~Invalidation, Co-dependence & Suppression~

Aung Myo Myat

Invalidation
စိတ္ပညာမွာ အျခားတစ္ပါးသူတစ္ေယာက္ေယာက္ေၾကာင္႔ စိတ္ဆင္းရဲရတာမ်ိဳး၊ စိတ္ဓါတ္က်ရတာမ်ိဳး၊ စိတ္အလိုုမက်ျဖစ္ရတာမ်ိဳးေတြကိုု Invalidation လိုု႔ေခၚတယ္။ Invalidation ျဖစ္ရတဲ႔အဓိကအေျခခံအေၾကာင္းရင္းက အသိအမွတ္ျပဳ ခံလိုုမူေၾကာင္႔ပဲျဖစ္တယ္။

လူ႔သဘာ၀အရေတာ႔လူဆိုုတာ အသိအမွတ္ျပဳခံလိုုတဲ႔သတၱ၀ါပါပဲ။ ဒါေပမယ္႔ ေကာင္းတာလုုပ္လိုု႔ ေကာင္းတယ္လိုု႔အသိမွတ္ျပဳခံရတာမ်ိဳးဟာ မွန္ကန္တဲ႔အသိအမွတ္ျပဳခံလိုုမူျဖစ္ေပမယ္႔၊ လူတစ္ေယာက္ဟာ ေကာင္းတယ္လိုု႔အထင္ခံခ်င္လုုိ႔ ေကာင္းတာလုုပ္ျပတာျဖစ္ေစ၊ ေကာင္းတယ္လိုု႔အထင္မခံရလိုု႔ အရြဲ႕ တိုုက္ျပီးဆိုုးတာေတြလုုပ္ျပေနရင္ျဖစ္ေစ Invalidation လိုု႔ေခၚတဲ႔ စိတ္ပိုုင္းဆိုုင္ရာပံုုမွန္မဟုုတ္တဲ႔သေဘာကိုုျပတယ္။

အသိမွတ္ျပဳခံလိုုမူဟာ စိတ္ပိုုင္းဆိုုင္ရာ ရင္႔က်က္မူမျပည္႔၀ေသးတဲ႔ ဆယ္ေက်ာ္သက္ဘ၀ေတြမွာ အစြန္းေရာက္တတ္ၾကတယ္၊ အသိအမွတ္ျပဳခံလိုုမူနဲ႔ အသိအမွတ္ျပဳမခံရတာကိုု တံုု႔ျပန္တဲ႔အခါ၊ အလြန္အက်ဴးလိုုက္လည္းျပျခင္း၊ ဆန္႔က်င္ျပတတ္ျခင္း၊ အေျပာအဆိုုအျပဳအမူ သာမာန္ထက္ပိုုပိုုသာသာ ျပဳမူျခင္း၊ စိတ္ကူးယဥ္ခ်ဲ႕ ကားေတြေတာျခင္း၊ မလိုုအပ္ေသာအေသးဖြဲမ်ားကိုု အက်ယ္ခ်ဲ႕ ခံစားျပတတ္ျခင္း၊ တစ္ဆိတ္ကိုုတစ္အိတ္လုုပ္ (ေသးသည္႔ျပႆနာကုုိ ၾကီးမားသေယာင္ခံစားျပျခင္း)၊ ျဖစ္သင္႔သည္ကိုု ျဖစ္လိုုသည္႔ဆႏၵျဖင္႔ ဆံုုးျဖတ္ျပဳမူျခင္း၊ ကိုုယ္႔ကိုုယ္ကိုုထိခိုုက္နာက်င္ေစလိုုျခင္း စတဲ႔ပံုုမွန္မဟုုတ္တဲ႔အျပဳအမူေတြ ျပဳမူေျပာဆိုုတတ္ၾကတယ္။

Co-dependence
အမ်ားနဲ႔ေနၾကရတဲ႔လူဆိုုတာ ကိုုယ္႔ကိုုယ္ကိုုသိပ္ဗဟိုုျပဳေတြးလြန္းတာ မေကာင္းေပမယ္႔၊ လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ စိတ္ခံစားခ်က္ေတြဟာ အျခားတစ္ပါးသူေတြနဲ႔ ဆက္ဆံေရးအေပၚမွာမွီခိုုေနလြန္းတာကိုု Co-dependence လိုု႔ေခၚတယ္။

