မီဒီယာဥပေဒ

၂၀၁၂ တြင္ စတင္ ေပၚေပါက္ လာေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံ စာနယ္ဇင္းေကာင္စီ (ယာယီ) သည္ သမၼတက တိုက္႐ိုက္ ေပးအပ္ ထားေသာ တာ၀န္တရပ္ကို ပီပီျပင္ျပင္လုပ္ကိုင္ေနၿပီဟု ျမင္ရ၏။ ၎တာ၀န္ကား Media law (ေခၚ) Press law ေခၚ ဥပေဒၾကမ္း ကို ေရးဆြဲျခင္းျဖစ္၏။
ျမန္မာႏိုင္ငံ စာနယ္ဇင္း ေကာင္စီ (ယာယီ) ျဖစ္ေပၚလာပံုသည္ စိတ္၀င္စားဖြယ္ ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ စာနယ္ဇင္း ေလာကအား ခ်ဳပ္ခ်ယ္၊ စီးနင္း၊ လႊမ္းမိုးထားေသာ စာေပစိစစ္ေရးကို ဖ်က္သိမ္းကာ၊ စာနယ္ဇင္း ေကာင္စီ ဟူ၍ ထားရွိမည္ ဆိုၿပီး အမည္စာရင္းမ်ား ထုတ္ျပန္ေသာအခါ လက္ရွိ စာနယ္ဇင္းသမားမ်ား၊ စာနယ္ဇင္းအဖြဲ႕အစည္းမ်ားက တခဲနက္ ကန္႔ကြက္ခဲ့ၾက၏။ မိမိတို႔ကိုယ္တိုင္ မသိရွိလိုက္ရဘဲ ေကာင္စီထဲ ပါေနခဲ့သူတခ်ိဳ႕ႏွင့္ ျပည္သူ မႏွစ္ၿမိဳ႕သည္ကို လက္မခံ လိုေသာ ပုဂၢဳိလ္မ်ားက ေကာင္စီမွ ႏုတ္ထြက္ခဲ့ၾကသည္။ ဤသည္ကား ဒီမိုကေရစီ က်င့္စဥ္ကို လိုက္နာ က်င့္သံုးမႈပင္ျဖစ္၏။ထို႔ေနာက္ မၾကာမီမွာပင္ ေကာင္စီကို ဖ်က္သိမ္းေၾကာင္းႏွင့္ အသစ္ဖြဲ႕စည္းေၾကာင္း ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။ အသစ္စာရင္းတြင္ ျပည္သူမ်ား ေက်နပ္ႏိုင္ေလာက္ေသာ ပုဂၢဳိလ္မ်ား ေျပာင္းလဲပါ၀င္လာသည္ ကို ေတြ႕ရသည္။ ပညာရွင္မ်ားျဖစ္ေသာ ပညာရပ္ဆိုင္ရာ အၿငိမ္းစား ပါေမာကၡမ်ား၊ အၿငိမ္းစား တရားသူႀကီးမ်ားကို လူထုအေနျဖင့္ ကန္႔ကြက္ရန္မရွိသကဲ့သို႔၊ လူလတ္ပိုင္းမ်ား ျဖစ္ေသာ လက္ရွိမဂၢဇင္း၊ ဂ်ာနယ္ အယ္ဒီတာမ်ားကို ထည့္သြင္းထားျခင္းကိုလည္း ေက်နပ္စြာႀကိဳဆိုရန္ရွိ၏။
တနည္းေျပာရလွ်င္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာ (လက္ရွိအာဏာ) ရသူမ်ား လံုး၀မပါ၀င္ဘဲ၊ ဒီမိုကေရစီ အင္အားစုဟု ေခၚဆိုႏိုင္သူမ်ား ပါ၀င္ေနသျဖင့္ ေက်နပ္ခဲ့ၾကရ၏။ ၎တို႔၏ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားတြင္ လက္ေတြ႕အရ စာနယ္ဇင္း အျငင္းပြားမႈမ်ားကို ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္ ေျပလည္ေအာင္ (တရား႐ံုးအထိမေရာက္ေအာင္) ညိႇႏႈိင္းေပးခဲ့ၾကေၾကာင္း သိရသည္။ ထိုထက္ႀကီးမားေသာ တာ၀န္မွာ Media Law မူၾကမ္း ေရးဆြဲေရးတည္း။
