အေမရိကန္ေကာလိပ္ သိသင့္စရာမ်ား

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာ ေကာလိပ္ပညာသင္ေတာ့မယ္ဆိုရင္ နွစ္မ်ိဳးခဲြေျပာရမယ္။ တမ်ိဳးက အေျခခ်ေနထိုင္သူလား ဒါမွမဟုတ္ နိုင္ငံျခားကလာျပီး ပညာသင္ၾကားမည့္သူလား ဆိုျပီးရွိတယ္။  က်ေနာ္နွစ္မ်ိဳးလံုးကို တင္ျပေပးပါ့မယ္။ အေျခခ်ေနထိုင္သူမ်ားအတြက္ ပညာေရးေထာက္ပံ့မႈရံပံုေငြ ေလွ်ာက္ထားနိုင္ပံုမ်ားကိုလည္း တင္ျပေပးသြားပါမည့္။ ပညာသင္ၾကားၾကမည့္ ညီအကိုေမာင္နွမ်ား ေအာင္ျမင္ရာလမ္းေၾကာင္းကို အလြယ္တကူရရွိေစလိုသည့္ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုတင္ျပျခင္းျဖင့္ အေျခခ်ေနထိုင္သူမ်ားထဲမွာ ပညာေရးစိတ္၀င္စားသူမ်ားနွင့္ ျမန္မာနိုင္ငံမွ ေလ့လာလိုသူမ်ားအတြက္ အေထာက္ကူျပဳေစရန္ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ပညာေရးေပၚလစီ

 အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုပညာေရးစနစ္က မသင္မေနရ ပညာေရးစနစ္ျဖစ္ျပီး။ အစိုးရမွ အထက္တန္းေက်ာင္း အထိ ေထာက္ပံ့မႈေပးပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ခၽြင္းခ်က္အျဖစ္ ေရွးရိုးခရစ္ယာန္ ထံုးလမ္း အစဥ္လာမ်ားျဖင့္ ေနထိုင္သူ Amish မ်ားကိုေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ေတာင္းဆိုမႈအတိုင္း Amish ကေလးငယ္မ်ားကို ေလးတန္း သို႕မဟုတ္ ဆယ္နွစ္သားအထိသာ ပညာသင္ယူခြင့္ျပဳထားပါတယ္။

ဒီေနရာမွာ ဗဟုတုတအျဖစ္ တင္ျပလိုတာက Amish မ်ားကို ဒီလို သီးျခားအခြင့္ေရး ေပးထားေတာ့ သာတူညီမွ်မႈ ကို ထိပါးေစတယ္လို႔ ေျပာလို႔မရပါဘူး။ Amish မ်ားသည္ အေမရိကန္ဖဲြ႕စည္းပံုအရ ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္ရွိသည္ဆိုသည့္ အခ်က္အရ  သူတို႕ယံုၾကည္ရာ ဘာသာေရးအယူဆကို ရပ္တည္ပိုင္ခြင့္ရွိသည္။ Amish လူမ်ိဳးမ်ားသည္ ေခတ္သစ္ယဥ္ေက်းမႈ အသိုင္း၀ိုင္းမွ သီးျခားခဲြေနျခင္းမွာ လည္းေကာင္းတို႔၏ ဘာသာေရးယံုၾကည္ခ်က္ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအစိုးရမွ Amish ကေလးငယ္မ်ား ပညာေရးကို ဖိအားေပးပိုင္ခြင့္ မရွိပါ။  (ဓါတ္ပံုမွာ Amish မိသားစုတစုပံု ျဖစ္ပါတယ္။)

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာ လူတိုင္း မိမိကိုယ္ပိုင္ေရြးခ်ယ္ပိုင္ခြင့္ လြတ္လပ္မႈအရ အသက္(၁၆) နွစ္ျပည့္သူ လူငယ္လူရြယ္တိုင္းလည္း မိမိဆႏၵအေလွ်ာက္ ပညာသင္ၾကားမႈမွ နႈတ္ထြက္ခြင့္ရွိပါတယ္။ ဒါကေတာ့ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုပညာေရး နိဒါန္းပါ။

