မိမိကိုယ္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္စြမ္းရွိၿခင္း Self-regulation

မိမိကိုယ္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္စြမ္းရွိၿခင္း ကို Self-regulation လို႔စိတ္ပညာမွာေခၚၾကတယ္။ Self-control လို႔ အၿပင္ေလာကမွာသံုးၾကပါတယ္။ အဓိပၸါယ္ကေတာ႔ ဝမ္းသာၿခင္း၊ ဝမ္းနည္းၿခင္းေတြနဲ႔ ဒီဝမ္းသာၿခင္း၊ ဝမ္းနည္းၿခင္းေတြကို ၿဖစ္ပြားေစႏုိင္တဲ႔အေၾကာင္းရင္းေတြအေပၚမွာ အလြန္အက်ြံ႔မတုန္႔ၿပန္မိေအာင္ သတိထားထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္ၿခင္းပဲၿဖစ္ပါတယ္။

Self-control လုပ္ႏိုင္ၿခင္းဟာ Mental Energy လို႔ေခၚေဝၚသံုးစြဲၾကတဲ႔ စိတ္ဓါတ္ၾကံ႔ခုိင္မႈအင္အား၊ ဒိထက္ အဆင္႔ၿမင႔္သြားရင္ Will Power အားနဲ႔ သက္ဆုိင္ပါတယ္။ စိတ္ဓါတ္အင္အားၾကံ႔ခုိင္မႈက်ဆင္းေနရင္ လူတစ္ေယာက္ဟာ ကိစၥအဝဝအေပၚတုန္႔ၿပန္မႈေတြဟာ တစ္လြဲတစ္ေခ်ာ္ၿဖစ္ေနနိုင္ၿပီး စိတ္ခံစားမႈေတြနဲ႔သာလိုက္ၿပီးတုန္႔ၿပန္မိတာမ်ိဳးၿဖစ္ပါတယ္။ ေဒါသၿဖစ္ေနရင္ေဒါသအေလ်ာက္၊ ခ်စ္စိတ္ဝင္ေနလ်င္ခ်စ္စိတ္အေလ်ာက္တုန္႔ၿပန္မိတာမ်ိဳးၿဖစ္တတ္ပါတယ္။

ဆိုခဲ႔တဲ႔ Will Power ဆုိတာကေတာ႔ စိတ္ပညာသေဘာအရ Cognitive Process လို႔ေခၚတဲ႔ စိတ္ပိုင္းဆုိင္ရာၿဖစ္စဥ္တစ္မ်ိဳးၿဖစ္ၿပီး သူ႔ကို မိမိကိုယ္ကို္ယ္စည္းကမ္းခ်မွတ္ထိန္းသိ္မ္းႏုိင္တဲ႔ (Self-displine)၊ မိမိဆႏၵကိုမဆုတ္မနစ္ၾကိဳးစားႏုိင္မႈ (Hard Work)နဲ႔ မိမိအလိုဆႏၵမၿဖစ္မခ်င္း စြဲၿမဲႏိုင္မႈ (Persistence) တို႔နဲ႔တုိင္းထြာၾကပါတယ္။ Cognitive process ဆိုတာ ၿမန္မာမႈဘယ္လိုၿပဳရမွန္းမသိလုိ႔ပါ။ ဒီ Cognitive Process တစ္ခုမွာ အာရံုစုးစုိက္ႏုိင္မႈ (Concentration and attention)၊ မွတ္ဥာဏ္ နဲ႔ ေတြးေခၚၿခင္း (Thinking) ဆိုၿပီးပါသြားပါတယ္။ ေတြးေခၚၿခင္း thinking အပိုင္းဖက္မွာက်ေတာ႔ ဆံုးၿဖတ္ခ်က္ခ်မွတ္ၿခင္း(Decision Making)၊ ၿပႆနာေၿဖ၇ွင္းၿခင္း (Problem solving)၊ က်ိဳးေၾကာင္းဆင္ၿခင္ၿခင္း (Logical Reasoning) တုိ႔ဆက္လက္တြဲဖက္ပါဝင္သြားပါတယ္။
ဒါေၾကာင္႔မုိ႔ Will power ေကာင္းရင္ သို႔တည္းမဟုတ္ Self-regulation ေကာင္းရင္ ဒီလို စိတ္ပိုင္းဆုိင္ရာအရည္အေသြးေတြ တုိးတက္လာမယ္ဆုိတာ ယံုမွားဖုိ႔မလိုပါဘူး။