အထက္ပါ ကိစၥအတြက္ လႊတ္ေတာ္မွ ေရးရာေကာ္မတီ၀င္မ်ားႏွင့္ စာနယ္ဇင္းေကာင္စီ ေတြ႕ဆံုပြဲတြင္ ေလာေလာဆယ္ မွတ္ပံုတင္ထားဆဲ စာေရးဆရာသမဂၢ၊ ကဗ်ာဆရာသမဂၢႏွင့္ ေရွ႕ေနမ်ားကြန္ယက္ စသည္တို႔ကို ဖိတ္ၾကားခဲ့သည္။ ကိုယ္တိုင္ ပါ၀င္ေနသူမ်ားျဖစ္၍ ဥပေဒေရးဆြဲရာ၌ အႀကံျပဳၾကပါရန္ ဖိတ္ေခၚခဲ့သည္။
ဇန္နဝါရီ ၂၇ ရက္ေန႔တြင္ကား က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ တင္ျပႏိုင္ရန္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၊ ရန္ကင္းၿမိဳ႕နယ္ရွိ ျမန္မာႏိုင္ငံဘဏ္မ်ား အသင္း အေဆာက္အအံု၌ အလုပ္႐ံုေဆြးေႏြးပြဲကို ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ဤေန႔မတိုင္မီ ၂၅ ရက္ေန႔၌လည္း စာေရးဆရာ၊ ပံုႏွိပ္၊ ထုတ္ေ၀၊ အသင္းမ်ားမွ ကိုယ္စားလွယ္တခ်ိဳ႕ကို ဖိတ္ေခၚကာ၊ ပဏာမအားျဖင့္ အႀကံျပဳခ်က္ရယူခဲ့၏။ ၎တို႔ေရးထားေသာ မူၾကမ္းကို ေ၀ငွ၏။ ျပင္ဆင္ျဖည့္စြက္ရန္ ဖိတ္ေခၚ၏။ ထိုေန႔က လူနည္းစုျဖစ္၍ အခ်ိန္မၾကာခဲ့ေပ။
ယေန႔ျပဳလုပ္ေသာ အလုပ္႐ံုေဆြးေႏြးပြဲ (Workshop) မွာကား သတင္းဂ်ာနယ္ အမ်ားအျပားပါ၀င္လာရာ၊ ပါ၀င္ေ၀ဖန္ ေထာက္ျပသူ အမ်ားအျပား ရွိလာသည္။ ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ စာနယ္ဇင္းက်င့္၀တ္မ်ား ကိစၥကို နံနက္ပိုင္း၌ ၎၊ စာနယ္ဇင္း ဥပေဒကိစၥကို မြန္းလြဲပိုင္း၌၎ ခြဲျခားျပဳလုပ္သည္။ ယေန႔ ရရွိေသာ အခ်က္အလက္မ်ားကို ရယူျဖည့္စြက္ရန္၊ ေနာက္ထပ္ ၁၅ ရက္ အခ်ိန္ေပးၿပီး စာျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ အီးေမးလ္ျဖင့္ျဖစ္ေစ ေပးပို႔ႏိုင္ေၾကာင္းလည္း ဖိတ္ေခၚသည္။
ဤ ပထမမူၾကမ္းကို အေသးစိတ္ေရးဆြဲၿပီးလွ်င္ လႊတ္ေတာ္သို႔ တင္ျပရမည္ျဖစ္၏။ လႊတ္ေတာ္က အတည္ျပဳ ၿပီးေသာအခါ အစီအစဥ္အတိုင္း သမၼတထံ တင္ျပကာ၊ အတည္ျပဳခ်က္ ရယူရမည္ျဖစ္၏။ ဤနည္းျဖင့္ ႏွစ္ေပါင္း ၅၀ အတြင္း မေပၚေပါက္ ခဲ့ဖူးေသာ Media Law ေပၚထြက္လာမည္ ျဖစ္ေပသည္။
ေလာေလာဆယ္ အားျဖင့္ကား အဂၤလိပ္ေ၀ါဟာရျဖင့္ Media Law ေခၚ Press Law လည္းေခၚေသာ ဥပေဒ၏ အမည္ကိုပင္ တိတိက်က် သတ္မွတ္၍ မၿပီးေသးေပ။ သတင္းမီဒီယာ ဥပေဒဟု အမည္တပ္ထားကာ တခ်ိဳ႕က စာနယ္ဇင္း ဥပေဒ ဟုဆိုသည္။ အထူးသျဖင့္ Media ဟူေသာ ေ၀ါဟာရအတြက္၊ ျမန္မာေ၀ါဟာရ ရွာမရ ျဖစ္ေနပံုရ၏။ ထို႔ေၾကာင့္လည္း မီဒီယာ ဟူ၍သာ အသံဖလွယ္ၿပီး ေမြးစား စကားလံုး လုပ္ေနၾကရ၏။
