ခက္ခဲၿခင္း ၊ ၀မ္းက်န္ၿခင္းေတြ ခံစားရႏိုင္ပါတယ္ ။ တခ်ိဳ႔ေသာ လူနာေတြမွာဆိုရင္ အသားလံုးမ်ားစြာရွိၿပီး သားအိမ္ရဲ႕ ေနရာအႏွံ႕အၿပည့္ရွိႏုိင္ပါတယ္ ။ ဆီးသီးအေစ့ အရြယ္ကေန ၿပီးေတာ့ ေရွာက္သီး ၊ ကၽြဲေကာသီးအရြယ္ထိ အလံဳးေပါင္းရာေက်ာ္တဲ့အထိရွိတတ္ပါတယ္ ။
ဘယ္လိုကုသ သလဲ?
အလံုးသိပ္မၾကီးရင္ေတာ့ ဗိုက္ခြဲစရာမလိုပဲ မွန္ေၿပာင္း ( Hysteroscopy) နဲ႔ ေအာက္ဖက္ေနထုတ္ႏိုင္ပါတယ္ ။ အလံုးၾကီး လို႔ၿဖစ္ေစ ေရာဂါလကၡဏာ ရွိလို႔ၿဖစ္ေစ ၊ လူနာက အသက္၄၀ ေက်ာ္ၿပီးတဲ့အခါေတြမွာေတာ့ သားအိမ္ ထုတ္ေလ့ ရွိပါတယ္ ။ လူနာက အသက္ငယ္ေသးၿပီးေတာ့ သားသမီးရယူလိုသူေတြအတြက္ကေတာ့ အလံုးကို သီးသန္႔ထုတ္တဲ့ ( Myomectomy) ကို ၿပဳလုပ္ေလ့ရွိပါတယ္ ။ အသားလံုးေတြရဲ႕ သဘာ၀ ဟာ ေသြး ဆံုးၿပီးတဲ့အခါ ဆက္လက္မၾကီးထြားႏိုင္ၿခင္း ၊ ေသးငယ္သြားၿခင္းေတြၿဖစ္ႏုိင္ပါတယ္ ။ ဒါဟာ အမ်ိဳးသမီးေတြ ရဲ႕ ေဟာ္မုန္းအေၿပာင္းအလဲေၾကာင့္ ၿဖစ္ပါတယ္ ။ သိပ္မၾကာေသးခင္က ေပၚလာတဲ့ Luproid Depot လိုပေခၚတဲ့ ထိုးေဆးကေတာ့ ဒီအသားလံုးေတြကို က်ံဳ႕ေစႏုိင္ၿပီးေတာ့ ဆက္လက္ၾကီးထြား မႈကို ဟန္႔တားေစ ပါတယ္ ။ မီးယပ္ေပၚေနစဥ္ကိုက္ခဲၿခင္းမ်ားကိုလည္း သက္သာေစပါတယ္ ။ သားအိမ္ကို သြားတဲ့ ေသြး လႊတ္ေၾကာကိုပိတ္ဆို႔ ကုသတဲ့ Embolization နည္းနဲ႔လည္းကုသၾကပါတယ္ ။ တခ်ိဳ႕အသက္ ကလည္း ၄၀ ေက်ာ္ ေအာက္ပိုင္းအလံုးကလည္းေသးၿပီး ဘာလကၡဏာမွလည္းမခံစားရဘူး Ultrasound ရိုက္ၾကည့္လို႔ အလံုးရွိမွန္း သိရၿပီး စိတ္ေသာက ေရာက္ေနရတဲ့ သူေတြရွိပါတယ္ ။ ရွင္းၿပဖို႔လိုအပ္ပါတယ္ ။ သားအိမ္ ထုတ္ဖို႔မ လိုအပ္သလို ၆ လ သို႔မဟုတ္ တစ္ႏွစ္တစ္ၾကိမ္ေလာက္ Ultrasound နဲ႔ စစ္ေဆးေပးဖို႔သာ လိုအပ္ပါတယ္ ။
သားအိမ္အသားလံုးနဲ႔ပတ္သတ္ၿပီးဘာေတြသိထားလို႔လိုအပ္သလဲ ?