Co-indenpendence ျဖစ္တဲ႔သူေတြဟာ ကိုုယ္႔ရဲ႕ အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ႔ စိတ္ခံစားခ်က္ေတြ ျဖစ္တဲ႔ ေပ်ာ္ရႊင္ျခင္း၊ ၀မ္းသာျခင္း၊ စိတ္အားတက္ၾကြျခင္း၊ စိတ္ေအးခ်မ္းသာယာျခင္း စတာေတြကိုု အျခားသူနဲ႔ဆက္ဆံေရးရလာဒ္ေတြအေပၚမွာ တည္ေဆာက္တတ္ၾကသလိုု၊ အပ်က္သေဘာေဆာင္တဲ႔စိတ္ခံစားခ်က္ေတြျဖစ္တဲ႔ ၀မ္းနည္းျခင္း၊ မေပ်ာ္မရႊင္ညိဳးငယ္ျခင္း၊ အထီးက်န္အားငယ္ျခင္း၊ စိတ္ပ်က္အားေလ်ာ႔ျခင္း စတဲ႔ခံစားခ်က္ေတြကိုု အျခားသူေတြနဲ႔ ဆက္ဆံေရးအေျခအေနအလိုုက္ စိတ္ထိခိုုက္ခံစားတတ္ၾကတယ္။

Suppression
လူဆိုုတာေပ်ာ္တာကိုုလုုပ္ေနရဖိုု႔၊ လုုပ္ေနရတာကိုုေပ်ာ္ရႊင္ေနဖိုု႔လိုုအပ္တယ္။ ကိုုယ္မေပ်ာ္ရႊင္နိုုင္တဲ႔အရာ၊ လုုပ္ကိုုင္လိုုက္ရလိုု႔ ကိုုယ္႔စိတ္ထဲမွာအဓိပၺါယ္တစ္ခုုခုုမရိွေနတဲ႔အရာကိုု လုုပ္ေနရရင္လူဆိုုတာ မေပ်ာ္မရႊင္ျဖစ္လာတတ္တာ သဘာ၀ပဲ။ ကိုုယ္မလုုပ္ခ်င္တဲ႔အလုုပ္၊ ကိုုယ္၀ါသနာမပါတဲ႔အလုုပ္၊ ကိုုယ္႔ရဲ႕ သဘာ၀အရည္အခ်င္းေတြ ျပသခြင္႔မရိွတဲ႔အလုုပ္ကိုု ခဏတာလုုပ္ရတာ သည္းခံလိုု႔ရနိုုင္တယ္၊ ျပႆနာမရိွနိုုင္ဘူး။ သိုု႔ေပမယ္႔ အဲ႔လိုုအလုုပ္မ်ိဳးကိုု ကိုုယ္ဘ၀မွာလြမ္းမိုုးသူတစ္ေယာက္ေယာက္ရဲ႕ အလိုုဆႏၵကိုုငွဲ႔ျပီး တစ္ဘ၀လံုုးစာလုုပ္ကိုုင္ဖိုု႔ ေရႊးခ်ယ္လိုုက္တာမ်ိဳးကိုု Suppression လိုု႔ေခၚတယ္။

Suppression ရေနတဲ႔သူေတြဟာ သူတိုု႔ဘ၀မွာလုုပ္ေနကိုုင္ေနသမွ်ေတြဟာ သူတိုု႔တစ္ကယ္လုုပ္လိုုကိုုင္လိုုတာေတြရဲ႕ ဆန္္က်င္ဖက္ေတြျဖစ္ေနတတ္ျပီး၊ အဲ႔လိုုျဖစ္ေနရတဲ႔အဓိကအေျခခံအေၾကာင္းအရင္းဟာလည္း သူတိုု႔ကိုုအေၾကာင္းတစ္မ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင္႔လြမ္းမိုုးထားတဲ႔ သူေတြေၾကာင္႔ျဖစ္တယ္။

