စဥ္းစားေစခ်င္တာေတြ (၁)

စဥ္းစားေစခ်င္တာေတြ (၁)

(ကင္ဆာကိုု ၾကိဳတင္စစ္ေဆးျပီး ကာကြယ္ပါ)

မီနီရွဲလ္၊ ဇူလိုုင္ ၄၊ ၂၀၁၃

အခုုတေလာ ျမန္မာဆရာ၀န္ေတြ ျပည္ပကေန ျမန္မာျပည္ကိုု ျပန္လာၾကပါဆိုုတဲ့ အသံေတြ ဟိုုမွာ ဒီမွာ (မိုုးမခအပါအ၀င္) ၾကားေန။ ဖတ္ေန ရပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ျပည္ပေရာက္ ျမန္မာဆရာ၀န္ေတြက Superman လိုုပဲ အပ္ခ်ေလာင္းဆိုု့ျပီး ေန႔ခ်င္းညခ်င္း ေျပာင္းလဲမႈေတြ ေပးႏိုုင္မွာ မဟုုတ္ဘူးဆိုုတာ သတိျပဳေစခ်င္ပါတယ္။ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ယိုုယြင္းခဲ့တဲ့ ပညာေရးစနစ္၊ က်န္းမာေရးစနစ္ေတြကိုု ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲဖိုု႔ဆိုုတာ ေနရာတိုုင္းမွာ Infracturer လိုုပါတယ္။

စာမ်က္ႏွာကိုု ငဲ့ညွာျပီး က်န္းမာေရးနဲ႔ ဆိုုင္တဲ့ ေဆာင္းပါးေလးေတြ လူေတြအတြက္ အက်ဳိးရွိမယ္ထင္တာေလးေတြ ခပ္တိုုတိုုေရးဖိုု႔ စိတ္ကူးထားပါတယ္။ စာရိုုက္ေပးတဲ့သူေတြကိုုလည္း ငဲ့ညွာရပါေသးတယ္။

ေလာေလာဆယ္ အမ်ဳိးသမီးေတြအတြက္ က်န္းမာေရးပညာေပး သိသင့္တဲ့အခ်က္အလက္တခ်ဳိ႔နဲ႔ စ လိုုက္ပါတယ္။

အမ်ဳိးသမီးေတြဟာ ရင္သားကင္ဆာမ်ဳိးရိုုးထဲမွာ ရွိမယ္ဆိုုရင္ အသက္ ၃၅ ႏွစ္ေလာက္ကတည္းက စျပီး Mammogram ေခၚတဲ့ ရင္သားစစ္ေဆးမႈ လုုပ္သင့္ပါတယ္။ အသက္ ၄၀ ေလာက္ကစျပီး လူတိုုင္း အနည္းဆုုံး ၂ ႏွစ္ ၁ ခါေလာက္ေတာ့ လုုပ္သင့္ပါတယ္။ အေမရိကားမွာ ေနသူမ်ားအတြက္ က်န္းမာေရးအာမခံ မရွိရင္ေတာင္မွ ကိုုယ့္ျပည္နယ္က အခမဲ့စစ္ေပးတဲ့ အစီအစဥ္ေတြ ရွိတာမိုု႔ Health Department မွာ စုုံစမ္းေစခ်င္ပါတယ္။

Mammogram စစ္ေဆးမႈေတြ႔ရွိခ်က္ေတြက ပုုံမွန္မဟုုတ္ရင္ ေျခာက္လၾကာရင္ ျပန္စစ္ရတာမ်ဳိး၊ Biopsy တစ္သ ွ်ဴး အစ နမူနာယူရတာမ်ဳိးေတြ ရွိႏိုုင္ပါတယ္။ အသက္ ၇၅ ႏွစ္မွာ ရပ္လိုု႔ရတယ္ ဆိုုေပမယ့္ တခ်ဳိ႔အမ်ဳိးသမီးေတြလည္း စိတ္ေအးရေအာင္ ဆက္လုုပ္ၾကပါတယ္။

အမ်ဳိးသမီးတိုုင္း ဘယ္သူမဆိုု အသက္ ၂၁ ႏွစ္က စျပီး သားအိမ္ေခါင္းစစ္ေဆးမႈ Pap Smear လုုပ္သင့္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုုင္ငံမွာက က်မတိုု႔ အသိေတြ သြားေျပာေတာ့ ဆရာ၀န္တိုု႔က အပ်ဳိၾကီးဆုုိရင္ Pap Smear လုုပ္စရာမလိုုဘူးလိုု႔ ေျပာတာမ်ဳိးေတြ ၾကဳံဖူးပါတယ္။ အဲဒါ လုုံး၀မွားပါတယ္။