ေကာင္စီ၏ ရွင္းလင္းခ်က္အရ ဤဥပေဒမ်ားကို ေရးဆြဲရာ၌ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံမ်ား (အေနာက္ႏိုင္ငံမပါ၊ ဥေရာပ မပါ) ၏ ဥပေဒကို ေလ့လာခဲ့သည္ဟု ဆိုသည္။ ထို႔အျပင္ ဤေကာင္စီ၌ ေရွ႕မီေနာက္မီ သတင္းစာ ဆရာႀကီးမ်ား ပါ၀င္သျဖင့္ ေရွးက က်င့္သံုးခဲ့ေသာ ၁၉၆၂ မတိုင္မီက စာနယ္ဇင္း က်င့္၀တ္မ်ားကိုလည္း ယူငင္သည္ဟုဆိုသည္။ ယေန႔ လူငယ္လူလတ္ သတင္းသမား အမ်ားအျပားက၊ ဤက်င့္၀တ္မ်ားႏွင့္ ပက္သက္ၿပီး စိတ္၀င္တစား ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကသည္။
ဒီမိုကေရစီ က်င့္ထံုးမွာ အမ်ားသေဘာကို ရယူႏိုင္ရန္အတြက္ ေအာက္ေျခအထိ စိမ့္၀င္ၿပီး သေဘာဆႏၵရယူရမည္ ျဖစ္၏၊ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေဆြးေႏြးရမည္ျဖစ္၏။ ထိုသို႔ ေအာက္ေျခလူအမ်ားစု၏ ဆႏၵသေဘာထားမ်ားကို စုစည္းၿပီးွမွ အထက္ အဖြဲ႕အစည္းသို႔ ဆင့္ကဲဆင့္ကဲ တင္ျပၿပီး စိတ္၀င္တစား ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကသည္။
ဒီမိုကေရစီ က်င့္ထံုးမွာ အမ်ားသေဘာကို ရယူႏိုင္ရန္အတြက္ ေအာက္ေျခအထိ စိမ့္၀င္ၿပီး သေဘာဆႏၵရယူရမည္ျဖစ္၏။ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေဆြးေႏြးရမည္ျဖစ္၏။ ထိုသို႔ ေအာက္ေျခလူအမ်ားစု၏ ဆႏၵသေဘာထား မ်ားကို စုစည္းၿပီးမွ အထက္ အဖြဲ႕အစည္းသို႔ ဆင့္ကဲဆင့္ကဲ တင္ျပၿပီး ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ရယူရန္ျဖစ္သည္။
ယေန႔ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အေနအထားကို ဒီမိုကေရစီ မရေသးဘူးဟူ၍ လည္းေကာင္း၊ ဒီမိုကေရစီသို႔ သြားေနသည္ဟု လည္းေကာင္း ဒီမိုကေရစီ လမ္းေၾကာင္းေပၚ မေရာက္ေသးဟု လည္းေကာင္း၊ လမ္းေၾကာင္းေပၚ ေရာက္ဖို႔ စတင္ေန႐ံုသာဟု လည္းေကာင္း၊ အမ်ိဳးမ်ိဳး ဖြင့္ဆိုေနၾကသည္။ ေနရာအလိုက္၊ ကိစၥအလိုက္၊ မွန္ပါလိမ့္မည္။
ယေန႔ စာနယ္ဇင္း ေလာကအတြက္ကား ဒီမိုကေရစီေရးအတြက္ အေရးႀကီးေသာ စာမ်က္ႏွာကို အမွန္တကယ္ ဖြင့္ႏိုင္ခဲ့ၿပီဟု ဆိုႏိုင္ပါသည္။ ထူထဲေလးလံေသာ တံတိုင္းႀကီးျဖစ္သည့္ “စာေပဆင္ဆာ” ႀကီးကို ဖယ္ရွားပစ္ခဲ့သည္မွာ ထင္ရွားေသာ သက္ေသျဖစ္၏။ သို႔ေသာ္ မယံုရဲ၊ မယံုခ်င္၊ မယံုလြယ္သူမ်ားက ဆင္ဆာအစား တျခားအမည္ႏွင့္ တမ်ိဳးလာလိမ့္မည္ဟု စိုးရိမ္ေနၾကသည္မွာလည္း သဘာ၀က်လွသည္။