၁ ။ ကိုယ္၀န္ယူမယ္ဆိုၿပီး သားအိမ္ခ်န္ ၊ အသားလံုးခ်ည္းသီးသန္႔ထုတ္မယ္လို႔ ရည္ရြယ္ထားေသာ္လည္း အလံုး အရြယ္ အစားက ၾကီးမားတယ္ ေနာက္ၿပီး အေရအတြက္လည္းမ်ားတယ္ ခြဲစိတ္တဲ့အခါ အလံုးၾကီးပဲသီးသန္႔ ထုတ္လို႔ ခက္ခဲတဲ့အခါ ၊ ခြဲစိတ္ေနစဥ္မွာ ေသြးထြက္မ်ား ( Massive bleeding) ရွိ၍ လူနာရဲ႕အသက္ကို ကယ္တင္ႏုိင္ ဖို႔အတြက္ သားအိမ္ကို ထုတ္လိုက္ရတာမ်ိဳးလည္းၾကံဳေတြ႔ရႏုိင္ပါတယ္ ။
၂ ။ ဒါေၾကာင့္ အဲဒီအေၿခအေနေတြကို ကာကြယ္ဖို႔ ခြဲစိတ္မႈ မၿပဳမီမွာ လိုအပ္ရင္ သားအိမ္ပါ ထုတ္ပစ္ဖို႔ သေဘာ တူတဲ့အေၾကာင္း သေဘာတူညီမႈ လက္မွတ္ ၊ ေသြးသြင္းဖို႔ အနည္းဆံုး ေသြး ၄ လံုး အဆင္သင့္ထားရွိဖို႔လည္း လိုအပ္ပါတယ္ ။
၃ ။ အလံုးေတြဟာ သားဥၿပြန္ေတြကို ပိတ္ဆို႔ေနၿခင္းရွိမရွိ သားအိမ္လႈိဏ္ေခါင္းအတြင္းဘယ္ေလာက္ ထိုး၀င္ေန သလဲ ဆိုတာကိုသိဖို႔အတြက္ ေဆးဓါတ္မွန္လို႔ေခၚတဲ့ Hystosalpingogram ရိုက္ေပးၿခင္း ၊ သားအိမ္အတြင္း မွန္ေၿပာင္းၾကည့္ၿခင္း Hystoscopy တို႔လို မ်ိဳးကို ၿပဳလုပ္ဖို႔လိုအပ္ပါတယ္ ။
၄ ။ ခြဲစိတ္မႈ မၿပဳခင္မွာလဲ ခင္ပြန္း သို႔မဟုတ္ ခင္ပြန္းေလာင္းရဲ႕ သုတ္ပိုး စစ္ေဆးၿခင္း မႈမွန္ၿခင္းရွိမ ရွိကိုလည္း စစ္ေဆးထားဖို႔လိုပါတယ္ ။
၅ ။ ခြဲစိတ္မႈ ေအာင္ၿမင္ၿပီးတဲ့အခါမွာလည္း အနည္းဆံုး ၆ လၾကာမွသာလွ်င္ ကိုယ္၀န္ယူဖို႔ ခြင့္ၿပဳပါတယ္ ။ သိထားဖို႔ ကေတာ့ သားအိမ္ရဲ႕အဓိကတာ၀န္ဟာ ဓမၼတာ ေသြးေပၚဖို႔နဲ႔ သားသမီးေမြးဖြားဖို႔ပဲၿဖစ္ပါတယ္ ။ လိင္မႈ ကိစၥ ၊ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕အရည္အေသြးေၿပာင္းလဲၿခင္းအရည္အေသြးယုတ္ေလ်ာ့မႈ အဲဒါေတြနဲ႔ ဘယ္လိုမွ မပတ္သတ္ ပါဘူး ။