ဘယ္အမ်ဳိးသမီးမဆိုု Pap Smear လုုပ္ရမွာကိုု စိတ္ညစ္ၾက၊ ၀န္ေလးၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ခ်စ္သူမ်ားသူ၊ မ်က္ႏွာမ်ားသူ၊ High Risk ျဖစ္သူေတြ ႏွစ္စဥ္ လုုပ္သင့္ပါတယ္။ စိတ္ပူစရာ မရွိတဲ့သူေတြကေတာ့ ၂ ႏွစ္ ၁ ခါေလာက္မွ စစ္လဲ ရပါတယ္။ ဘာပဲေျပာေျပာ၊ ဘယ္ေလာက္ပဲ Pap Smear မလုုပ္ခ်င္ဘူးဆိုုေပမယ့္ ကင္ဆာမျဖစ္ခ်င္ဘူး ဆိုုရင္ေတာ့ ဆရာ၀န္ဆီမွာ စစ္ေဆးတာ ခံရပါမယ္။ အားလုုံး ပုုံမွန္ဆိုုရင္ အသက္ ၆၅၊ ၇၀ ေလာက္မွာ စစ္ေဆးတာကိုု ရပ္ႏိုုင္ပါတယ္။ ကိုုယ့္ဆရာ၀န္နဲ႔လည္း တိုုင္ပင္ၾကည့္ပါ။

Colonoscopy အူမၾကီးထဲကိုု ကင္မရာထည့္ျပီး စစ္ေဆးၾကည့္တာကိုုလည္း လူတိုုင္း အသက္ ၅၀ မွာ စ လုုပ္ရပါမယ္။ မ်ဳိးရိုုးထဲမွာ ကင္ဆာရွိခဲ့ရင္ ေတာ့ အသက္ ၄၅ ႏွစ္မွာ စသင့္ပါတယ္။ ၀မ္းခ်ဳပ္တာ၊ ၀မ္းပ်က္တာ၊ ၀မ္းသြားရင္ ေသြးပါတာ စတဲ့ လက္ခဏာေတြ ရွိရင္ ေပါ့ေပါ့ဆဆ မေနဘဲ စစ္ေဆးသင့္ပါတယ္။ Colonoscopy လုုပ္ရမွာကိုုလည္း လူေတြက ေၾကာက္ၾကပါတယ္။ တကယ္တတ္ကၽြမ္းတဲ့ ဆရာ၀န္နဲ႔ ျပရင္ ဘာမွ စိုုးရိမ္စရာ မရွိပါ။ အူမၾကီးကင္ဆာဟာ ေစာေစာစီးစီး ေတြ႔ရရင္ လူေတြ ကုုသမႈခံယူျပီး ေပ်ာက္ကင္းႏိုုင္ပါတယ္။

က်မအေဒၚၾကီးဆိုုရင္ ၀မ္းခ်ဳပ္တာကိုု လ်က္ဆားပဲ စားျပီးေနခဲ့တာ တဲ့။ ကင္ဆာမွန္း သိရတဲ့အခ်ိန္မွာ သူ႔အသက္ ၆၀ ပတ္၀န္းက်င္ေလာက္၊ ေရာဂါက အေတာ္ကၽြမ္းေနပါျပီ။

က်မတိုု႔ႏိုုင္ငံမွာက ေနမေကာင္းျဖစ္မွ ဆရာ၀န္ဆီ သြားတတ္ၾကတဲ့အက်င့္က ျဖစ္ေနပါတယ္။ ကာကြယ္မႈ Guideline အတိုုင္းသာ အေဒၚလိုုက္နာႏိုုင္ခဲ့ရင္ အသက္ ၅၀ ေလာက္ထဲက ေစာေစာစီးစီး ၾကိဳေတြ႔ရင္ ေတြ႔ရမွာေပါ့ေနာ္။

ျမန္မာျပည္က အလည္လာတဲ့ ဆရာ၀န္ၾကီးလင္မယားကိုု colonoscopy လုုပ္ထားသလားဆိုုေတာ့ ဟင့္အင္း တဲ့။ ရွက္တတ္လိုု႔ မလုုပ္ပါဘူး တဲ့။ ကင္ဆာကိုု ကာကြယ္တာနဲ႔ ရွက္တာနဲ႔ ဘာဆိုုင္သလဲေတာ့ မသိဘူး။

ေဆာင္းပါးကိုု ခပ္တိုုတိုုပဲ ထားခ်င္တာမိုု႔ ဒီမွာပဲ ရပ္လိုုက္ပါတယ္။ ကင္ဆာအတြက္ screen လုုပ္တဲ့ စမ္းသပ္ခ်က္ေတြမိုု႔ ဆရာ၀န္နဲ႔ တိုုင္ပင္ပါ။ အေမရိကန္မွာ က်န္းမာေရးအာမခံ မရွိရင္လည္း free clinic တိုု႔၊ Health Department တိုု႔ကိုု စုုံစမ္းျပီး သြားျပပါ။ အသက္ကိုု ကယ္ေစႏိုုင္တဲ့ စစ္ေဆးခ်က္ေတြမိုု႔ မေပါ့ဆဘဲ လိုုက္နာသင့္ပါတယ္။