မိမိကိုယ္ကိုယ္ထိ္န္းခ်ဳပ္ႏိုင္စြမ္းကင္းမဲ႔သြားတာကိုက်ေတာ႔ Ego-depletion လို႔ေခၚပါတယ္။ ဒီလုိအေနအထားမွာ လူဟာ စိတ္အင္အားကင္းမဲ႔ၿပီး လူရည္လူေသြးက်ဆင္းသြားတတ္ပါတယ္။ ဒီလို အၿဖစ္အပ်က္ကို သုေတသနလုပ္တဲ႔အခါမွာ Will-power ေကာင္းတဲ႔လူေတြဟာ အစားအေသာက္၊ အရက္၊ ေဆးလိပ္ စတာေတြကို စြဲတဲ႔အခါမွာ ၿဖတ္ေတာက္ရလြယ္ၿပီး အားနည္းသူေတြကစြဲလြယ္ပါတယ္။ Walter Mischel လုပ္ခဲ႔တဲ႔ Mischel Paradigm ဆုိတဲ႔ သုေတသနမွာၿဖင္႔ ဒီလို စိတ္ခြန္အားၿပည္႔ဝမႈဟာ ေအာင္ၿမင္တဲ႔ဘဝနဲ႔အမ်ားၾကီးသက္ဆုိင္တယ္လို႔ ရလာဒ္ထြက္ပါတယ္။

ဒါၿဖင္႔ ဒီလို Mental Energy or Will Power ကိုဘယ္လုိၿဖည္႔ဆည္းမလဲလုိ႔ေမးစရာရွိလာပါတယ္။ Standford တကၠသိုလ္က စိတ္ပညာရွင္ ေဒါက္တာ Kelly McGonigal ဆုိတဲ႔ The Will Power Instinct မွာေတာ႔ တရားထုိင္ၿခင္း ကို အၾကံၿပဳထားပါတယ္။ တရားထုိင္ၿခင္းအားၿဖင္႔ ဦးေနွာက္ရဲ႔ စြမ္းအား အထူးၿပည္႔ဝလန္းဆန္းလာေစတယ္လို႔ ဆိုထားတာပါ။ အေသးစိတ္သိလိုသူေတြအတြက္ ထပ္ေဖာ္ၿပရရင ္ဦးေနွာက္ရဲ႔ ေတြးေခၚေၿမာ္ၿမင္မႈၿဖစ္စဥ္မွာ ဦးေနွာက္ထဲက Frontal, Parietal,Temporal, Occipital ဆုိၿပီး အၿခမ္းေတြရွိတဲ႔အနက္ Frontal Lobe နဲ႔အဓိကသက္ဆုိင္ပါတယ္။ တရားထုိင္ရင္ Frontal Area နဲ႔ Anterior Cingulate Cortex မွာ အင္အားၿပည္႔ၿဖိဳးလာၿပီး မိမိရဲ႔ ရည္မွန္းခ်က္နဲ႔ မကုိက္ညီေသြဖီေနတာေတြကိုလုပ္ေနမိရင္ ခ်က္ၿခင္းရပ္တန္႔ပစ္ႏုိင္တဲ႔ စြမ္းရည္မ်ိဳးၿဖစ္ထြန္းလာႏုိင္တယ္လုိ႔ ဆုိထားပါတယ္။

အခုေဖာ္ၿပခဲ႔တာေတြက စိတ္နဲ႔႔ပတ္သက္တာေတြမို႔ စိတ္ကုိဦးစားေပးထားေပမယ္႔ ေမ႔ေလ်ာ႔လို႔မရတာက ခႏၶာကိုယ္ၾကံ႔ခုိင္ေရးပဲၿဖစ္ပါတယ္။ မိမိကုိယ္ကို က်န္းမာေအာင္ေနထုိင္ၿခင္း၊ အိပ္ေရးဝေအာင္အိပ္စက္ၿခင္းစတာေတြဟာ မိမိခႏၶာကိုယ္ကို က်န္းမာၾကံ႔ခုိင္ေစၿပီးဒီလို အေနအထားမ်ိဳးဟာ စိတ္ဓါတ္ခြန္အားကိုအမ်ားၾကီးအေထာက္အကူၿပဳေစပါတယ္။

Myo Set