စာေပစိစစ္ေရး မရွိေတာ့သည့္ အေနအထားတြင္ “ မူပိုင္ခြင့္ႏွင့္ မွတ္ပံုတင္႐ံုး” ကိုထားရွိမည္ျဖစ္၏။ အနည္းငယ္ ထူးဆန္းသည္မွာ စာေပစိစစ္ေရး႐ံုးကို “ျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီးဌာန” ေအာက္တြင္ ထားခဲ့ရာမွ၊ ယခု မူပိုင္ခြင့္ႏွင့္မွတ္ပံုတင္႐ံုး ကိုကား “ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးဌာန” ေအာက္သို႔ ေျပာင္းေရႊ႕ျခင္းျဖစ္သည္။ ဘာအႀကံအစည္မ်ားပါလိမ့္ … ေမးေစ့ ပြတ္ၿပီး စဥ္းစားသူမ်ား ရွိေနျခင္းမွာ မဆန္းေပ။
မည္သို႔ပင္ျဖစ္ေစ၊ မိမိတို႔ စာနယ္ဇင္းသမားမ်ား မျဖစ္မေနျပဳလုပ္ၾကရမည္က “လြတ္လပ္ေရး” ရၿပီဆိုၿပီး လမ္းမေပၚ ေဆး႐ိုးမလွန္းဖို႔ျဖစ္၏။ သို႔ျဖစ္လွ်င္ မိမိတို႔ေဆး႐ိုးကို ဘယ္မွာလွန္းမည္နည္း။ လမ္းေဘးမွာလား၊ လယ္ကြင္းထဲမွာလား၊ ကိုယ့္ၿခံ၀န္း ထဲမွာလား။ လွမ္းစရာေနရာေတာ့ ရွိမွျဖစ္မည္။ ေဆး႐ိုးက လွန္းမွ ေျခာက္ၿပီးသံုး၍ ရမည္ျဖစ္၏။
ထိုအခါ “တာ၀န္သိစိတ္” “တာ၀န္ယူစိတ္” “က်င့္၀တ္” ဆိုတာေတြ ကပ္ပါလာသည္။ မိမိ၏ လြတ္လပ္ခြင့္သည္ သူတပါးအား မထိခိုက္ေစရ ဆိုေသာ ဒီမိုကေရစီ က်င့္ထံုးႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရး ဆိုသည္မ်ားက အသင့္ေစာင့္ေနသည္။ ယခုပင္ အသေရ ဖ်က္မႈ ဆိုေသာ ပုဒ္မ ၅၀၀ က ေခတ္စားေနေလၿပီ။ ေလ်ာ္ေၾကးေတာင္းၾကပံုက သိန္း ၁၀၀၀၀၊ ၂၀၀၀၀ စသည္ျဖင့္ မၾကားဘူးတာေတြ ၾကားေနရေလသည္။
စာနယ္ဇင္း ဥပေဒ၏ ရည္ရြယ္ခ်က္က၊ ထိုထိုေသာ ပုဒ္မေတြႏွင့္ မဆက္ဆံရေအာင္၊ ၾကား၀င္ဖ်န္ေျဖရန္၊ အကာအကြယ္ ေပးရန္ စသျဖင့္ျဖစ္၍ အလြန္သင့္ျမတ္ ပါသည္။ အသင့္ျမတ္ဆံုးက Down – Up စနစ္ျဖစ္၏။ အာဏာရွင္ စနစ္တြင္ အထက္မွ ေအာက္သို႔ အမိန္႔ေပးေသာ Up – Down ပံုစံမ်ား ျဖစ္သည္။
ယခုဒီမိုကေရစီအရ ေအာက္မွေရးဆြဲ ေပးသည္ကို အထက္က အတည္ျပဳေပးေသာ နည္းျဖစ္ရာ၊ ယခု ျမန္မာႏိုင္ငံ စာနယ္ဇင္းေကာင္စီ (ယာယီ) ၏ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ကို၊ အေလးထား အသိအမွတ္ ျပဳၾကရပါမည္။ မိမိတို႔ပါ ၀င္ေျပာခြင့္ရေနသျဖင့္ ေက်နပ္ၾကရပါမည္။