ပညာေရးေထာက္ပံ့မႈ ခံစားပိုင္ခြင့္
ျပည္ေထာင္စုအစိုးရမွ ပညာေရးေထာက္ပံ့မႈ နွင့္ ျပည္နယ္အစိုးရ ပညာေရးေထာက္ပံ့မႈ ဟူ၍ နွစ္မ်ိဳးရွိျပီး။ ပညာေရးေထာက္ပံ့မႈကို ျပည္ပမွ လာေရာက္ပညာသင္ၾကားသူ ေက်ာင္းသားမ်ား ခံစားပိုင္ခြင့္မရွိပါ။ သို႔ေသာ္ ပညာရည္ခၽြန္ ဆုေၾကးကိုေတာ့ မည့္သည့္ေက်ာင္းသားမဆို ခံစားပိုင္ခြင့္ ရွိပါသည္။  အေမရိကန္အစိုးရ ေထာက္ပံံ့ေၾကးကို အေမရိကန္နိုင္ငံသား သို႔မဟုတ္ တရား၀င္အျမဲတမ္းေနထိုင္ခြင့္ရွိသူမ်ား ခံစားပိုင္ခြင္ ့ရွိပါတယ္။

ပညာေရးေထာက္ပံ့ကို လူတဦးခ်င္း၏ ၀င္ေငြေပၚမူတည္၍ ေထာက္ပံ့တာျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ၀င္ေငြေကာင္းသူမ်ားအဖို႔ ခံစားခြင့္နည္းပါးသည္။  ျပည္ေထာင္စုေထာက္ပံ့ေၾကးကို Federal Pell Grant လို႔ေခၚျပီး တနွစ္၀င္ေငြ ေဒၚလာ ၁၂၀၀၀ ေအာက္ရွိသူမ်ားမွ ၀င္ေငြ လံုး၀မရွိသူမ်ား အထိ အဆင့္ဆင့္ ခဲြျခားေပးထားျပီး။ ပညာေရးေထာက္ပံ့ေၾကးရံပံုေငြကို လူတဦးစီ၏ ဆိုရွယ္နံပါတ္ျဖင့္ စစ္ေဆးေပးအပ္သြားတယ္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရွိ ျပည္သူမ်ားနဲ႕ နိုင္ငံျခားသား အားလံုးကို ထိန္းခ်ဳပ္တဲ့ဌာန တခုက SSA ( United States of America Social Security Administration ) ျဖစ္ပါသည္။ သူကဂဏန္းသေကၤတ ကိုးလံုးနဲ႔ လူတိုင္းကို မွတ္သားထားျပီး။ နိုင္ငံသားမွတ္ပံုတင္ဌာနနွင့္ သတ္သတ္စီ သီးျခားစီမံခန္႕ခဲြတဲ့ စနစ္ျဖစ္ပါသည္။ ေမြးဖြါးျခင္း လက္ထပ္ျခင္း ေသဆံုးျခင္း စသည္မွ စျပီး ပုဂၢိဳလ္တဦးတေယာက္စီ၏ ဆိုင္ရာအခ်က္အလက္မ်ား (Public Record Profile ) မ်ားမွစျပီး ထိုသူ၏ အစိုးရပိုင္းဆိုင္ရာအစီရင္ခံစာ အခ်က္အလက္မ်ား၊ ျပည္ေထာင္စု စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးဗ်ဴရိုဖိုင္မ်ား အပါ၀င္ အေထြေထြ အခ်က္အလက္ မွတ္သားရာတြင္ အသံုးျပဳေသာ သေကၤတဂဏန္း အမွတ္သားျဖစ္ပါသည္။ ဌာန၏ အက်ိဳးသက္ေရာက္ပံုမွာ လူပုဂၢိဳလ္၏ လူမႈေရး စီးပြါးေရး နိုင္ငံေရး ဘဏ္စာရင္း ရာဇ၀တ္မႈမွတ္တမ္း အသက္အာမခံခံစားခြင့္ အသက္ျပည့္ပင္စင္စားခြင့္ က်န္းမားေရးပင္စင္စားခြင့္ အထိဘယ္ေနရာမွမက်န္တဲ့ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈပါ။ဆိုရွယ္နံပါတ္အေၾကာင္း မသိေသးသူမ်ား ပိုသိလိုပါက က်ေနာ္အရင္က ေရးထားေပးဖူးတယ္ ဒီမွာနွိ္ပ္ျပီး ဖတ္ပါ။ ပညာေရးေထာက္ပံ့မႈကိစၥေလး ဆက္ရေအာင္။