သူတိုု႔ကိုုလြမ္းမိုုးထားသူေတြအလိုုက် သူတိုု႔စိတ္ထဲကမပါတဲ႔အလုုပ္ေတြကိုုေရႊးခ်ယ္လိုုက္ေပမယ္႔၊ သူတိုု႔စိတ္မပါတာလုုပ္ေနရတာကတစ္ေၾကာင္း၊ သူတိုု႔စိတ္ပါတာကိုုမလုုပ္ကိုုင္ေနရတာကတစ္ေၾကာင္းေၾကာင္႔ ေအာင္ျမင္ေအာင္လုုပ္ႏိုုင္စြမ္းမရိွၾကပဲ၊ လမ္းတစ္၀က္တစ္ပ်က္မွာတင္ အရံူးသမားဘ၀နဲ႔ သူတိုု႔စိတ္မပါတဲ႔အလုုပ္ကိုုစြန္႔ျပစ္လိုုက္ၾကတာမ်ားတယ္။

Invalidation, Co-dependence & Suppression ေတြနဲ႔ရွင္သန္ေနရတဲ႔သူေတြဟာ သူတိုု႔ရဲ႕ ဘ၀အစစ္အမွန္ေလးေတြ ေပ်ာက္ဆံုုးျပီး၊ အမ်ားၾကိဳက္တယ္ထင္တဲ႔ဘ၀အတုုမွာၾကိဳးစားရွင္သန္ေနၾကတယ္။

Kurt Cobain ေျပာဖူးတာေလးရိွတယ္၊ ကိုုယ္႔ဟာကိုုယ္အျဖစ္မဟုုတ္တဲ႔ အတုုအေယာင္အျဖစ္နဲ႔ အခ်စ္ခံေနရတာထက္၊ ကိုုယ္ဟာကိုုယ္အစစ္အမွန္အျဖစ္နဲ႔ အမုုန္းခံလိုုက္ရတာပိုုေကာင္းတယ္တဲ႔။

ေန႔စဥ္နဲ႔အမွ် Invalidation, Co-dependence & Suppression နဲ႔ပါတ္သက္တဲ႔ စိတ္ပိုုင္းဆိုုင္ရာ ထိခိုုက္မူေလးေတြရိွလာရင္

- လူဆိုုတာ အနာဂါတ္ကိုုၾကိဳသိနိုုင္စြမ္းမရိွတာေလး လက္ခံပါ၊
- အားလံုုးကိုုေပ်ာ္ရႊင္ေစဖိုု႔မျဖစ္နိုုင္တာ သိပါ၊
- တစ္ေန႔တာေတြ႔ၾကံဳသမွ်လူတိုုင္း ကိုုယ္႔ကိုုယ္သေဘာက်လက္ခံမွာမဟုုတ္တာ သိပါ၊
- ကိုုယ္႔ဘ၀ကံၾကမၼာကိုု ကိုုယ္သာလွ်င္ထိမ္းခ်ဳပ္ထားတယ္ဆိုုတာ သိပါ၊
- စိတ္မြန္းက်ပ္လာတိုုင္း အသက္ရူဖိုု႔မေမ႔ပါနဲ႔
- စကားနိုုင္လုုေျပာနိုုင္တာ ဘာၾကိဳးအျမတ္မွမရဘူးဆိုုတာ သတိရပါ၊
- မေျပာခင္နားေထာင္ပါ
- အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ႔ အေျခအေန၊ လူေတြနဲ႔ပါတ္သက္ျပီး အခ်ိန္မေပးပါနဲ႔၊
- ကူညီမူကိုုလက္ခံလိုုသူေတြကိုုသာ ကူညီလိုု႔ရတယ္ဆိုုတာ သိပါ၊
- မတူကြဲျပားတာကိုု ေလးစားလက္ခံနိုုင္မူရိွပါေစ …….

ညီေတြ၊ ညီမငယ္ေတြ ေအာင္ျမင္ေပ်ာ္ရႊင္တဲ႔ဘ၀တစ္ခုု တည္ေဆာက္ရာမွာ ေတြးဆဆင္ျခင္နိုုင္ေစဖိုု႔ ……….

~AMM~
GREENHILL