၆ ။ အကယ္၍ အလံုးေတြသာထုတ္ၿပီး သားအိမ္ခ်န္ထားခဲ့ရင္ေတာ့ ေနာင္ ငါးႏွစ္မွ ဆယ္ႏွစ္အတြင္း ထပ္မံမၿဖစ္ ပြားေတာ့ပါဘူးလို႔ အာမခံခ်က္ မရွိပါဘူး ။
ေနာက္ဆံုးေၿပာခ်င္တာကေတာ့ Ultrasound အေၾကာင္းၿဖစ္ပါတယ္ ။ အယူအဆ လြဲမွားေန တာေလးေတြ ကိုေၿပာ လိုၿခင္းၿဖစ္ပါတယ္ ။ အမ်ိဳးသမီးမ်ိဳးပြားဆိုင္ရာေရာဂါေတြနဲ႔ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ေစာင့္ေရွာက္ၿခင္းေတြမွာ အာထ ရာေဆာင္း ဟာ မရွိမၿဖစ္လိုမ်ိဳး အလြန္ကို အသံုး၀င္တဲ့ အရာၿဖစ္ပါတယ္ ။ အာထရာေဆာင္းဟာ ဓါတ္ေရာင္ ၿခည္မဟုတ္ပဲ အဏုၿမဴဓါတ္နဲ႔လည္းဆက္စပ္မႈမရွိပဲ အသံလႈိင္းေလးေတြေၾကာင့္ ပဲ့တင္ အရိပ္ထင္ လာတဲ့ ပံုရိပ္သာၿဖစ္ပါတယ္ ။ ဒါေၾကာင့္ လူနာနဲ႔ သေႏၶသားကို ဆိုးက်ိဳးမရွိပါဘူး ။ ကိုယ္၀န္ရွိစ သံုးေလးပတ္ ကေနစၿပီး ကိုးလအခ်ိန္ထိ သိရွိ ရွာေဖြလုိတဲ့ေရာဂါေတြကို တိက်စြာ ရွာေဖြႏိုင္ပါတယ္ ။ အမ်ိဳးသမီး အဂါၤေတြၿဖစ္ တဲ့ သားအိမ္ ၊ သားဥၿပြန္ ၊ မမ်ိဳးဥ စတဲ့ အတြင္းအဂါၤေတြမွာၿဖစ္တဲ့ေရာဂါေတြကိုလည္း ရွာေဖြႏိုင္ပါတယ္ ။ သားအိမ္နဲ႔ ကပ္လွ်က္ရွိတဲ့ ဆီးအိမ္ ၊ အူမၾကီး ၊ သားငံေရ အက်ိတ္ေတြနဲ႔ တၿခား အလံုးအဖုမ်ား ကိုပါ ေတြ႔ၿမင္ႏုိင္ပါတယ္ ။ ဒါေၾကာင့္အာထရာေဆာင္းရိုက္ရင္ကေလးကို ုအႏၱရာယ္ၿဖစ္ေစတယ္ ကင္ဆာေတြ ဘာေတြ နဲ႔ဥာဏ္ရည္မမွီေတာ့ဘူးစတဲ့ အယူအဆအလြဲအမွားမ်ားကို ေရွာင္ရွားသင့္ရပါမယ္ ။ အမွန္ကို လည္း မသိေသးတဲ့လူေတြကို လက္ဆင့္ကမ္းေပးရင္း က်န္းမာေရး ဗဟုသုတမ်ားၿဖန္႔ေ၀ႏုိင္ၾကပါေစ ။
Ref : Health Education for Reproductive Health by Prof. Myint Mg Mg
Internet
သက္တန္႔ခ်ိဳ
စာဖတ္ပရိတ္သတ္သူငယ္ခ်င္းမ်ားကို အစဥ္ေလးစားေသာအားၿဖင့္.......................
ဘယ္လိုေနရာေတြမွာၿဖစ္တတ္သလဲ ?