ဤေနရာ၌ “၀င္ေျပာခြင့္” ကို အလြဲမသံုးဖို႔လည္း လိုပါသည္။ ေဆြးေႏြးပြဲကို ျငင္းခုန္ပြဲ လုပ္၍ရပါသည္။ ျငင္းၾက ရမွာပဲ ျဖစ္သည္။ ေကာင္စီ၀င္မ်ားသည္ ဤဥပေဒ ပုဒ္မမ်ား ရရွိဖို႔ အစည္းအေ၀းေပါင္း ၁၃ ႀကိမ္၊ ၁၄ ႀကိမ္ခန္႔ ျပဳလုပ္ခဲ့ရေၾကာင္း ေျပာပါသည္။ ယခု စာယ္ဇင္း (အထူးသျဖင့္ သတင္းသမား အမ်ားစု) ပါ၀င္ေသာ ေဆြးေႏြးပြဲက ပထမအႀကိမ္ ျဖစ္၏။ လာမည့္ ဧၿပီလတြင္ ပုဂၢလိကသတင္းစာမ်ား ေပၚလာေတာ့မည္ဟု ၾကားရသည္။ ထိုအခ်ိန္တြင္ ဤ ဥပေဒ အဆင္သင့္ ျဖစ္ႏိုင္လွ်င္ ေကာင္းမည္ဟု ဆႏၵရွိသည္။ သို႔ေသာ္ လႊတ္ေတာ္ကို ျဖတ္သန္းရဦးမည္၊ ႏိုင္ငံေတာ္ သမၼတ႐ုံး သြားရဦးမည္၊ ၾကာႏိုင္သည္။ သို႔ေသာ္ ေျခလွမ္း တလွမ္းတိုင္းသည္ ပန္းတိုင္ႏွင့္ နီးကပ္လာေစမည္မွာ ေသခ်ာသည္။
ႏွစ္ေပါင္း ၅၀ အတြင္း တခါမွ် မလုပ္ဖူးေသာ “ဥပေဒ ေရးဆြဲခြင့္” ကို မိမိတို႔ ဘာသာ အႀကံျပဳခြင့္ ရျခင္းကိုပင္ ၾကည္ႏူး ၀မ္းသာ ၾကရပါမည္။ စိတ္တိုင္းက် ျဖစ္ဖို႔၊ လူတိုင္းအႀကိဳက္ျဖစ္ဖို႔ကမူ ဒိမိုကေရစီ၏ အႏွစ္သာရ မဟုတ္၊ အမ်ားသေဘာႏွင့္ ျဖစ္လာမည္ပင္ ျဖစ္သည္။ ယခု ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ အေျခအတင္ ေျပာၾကျခင္းကို ျမင္ေတြ႕ရျခင္းသည္ပင္ ဒီမိုကေရစီ အရသာ ျဖစ္၏။ ေကာင္စီဘက္က “၂ ပတ္ အခ်ိန္ရပါေသးတယ္၊ စာနဲ႔လည္း ေရးပို႔ၾကပါ” ဟု သုံးေလးခါ ေျပာမိသည္ကို “စာနဲ႔ ေရးဖို႔ပဲ ေျပာေနတယ္၊ ဒါဆိုရင္ အခု Workshop က အလားကားေပါ့” ဟု လူငယ္ပီပီ မာန္ႏွင့္ ဌာန္ႏွင့္ ေျပာသြားသည္ကို ျမင္ရေသာအခါ ေျပာခြင့္ရွိလာေလၿပီ ဟု ၀မ္းသာရ၏။ ေျပာသမွ်ကို တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းစြာ ေျဖၾကားႏိုင္ေသာ လူလတ္ပိုင္း ေကာင္စီ၀င္မ်ားကို ျမင္ရျခင္းအတြက္လည္း ၾကည္ႏူးရပါသည္။
ဥပေဒ ဆိုတာ ဘယ္ေတာ့မွ ၿပီးျပည့္စုံတယ္ မရွိပါဘူး၊ ျပင္ေနၾကရဦးမွာပဲ ဟု ေကာင္စီ ဥကၠ႒က ေျပာခဲ့၏။ မွန္ပါသည္။ ျပင္ခြင့္ရျခင္း၊ ပါ၀င္ခြင့္ ရျခင္းကိုပင္ မိမိတို႔ ႏိုင္ငံ၏ “ေျခလွမ္းအေရြ႕” အျဖစ္ ပီတိျဖစ္ၾကရမည္ မဟုတ္ပါလား။ တကယ္တမ္း ထြက္လာသည့္ အခါ Down မွ တင္ေသာ အခ်က္မ်ား ပါမပါကိုလည္း စစ္ေဆးၾကရပါဦးမည္။

(ေရႊကူေမႏွင္းသည္ ဝတၳဳတို၊ ဝတၳဳရွည္၊ ေဆာင္းပါး၊ ဘာသာျပန္ စသည့္ စာေပလက္ရာမ်ိဳးစံုကို ဂ်ာနယ္၊ မဂၢဇင္းမ်ားတြင္ ေရးသားေနသူ ျဖစ္ၿပီး လံုးခ်င္း စာအုပ္မ်ားစြာကိုလည္း ေရးသား ထုတ္ေဝေနသည့္ စာေရးဆရာမ တဦးျဖစ္သည္။)