Federal Pell Grant ေက်ာင္းသားတေယာက္ကို တနွစ္လွ်င္ အျမင့္ဆံုး ေဒၚလာ ၅၅၆၀ ေထာက္ပံ့ျပီး။ မိမိတို႔ ျပည္နယ္အလိုက္ State grant မ်ားလည္း သီးျခားရွိပါေသးတယ္။ Federal Pell Grant ျဖင့္ရရွိတဲ့ ေထာက္ပံ့ေငြက ျပန္ေပးစရာမလိုပါ ၀င္ေငြနည္းသည့္ ေက်ာင္းသားတိုင္း အတြက္ အစိုးရ၏ ေထာက္ပံ့ေငြပါ။ ေခ်းေငြ (Loan) မဟုတ္ပါ။ ဒီေနရာမွာ ေတြးစရာရွိပါတယ္။ ဒီလိုေထာက္ပံ့ေတာ့ ေငြေတြကို ေက်ာင္းသားက အလကားထိုင္သံုးေနရင္ ဘယ္နွယ့္လုပ္မလဲ ဆိုတဲ့အခ်က္ပါ။ ေက်ာင္းသားတိုင္းကို Academic Progress Standards policy နွင့္ ေစာင့္ၾကည္ေနပါတယ္။ ေပၚလစီအရ လိုအပ္တဲ့ ေက်ာင္းေခၚခ်ိန္ အမွတ္မ်ား မျပည့္မွီပါက Federal Pell Grant ကို ရုတ္သိမ္းပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္နွင္းထူထူ ေလမုန္တိုင္းက်က် က်ေနာ္ေတာ့ ေက်ာင္းကို အေရာက္သြားပါတယ္ (အဟီး ေၾကာ္ျငာ ထိုးျခင္း)။


 ေနာက္တခုက Federal Pell Grant က ဒီဂရီတခု အထိသာေပးပါတယ္။ ဒီဂရီတခု ရျပီးသြားရင္ ေရွ႕ေလွ်ာက္သြားသမွ် ကိုယ္ရွင္းရပါတယ္။ အဲဒီမွာလည္း ေက်ာင္းသားက ဒီဂရီမယူဘဲ အတန္းေတြကို အၾကာၾကီးတက္ေနလို႔ရင္ေကာ ဆိုတာမ်ိဳးလည္း မေတြးပါနဲ႕။ ေက်ာင္းသားတိုင္းကို Educational Development Plan နွင့္ ကြပ္ကဲေနတဲ့ Academic advisor ရွိပါတယ္။ ျပီးေတာ့ အခ်ိန္ကာလသတ္မွတ္ခ်က္ရွိပါတယ္။ ဒီဂရီတခုကို သတ္မွတ္ထားတဲ့ အခ်ိန္အတြင္းမွာ ျပီးေအာင္တက္ရပါတယ္။ သို႔မဟုတ္ရင္ Federal Pell Grant မွ ေထာက္ပံ့မႈကို ရပ္ဆိုင္းလိုက္ပါတယ္။ ေထာက္ပံ့ေၾကးေလွ်ာက္ထားပံု ပညာရည္ခၽြန္ဆုနွင့္ ပတ္သက္သည့္ အေသးစိတ္ကိုလည္း သီးျခားေရးေပးပါမယ္။   