ဒီလိုအသားလံုးေတြဟာ သားအိမ္တစ္ခုလံုး ေနရာအႏွံ႔ၿဖစ္ပြားႏုိင္ပါတယ္ ။ အမ်ိဳးအစားေန နဲ႔ၾကည့္မယ္ ဆိုရင္ေတာ့ သားအိမ္နံရံအတြင္းၿဖစ္ပြားၿခင္း ၊ သားအိမ္နံရံအၿပင္တြင္ၿဖစ္ပြားၿခင္း နဲ႔သားအိမ္ လႈိဏ္ေခါင္း အတြင္းၿဖစ္ပြားၿခင္းဆိုၿပီး သံုးမ်ိဳးခြဲၿခားႏုိင္ပါတယ္ ။ သားအိမ္နံရံအၿပင္ဖက္နဲ႔ သားအိမ္လႈိဏ္ေခါင္းအတြင္း ၿဖစ္တဲ့ အမ်ိဳးအစားေတြဟာ ညွာတံရွည္နဲ႔အလံုးေတြၿဖစ္ႏုိင္ပါတယ္ ။
ဘယ္လိုလကၡဏာေတြၿဖစ္တတ္သလဲ ?
အလံုးအရြယ္အစား ၾကီးတဲ့အခါ ၀မ္းဗိုက္ေအာက္ပိုင္းမွာ စမ္းမိပါတယ္ ။ လကၡဏာေတြကေတာ့ ဓမၼတာ ေသြးေပၚ မႈ မူမမွန္ၿခင္း ၊ ရက္ရွည္ၾကာစြာ ေသြးဆင္းၿခင္း ၊ ေသြးဆင္းခ်ိန္ေတြမွာ ကိုက္ခဲၿခင္း စတာေတြ ၿဖစ္ႏုိင္ ပါတယ္ ။ သားဥၿပြန္ေတြရွိတဲ့ သားအိမ္ထိပ္ပိုင္းေနရာေတြမွာ ၿဖစ္တဲ့အခါ သားဥၿပြန္ေတြ က်ဥ္းသြား တတ္ပါ တယ္ ။ ၿပီးေတာ့ ပိတ္ဆို႔မႈေတြၿဖစ္တဲ့အခါ သားသမီးမရႏိုင္တဲ့ ၿပႆနာေတြပါ ၾကံဳေတြ႔ရႏိုင္ပါတယ္ ။ သားအိမ္ လႈိဏ္ေခါင္းအတြင္းမွာ အလံုးတည္တဲ့အခါမွာလည္း အကယ္၍ ကိုယ္၀န္ရလာခဲ့အခါ သေႏၶသား တြယ္ကပ္ မႈကို အေႏွာက္အယွက္ၿဖစ္ေစတဲ့အတြက္ ကိုယ္၀န္ပ်က္က်ၿခင္းေတြၾကံဳရႏုိင္ပါတယ္ ။
အကယ္၍ ကိုယ္၀န္မပ်က္က်ခဲ့ရင္လည္း အဲဒီအလံုးေတြေၾကာင့္ သေႏၶသား အေနအထားမမွန္ၿခင္း ၊ လမေစ့ ခင္ေမြး ဖြားၿခင္း (Preterm labour) ၊ သားအိမ္၀တြင္ တစ္ဆို႔ေနၿခင္းေၾကာင့္ ဗိုက္ခြဲေမြးရၿခင္းေတြ လုပ္ရေလ့ ရွိပါတယ္ ။ ေမြးၿပီးတဲ့အခါမွာလည္း သားအိမ္က်ံဳ႕အား (Uterine contraction force) အားနည္းတဲ့အတြက္ အခ်င္း ကပ္ၿခင္း ( retain placenta) ၊ ေမြးဖြားၿပီးေသြးသြန္ၿခင္း ( Post Partum Haemorrhage) စသည္တို႔ ၾကံဳေတြ႔ ရႏိုင္ပါတယ္ ။ အသားလံုးၾကီးေသာ္လည္း ကိုယ္၀န္ေဆာင္စဥ္မွာ သေႏၶသားကို အေႏွာက္အယွက္ မေပးပဲ သီး သန္႔ ရွိေနတဲ့အခါဆိုရင္ေတာ့ လေစ့မွ ခြဲေမြးေပးေလ့ရွိပါတယ္ ။ တခါတေလဆိုရင္ အသား လံုးဟာ ႏွစ္ရွည္ၾကာၿမင့္စြာ ၿဖစ္ေပၚေနၿပီး ၀မ္းဗုိက္တစ္ခုလံုးၿပည့္တဲ့အထိ ၊ ကိုယ္၀န္လေစ့ အရြယ္အ ထိၾကီးမားႏုိင္ပါတယ္ ။ သားအိမ္ရဲ႕ အေရွ႔ဖက္မွာ အလံုးၾကီးပါက ဆီးအိမ္ကို ဖိေနတဲ့အတြက္ ဆီးခဏခဏ သြားလိုၿခင္း ၊ ဆီးသြားလို႔ မ၀ပဲ ဆီးက်န္ၿခင္းနဲ႔ ဆီးမသြားႏုိင္တဲ့အထိ ၿဖစ္တတ္ ပါတယ္ ။ သားအိမ္ရဲ႕အေနာက္မွာ အလံုးၾကီးတဲ့အခါမွာလည္း ၀မ္းသြားရ ခက္ခဲၿခင္း ၊ ၀မ္းက်န္ၿခင္းေတြ ခံစားရႏိုင္ပါတယ္ ။ တခ်ိဳ႔ေသာ လူနာေတြမွာဆိုရင္ အသားလံုးမ်ားစြာရွိၿပီး သားအိမ္ရဲ႕ ေနရာအႏွံ႕အၿပည့္ရွိႏုိင္ပါတယ္ ။ ဆီးသီးအေစ့ အရြယ္ကေန ၿပီးေတာ့ ေရွာက္သီး ၊ ကၽြဲေကာသီးအရြယ္ထိ အလံဳးေပါင္းရာေက်ာ္တဲ့အထိရွိတတ္ပါတယ္ ။
ဘယ္လိုကုသ သလဲ?
အလံုးသိပ္မၾကီးရင္ေတာ့ ဗိုက္ခြဲစရာမလိုပဲ မွန္ေၿပာင္း ( Hysteroscopy) နဲ႔ ေအာက္ဖက္ေနထုတ္ႏိုင္ပါတယ္ ။ အလံုးၾကီး လို႔ၿဖစ္ေစ ေရာဂါလကၡဏာ ရွိလို႔ၿဖစ္ေစ ၊ လူနာက အသက္၄၀ ေက်ာ္ၿပီးတဲ့အခါေတြမွာေတာ့ သားအိမ္ ထုတ္ေလ့ ရွိပါတယ္ ။ လူနာက အသက္ငယ္ေသးၿပီးေတာ့ သားသမီးရယူလိုသူေတြအတြက္ကေတာ့ အလံုးကို သီးသန္႔ထုတ္တဲ့ ( Myomectomy) ကို ၿပဳလုပ္ေလ့ရွိပါတယ္ ။ အသားလံုးေတြရဲ႕ သဘာ၀ ဟာ ေသြး ဆံုးၿပီးတဲ့အခါ ဆက္လက္မၾကီးထြားႏိုင္ၿခင္း ၊ ေသးငယ္သြားၿခင္းေတြၿဖစ္ႏုိင္ပါတယ္ ။ ဒါဟာ အမ်ိဳးသမီးေတြ ရဲ႕ ေဟာ္မုန္းအေၿပာင္းအလဲေၾကာင့္ ၿဖစ္ပါတယ္ ။ သိပ္မၾကာေသးခင္က ေပၚလာတဲ့ Luproid Depot လိုပေခၚတဲ့ ထိုးေဆးကေတာ့ ဒီအသားလံုးေတြကို က်ံဳ႕ေစႏုိင္ၿပီးေတာ့ ဆက္လက္ၾကီးထြား မႈကို ဟန္႔တားေစ ပါတယ္ ။ မီးယပ္ေပၚေနစဥ္ကိုက္ခဲၿခင္းမ်ားကိုလည္း သက္သာေစပါတယ္ ။ သားအိမ္ကို သြားတဲ့ ေသြး လႊတ္ေၾကာကိုပိတ္ဆို႔ ကုသတဲ့ Embolization နည္းနဲ႔လည္းကုသၾကပါတယ္ ။ တခ်ိဳ႕အသက္ ကလည္း ၄၀ ေက်ာ္ ေအာက္ပိုင္းအလံုးကလည္းေသးၿပီး ဘာလကၡဏာမွလည္းမခံစားရဘူး Ultrasound ရိုက္ၾကည့္လို႔ အလံုးရွိမွန္း သိရၿပီး စိတ္ေသာက ေရာက္ေနရတဲ့ သူေတြရွိပါတယ္ ။ ရွင္းၿပဖို႔လိုအပ္ပါတယ္ ။ သားအိမ္ ထုတ္ဖို႔မ လိုအပ္သလို ၆ လ သို႔မဟုတ္ တစ္ႏွစ္တစ္ၾကိမ္ေလာက္ Ultrasound နဲ႔ စစ္ေဆးေပးဖို႔သာ လိုအပ္ပါတယ္ ။
သားအိမ္အသားလံုးနဲ႔ပတ္သတ္ၿပီးဘာေတြသိထားလို႔လိုအပ္သလဲ ?
၁ ။ ကိုယ္၀န္ယူမယ္ဆိုၿပီး သားအိမ္ခ်န္ ၊ အသားလံုးခ်ည္းသီးသန္႔ထုတ္မယ္လို႔ ရည္ရြယ္ထားေသာ္လည္း အလံုး အရြယ္ အစားက ၾကီးမားတယ္ ေနာက္ၿပီး အေရအတြက္လည္းမ်ားတယ္ ခြဲစိတ္တဲ့အခါ အလံုးၾကီးပဲသီးသန္႔ ထုတ္လို႔ ခက္ခဲတဲ့အခါ ၊ ခြဲစိတ္ေနစဥ္မွာ ေသြးထြက္မ်ား ( Massive bleeding) ရွိ၍ လူနာရဲ႕အသက္ကို ကယ္တင္ႏုိင္ ဖို႔အတြက္ သားအိမ္ကို ထုတ္လိုက္ရတာမ်ိဳးလည္းၾကံဳေတြ႔ရႏုိင္ပါတယ္ ။
၂ ။ ဒါေၾကာင့္ အဲဒီအေၿခအေနေတြကို ကာကြယ္ဖို႔ ခြဲစိတ္မႈ မၿပဳမီမွာ လိုအပ္ရင္ သားအိမ္ပါ ထုတ္ပစ္ဖို႔ သေဘာ တူတဲ့အေၾကာင္း သေဘာတူညီမႈ လက္မွတ္ ၊ ေသြးသြင္းဖို႔ အနည္းဆံုး ေသြး ၄ လံုး အဆင္သင့္ထားရွိဖို႔လည္း လိုအပ္ပါတယ္ ။
၃ ။ အလံုးေတြဟာ သားဥၿပြန္ေတြကို ပိတ္ဆို႔ေနၿခင္းရွိမရွိ သားအိမ္လႈိဏ္ေခါင္းအတြင္းဘယ္ေလာက္ ထိုး၀င္ေန သလဲ ဆိုတာကိုသိဖို႔အတြက္ ေဆးဓါတ္မွန္လို႔ေခၚတဲ့ Hystosalpingogram ရိုက္ေပးၿခင္း ၊ သားအိမ္အတြင္း မွန္ေၿပာင္းၾကည့္ၿခင္း Hystoscopy တို႔လို မ်ိဳးကို ၿပဳလုပ္ဖို႔လိုအပ္ပါတယ္ ။
၄ ။ ခြဲစိတ္မႈ မၿပဳခင္မွာလဲ ခင္ပြန္း သို႔မဟုတ္ ခင္ပြန္းေလာင္းရဲ႕ သုတ္ပိုး စစ္ေဆးၿခင္း မႈမွန္ၿခင္းရွိမ ရွိကိုလည္း စစ္ေဆးထားဖို႔လိုပါတယ္ ။
၅ ။ ခြဲစိတ္မႈ ေအာင္ၿမင္ၿပီးတဲ့အခါမွာလည္း အနည္းဆံုး ၆ လၾကာမွသာလွ်င္ ကိုယ္၀န္ယူဖို႔ ခြင့္ၿပဳပါတယ္ ။ သိထားဖို႔ ကေတာ့ သားအိမ္ရဲ႕အဓိကတာ၀န္ဟာ ဓမၼတာ ေသြးေပၚဖို႔နဲ႔ သားသမီးေမြးဖြားဖို႔ပဲၿဖစ္ပါတယ္ ။ လိင္မႈ ကိစၥ ၊ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕အရည္အေသြးေၿပာင္းလဲၿခင္းအရည္အေသြးယုတ္ေလ်ာ့မႈ အဲဒါေတြနဲ႔ ဘယ္လိုမွ မပတ္သတ္ ပါဘူး ။