အတန္းတက္ရန္
အသက္(၂၁) နွစ္ေအာက္ အေျခခ်လာသူမ်ားအဖို႔ ေကာလိပ္ပညာေရးအတြက္ GED ( General Education Diploma ) လိုအပ္ပါတယ္။ အသက္ (၂၁) နွစ္နွင့္ အထက္မ်ားနွင့္ နို္င္ငံျခားမွ ေက်ာင္းလာတက္သူ (Under graduate) မ်ားအတြက္  အရင္ဆံုး ၀င္ခြင့္ေျဖရပါတယ္။ မိမိတက္မည့္ ေက်ာင္းတည္ရွိရာ ျပည္နယ္အလိုက္ အနည္းငယ္ကဲြျပားမႈ ရွိသည္မွလဲြျပီး အကုန္လံုးတူပါတယ္။ အေရးၾကီးဆံုးက အဂၤလိပ္စာ အေရးနွင့္အဖတ္ကို ပထမဦးစားေပးစစ္ပါတယ္။ အဲဒီမွာ လိုအပ္တဲ့ အဆင့္မရေသးရင္ ESL ( English Second Language) program ကိုတက္ရပါတယ္။ ကိုယ့္အဂၤလိပ္စာ အဆင့္တန္းေပၚမူတည္ျပီး  ESL သက္တမ္းၾကာျမင့္ပါတယ္။

ဒီေနရာမွ တခုအမွတ္မွားေနၾကတာလည္းရွိေသးတယ္။ တခ်ိဳ႕အေျခခ်လာသူမ်ားက အေမရိကန္ေကာလိပ္နွင့္ တကၠသိုလ္ ၀င္ခြင့္နွင့္ ESL အတူတူထင္ေနၾကျခင္းပါ။ အထင္မွားျပီး အဂၤလိပ္လိုေရးနိုင္ဖတ္နိုင္ရင္ အေမရိကန္ ေကာလိပ္တက္လို႔ရတယ္လို႔ ထင္ေနၾကသူမ်ားလည္းရွိတယ္။ လံုး၀ မွားေနပါတယ္။ ESL အဆင့္က အေမရိကန္ ေကာလိပ္၀င္ခြင့္အတန္းေတြကို ၀င္ေရာက္ေျဖဆိုနိုင္ဖို႔ သင္ၾကားျခင္းသာျဖစ္ျပီး။

ESL အဆင့္ေတြျပီးသြားရင္ မိမိေလွ်ာက္ရာ ဘာသာရပ္အတြက္ စံနႈန္းသတ္မွတ္ထားတဲ့ ဘာသာရပ္ အမွတ္ေတြရေအာင္ အတန္းတက္ျပီး ျဖည့္ရပါေသးတယ္။  ဆိုပါစို႔ဗ်ာ သိပၸံတဲြယုူမည့္သူက သခ်ာၤ၊ နိုင္ငံေရး၊ ေကာလိပ္အဆင့္စာေရးတန္း၊ ဘိုင္အိုနွင့္ ဆိုရွယ္ စသည္ျဖင့္ မိမိဘာသာရပ္ေပၚမႈတည္၍ သတ္မွတ္ထားတဲ့ စံနႈန္းျပည့္ေအာင္ ေျဖေပးရပါတယ္။

နိုင္ငံျခားမွ ေက်ာင္းလာတတ္သူမ်ားက မိမိတို႔ဆိုင္ရာ တိုင္းျပည္မွ ေအာင္လက္မွတ္မ်ားျပေသာ္လည္း Required ဘာသာရပ္အမွတ္ေတြ အတြက္ ေက်ာင္းက Entrance ေျဖခိုင္းေလ့ရွိတယ္။ အဲဒီမွာ မိမိအမွတ္က သတ္မွတ္ထားတဲ့ စံနႈန္းမွီလွ်င္ မိမိဘာသာရပ္အတန္းမ်ားကို စတင္တက္ေရာက္နုိင္ပါျပီ။ မမွီဘူးဆိုပါက အဲဒီ Required classes မ်ားကို တက္ရပါအုန္းမယ္။ အခုက်ေနာ္ေျပာတာ အေမရိကန္အစိုးရေက်ာင္းေတြပါ။ ေနာက္မွ အျပင္ေက်ာင္းေတြ ကိစၥသတ္သတ္ရွင္းမယ္။ 


( အပ်င္းၾကီးတာေၾကာင့္အဆံုးမသတ္နိုင္ပါ ဆက္ေရးေပးသြားပါအုန္းမည္ )

ရဲမင္းထြန္း

Ye Min Tun