၆ ။ အကယ္၍ အလံုးေတြသာထုတ္ၿပီး သားအိမ္ခ်န္ထားခဲ့ရင္ေတာ့ ေနာင္ ငါးႏွစ္မွ ဆယ္ႏွစ္အတြင္း ထပ္မံမၿဖစ္ ပြားေတာ့ပါဘူးလို႔ အာမခံခ်က္ မရွိပါဘူး ။
ေနာက္ဆံုးေၿပာခ်င္တာကေတာ့ Ultrasound အေၾကာင္းၿဖစ္ပါတယ္ ။ အယူအဆ လြဲမွားေန တာေလးေတြ ကိုေၿပာ လိုၿခင္းၿဖစ္ပါတယ္ ။ အမ်ိဳးသမီးမ်ိဳးပြားဆိုင္ရာေရာဂါေတြနဲ႔ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ေစာင့္ေရွာက္ၿခင္းေတြမွာ အာထ ရာေဆာင္း ဟာ မရွိမၿဖစ္လိုမ်ိဳး အလြန္ကို အသံုး၀င္တဲ့ အရာၿဖစ္ပါတယ္ ။ အာထရာေဆာင္းဟာ ဓါတ္ေရာင္ ၿခည္မဟုတ္ပဲ အဏုၿမဴဓါတ္နဲ႔လည္းဆက္စပ္မႈမရွိပဲ အသံလႈိင္းေလးေတြေၾကာင့္ ပဲ့တင္ အရိပ္ထင္ လာတဲ့ ပံုရိပ္သာၿဖစ္ပါတယ္ ။ ဒါေၾကာင့္ လူနာနဲ႔ သေႏၶသားကို ဆိုးက်ိဳးမရွိပါဘူး ။ ကိုယ္၀န္ရွိစ သံုးေလးပတ္ ကေနစၿပီး ကိုးလအခ်ိန္ထိ သိရွိ ရွာေဖြလုိတဲ့ေရာဂါေတြကို တိက်စြာ ရွာေဖြႏိုင္ပါတယ္ ။ အမ်ိဳးသမီး အဂါၤေတြၿဖစ္ တဲ့ သားအိမ္ ၊ သားဥၿပြန္ ၊ မမ်ိဳးဥ စတဲ့ အတြင္းအဂါၤေတြမွာၿဖစ္တဲ့ေရာဂါေတြကိုလည္း ရွာေဖြႏိုင္ပါတယ္ ။ သားအိမ္နဲ႔ ကပ္လွ်က္ရွိတဲ့ ဆီးအိမ္ ၊ အူမၾကီး ၊ သားငံေရ အက်ိတ္ေတြနဲ႔ တၿခား အလံုးအဖုမ်ား ကိုပါ ေတြ႔ၿမင္ႏုိင္ပါတယ္ ။ ဒါေၾကာင့္အာထရာေဆာင္းရိုက္ရင္ကေလးကို ုအႏၱရာယ္ၿဖစ္ေစတယ္ ကင္ဆာေတြ ဘာေတြ နဲ႔ဥာဏ္ရည္မမွီေတာ့ဘူးစတဲ့ အယူအဆအလြဲအမွားမ်ားကို ေရွာင္ရွားသင့္ရပါမယ္ ။ အမွန္ကို လည္း မသိေသးတဲ့လူေတြကို လက္ဆင့္ကမ္းေပးရင္း က်န္းမာေရး ဗဟုသုတမ်ားၿဖန္႔ေ၀ႏုိင္ၾကပါေစ ။
Ref : Health Education for Reproductive Health by Prof. Myint Mg Mg
Internet
သက္တန္႔ခ်ိဳ
စာဖတ္ပရိတ္သတ္သူငယ္ခ်င္းမ်ားကို အစဥ္ေလးစားေသာအားၿဖင့္.......................
No comments:
Post a Comment